POLITYKA SPOŁECZNA

Polityka społeczna jest to działalność państwa skierowana do wszystkich grup społecznych w celu zabezpieczenia ich buty, a także potrzeb materialnych i niematerialnych ze szczególnym uwzględnieniem rodziny jako podstawowej komórki polityki społecznej.

Polityka społeczna to sztuka naukowa a nie dyscyplina naukowa; to celowa działalność państwa i innych organizacji majach na celu miedzy innymi zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego, zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu i zapewnienie ładu społecznego.

(Jest to zespół długofalowych działań na rzecz zaspokojenie potrzeb o rozwiązywania problemów społecznych)

Geneza polityki społecznej:

• Jej początek to przełom XVIII i XIX wieku

• świadome działania państwa i innych organizacji

• problemy: wyzysk, ubóstwo, bezdomność

• Otto Bismarc – twórca polityki społecznej → wprowadził ubezpieczenia chorobowe, wypadkowe, rentowe, emerytalne.

XIX wiek

• wyzysk robotników

• praca po 14h i więcej

• pracujące dzieci

• ubóstwo

• minimalny zarobek

• nierówność uderzająca w godność człowieka

• brak kwalifikacji zawodowych

• rozwija się polityka socjalna – wprowadzona ok. 1854r. przez W.H. Riehl to problematyka socjalna rozważana była jako integralna część ekonomii narodowej.

• rozwój ten przypada dopiero po Wielkim Kryzysie w latach 30-tych XX wieku. Głębiński jako pierwszy przedstawiciel.

Okres międzywojenny

Krzeczkowski wyodrębnił politykę społeczną jako autonomiczną dyscyplinę. Chodzi o zmiany zachodzące pod wpływem celowej działalności grup społecznych.

Lata 30 – ste

• walka o prawa jednostki i emancypację kobiet, o dalszy rozwój polityki społecznej państwa

• powstają szkoły: Warszawska, Lubelska, Wileńska, Krakowska, Lwowska. W tych szkołach wykładany jest ten przedmiot.

• rozwój przedmiotu polityki społecznej jako dydaktyki.

1970

W. Szubert wyodrębnił potrzeby polityki społecznej: ekonomiczne, psychologiczne, subiektywne i obiektywne.

1950- 1960

Polityka społeczna się nie rozwijała (wpływ stalinizmu itp.)

Związki polityki społecznej z innymi naukami:

socjologia	prawo
ekonomia	pedagogika
filozofia	historia
geografia statystyka	politologia psychologia

DEMOSKOPIA – dziedzina socjologii, zajmuje się badaniem stanu świadomości społecznej na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych.

Rodzina

Najstarsza instytucja społeczna (działa w imieniu i interesie społecznym, przygotowując jej członków do życia w społeczeństwie)

• rodzina niepełna – bez jednego z rodziców

• rodzina uniwersalna – występuje we wszystkich społeczeństwach, podlega zmianom.

Potrzeby indywidualnych osób to w zasadzie potrzeby rodziny. Społeczeństwo i państwo powinno dbać o rodziny.

Działania bezpośrednie – świadome i celowe.

Kształtowanie stosunków społecznych (rodzin), równouprawnienie małżonków, ………

Polityka prorodzinna – polityka, która ma na celu dobro rodziny i społeczeństwa. Uznaje ona rodzinę za najważniejszą komórkę w społeczeństwie.

Rodzina → małżonkowie (formalnie i nieformalnie) lub małżonkowie i dzieci (rodzina mała)

Zakres polityki społecznej:

• polityka ludnościowa i rodzinna

• polityka zatrudnienia i bezrobocia

• polityka struktury dochodów i zarobków ludności

• polityka kształcenia

• polityka wyżywienia i mieszkaniowa

• polityka ochrony pracy, zdrowia, zabezpieczenia społecznego.

Modele państwa związane z realizowanymi koncepcjami polityki społecznej:

1. Państwo pozytywne: polityka społeczna ma chronić przed ewentualnymi

żądaniami redystrybucji dochodów. Środkiem do tego ma być rozwój ubezpieczeń społecznych wyrównujący dochody w ramach cyklu życiowego jednostki nie przenoszące ryzyka bezrobocia lub choroby na cała populację. (ochrona pracy, dochodów)

1. Państwo bezpieczeństwa socjalnego: cel to zagwarantowanie minimum dochodów wszystkim obywatelom, a nie tylko wybranym grupom pracującym. Ustanowienie tego minimum ma służyć przede wszystkim stworzeniu społeczeństwa równych szans. Podkreśla się też jednocześnie, że polityka społeczna nie może tłumić inicjatywy i odpowiedzialności obywateli. Pozostawia dużo miejsca na dobrowolne działanie, wspiera dążenia jednostki i rodziny do zapewnienia poziomu życia wyższego niż minimalne.

2. Państwo dobrobytu społecznego: nie tylko nie ogranicza się do gwarantowania minimum ale celem jest równość szans i generalne wyrównywanie warunków życia przez cały okres życia jednostki.

Modele państwa wiążą się z podejmowaniem roli opiekuńczej wobec swoich obywateli, którą można przełożyć na konkretne podejmowane przez państwo działanie interwencyjne nazywane strategiami rozwiązywania problemów społecznych.

Cele polityki społecznej:

1. wyrównywanie warunków życia przez zaspokojenie potrzeb ludzkości w różnym wieku (równy dostęp do szkolnictwa)

2. tworzenie równego dostępu do korzystania z praw obywatelskich (równouprawnienie kobiet i mężczyzn)

3. usuwanie nierówności społecznych

4. kształtowanie stosunków społecznych

5. asekurowanie przed zagrożeniami (ryzykami socjalnymi – narkomania, alkoholizm, patologie społeczne → wykorzystywanie seksualne)

W zakresie zabezpieczenia społecznego stosowane są trzy techniki o charakterze administracyjno – finansowym:

1. ubezpieczeniowa – świadczenia mające charakter obligatoryjno – roszczeniowy, opłacanie składek

2. zaopatrzeniowa – ma charakter roszczeniowy, z funduszów publicznych, prawo do świadczeń wynika wyłącznie z woli ustawodawcy.

