Czym jest stres

Stres jest zjawiskiem biologicznym, stanowiącym reakcję organizmu na jakiekolwiek stawiane mu wymagania: fizyczne lub psychiczne. Pojęciem stres określa się wszystkie bodźce, które zmieniają stopień gotowości człowieka do działania. Stres może być spowodowany czynnikami umysłowymi, fizjologicznymi, anatomicznymi lub fizycznymi. Osoba odczuwająca stres jest pobudzona emocjonalnie, ma przyspieszoną akcje serca, wyższe ciśnienie krwi, przyspieszony oddech, odczuwa suchośc w ustach, na ciele pojawia się gęsia skórka, następuje wzrost stężenia cukru we krwi.

Główne przyczyny stresu:
Zwiększonym obciążeniem psychicznym jest stres w którym zdarzenia bodźcowe zakłócają w organizmie równowagę i wystawiają na poważną próbę lub przekraczają jego zdolności radzenia sobie. Stresem określa się wszystkie bodźce które zmieniają stopień gotowości do działania. Do tych zdarzeń bodźcowych należy wiele różnych warunków zewnętrznych i wewnętrznych, które zbiorczo nazywane są stresorami.
Przyczyny stresu –stresory, są bardzo różnorodne i mogą być charakteryzowane z różnych punktów widzenia. Stresorami psychicznymi są różne czynniki, np.: bodźce sytuacyjne działające silnie jednorazowo lub słabo, ale wielokrotnie, sytuacje konfliktowe i frustracyjne. W przypadkach, gdy stresor jest bardzo silny lub jego działanie przedłuża się, dochodzi do wyczerpania możliwości przystosowawczych, wówczas może dojść do rozwijania się różnych chorób wywołanych nieprzystosowaniem, np.: chorób układu krążenia, choroby reumatycznej, zaburzeń trawienia, metabolizmu.
Przede wszystkim bierze się pod uwagę ich siłę oraz zakres oddziaływania stresorów. Jest to podstawą rozróżnienia: dramatycznych wydarzeń o rozmiarach katastrof, obejmujących całe grupy, poważnych zmian dotyczących jednostek lub kilku osób oraz drobnych codziennych utrapień. Przykładami pierwszych są wojny czy klęski żywiołowe. Oprócz niezwykłej siły oddziaływania charakteryzują się one tym, że osoby nimi dotknięte nie mogą ich nie zauważyć lub pozostać obojętnymi. Można więc uznać je za stresory uniwersalne, powszechne przyczyny stresu. Drugie ujęte są we wspomnianej wyżej koncepcji zmian życiowych w postaci skali. Na czele, jako najpoważniejsze źródło stresu, znajduje się śmierć współmałżonka, dalej rozwód, separacja, kara więzienia, śmierć kogoś z rodziny, zawarcie związku małżeńskiego i utrata pracy. Specjaliści przypisali stresotwórcze znaczenie także takim wydarzeniom, które powszechnie uważane są za porządne, jak wybitne osiągnięcia, wakacje czy Boże Narodzenie. Drobne codzienne utrapienia, określane też jako uciążliwości dnia codziennego, to przykładowo: niemożność znalezienia potrzebnej rzeczy, drobne nieporozumienia w rodzinie, trudność zdążenia na czas. Znamy je z codziennych doświadczeń, a chociaż nie traktujemy jako nieszczęścia, to możemy łatwo odtworzyć w pamięci towarzyszące im zdenerwowanie i nieprzyjemne napięcie.
Podstawą innego ważnego rozróżnienia jest charakterystyka czasowa stresora. Wymienić tu można wydarzenia stresowe krótkotrwałe, np. wizyty u dentysty, cykliczne, np. powtarzające się z pewną regularnością obowiązkowe wizyty u nielubianych krewnych, stres chroniczny, będący np. skutkiem nieuleczalnej choroby i wreszcie sekwencję, ciąg wydarzeń stresowych, w których wydarzenie inicjujące jest przyczyną następnych obciążeń, jak rozwód czy utrata pracy.
Wydarzenia stresowe różnią się co do kontrolowalności, czyli tego, w jakim stopniu ich wystąpienie, przebieg i następstwa zależą od celowego działania osób zaangażowanych. Na jednym biegunie mamy sytuacje niekontrolowane, np. śmierć bliskiej osoby w wyniku wypadku, na drugim kontrolowane, np. choroby, którym można skutecznie zapobiegać, a w przypadku ich wystąpienia podjąć odpowiednie leczenie i nie dopuścić do niepożądanych skutków. Kontrola większości wydarzeń stresowych ma charakter ograniczony, są one kontrolowalne częściowo, pod jakimś względem, w pewnych warunkach lub do pewnego momentu w czasie. Brzmi to pesymistycznie, ale z drugiej strony wydarzenia na pierwszy rzut oka niekontrolowalne również w jakimś sensie czy zakresie podlegają kontroli dotkniętego nimi człowieka.