Terror państwowy jako czynnik inżynierii społecznej
Państwo jest monopolem na przemoc, zatem nic dziwnego, że do terroryzmu ma stosunek niechętny, zwłaszcza w przypadku, gdy posługuje się nim kto inny. Państwa bowiem posługują się terrorem z zasady, a czasami – również terroryzmem, zwłaszcza w sytuacjach skrajnych
/Stanisław Michalkiewicz/
Terror państwowy - jako instrument utrwalania zaborczej władzy - zawsze powoduje nieporównanie więcej ofiar niż zwrócony przeciw niemu terroryzm "oddolny", który - niestety - niemal zawsze skaża walkę wyzwoleńczą.
/Wojciech Giełżyński „Wprost”/
Rewolucja Francuska
Wzorcowy i pierwszy nowożytny przykład terroru państwowego.
Charakterystyczna jego cechą był fakt legitymowania i stosowania go na masową skalę przez organa posiadające władzę.
Posiadał on konkretne struktury i działał w sposób zorganizowany, planowy.
Okres anarchistyczny
Jednym ze skutków Rewolucji Francuskiej były nastroje antymonarchiczne, które przyniosły zupełnie nowe oblicze terroryzmu. Grupy były małe, zakonspirowane, nielegalne.
Ich głównym założeniem było informowanie o swych celach i zwracanie na nie uwagi społeczeństw poprzez akty przemocy. Sensem istnienia takich grup było obalenie panujących monarchów.
Nazizm i faszyzm
Nastąpiła kolejna zmiana znaczenia tego terminu.
Pojawiły się bojówki działające na wzór oddziałów wojskowych, tajne policje, morderstwa polityczne.
Terror stał się narzędziem kształtowania świata.
Wielki terror
Okres największego w historii ZSRR nasilenia terroru NKWD w latach 1937-1939.
W efekcie zaplanowanych i zorganizowanych represji zgładzono setki tysięcy niewinnych ludzi, a także prawie wszystkich działaczy partii leninowskiej, wysokich oficerów Armii Czerwonej oraz NKWD.
Za jego początek uważane jest zabójstwo Kirowa w grudniu 1934, a koniec w historii ZSRR najczęściej datowany na rok 1939.
Wielki terror
Procesy moskiewskie [1936-1938]
Czystka w Armii Czerwonej
Represje wobec cudzoziemców w ZSRR
Represje wobec mniejszości narodowych w ZSRR („operacja polska” NKWD)
Socrealizm, GUŁag,
Bilans Wielkiego Terroru
wg R. Conquesta
Aresztowani w latach 1937-1938 – od 7 mln do 8 mln ludzi;
Rozstrzelani przez trójki NKWD) – 1 mln do 1,5 mln ludzi (szacunek raczej zaniżony);
Zmarli i rozstrzelani w obozach koncentracyjnych – ok. 2 mln ludzi;
Więźniowie więzień i obozów koncentracyjnych, stan na koniec 1938 (przyjmując 5 mln łagierników pod koniec 1936) – ok. 8 milionów ludzi. Tzw. skazani na 10 lat bez prawa korespondencji byli w rzeczywistości natychmiast rozstrzeliwani.
Bojownicy o wolność
Nowy typ grup terrorystycznych charakterystyczny dla okresu powojennego.
Grupy terrorystyczne prowadziły „narodowowyzwoleńcze” walki z europejskimi kolonistami.
Wszystkie te ruchy trafiły na przychylny okres, ponieważ miały poparcie bloku komunistycznego, którego członkowie byli głównymi aktorami na scenie międzynarodowej.
Akty terroru a metody walki powstańczej
Terroryści zawsze chcą być nazywani określeniami zastępczymi: wojownik, bojownik o wolność, mudżahedin, rzecznik ludu.
Żądają pełnej legitymacji dla podjętych działań.
Organizacje terrorystyczne mają w swych strukturach wiele akcentów militarnych: stopnie wojskowe, elementy umundurowania.
Jest to też usprawiedliwieniem dla ich działań –
bo czym różni się wysadzenie budynku od jego zbombardowania?
Gdyby przyjąć logikę działania terrorystów otrzymalibyśmy definicję, że
terrorysta to żołnierz, który łamie prawo międzynarodowe w postaci konwencji haskich czy genewskich
Akty terroru a metody walki powstańczej
Partyzanci kubańscy nie stosowali walk w mieście.
Ich celem było przejęcie władzy tylko i wyłącznie na Kubie.
Ludzie Fidela Castro posiadali mundury, stopnie wojskowe, których oznaczenia widniały na tych mundurach.
Guerrillas z Kuby prowadzili operacje wojskowe, które miały na celu przejęcie terytorium i kontrolowanie go.
Działali otwarcie.
Główną intencją działań terrorystycznych jest nadal potrzeba wywołania ogólnego strachu.
Terroryści nie chcą już być bezosobowi, nieidentyfikowalni.
Współczesny terroryzm to przede wszystkim działanie w sposób spektakularny, medialny. Akt terroru staje się wzmocnieniem przesłania, jego nośnikiem. Zatraca swoje pierwotne znaczenie.
Działań takich dokonują zorganizowane, zdestrukturalizowane ugrupowania, posiadające swoje komórki w wielu miejscach na świecie, w efekcie ich centra decyzyjne są trudne do lokalizacji.
Współczesne i historyczne obszary terroryzmu państwowego
Chiny – „wielki skok” i „rewolucja kulturalna”
Kambodża – Czerwoni Khmerowie
Argentyna, Chile
Korea Północna – dynastia Kim
Inguszetia, Czeczenia,
Izrael – Zachodni Brzeg Jordanu
Wenezuela – Hugo Chavez
Zimbabwe – Robert Mugabe
Sudan – Chartum i Darfur
Sri Lanka – Tamilowie i Syngalezi
Algieria – islamiści
Liban – General Security. Oddział specjalny MSW
USA [?] Rosja [?]