3. polityki społecznej – technika opiekuńcza, warunek: zbadanie potrzeb i sytuacji życiowej osoby lub rodziny. Świadczenia socjalne ze strony pomocy społecznej (ustawa o pracy socjalnej).

Potrzeba – stan uświadomienia sobie braku czegoś

Źródła potrzeb: fizyczne i duchowe. Wynikają one z życia społecznego, kulturalnego, ekonomicznego.

Piramida potrzeb wg Maslowa:

Przyczyny potrzeb związane są z:

• fizycznymi wymogami organizmu

• warunkami przyrodniczymi (ochrona przed ciepłem, zimnem)

• warunki życia społecznego (chronienie swoich potrzeb)

• psychika człowieka

• potrzeba miłości, uznania, szacunku, dążenie do posiadania majątku

Zasiłki: (renta, emerytura)

to świadczenie pieniężne, które jest wypłacane jako pomoc osobom trwale lub czasowo niemogących zaspokoić swoich potrzeb materialnych z własnych środków.

• zasiłek chorobowy

• zasiłek rodzinny

• zasiłek dla bezdomnych

• zasiłki okresowe

• zasiłki celowe.

Emerytura → dożywotnie pieniężne świadczenie przysługujące wszystkim pracownikom po przepracowaniu pewnej liczby lat oraz po osiągnięciu odpowiedniego wieku.

Renta → świadczenie pieniężne długoterminowe które realizują fundusze ubezpieczeniowe.

Rodzaje rent:

• emerytura

• renta rodzinna

• renta inwalidzka

• stała – przysługuje osobie niezdolnej do pracy, jej niezdolność do pracy uznana została za trwałą np. niepełnosprawny bez nóg

• okresowa – przysługuje osobie czasowo niezdolnej do pracy przez pewien czas.

Renta rodzinna – przysługuje członkom rodziny osób, które w monecie śmierci miały ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do wykonywania pracy albo spełniły warunki niezbędne do otrzymania jednego z omawianych świadczeń.

Osoby uprawnione od otrzymania renty rodzinnej:

• dzieci do 25 roku życia (uczące się)

• wnuki oraz rodzeństwo wychowywane

• wdowa jeśli ma ukończone 50 lat albo nie jest zdolna do pracy; chyba, że wychowuje przynajmniej jedno dziecko (wnuka labo rodzeństwo)

• wdowiec oraz rodzice.

System emerytalny w Polsce (III filary)

I filar – ZUS (obowiązkowe świadczenie)

Emerytura wypłacana z tego filaru pochodzi z bieżących składek osób pracujących, które uprawniają tylko do emerytury dożywotniej. Zapewnia emerytury na minimalnym poziomie. Nie dziedziczy się uprawnień do tego filaru.

II filar – Otwarty Fundusz Emerytalny

Przyjmuje część składek przekazywanych z ZUS do któregoś z działających na rynku OFE. Nie jest obowiązkowy dla każdej osoby. Osoby które mają mniej niż 30 lat mają obowiązek korzystania z I i II filaru. Osoby między 30 a 50 rokiem życia mają swobodę wyboru między I a II filarem. II filar jest dziedziczny.

III filar – stanowi uzupełnienie emerytury. Jest dobrowolny, dziedziczny. Umożliwia on osobom zapobiegliwym, chcącym w przyszłości otrzymać wyższą emeryturę odprowadzenie składek.

Prawa człowieka

Każdemu człowiekowi przysługują prawa których źródłem obowiązywania jest przyrodzona godność ludzka. Prawa te są zapisane w konstytucji, ustawach, kodeksach.

Charakter praw człowieka:

• powszechny (dotyczy wszystkich)

• przyrodzony (od chwili urodzenia)

• niezbywalny (nie możemy się zrzec)

• nienaruszalny (istnieje niezależnie od władzy i nie może być przez nią dobrowolnie regulowany)

• naturalny (obowiązuje niezależnie od potwierdzenia przez władzę państwową)

• niepodzielny (wszystkie stanowią integralną, współzależną całość)

Polityka społeczna w Unii Europejskiej

Polityka społeczna jako działalność podmiotów unii europejskiej, państw członkowskich, samorządów i organizacji pozarządowych nakierowanych na:

1. poprawę jakości pracy i życia obywateli UE

2. asekurację przed ryzykami życiowymi

3. wyrównywanie szans życiowych grup społeczeństwa ekonomicznie i społecznie najsłabszych poprzez zwalczanie socjalnej izolacji.

Integracja społeczna – dalekosiężny cel UE a polityka społeczna krok po kroku zbliża do tego celu.

Integralność – jest to całość nienaruszona, scalanie się, zbieranie się czegoś co luźne, niespójne.

Idee socjalne w Europie – historia:

• Rzym, Grecja (Polis) – powstawały państwa, miasta

• następuje proces urbanizacji – Rzym, Grecja

• lata 30ste – 40ste p.n.e. – niewolnictwo się rozwija, jest to czas powstań niewolników oraz przewrotów politycznych, ruchów, reform społecznych.

W I w. p.n.e. wprowadzono Rzymie alimenty, przysługiwały dzieciom z biednych rodzin (dziewczynki do 15 r.ż., chłopcy do 18 r.ż.)

Polityka mieszała się z opiekuńczością. Podczas igrzysk rozdawano obywatelom żywność (chleb, oliwki).

Mit o Prometeuszu – prometeizm był symbolem buntu przeciw bóstwom oraz normom które ograniczają wolność ducha.

Starożytni politycy to wielcy filozofowie: Sokrates, Platon, Arystoteles.

Arystoteles powiedział, że „człowiek jest natury istotą społeczną”.

Cyceron – „Rozum ludzki jest podstawą organizacji społecznej zaś uczucie źródłem społecznego życia człowieka”.

Średniowiecze

Czasy Karola Wielkiego – 8-9 w. Próba utworzenia wspólnoty chrześcijańskiej w Europie. Idea ta nie była kontynuowana dalej. Dopiero Otton I w X wieku chciał stworzyć zjednoczoną Europę.

