Biologia komórki, Audytoria, 03.11.2011 r.
Błony komórkowe i ich znaczenie.
Przedziały – zamknięcie enzymów, np. łańcuch oddechowy w mitochondriach.
Błony biologiczne uczestniczą w:
biernym lub czynnym, selektywnym transporcie jonów i substancji niejonowych
wydzielaniu produktów komórki do środowiska (egzocytozy) oraz pobieraniu makrocząsteczek do komórki (endocytoza)
reakcja na sygnały pochodzące ze środowiska (transdukcja sygnałów poprzez receptory błonowe)
przenoszeniu sygnałów do innych okolic komórki lub przekazywaniu ich do innych komórek
oddziaływaniu między komórką i podłożem oraz między innymi komórkami
oddzieleniu wnętrza komórki od środowiska
oddzieleniu w komórkach kompartymentów (przedziałów) o różnej koncentracji różnych substancji (enzymów, jonów, substratów)
pośredniczeniu w transporcie biernym i czynnym
wytwarzaniu potencjału elektrochemicznego – różnej koncentracji jonów
są miejscem przebiegu procesów
Ruchy lipidów:
- rotacyjny
- dyfuzja boczna
- flip-flop
- skręcanie, wydłużanie, skracanie, zginanie
Lipidy:
fosfolipidy:
- sfingolipidy
- glicerofosfolipidy
glikolipidy
sterole
Cerebrozydy
Gangiozydy
Asymetryczność – różne rozmieszczenie:
- lipidów
- białek
Od strony cytoplazmy:
fosfatydyloseryna – ujemne naładowanie błony komórki
fosfolipidy inozylowe
fosfatydyloetanolaminy
Od środowiska zewnętrznego:
glikolipidy
sfingomieliny
fosfatydylocholina
Cholesterol:
- amfipatyczny
- polarność – grupa hydroksylowa – właściwości hydrofilowe
- więcej w zewnętrznej warstwie
- usztywnia błonę
Białko transbłonowe:
- α-helisa
- inna forma – beczułka
- około 30-50% białek w błonie
Kora komórki:
- spektryna – białko związane od wewnątrz
- fibronektyna – białko związane od zewnątrz
Białka wiążące (kotwiczące) – są elementami wyspecjalizowanych struktur odpowiedzialnych za utrzymanie łączności między komórkami lub z cytoszkieletem.
Białka rozpoznające – „wróg czy obcy?”.
„Płynność” ograniczają:
połączenia między różnymi elementami (np. między dwoma białkami)
połączenia z kora komórki
złączenia z trwałymi strukturami na zewnątrz komórki
ograniczenie aktywności białek poprzez bariery dyfuzyjne (połączenia zamykające)
Glikokaliks:
- proteoglikany – dłuższe łańcuchy
- glikoproteiny – krótsze łańcuchy
- glikolipidy
Przyleganie (adhezja) – np. do komórek, które trzeba zniszczyć.
Na „płynność” błony komórkowej wpływa:
temperatura (im większa tym bardziej płynna)
długość ogonków
liczba podwójnych wiązań (zwiększają płynność)
obecność cholesterolu
Rola:
zapewnia rozrost komórki
dyfuzyjne rozprowadzenie lipidów i białek błonowych
fuzje błon komórkowych przy podziale komórki
Kanały – przenika wiele cząsteczek.
Nośnik – przenika jedna cząsteczka.
Kanały bramkowane:
napięciem
ligandem
naprężeniem