"Czary - mary, weź pałeczkę do ręki" - zabawy badawcze

CELE:
• inspirowanie zainteresowań poznawczych dziecka
• rozwijanie myślenia dzieci
• doskonalenie umiejętności formułowania wniosków po przeprowadzeniu doświadczenia
• wdrażanie do współdziałania w zespole
CELE OPERACYJNE:
• przeprowadza proste obserwacje i doświadczenia
• posługuje się sprzętem badawczym
• wnioskuje i uogólnia na podstawie analizy wyników wykonanych zadań
METODY PRACY:
- pogadanka, pokaz, działania praktyczne, doświadczenie
FORMY PRACY:
- z całą grupą, w zespołach, indywidualna,
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
- przebranie magika, zaproszenia, magnetofon, balony, butelki, kufer z czarodziejskimi przedmiotami, cukier, sól, jajko, dzbanki z wodą, kartki papieru, bączki, kubki z wodą i płynem, słomki, zapałki, gumki, klocki plastikowe, klocki drewniane, orzechy, kamyki, patyki, guzik, metalowe kulki, korki od butelek.
PRZEBIEG ZAJĘCIA:
1. Zaproszenie dzieci do „ Krainy Magii”
Dzieci otrzymują kartoniki z namalowanym emblematem swojej grupy w czterech kolorach, jako bilet wstępu do zaczarowanego kraju. Wchodzą do sali i siadają na dywanie twarzą do nauczycielki.
N: - Czy wiecie jak nazywa się pan, który czaruje w cyrku?
Dz:- Czarodziej. Magik
N: - A jak myślicie, kto mieszka w krainie czarów?
Dz: - Wróżki, czarodzieje, czarownice, magicy.
N: - Zaprosiłam Was dzisiaj do „ Czarodziejskiej krainy”, ale nie ma pana magika, pomóżcie mi go zawołać: O jeju, jeju czarodzieju!
Dz: - Powtarzają okrzyk kilka razy
O jeju, jeju czarodzieju! O jeju, jeju czarodzieju! O jeju, jeju czarodzieju!
N: - Niestety, nie ma pana magika, ale nie martwcie się, mam jego kapelusz, pałeczkę i pelerynę, więc spróbuje go zastąpić. Wiecie jak inaczej nazywa się kapelusz magika?
Dz: - Cylinder
N: - przebiera się w strój magika i prosi dzieci:
- Pomóżcie mi się zaczarować.
Dz: - wykonują ruchy rękami i wypowiadają zaklęcie:
Czary- mary, abi- gabi,
Niech się z pani stanie magik!
I śpiewają piosenkę pt.: Zaczarowany świat”
N: - Już jestem czarodziejką. Wobec tego mogę Was zaczarować ( czaruje). Postaram się również pokazać wam różne magiczne sztuczki. Trzeba uważnie obserwować, bo chciałabym, żebyście dziś byli moimi pomocnikami i czarowały razem ze mną.
UWAGA!
Otwieram „Magiczny Kufer”, ale najpierw musimy go zaczarować:
Czary-mary, hokus-pokus, bim-salabim.
Dz: - Powtarzają zaklęcie dwa razy
N: - otwiera kufer- są tu różne szklane naczynia, słomki, szklanki, dzbanki i wiele innych przedmiotów. Są również balony. Pomóżcie mi je zaczarować:
Czary-mary, rim,pim, pim.
Dz: - powtarzają zaklęcie dwa razy.
( Do każdej sztuczki nauczycielka zaprasza dwoje dzieci)
2. Uwaga mali czarodzieje! Jesteście moimi pomocnikami, musicie dokładnie wykonywać moje polecenia.
N: - Nadmuchany balon potrzyj o wełniany sweterek któregoś z Waszych kolegów. Podejdź teraz do stolika. Co tu jest wysypane na talerzyku - spróbuj.
Dz: -to jest cukier.
N: - Jesteś czarodziejem- czaruj. Potrzymaj balon nisko nad talerzykiem z cukrem, ale nie wolno dotykać do talerzyka, zamknij oczy i myśl o czarowaniu. Zobaczcie się stało?
Dz: -cukier przyczepił się do balonika.
N: - A czy coś innego, balon też przyciągnie?
Dz: - tak
N:- to drugi mój pomocnik to sprawdzi.
Dziecko dostaje inny balon, zbliża go do talerzyka z cukrem, zamyka oczy, czaruje i.......
Dz: - nie udało się.
N: - Dlaczego się nie udało- wiecie?
Dz: - nie
N: - popatrzcie uważnie. Jeszcze raz czarujemy. - Nadmuchany balon potrzyj o wełniany sweterek któregoś z Waszych kolegów. Podejdź teraz do stolika i czaruj.
Widzicie, co się stało?
Dz: -cukier przyczepił się do balonika.
N: - już wiecie, dlaczego?