XI – XII w. wyprawy krzyżowe; integracja chrześcijańska Europejczyków i szeroko pojęty rozwój Kościoła. Powstały pierwsze uniwersytety.

XII w. – Św. Tomasz z Akwinu „Społeczeństwo będące wspólnota, człowiek jest istotą społeczno – polityczna, społeczeństwo zaś stanowi wspólnotę”.

Marsyliusz z Padwy – „Państwo powinno być obrońcą pokoju społecznego”.

Czasy nowożytne:

Określono grupy społeczne: chłopstwo, szlachta, plebs. Występuje hierarchia.

Okres renesansu – reformacja, humanizm, odkrycia geograficzne.

Państwo zyskuje na większym znaczeniu. Krytyka duchowieństwa.

Oświecenie – epoka racjonalizmu, ujawniają się nierówności socjalne: bogactwo arystokratów a z drugiej strony nędza chłopów.

XVII w.

• wyróżnia się postępem technicznym, stopniowe przechodzenie od manufaktury do produkcji fabrycznej

• robotnicy przemysłowi – tania produkcja, małe zarobki, oszczędzano na pracy ludzkiej (wyzysk dzieci i kobiet do 18h/dziennie)

Konstytucje państw liberalnych były oparte na koncepcji umowy społecznej i na filozofii praw człowieka. Kształtuje się świadomość klasowa i solidarność ludzi pracy. Dzieci w rodzinie były postrzegane jako ręce do pracy.

Rewolucja francuska

Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela, która stwierdziła że ludzie rodzą się i pozostają wolni z punktu widzenia prawa zaś różnice społeczne mogą opierać się na użyteczności wobec społeczeństwa; kobiety rodzą się wolne i zachowują te same prawa co mężczyźni.

W 1794r. uznano niewolnictwo za sprzeczne z prawem.

John Lock (czołowy przedstawiciel empiryzmu) – poznawanie świata przez doświadczenie, w życiu liczy się tylko doświadczenie; teorię społeczno – polityczną wywodził z pojęć stanu naturalnego i umowy społecznej w wyniki której powstało państwo.

XIX w. Późno nowożytny

Polityczne zjednoczenie Europy. Kongres Wiedeński 1814 – 1815 r. Zaczęto budować przytułki dla bezdomnych, weteranów, szpitale dla umysłowo chorych, domy poprawcze, więzienia, domy pracy, kolonie i szkółki. Ruchy liberalne i humanitarne walczyły o godne warunki życia wszystkich ludzi.

Rozwój urbanizacji, uprzemysłowienie.

Problemy robotnicze:

• bardzo złe warunki pracy w fabrykach i warsztatach

• czas pracy

• praca oraz wyzysk kobiet i dzieci

• kwestia zdrowia

• edukacja dzieci

• opieka nad osobami starszymi

• kwestia mieszkaniowa

• wynagrodzenie.

Z biedy i psychopatologii wiejskiego życia wyrastały zorganizowana przestępczość oraz inne patologie społeczne takie jak: alkoholizm, prostytucja, przemoc w rodzinie, bezdomność.

Tworzenie się nowych poglądów filozoficznych:

Liberalizm – zdaniem liberałów człowiek nieskrępowany w swojej inicjatywie kieruje się dążeniem do maksymalizacji zysku oraz minimalizacji strat. Jest doktryną indywidualistyczną. Opiera się na filozofii utylitaryzmu (użyteczność społeczna).

Nacjonalizm:

• wyzwolenie narodowe

• ekspansja wewnętrzna

• powstaje ruch socjalistyczny w Europie

Socjalizm – ogólna wizja społeczeństwa realizującego swój rozwój w warunkach powszechnej równości.

Nurty teoretyczne występujące w socjalizmie:

• socjalizm utopijny – nie chcieli rewolucji, świadome, wolne uczestnictwo jednostki.

• anarchizm – przejaw przeciwko wyzyskowi i krzywdzie, chcieli rewolucję i poprzez to utworzenie ustroju bezpaństwowego.

• marksizm – „byt kształtuje świadomość”, metodą tez była rewolucja.

• rewizjonizm i reformizm – reformy społeczne są normą współżycia klas społecznych.

• socjalizm gminny – gmina jest podstawowym oddanym przedmiotem działań społecznych, najlepiej sprzyjającym integracji socjalnej.

Komunizm – ruch społeczno – polityczny; równość i wspólnotowość organizacji życia społecznego.

Okres międzywojenny

Wojna światowa – nowe problemy: głód, sieroty, brak dachu nad głową.

1919r. Międzynarodowa Organizacja Pracy powstaje; hasła:

• obrona interesów chłopstwa

• równouprawnienie kobiet

• racjonalizacja niektórych gałęzi przemysłu.

Okres powojenny

Idea stworzenia europejskiego stowarzyszenia. 1949r. – Rada Europy

• tworzenie wspólnego rynku węgla, rud żelaza, złomu.

• poruszanie sprawy Unii Politycznej

• rozwój współpracy ekonomicznej

• wraz z rozwojem demokracji wchodziły w życie w poszczególnych krajach konstytucje,

• ludzie stają się mobilni

• zanik hierarchii klasowej i rodowej

• kryterium standardu życia stała się praca i dochód z niej.

Rewolucja obyczajowa – nastąpiła zmiana postaw wobec homoseksualizmu, rozwodów, nieślubnych dzieci itp. (dzieci kwiaty)

DYSFUNKCJE UWARUNKOWANE

Społeczne	Biologiczne	Psychiczne
Bezrobocie	Długotrwała choroba	Alkoholizm
Rozwód	Niepełnosprawność ruchowa	Przemoc
Wielodzietność	Upośledzenie słuchowe	Narkomania
Bezdomność	Dysfunkcje seksualne	Dysfunkcje seksualne
Trudność w przystosowaniu po opuszczeniu zakładu karnego	Sieroctwo	Schizofrenia
Niedożywienie	Starość	Bezradność

Wykluczenie społeczne – odnosi się do sytuacji w której jednostki pozbawione zostają możliwości pełnego uczestnictwa w społeczeństwie. (Wg A. Giddens’a)

Rodzina to główny podmiot wszelkiej polityki społecznej, pomocy i pracy socjalnej.

