Rozmnażanie bezpłciowe – bez udziału gamet(kom płciowa) rozrodcza np. pączkowanie, podział komórki (fragmentacja plechy) podział rośliny(bulwa, kłącze, cebule, rozłogi)

Rozmnażanie płciowe – z udziałem gamet, mechanizm korzyści ewolucyjnej KOMÓRKA JAJOWA+PLEMNIK ZYGOTA . Osobnik powstały w wyniku rozmnażania płciowego jest nową niepowtarzalną kombinacją genetyczną.

Budowa układu rozrodczego żeńskiego:

- jajniki – produkcja komórek jajowych oraz hormonów :estrogen i progesteron.

- jajowód – wyprowadza komórki jajowe, odbywa się w nim zapłodnienie (śr.3mm)

- pochwa – (8-10cm dł.) wyścielona nabłonkiem wielowarstwowym płaskim

Budowa układy rozrodczego męskiego:

- jądra – powstają tam plemniki oraz hormony: testosteron i androsteron

- najądrza – to miejsce dojrzewania i magazynowania plemników

- nasieniowody – wyprowadzają nasienie do cewki moczowej, pęcherzyki nasienne wydzielają białawą substancje zawierającą białko i fruktozę

- gruczoł krokowy –(prostata) produkuje mętną wydzielinę umożliwiająca ruch plemników oraz zobojętnia kwaśne pH w pochwie

- moszna – zadaniem jej jest utrzymywanie jąder w optymalnej temperaturze, nieco niższej niż temperatura ciała.

- prącie – narząd kopulacyjny u samców ssaków

Oogeneza – proces powstawania komórki jajowej

Spermatogeneza – proces powstawania plemników

Fazy i regulacja hormonalna cyklu menstruacyjnego

a)menstruacja – krwawienie 1-5dnia cyklu

- gwałtowny spadek stężenia progesteronu we krwi

- złuszczenie warstwy komórek śluzowych w macicy

- w jajniku rozwój jednego pęcherzyka jajnikowego pod wpływem FSH(hormon przysadkowy)

b)faza FOLIKULARNA – 6-13dc

- regeneracja śluzówki macicy pod wpływem estrogenów i progesteronów

- dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego

- kilka dni przed owulacją , wzrost stężenia LH

c)owulacja - ok14dc

- pęcherzyk pęka pod wpływem LH

- wzrost stężenia progesteronu

- spadek stężenia estrogenu we krwi

d)faza LUTEALNA - od15-28dc

- pęcherzyk przekształca się w ciałko żółte, które wydziela progesteron

- jeśli brak zapłodnienia to od14dni po owulacji ciałko żółte zanika, spada poziom progesteronu i następuje ponowne krwawienie

Czynniki wpływające na regularność i przebieg cyklu menstruacyjnego: stres, zmiana klimatu, leki, zwłaszcza hormonalne, dieta.

Zapłodnienie, rozwój zarodkowy i płodowy człowieka (rozwój prenatalny)

a)kom. jajowa + plemnik=zygota - odbywa się w jajowodzie

b)rozwój zarodkowy (od zapłodnienie do 8tyg życia)

BRUZDKOWANIE – mitotyczne podziały zygoty, która wędruje jajowodem do macicy 7dni

IMPLANTACJA – zagnieżdżenie się zarodka w ścianie macicy

GASTRULACJA – formowanie 3 grup komórek czyli listków zarodkowych: ektoderma,

mezoderma, endoderma

c)rozwój płodowy 9-40tyg życia. W 9tyg. płód ma wykształconą większość narządów i swoim wyglądem przypomina istotę ludzką.

Łożysko – to narząd powstały z połączenia tkanek zarodka i matki, który umożliwia wymianę gazową, usuwanie mocznika z płodu, dostarczanie substancji organicznych do płodu oraz ochronę immunologiczną

Fazy porodu

- f. rozwarcia – 8-15h rozwiera się szyjka macicy i odpływają wody płodowe

- f. tarcia – od kilku min. do 1h wydostanie się płodu przez kanał rodny na zewnątrz

- f. łożyskowa – wydalanie łożyska

Etapy rozwoju postnatalnego

- noworodek 4tyg życia

- niemowlę do końca 2 roku życia

- okres dziecięcy do wieku dojrzewania 11-14lat

- okres młodzieżowy do 18-20lat

- okres dojrzałości do 40-50lat

- okres starości

Higiena ciąży jako niezbędny warunek gwarantujący prawidłowy rozwój płodu:

- kwas foliowy - odpowiednia dieta - nie palić i nie pić

- unikać stresu - unikać przemęczenia - odpowiednia ilość snu

- nie brać leków przeciwbólowych - regularne wizyty u lekarza

- spacerować na świeżym powietrzu - unikać miejsc z infekcją

Badanie prenatalne (USG) – (każda kobieta)(nieinwazyjne) można określić na jakim poziomie rozwoju jest płód oraz można podać termin porodu.

Badanie amniopunkcja – (kiedy są wskazania bo np. w rodzinie wady lub gdy ma 35lat)(inwazyjne) badanie płynu owodniowego i analiza DNA komórek płodu

Andropauza nazywana również przekwitaniem męskim rozpoczyna się u panów po 55. roku życia. W okresie tym dochodzi do stopniowej niewydolności hormonalnej jąder, ujawniającej się pod postacią niedoboru męskich hormonów. Obniżający się ich poziom ma niekorzystny wpływ na szereg funkcji organizmu mężczyzny. Prowadzi do zaburzeń w sferze życia płciowego, zmniejszenia sprawności fizycznej, a w niektórych przypadkach do rozwoju osteoporozy.

Klimakterium (przekwitanie) jest fizjologicznym etapem w życiu każdej kobiety, fazą przejściową pomiędzy okresem dojrzałości płciowej a okresem starczym. U podstawy tego zjawiska leży osłabienie czynności rozrodczej i wegetatywnej jajników, które jako pierwszy narząd w organizmie ulegają inwolucji tracąc zdolność reagowania na gonadotropiny.

gggg