Muzyka hiszpańska nie stanowi jedolitego stylu. Cechą charakterystyczną jest specyficzne zróżnicowanie regionalne, wynikające z przemieszania kulturowego Hiszpanii (m.in. kultura arabska, żydowska lub cygańska).

Przez wiele stuleci muzyka hiszpańska kształtowana była przez liczne, zmieniające się wpływy kulturowe. W epoce średniowiecza tzw. śpiew wizygocki (liturgiczny) przeobraził się w tzw. mozarabski, aby wreszcie przeważyły w nim elementy muzyki chrześcijańskiej. W XVI wieku nastąpił rozkwit religijnej polifonii wokalnej, a także muzyki organowej i lutniowej. W XVII wykształciła się oryginalna forma opery tzw. zarzuela, która ewoluowała w następnych stuleciach w popularną hiszpańską tonadillę i sainete. Muzyka hiszpańska poddana była w owym czasie oddziaływaniu trendów neapolitańskich (działalność włoskiego śpiewaka, kastrata - Farinellego).

Dopiero w XIX wieku muzycy hiszpańscy podjęli próbę wyzwolenia się spod obcych wpływów i wskrzeszenia tradycyjnej, narodowej opery (F. Pedrell). Powstawały liczne konserwatoria, które kontynuowały rozwój szkoły narodowej.

Odrębność regionalna zaznacza się zwłaszcza w muzyce Katalonii, w której widoczne są wyraźne wpływy francuskie. Dla Galicji typowe są elementy muzyki autochtonicznej. W Kastylii charakterystyczne są takie formy, jak: villancico, romanza i pieśń religijna. W Andaluzji i Lewancie zaznaczyły się wpływy orientu i muzyki cygańskiej.

FLAMENCO

Flamenco (synonim terminu flamandzki) to zjawisko kulturowe, związane z folklorem andaluzyjskich cyganów, obejmujące muzykę, śpiew, taniec, strój i zachowania. Za jego ojców uważa się hiszpańskich Cyganów. Jego tradycja pochodzi z Andaluzji, i tam do dziś można oglądać jego najlepsze światowe wykonanie.

Taniec flamenco to niezwykle ekspresyjne wyrażenie uczuć tańczących, za pomocą szerokiej gamy figur choreograficznych, gestu, mimiki, a także silne akcentowanie rytmu poprzez różne sposoby uderzania butów o podłogę. Taniec Flamenco posiada swe korzenie w dawnych religijnych tańcach orientalnych. W dzisiejszej jego postaci dopatrzyć się można wielu elementów tańca hinduskiego, takich jak ruchy ramion, dłoni i palców, a także używanie nóg jako instrumentu perkusyjnego. Opowiada się tańcem historii i gestom nie przypisuje się konkretnych znaczeń. We flamenco ruchy ciała i gesty wyrażają pewne stany emocjonalne tancerza lub podkreślają znaczenie słów i charakteru melodii, która im towarzyszy. Ostatecznie, interpretacja charakteru tańca i jego treści należy do subiektywnego odczucia widza. Można powiedzieć, że taniec flamenco jest niezależną formą sztuki, ale ściśle związaną z inspirującą tancerza muzyką i śpiewem. Śpiew flamenco jest krzykiem człowieka wydobywającym się z głębi jego duszy. Śpiewano, aby wyrazić radość, ból, miłość, smutek, nienawiść. Często były to pieśni ludzi najbardziej pokrzywdzonych, którzy do swojego ciężkiego i szarego życia chcieli wprowadzić odrobinę piękna. Śpiew przez wieki zmieniał melodię, lecz tematyka pieśni pozostała prawie niezmienna do dzisiaj. W pieśniach nie tylko wyrażano uczucia wewnętrzne, ale także opisy miejsc i miast, pejzaże, zdarzenia, pracę, codzienne życie.

Jest to taniec wykonywany solo, w duecie, grupowo lub składa się z kolejnych "solówek", wykonywanych przez poszczególnych tancerzy.

Strój tancerzy - przeważnie czarny, granatowy lub ciemnobrązowy - to obcisłe spodnie, biała koszula, obcisła kamizelka, mała apaszka pod szyją, buty wzorowane na butach do jazdy konnej z wysokimi obcasami i charakterystyczny płaskodenny kapelusz. Kamizelka i kapelusz bywają wykorzystywane jako element choreografii.

Strój tancerek to przede wszystkim bardzo szeroka, kolorowa falbaniasta spódnica lub suknia (wykorzystywana w tańcu), falbaniasty gorset i kolorowa chusta, uzupełnieniem czasem bywa wachlarz, grzebień lub kwiat.

Muzyka wykonywana jest przede wszystkim na gitarze (choć zdarzają się przypadki użycia fletu, skrzypiec, wiolonczeli). Rytm wybiją zarówno tańczący jak i śpiewacy przez: uderzenia dłońmi (klaskanie), pstrykanie palcami, uderzenia otwartymi dłońmi o pudła, na których siedzą śpiewacy i za pomocą kastanietów.

Z punktu widzenia charakteru wykonywanego śpiewu (muzyki) rozróżnia się następujące rodzaje flamenco:

• cante jondo (cante grande): siguiriyas, soléa, tientos

• cante intermedio: bulerías

• cante chico: alegrías, fandango, farruca, sevillana