Dziedziny polityki społecznej:

1. polityka ludnościowa i rodzinna

2. polityka w dziedzinie zatrudnienia płac, warunków i ochrony pracy

3. polityka mieszkaniowa

4. polityka w zakresie ochrony zdrowia

5. polityka oświatowa

6. polityka kulturalna

7. polityka w zakresie zabezpieczenia społecznego i polityki społecznej

8. polityka w zakresie ochrony środowiska naturalnego

9. polityka w zakresie bezpieczeństwa publicznego oraz przeciwdziałania szeroko rozumianym zjawiskom dezorganizacji społecznej oraz patologii społecznej.

Europejska Polityka Społeczna opiera się na podstawowych zasadach socjalnych:

1. subsydiarności – poszczególne organy administracji wspólnotowej są zobowiązane współpracować w celu osiągnięcia danych celów.

2. osobistej wolności

3. samoodpowiedzialności

4. solidarności.

Istotnym wymiarem Europejskiej Polityki Społecznej jest jej decentralizacja. Z jednej strony kształtowana jest Europejska Unia Socjalna której istota ma być wspólna polityka społeczna mająca podstawy w socjalnej konstrukcji europejskiej i posiadająca wystarczające środki na zabezpieczenia socjalne i zagwarantowanie równych warunków socjalnych wszystkim obywatelom UE.

Grupy marginalne/marginesu społecznego obejmują:

• ubogich

• bezdomnych

• osoby uzależnione od alkoholu lub narkotyków

• imigrantów z krajów niżej rozwiniętych

• niepełnosprawnych

• starszych, sędziwych.

Przyczyny marginalności:

1. niezależne od woli jednostki (choroba, niepełnosprawność)

2. zależne od woli jednostki (bezdomność, alkoholizm, uzależnienie, włóczęgostwo, styl życia)

Czynniki upośledzenia społecznego (marginalizacji):

• brak dochodów lub niski dochód

• bezrobocie

• bezdomność

• niskie wykształcenie

• zły stan zdrowia

• wiek oraz płeć.

Cele polityki społecznej w wersji UE:

• więcej lepszych miejsc pracy

• osiągnięcie równowagi między elastycznością runku pracy a bezpieczeństwem socjalnym pracowników

• zwalczanie ubóstwa oraz wszelkich form wykluczenia i dyskryminacji w celu promowania integracji społecznej

• unowocześnienie systemu ochrony socjalnej (emerytury, ochrona zdrowia)

• wspieranie równości płci

• wzmocnienie polityki społecznej w kontekście rozszerzenia stosunków zewnętrznych UE.

Metody i zasady pracy z podopiecznym:

• dobór musi być indywidualny

• należy się liczyć z możliwościami percepcji

• muszą być podporządkowane określonemu celowi a więc temu czemu faktycznie mają służyć

• respektować powinny zasady stopniowania trudności

Metody nauczania powinny uwzględniać:

• wiek podopiecznego

• cele, treści, zadania

• organizacje i środki których zamierza się użyć.

Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12.03.2004r., a obowiązuje od 1.01.2012r. określa:

1. Zadania w zakresie pomocy społecznej

2. Rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania.

3. Organizację pomocy społecznej.

4. Zasady i tryb postępowania kontrolnego w pomocy społecznej.

Praca socjalna – działalność mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi.

Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:

• ubóstwa

• sieroctwa

• bezdomności

• bezrobocia

• niepełnosprawności

• długotrwałej lub ciężkiej choroby

• przemocy w rodzinie

• potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi

• potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności

• bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych

• trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w RP status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą

• trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego

• alkoholizmu lub narkomanii

• zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej

• klęski żywiołowej lub ekologicznej.

Prawo do świadczeń pieniężnych przysługuje:

1. Osobom posiadającym obywatelstwo polskie i mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terenie RP.

2. Cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terenie RP.

3. Mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terenie RP obywatelom państw członkowskich UE.

Zadania pomocy społecznej:

1. Przyznawanie i wypłacania przewidzianych ustawą świadczeń.

2. Pracy socjalnej

3. Prowadzenie i rozwój niezbędnej infrastruktury socjalnej.

4. Analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej.

5. Realizacja zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych.

6. Rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

Zasady gminy, powiatu, wojewody.

Świadczenie z pomocy społecznej (zasiłki i usługi) :

• świadczenia pieniężne (zasiłek stały, okresowy, celowy oraz specjalny celowy, zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie, pomoc na usamodzielnienie oraz kontynuowanie nauki, świadczenia pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców),

• świadczenia niepieniężne – praca socjalna, bilet kredytowany, składki na ubezpieczenie zdrowotne, pomoc rzeczowa ( w tym na ekonomiczne usamodzielnienie), sprawienie pogrzebu, poradnictwo specjalistyczne, interwencja kryzysowa, schronienie, posiłek, niezbędne ubrania, usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy, specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia, mieszkanie chronione (samotna matka z dzieckiem), pobyt i usługi w domu pomocy społecznej, pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych.

Art. 50 Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób a jest jej pozbawiona przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych.

Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie która wymaga pomocy innych osób a rodzina także wspólnie niezamieszkujący małżonek wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokojeniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zalecona przez lekarza pielęgnację oraz w miarę możliwości zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

Ośrodek Pomocy Społecznej przyznając usługi opiekuńcze ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia.

Rada Gminy określa szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od odpłat jak również tryb ich pobierania.

Minister Właściwy ds. zabezpieczenia społecznego określa rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych i kwalifikacje osób świadczących te usługi oraz warunki i tryb ustalania i pobierania opłat za te usługi świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi.

Osoba lub rodzina ubiegająca się o pomoc społeczną:

• może zgłosić się do Ośrodka Pomocy Społecznej w miejscu zamieszkania (w każdej gminie)

• decyzje o przyznaniu lub odmowie przyznania wymagają uprzednio przeprowadzenia przez pracownika socjalnego rodzinnego wywiadu środowiskowego

• decyzje w sprawach świadczeń pomocy społecznej wydawane są w formie pisemnej a od każdej decyzji przysługuje odwołanie.

