Temat: Zadanie pojedyncze i złożone - powtórzenie.
Cel główny: Umiejętność wykorzystania wiedzy gramatycznej w praktyce.
Cele lekcji:
Uczeń:
zna i rozumie pojęcie: część mowy, części zdania;
rozpoznaje i nazywa zdania pojedyncze i złożone;
potrafi trafnie dobrać odpowiednią część zdania;
potrafi wyrazić swoje zdanie w formie krótkiej, logicznej wypowiedzi.
Metody: rozmowa kierowana, praca z tekstem, ćwiczenia praktyczne.
Formy pracy: samodzielna, zbiorowa, grupowa.
Czas realizacji: 1 jednostka lekcyjna.
Podstawa programowa
Cele edukacyjne:
Ujawnianie zainteresowań, możliwości i potrzeb oraz językowych i czytelniczych umiejętności uczniów po to, aby wyznaczać stosowne dla nich cele, dobierać treści i materiały, projektować odpowiednie działania gwarantujące skuteczność edukacji.
Treści nauczania:
a) Wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące, w tym zdania i równoważniki zdań.
b) Związki wyrazów w zdaniu, w tym rola podmiotu i orzeczenia.
c) Odmienne i nieodmienne części mowy oraz podstawowe kategorie fleksyjne.
Osiągnięcia:
1. Mówienie
a) na temat zaobserwowanych zjawisk językowych (przy użyciu elementarnej terminologii językoznawczej wprowadzanej zależnie od możliwości uczniów),
b) płynne, z poprawną i wyraźną artykulacją oraz dykcją, akcentowaniem, intonacją, pauzowaniem
i tempem (w tym wygłaszanie tekstów z pamięci).
2. Słuchanie
a) uważne i ze zrozumieniem,
b) rozmaitych wypowiedzi, w różnych celach i sytuacjach.
3. Czytanie
a) głośne i wyraziste, z uwzględnieniem zasad kultury żywego słowa,
b) ciche ze zrozumieniem.
4. Pisanie
a) w różnych prostych formach,
b) z troską o kompozycję (plan, tytuł, akapit), sprawność stylistyczną oraz poprawność gramatyczną, interpunkcyjną i ortograficzną, a także estetykę tekstu.
Środki i materiały dydaktyczne:
Łuczek A, Murdzek A. Język polski 5, Między nami – podręcznik. GWO, 2007.
Karty pracy.
Bibliografia metodyczna:
Nagajowa M. ABC metodyki języka polskiego. Warszawa, 1995.
Okoń W. Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa 1995.
Klemensiewicz Z. Wybrane zagadnienia metodyczne z zakresu nauczania gramatyki. Warszawa 1959.
Bibliografia merytoryczna:
Łuczek A, Murdzek A. Język polski 5, Miedzy nami – podręcznik, str. 220-221.
Łuczek A, Murdzek A, Język polska 5, Między nami – zeszyt ćwiczeń, str. 74-76.
StrutyńskiJ. Gramatyka polska. Kraków 1998.
Tok lekcji:
Faza przygotowawcza
Czynności organizacyjno – porządkowe.
Samodzielne rozwiązanie ćwiczenia 1 ze str. 74 z zeszytu ćwiczeń.
Wspólne przypomnienie wiadomości orodzajach zdań.
Zdanie pojedyncze – ma tylko jedno orzeczenie.
Zdanie złożone – ma dwa lub więcej orzeczeń.
Równoważnik zdania – nie ma orzeczenia.
Faza realizacyjna
Rozwiązywanie ćwiczeń praktycznych z kart pracy.
Karty pracy:
Ćwiczenie 1
Odszukaj słowa na schemacie(jabłko, Hera, trzy, wojny, boginie, Afrodyta, Parys, Atena).
| X | J | A | B | Ł | K | O | Z | A |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| W | B | K | T | Ę | G | S | K | F |
| O | Z | P | J | H | E | R | A | R |
| J | C | A | T | E | N | A | G | O |
| N | U | R | Ą | O | K | J | L | D |
| Y | N | Y | B | T | R | Z | Y | Y |
| H | J | S | Z | B | P | G | P | T |
| T | D | W | M | F | L | T | A | A |
| B | O | G | I | N | I | E | U | R |
Uzupełnij tekst brakującymi słowami. Wyrazy z wykreślanki wpisz w wykreskowane pola,
a odpowiednie spójniki w miejsca wykropkowane. Pamiętajo poprawnej interpunkcji.
Do wojny trojańskiej być może by nie doszło (gdyby) nie bogini Eris. To ona rzuciła złote jabłko z napisem ‘dla najpiękniejszej’ między trzy boginie: Herę, Atenę i Afrodytę. Każda
z bogiń chciała (aby) to właśnie jej ofiarowano owojabłko (, ale) Zeus nie chciał sam rozstrzygać tej kwestii. Zdecydowano (, że) sędzią będzie pasterz – Parys. Tak naprawdę był on zaginionym synem króla Priama. Młodzieniec obawiał się narazić którejś z bogiń (dlatego) postanowił podzielić jabłko na trzy części (jednak) towarzyszący mu Hermes na to nie pozwolił. Paryspoprosił boginie (aby) się na niego nie gniewały (, gdy) już dokona wyboru. Uważał (, że) jest tylko człowiekiem (i) może popełniać błędy. Jednak boginie (, które) powinny być wolne od ludzkich słabości okazały się próżne i postanowiły przekupić młodzieńca. Heraobiecywała mu władzę (i) wielkie bogactwo. Atenamądrość (oraz) zwycięstwa we wszystkich bitwach jakie będzie kiedykolwiek toczył. Boginie kusiły go swoimi darami (, ale) Parys uparcie twierdził (, że) jest nieprzekupny. Najsprytniejsza okazała się Afrodyta (, która) zaproponowała młodzieńcowi miłość pięknej Heleny, żony Menelaosa króla Sparty. Parys bez zastanowienia przystał na jej propozycję i wybrał Afrodytę najpiękniejszą na Olimpie.
Ćwiczenie 2.
Podkreśl równoważniki zdań, a następnie zamień je na zdania pojedyncze lub złożone.
Godzina dwudziesta.
Tym razem się udało.
Chmury pękają.
Byli bardzo zmęczeni.
Cisza na sali.
Nocny złodziej.
Zachwyt widowni.
Znowu pada.
Pójdziesz do kina?
Ogień i woda.
Chmury się zbierają.
To kilka stronic kolejnego numeru.
Medal za udział w zawodach.
Przygotowuję się do sprawdzianu.
Karol śpi.
Wciąż mamy problemy.
Mamy nie ma w domu.
Urodziny naszego kolegi.
Faza podsumowująca
Utrwalenie wiadomości o zdaniu pojedynczym i złożonym.
Porównanie zdania do rodziny: Mama i tata (podmiot i orzeczenie) są podstawą istnienia rodziny (zdania). Mama i tata (podmiot i orzeczenie) tworzą rodzinę nierozwiniętą (zdanie pojedyncze, nierozwinięte). Gdy pojawią się dzieci (określenia i orzeczenia), mamy do czynienia z rodziną rozwiniętą (zdaniem złożonym, rozwiniętym).