Dz: - bo czarodzieje pocierali nadmuchany balon o wełniany sweter innych dzieci. Jak nie potarli, nie było czarów.
N: - tak, pocierając wytworzyli zjawisko pola elektromagnetycznego i balon przyciągał.
Chcecie też spróbować.
Wstańcie i każdy z was weźmie balon. Przejdziemy teraz na koniec sali. Tam pani Basi wypadły z kosza papierki. Pomożemy jej pozbierać, dobrze? Powiedzcie mi tylko, co musimy najpierw zrobić?
Dz: - potrzeć balony o wełniane sweterki i zabrać się za sprzątanie. ( Dz. Dokładnie wykonały polecenie, odkładają balony i siadają na dywanie)
3. Uwaga mali czarodzieje! Zapraszam do siebie następnych pomocników i przypominam, że musicie dokładnie wykonywać moje polecenia.
N: - Wlej do szklanki wodę z dzbanka, a ty zwilż brzeg szklanki wodą. Teraz połóż na szklankę kartkę papieru. Uwaga mali czarodzieje i reszta dzieci! Wypowiedzcie zaklęcie.
Dz: - Czary-mary, hokus-pokus, bim-salabim.
Czary-mary, rim,pim, pim.
N: - Odwraca szklankę do góry dnem, w trakcie odwracania przytrzymuje kartkę. Następnie kartki już nie trzyma, a mimo to ona nie spada i woda się nie wylewa.
Dz: - nagradzają czary oklaskami i dowiadują się, że w tej sztuczce działają prawa fizyki, o których dzieci będą się uczyć w szkole.
4. Uwaga mali czarodzieje! Zapraszam do siebie następnych pomocników i przypominam, że musicie dokładnie wykonywać moje polecenia.
N:- do szklanej miski nalej ciepłej wody, jak sprawdzisz czy jest ciepła?
Dz: - po dotyku dzbanka
N: - wlej z tego dzbanka, w którym jest ciepła. Mój drugi pomocnik włoży bardzo ostrożnie od wody jajko. Popatrzcie, co się stało?
Dz: - jajko utonęło
N: - teraz poproszę wlać do drugiej miski wodę z niebieskiego dzbanka. Uwaga mali czarodzieje i reszta dzieci! Wypowiedzcie zaklęcie.
Dz: - Czary-mary, hokus-pokus, bim-salabim.
Czary-mary, rim,pim, pim.
N: - Proszę, włożyć do tej miski jajko. Co się stało?
Dz:- Jajko pływa
N: - Jak myślicie, czy możemy jakoś zmienić wodę, żeby jajko zaczęło pływać?
Dz:- podają różne odpowiedzi.
N: - a czy ktoś słyszał o morzy martwym? Nie. To jest morze w którym jest tak dużo soli, że nic w nim nie może żyć, a ludzie pływają w nim bez żadnego wysiłku unosząc się na wodzie i czytają gazety. Czy my możemy zrobić sobie takie małe morze martwe? Co będzie nam potrzebne?
Dz: - sól
A ile soli musimy wsypać do miski i zamieszać, żeby nasze jajko zaczęło pływać? Moi mali pomocnicy wsypują po jednej łyżce soli a my liczymy.
Dz: - 7 łyżek..............................
N: - Wyciąga z czarodziejskiego kufra przedmioty. Popatrzcie, co ja tutaj mam.
Dz: - guzik, gumkę, klocek plastikowy, klocek drewniany, orzech, kamyk, patyk, zapałka, metalowa kulka, korek
N: - pomyślcie i powiedzcie mi, które z tych przedmiotów toną a które nie.
Dz: - padają różne odpowiedzi
N: - Wasze głosy są podzielone- musimy to sprawdzić. Podzielcie się na grupy wg kolorów na zaproszeniach i podejdźcie do stolików. Do miski z wodą wkładajcie pomału przedmioty i obserwujcie ich zachowanie. Wyniki obserwacji podajcie mi, a ja zapiszę je w tabeli.
PRZEDMIOT PŁYWA/ TONIE
guzik T
gumka do mazania T
klocek plastikowy P
klocek drewniany P
orzech P
kamyk T
patyk P
zapałka P
metalowa kulka T
korek P
N: - dlaczego tak jest, że niektóre przedmioty toną
Dz: - toną przedmioty ciężkie
N: - podejdźcie do mnie. Mam tu gwóźdź i drewniany klocek. Zważymy teraz co jest cięższe. Połóżcie na wadze te przedmioty i zobaczymy, co jest cięższe
Dz: - klocek
N: - włóżcie teraz te przedmioty do wody - co tonie?
Dz: - gwóźdź
N: - to, od czego zależy to czy przedmiot pływa, czy tonie?
Dz:- zależy od rodzaju materiału, z którego został wykonany
N: - to włóżcie teraz do wody kulkę i łódkę z plasteliny - co pływa, to ten sam materiał, plastelina
Dz: - pływa łódka, bo jest płaska.