Prawo do świadczeń pieniężnych przysługuje osobom i rodzinom których posiadane dochody nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej od dnia 1.10.2006r., dla osoby samotnie gospodarującej w nie przekraczający kwoty 477zł natomiast dla osoby w rodzinie 351zł.

Jednostki organizacyjne pomocy społecznej – działania z zakresu pomocy społecznej z mocy ustawy wykonują organy administracji rządowej i samorządowej. Współpracują w tym zakresie z organizacjami społecznymi, kościołem katolickim, związkami wyznaniowymi, fundacjami, stowarzyszeniami, pracodawcami oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Należą do nich:

• regionalne ośrodki polityki społecznej – ROPS

• powiatowe centra pomocy rodzinie – PCPR

• ośrodki pomocy społecznej – OPS

• domy pomocy społecznej – DPS

• placówki specjalistycznego poradnictwa w tym rodzinnego

• placówki opiekuńczo – wychowawcze

• ośrodki adopcyjno – opiekuńcze (Dom Małego Dziecka)

• ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej.

ROPS – na szczeblu województwa istnieją dwie odrębne struktury organizacyjne (administracja rządowa – wykonuje wojewoda i samorządowa – wykonuje marszałek sejmu) Zakres zadań w.w. w ustawie.

PCPR – są to jednostki organizacyjne wykonujące zadania powiatu w zakresie pomocy społecznej.

OPS – są to jednostki organizacyjne wykonujące zadania z zakresu pomocy społecznej w gminie.

DPS – świadczą one na poziomie obowiązującego standardu osobom wymagającym całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności. Usługi:

• bytowe

• opiekuńcze

• wspomagające

• edukacyjne.

Dzielimy domy na:

1. osób w podeszłym wieku

2. osób przewlekle somatycznie chorych

3. osób przewlekle psychicznie chorych

4. dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie

5. dzieci i młodzież niepełnosprawnych intelektualnie

6. osób niepełnosprawnych fizycznie.

Placówki opiekuńczo – wychowawcze – zapewniają dzieciom i młodzieży pozbawionym częściowo i całkowicie opieki rodzicielskiej oraz niedostosowanym społecznie dzienna lub całodobową, ciągła lub okresową opiekę i wychowanie jak również wspiera działania rodziców w wychowywaniu i sprawowaniu opieki.

Dzielimy je na:

1. Placówki wsparcia dziennego – wspierają rodzinę w sprawowaniu jej podstawowych funkcji, zapewniają pomoc rodzinie i dzieciom, zapewniają dzieciom sprawiającym problemy wychowawcze zagrożonym demoralizacją, przestępczością lub uzależnieniami. Współpracują ze szkołą, OPS i innymi instytucjami w rozwiązywaniu problemów wychowawczych.

2. Placówki interwencyjne – zapewniają dziecku pozbawionemu częściowo lub całkowicie opieki rodziców znajdującemu się w sytuacji kryzysowej:

• doraźną całodobową opiekę

• kształcenie dostosowane do jego wieku i możliwości rozwojowych

• opiekę i wychowanie do czasu powrotu do rodziny lub umieszczenia w rodzinie zastępczej, w placówce rodzinnej albo placówce socjalizacyjnej.

1. Placówki rodzinne – zapewniają dzieciom częściowo lub całkowicie pozbawionym opieki rodziców całodobową opiekę i wychowanie w warunkach zbliżonych do domu rodzinnego oraz opiekę do czasu powrotu dziecka do rodziny, umieszczenia go w rodzinie adopcyjnej lub jego usamodzielnienie.

2. Placówki socjalizacyjne – zapewniają całodobową opiekę i wychowanie dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodzicielskiej dla których nie znaleziono rodzinnej opieki zastępczej.

Ośrodki adopcyjno – opiekuńcze to:

1. ośrodek lub zespół wsparcia rodziny naturalnej prowadzący poradnictwo dla dzieci i rodziców oraz terapię rodzinną w tym dla dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo – wychowawczych.

2. ośrodek lub zespół wsparcia rodziny zastępczej lub adopcyjnej inicjujący i wspomagający zastępcze formy opieki i wychowania rodzinnego, szkolący i kwalifikujący kandydatów na rodzinę zastępczą lub opiekuńczą prowadzący poradnictwo rodzinne.

Ośrodki wsparcia:

są środowiskową formą pomocy półstacjonarnej, służącą utrzymaniu osoby w jej naturalnym środowisku przeciwdziałaniu instytucjonalizacji a w szczególności:

1. środowiskowe domy samopomocy

2. dzienne domy pomocy

3. noclegownie

4. ośrodki opiekuńcze.

Ośrodki Interwencji Kryzysowej – ich rolą jest świadczenie specjalistycznych usług zwłaszcza psychologicznych, prawnych, hotelowych które są dostępne przez całą dobę osobom, rodzinom i społecznościom będącym ofiarami przemocy lub znajdującym się w innej sytuacji kryzysowej w celu zapobieżenia powstania lub pogłębiania się dysfunkcji tych osób, rodzin lub społeczności.

Zasady udzielania pomocy społecznej:

• świadczenia pomocy społecznej udzielane są na wniosek:

• osoby zainteresowanej

• jej przedstawiciela ustawowego

• innej osoby za zgodą osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.

Pomoc społeczna może być także udzielana z urzędu, Osoba lub rodzina może zgłosić się o przyznanie pomocy społecznej w miejscu zamieszkania.

Społeczeństwo obywatelskie

Społeczeństwo państwa demokratycznego aktywne publicznie, świadome swoich celów, zdolne do samoorganizowania się dla realizacji celów ekonomicznych, politycznych i społecznych. Termin ten wprowadził Heggel, a użył Arystoteles.

Niezbędne warunki zaistnienia społeczeństwa obywatelskiego to:

1. obywatelska aktywność grupowa (wspólnoty samorządowe nieformalnych grup)

2. świadomość obywatelska Polaków.

W 2006 roku istniało 55 tys. organizacji pozarządowych.

Duża liczba tych organizacji świadczy o tym, że obywatele z własnej inicjatywy potrafią stworzyć odpowiadające ich potrzebom formy życia społecznego. Wynika to z umiejętności bycia niezależnym wobec państwa. Obywatele potrafią artykułować swoje interesy i więzi między nimi a państwem. Suwerenność wobec państwa świadczy o ich solidarności i zapewnia poczucie tożsamości.

Dylematy związane z ideą społeczeństwa obywatelskiego:

1. Niektórzy ludzie nie są przygotowani do demokracji, grubią się bo nikt odgórnie nie mówi im co jest dobre dla niego samego a co jest dobre dla narodu.

2. Idea wolności może stać się kamuflażem dla anarchizacji życia społecznego, walki z patriotyzmem i etyką normatywną.

3. Siła państwa utożsamia się z kompetencją jego organów wykonawczych.

Obszary działań organizacji pozarządowych:

• sport, turystyka, wypoczynek 52.5%

• kultura i sztuka 12.8%

• edukacja i wychowanie 10.3%

• usługi socjalne i pomoc społeczna 9.9%

• ochrona zdrowia 8%

• rozwój lokalny 6.5%

Fundusze strukturalne UE:

• fundusze strukturalne dla krajów członkowskich

• inicjatywy wspólnotowe

• fundusz spójności

• środki dla krajów kandydujących.

Spójność społeczna (w rozumieniu Rady Europy) – to posiadana przez społeczeństwo zdolność zapewnienia dobrobytu wszystkim swoim członkom, minimalizowania rozbieżności między nimi i potencjalne zagrożenia dla spójności społecznej:

• zmniejszenie się form zatrudnienia

• zagrożenia dla trwałości systemów zabezpieczeń społecznych

• podupadłe dzielnice miast

• przestępczość, która sprawia że spada wśród ludzi poczucie bezpieczeństwa życia codziennego.

Spójność społeczeństwa – nie istnieje społeczeństwo całkowicie spójne, spójność społeczna to ideał do którego należy dążyć, trzeba ją stale pielęgnować, ulepszać i dostosowywać do zmian w środowisku społecznym i gospodarczym w technologii oraz systemach politycznych krajowych i międzynarodowych.

Spójność społeczna polega nie tylko na zwalczaniu wykluczenia społecznego i ubóstwa ale również opiera się na tworzeniu solidarności w społeczeństwie tak by minimalizować wykluczenie za pomocą prewencji jak i „leczenia”.

Rola rodziny w budowaniu spójności społecznej:

Rodzina pełni bardzo ważną funkcję w budowaniu spójności społecznej ponieważ człowiek znajduje spełnienie przede wszystkim w relacjach z innymi. Z tego powodu wykonawcy strategii spójności powinni dążyć do wspierania rodzin i innych form stosunków międzyludzkich, które łączą jednostki w szersze kręgi solidarności. Dzięki rodzinie i wartościom które są nośnikiem, ludzie czują się odpowiedzialni za siebie. Dlatego też coraz mniejszą rolę odgrywają tradycyjne instytucje opiekuńcze i ważnym staje się stowarzyszenie.

Wspólne wartości spójności społecznej i społeczeństwa obywatelskiego:

• solidarność

• podmiotowość

• poszanowanie różnorodnych kultur, opinii i przekonań religijnych

• poszanowanie godności obywateli

• równość we wszystkich sferach

• sprawiedliwość

• zwalczanie wykluczenia społecznego

• współpraca obywateli.

Rodzina niepełna – samotne wychowywanie dzieci przez 1 z rodziców.

Typy rodzin niepełnych:

1. rodziny stale niepełne z powodu śmierci rodzica, rozwodu lub separacji lub pozamałżeńskiego urodzenia dziecka.

2. rodziny czasowo – niepełne z powodu długotrwałego pobytu rodzica poza miejscem zamieszkania rodziny i to jest pobytu w zakładzie karnym, wykonywanej pracy, pobytu za granicą w celach zarobkowych.

Warunki rozwoju i wychowania dziecka w rodzinie są wyznaczone szeregiem elementów. Śródczynników ją integrujących bądź dezintegrujących wymienia się elementy codziennego funkcjonowania. Są one zróżnicowane gdyż dotyczą sfery ekonomicznej, kulturalnej, psychopedagogicznej rodziny i zalicza się do nich m.in.:

• wielkość i struktura rodziny

• warunki materialno – bytowe

• wykształcenie rodziców

• sposoby spędzania czasu wolnego przez członków rodziny

• stosunek rodziców do nauki szkolnej

• atmosfera panująca w rodzinie

• więzi uczuciowe w rodzinie.

Cechą rodziny niepełnej jako wspólnoty jest więź psychiczna powstałą nie tylko na gruncie związków obiektywnych ale także wspólnoty przekonań uczuć, akceptowanych wartości – stąd wspólnota rodzicielska, małżeńska, gospodarcza, wspólnota emocjonalnych przeżyć.

Najważniejsze więzi dotyczące rodziny niepełnej to więzi rodzinne. Atmosferę życia rodzinnego tworzą między innymi postawy rodziców wobec dzieci, głownie poczucie odpowiedzialności za ich pomyślny rozwój i wychowanie oraz umiejętność organizowania procesu wychowania w rodzinie. Istotne są także stosowane środki wychowawcze (kara i nagroda). Dzieci z rodzin niepełnych częściej osiągają słabsze wyniki w nauce niż dzieci z rodzin pełnych.

Bezdomność

Pojecie z ustawy o pomocy społecznej. Osobę bezdomną rozumie się jako niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania.

Postacie bezdomności:

1. krótkotrwała (poniżej 12 mscy) inaczej ostra dotyczy osób, które utraciły miejsce zamieszkania w wyniku szczególnego zbiegu okoliczności

2. okresowa (cykliczna) chociaż wcale nie należy do rzadkości, wiadomo o niej niewiele

3. długotrwała (przewlekła, powyżej 12 mscy) jest ona kumulacją różnych negatywnych zjawisk bezdomności (ma związek z chorobami psychicznymi).

Przyczyny bezdomności:

• sytuacja społeczno – ekonomiczna kraju (np. likwidacja hoteli robotniczych itp.)