N: - to od czego jeszcze zależy to, czy przedmiot pływa, czy tonie?
Dz: - nie tylko od materiału, z którego jest wykonany, ale też od kształtu przedmiotu.
5. Zabawa muzyczno ruchowa „ ŁÓDKI” do muzyki KLANZY
6. Uwaga mali czarodzieje! Zapraszam do siebie następnych pomocników i przypominam,
że musicie dokładnie wykonywać moje polecenia.
N: - proszę wyjąć z czarodziejskiego kufra coś bardzo kolorowego. Co to jest?
Dz: - bączek
N: - jakie kolory tutaj widzicie?
Dz: - wymieniają: fioletowy, czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski.
N: - zaczarujmy teraz bączka i zobaczycie, co się stanie.
Dz: - Czary-mary, hokus-pokus, bim-salabim.
Czary-mary, rim,pim, pim.
N: - Zamknijcie oczy.(N-lka wprowadza bączka w ruch). Otwórzcie oczy i powiedzcie, jaki kolory tutaj widzicie?
Dz: - nie widać kolorów, bo wszystkie się zlały.
N: - tak, bo jest to zjawisko zlewania barw.
Każda grupa zakręci teraz swojego bączka i zmierzymy czas, który najdłużej będzie się kręcił i to zjawisko zlewania się barw będzie występowało.
Dz: - dzielą się na grupy, wprawiają bączka w ruch i za pomocą stoperów odmierzają czas
( nauczyciel nadzoruje prawidłowość )
7. Uwaga mali czarodzieje! Zapraszam do siebie następnych pomocników i przypominam,
że musicie dokładnie wykonywać moje polecenia.( butelka była w lodówce przez 15 min.) Proszę przynieść z lodówki butelkę. Co możecie powiedzieć o tej butelce?
Dz: - jest pusta i zimna.
N: - za chwilę nałożę na szyjkę butelki balon. Wypowiedzcie zaklęcie, a zobaczycie, co się stanie
Dz: - Czary-mary, hokus-pokus, bim -salabim.
Czary-mary, rim,pim, pim
Czekając na „czary” dzieci śpiewają piosenkę „ Abra - kadabra”
( nałożony balon na zimną butelkę najpierw opada luźno na dół, a potem powoli podnosi się do góry)
Dz: - nagradzają czary oklaskami
N: - wiecie, dlaczego balon zrobił się większy i podniósł się do góry? Podejdź do stolika i dotknij butelki - jaka ona jest?
Dz: - ciepła, normalna temperatura
N: - to, kto powie, dlaczego balon się podniósł?
Dz: - bo butelka zrobiła się ciepła
N: - tak w butelce jest powietrze. Gdy butelka była zimna to, jakie powietrze było w butelce?
Dz: - zimne, a jak butelka robiła się ciepła to powietrze też robiło się ciepłe i balon rósł.
N: - tak, bo ciepłe powietrze potrzebuje więcej miejsca i wpływa do balonu.
Mam dla Was zimne butelki i kawałki kartonu. Podzielcie się na grupy. Przykryjcie otwór
butelki kartonikiem i zaobserwujcie co się stanie.( po chwili)
Dz: - kartonik uniósł się.
N: - a dlaczego?
Dz: - butelka ogrzała się, powietrze w butelce też, potrzebowało dużo miejsca i dlatego kartonik uniósł się na chwilę w górę.
N: - bardzo ładnie czarowaliście, dokładnie wykonywaliście moje polecenia, potrafiliście odpowiedzieć na wszystkie moje pytania. Mam dla was niespodziankę. Poprosimy Panią Basię, niech przyniesie nam tacę. Ale najpierw musimy posprzątać nasz czarodziejski stolik.( dzieci sprzątają stanowiska pracy)
Dz: - prosimy Pani Basiu.
Dzieci dostają szklanki z wodą i kropelką szamponu oraz słomki.
N: - czy już wiecie, co będziemy robić?
Dz: - Bańki mydlane.
N: - tak, ale nie takie zwykłe. Waszym zadaniem jest wydmuchać jak największą bańkę albo całą „ chmurę baniek”. Zapraszam do zabawy.( w tle słychać muzykę „ Abra- kadabra...”)
Aby przybliżyć dzieciom niektóre z „dziwnych zjawisk”, prowadzę z nimi cykl zajęć badawczych. Robiliśmy różne testy:
- sprawdzanie smaku soli, cukru, mąki, sody i ich rozpuszczalność w wodzie
- posługiwanie się magnesem i obserwacja pola magnetycznego
- badanie zjawiska topnienia ciał stałych, pływanie i topnienie w wodzie
- zabawy z wiatrem itp.
Wszystkie doświadczenia szczegółowo analizowałam, próby przeprowadzałam w domu. Dziecko jest bardzo bystrym obserwatorem i nawet małe niedociągnięcie może być przez nie wychwycone.