• sytuacja prawna np. przy eksmisji

• z patologiami (alkoholizm, przestępczość)

• uwarunkowaniem natury socjo – psychologicznej (świadomy wybór)

• uwarunkowaniem osobowościowym.

Przyczyny z winy bezdomnych:

1. zakłócony proces socjalizacji (złe przygotowanie do samodzielnego życia)

2. nieumiejętność przystosowania się do sytuacji społeczno – ekonomicznej (przedmiotowe traktowanie pracowników)

3. nieprzystosowanie się do sytuacji obyczajowo – kulturowej (traktowanie współmałżonka jako własności)

4. z nadużywaniem środków psychoaktywnych.

Prawo a bezdomność

Regulacje prawne dotyczące bezdomności wyznaczone są zapisami konstytucji Rzeczpospolitej Polski z 1997r.

Art. 67

Każdemu obywatelowi przyznaje się prawo do zabezpieczenia społecznego.

Art. 75

Stanowi, że „władze publiczne” prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania. Ochronę praw lokatorów określa ustawa”. Zgodnie z ustawą zasadniczą realizatorem zadań w zakresie przeciwdziałania bezdomności jest jednostka samorządu terytorialnego. Zadania państwa w zakresie pomocy dla bezdomnych określa ustawa o pomocy społecznej z 12.03.2004r. z późniejszymi zmianami.

Ustawa o pomocy społecznej sytuuje pomoc bezdomnym wśród zadań własnej gminy. Gmina nie może odmówić pomocy osobie potrzebującej. Pomoc ta może mieć charakter: udzielenia schronienia, posiłku, ubrania, zasiłku celowego na leczenie, usług opiekuńczych, pogrzebu. Bezdomnemu przebywającemu na terenie gminy, w której jest zameldowany przysługuje ponadto:

• pomoc socjalna,

• poradnictwo prawne i psychologiczne,

• pomoc w załatwieniu spraw urzędowych,

• pomoc w znalezieniu miejsca w domu opieki społecznej lub w innym zakładzie opiekuńczym za zgodą zainteresowanego,

• jeżeli jest osobą niezdolną do pracy (I lub II grupa inwalidzka) lub w wieku poprodukcyjnym, przysługuje tej osobie zasiłek stały, wyrównawczy lub zasiłek okresowy.

Pomoc osobom bezdomnym świadczą instytucje administracji rządowej, samorządowej oraz organizacje pozarządowe m.in. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, administracje samorządowe, centra pomocy rodzinie, policja i straż miejska, organizacje pozarządowe o charakterze świeckim, organizacje kościelne i zgromadzenia zakonne. Bezdomność zaliczyć można do najtrudniejszych problemów pomocy społecznej. Postępowanie na każdym etapie pomagania wymaga wielu działań, zaangażowania specjalistów różnych dziedzin i współpracy wielu instytucji a od pracownika socjalnego dużego doświadczenia, wiedzy i sprawności.

Pomoc osobie bezdomnej:

Podstawowym celem w pomocy bezdomnemu powinno być zapewnienie mu schronienia choćby tymczasowego a następnie dążenie do stabilizacji w tym zakresie. Od oceny istniejących zasobów zależy wybór drogi zaspokojenie tej potrzeby:

• umożliwienie powrotu do własnego domu

• stabilizacja miejsca pobytu

• zmniejszenie ciężaru problemu poprzez rozwiązanie częściowe – załatwienie tylko noclegów

• załatwienie miejsca w schronisku

• skierowanie do placówki opiekuńczej, leczniczej, resocjalizacyjnej, wychowawczej, rehabilitacyjnej.

Według Stowarzyszenia Pomocy Bezdomnym możemy wyróżnić 4 kategorie osób bezdomnych:

1. bezdomny z „konieczności” zdolny do samodzielności

2. bezdomny z „konieczności” niezdolny do samodzielności (osoby starsze, chore, alkoholicy)

3. bezdomny z „wyboru” zdolny do samodzielności

4. bezdomny z „wyboru” niezdolny do samodzielności (dewianci, psychopaci).

Bezrobocie

Jest to sytuacja w której istnieje grupa pracowników zdolna do pracy oraz gotowa ją podjąć lecz nieznajdująca możliwości zatrudnienia. Wynik zakłóceń w funkcjonowaniu systemu gospodarczego, wyrażający się niedoborem możliwości wykonywania pracy w stosunku do istniejącego w danej gospodarce potencjału pracy. Bezrobocie stanowi jednej z najtrudniejszych problemów społeczno – gospodarczych. Bezrobocie występuje wówczas, gdy liczba osób poszukujących pracę jest większa niż liczba osób zdolnych do pracy, chcących pracować i akceptujących istniejący poziom wynagrodzeń pozostaje bez pracy. Podstawowym miernikiem bezrobocia jest stopa bezrobocia – uzyskiwana w % relacja pomiędzy liczbą zarejestrowanych osób bezrobotnych a liczba osób czynnych zawodowo.

Bezrobotny:

• niezatrudniony,

• nie ma pracy zarobkowej,

• zdolny i gotowy do pracy,

• nieuczący się dziennie,

• ma ukończone 18 lat,

• jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy,

• jest kobietą do 60 roku życia,

• jest mężczyzną do 65 roku życia,

• nie posiada gospodarstwa o powierzchni powyżej 2 hektarów,

• nie jest osobą tymczasowo aresztowaną i nie odbywa kary pozbawienia wolności,

• nie posiada prawa do emerytury; renty inwalidzkiej,

• nie jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia nie pozwala na podjęcie zatrudnienia nawet w połowie wymiaru czasu pracy,

• nie pobiera zasiłku stałego, stałego wyrównawczego, okresowego lub renty socjalnej.

Rodzaje bezrobocia w zależności od przyczyn występowania:

• strukturalne – wynika z nieaktywności struktury podaży siły roboczej i popytu na nią na rynku pracy. Występuje także, gdy zasoby kapitałowe są niewystarczalne dla zatrudnienia zasobów pracy.

• technologiczne – wynika z postępu technicznego, automatyzacji i mechanizacji procesów wytwórczych które mają charakter „praco – oszczędny”

• koniunkturalne – wywołane spadkiem popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego, który powoduje zbyt małe wykorzystanie zdolności produkcyjnych przedsiębiorstw

• sezonowe – jest efektem wahań gospodarczych w różnych porach roku, spowodowane jest zmianą warunków klimatycznych.

Przyczyny bezdomności w zależności od form występowania:

• krótkookresowe – trwa do 3 mscy bez zatrudnienia

• średniookresowe – trwa od 3 do 6 mscy bez zatrudnienia

• długookresowe – trwa od 6 do 12 mscy.

Aktywne narzędzia walki z bezrobociem:

• tworzenie ogólnokrajowego czy wewnątrzwojewódzkiego pośrednictwa pracy

• pośrednictwo zawodowe

• szkolenie i przekwalifikowanie czyli tworzenie bezpłatnych uczelni na wysokim poziomie

• współfinansowanie prac interwencyjnych czy robót publicznych.

Pasywne narzędzia walki z bezrobociem:

• zasiłek dla bezrobotnych

• zasiłki i świadczenia przedemerytalne

• obniżenie wieku emerytalnego oraz wydłużenie okresu obowiązkowej nauki dla młodzieży

• wsparcie od państw członkowskich UE.

Przedmiot polityki społecznej

Polityka społeczna stawia sobie za cel:

• rozwój społeczny

• przedmiot jej działalności należy więc do zbioru spraw społecznych (publicznych).

Jeżeli mówimy o polityce społecznej mamy na myśli działalność praktyczną (według Turnowieckiego); w jej zakres będzie wchodziło zaspokajanie potrzeb związanych ze sfera bytu (wyżywienie, mieszkanie, pomoc materialna w przypadku zdarzeń losowych i niezdolności do pracy). Zaspokajanie potrzeb związanych ze sferą pozamaterialną (ochrona zdrowia, edukacja, usługi i działalność kulturalna – czas wolny), a także potrzeby o charakterze psychospołecznym (aktywność społeczna, satysfakcja z pracy, uznanie, poczucie bezpieczeństwa ekonomicznego i społecznego).

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Z ustawy o działach administracji rządowej wynika, że minister pracy i polityki społecznej odpowiada za dział o nazwie „zabezpieczenia społeczne”:

1. ubezpieczenia społeczne i zaopatrzenia społeczne

2. ubezpieczenia społeczne rolników

3. fundusze emerytalne

4. pomoc społeczna i świadczenia na rzecz rodziny

5. świadczenia socjalne → zatrudnienie; rehabilitacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych

6. kombatanci i osoby represjonowane

7. koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego (bez świadczeń leczniczych)

8. działalność pożytku publicznego (bez zakresu ratownictwa i ochrony ludności)

Polityka społeczna działa w obszarach życia społecznego takich jak:

• zdrowie

• praca

• oświata i wychowanie

• budownictwo

• gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa

• wyznania religijne

• mniejszości narodowe i etniczne.

Dziedziny polityki społecznej czyli obszar jej działania stanowi całe społeczeństwo, a w szczególności system relacji społecznych przekładających się na jakość życia.

Obszar działania polityki socjalnej stanowią:

• materialne warunki bytu

• konsumpcja towarów i usług jak również dochody pieniężne i ogólny (materialny) poziom życia.

Przedmioty polityki społecznej:

• warunki życia

• pozycja grup słabych pod względem społeczno – ekonomicznym

• całokształt stosunków społecznych odzwierciedlonych w ustroju politycznym, gospodarczym i społecznym.

Zasady polityki społecznej:

Zasady te mają charakter normatywny tzn. są to ogólne sformułowania dotyczące tego jak powinna lub nie powinna być polityka społeczna. „Są to ogólne dyrektywy, normy działania jakimi powinny kierować się podmioty polityki społecznej w realizacji podstawowego celu jakim jest zaspokojenie potrzeb”. (definicja z leksykonu polityki społecznej)

Zasady polityki społecznej to m.in.:

• zasada przezorności – bezpieczeństwo socjalne jednostki powinno wynikać z odpowiedzialności człowieka za przyszłość własną i jego rodziny, jego zdolności do rezygnacji z bieżących korzyści na rzecz zaspokojenia przyszłych potrzeb oraz prowadzenia takiego trybu życia, który minimalizuje ryzyko syta pienia zagrożeń (oszczędzanie).

• zasada samopomocy – przejawia się w istnieniu i rozwoju pomocy wzajemnej ludzi zmagających się z podobnymi problemami życiowymi oraz pomocy silniejszych dla słabszych,

• zasada solidarności społecznej – najczęściej rozumiana jako przenoszenie konsekwencji ryzyka socjalnego z jednostek na społeczeństwo. Polityka społeczna powinna działać tak aby ludzie cenili dobro wspólne i zachowywali się solidarnie a nie egoistycznie.

• zasada subsydiarności – oznacza przyjęcie określonego porządku w jakim rożne instytucje społeczne dostarczają jednostce wsparcia w sytuacji gdy samodzielnie, wykorzystując zasoby rynkowe nie jest w stanie ona zaspokoić swoich potrzeb. W pierwszej kolejności pomoc powinna pochodzić od Ordziny, w następnej od społeczności lokalnej a na końcu od sfery publicznej.

• zasada partycypacji (uczestnictwa) – polega na istnieniu takiego systemu organizacji życia społecznego, który umożliwia ludziom pełną realizację swoich ról społecznych a poszczególne grupy mogą zajmować równoprawne z innymi miejsce w społeczeństwie. Określa prawo do bycia członkiem grup społecznych i zbiorowości oraz do aktywnego w nich działania.

• zasada dobra wspólnego – przejawia się w takich działaniach władz publicznych, które uwzględniają korzyści i interesy wszystkich obywateli i polegają na poszukiwaniu kompromisów tam gdzie interesy te są sprzeczne.

• zasada wielosektorowości – polega na równoczesnym funkcjonowaniu publicznych podmiotów polityki społecznej, organizacji pozarządowych i instytucji rynkowych, które dostarczają środków i usług służących zaspokajaniu potrzeb społeczeństwa.