Goździk – Dianthus
Rodzina goździkowate
Znanych jest około 300 gatunków. Występują przede wszystkim w rejonie morza śródziemnego. W Polsce dziko rośnie kilkanaście np. Gożdzik piaskowy.
Pod osłonami uprawiany jest goździk szklarniowy Dianthus caryophyllus semperflorens flore pleno north powstały w wyniku wielokrotnego krzyżowania między innymi Dianthus caryophyllus.
W Polsce uprawa Gożdzika zajmuje około 30 ha.
Odmiany
Uprawianych jest około 200 odmian różniących się :
Liczbą kwiatów na pędzie,
Wielkością kwiatów,
Barwą kwiatów (mogą być jedno lub dwubarwne) o szerokiej skali najchętniej są kupowane czerwone i różowe,
Tolerancją na choroby,
Plonowaniem,
W Polsce uprawiane są przede wszystkim goździki standardowe ( wielkokwiatowe ) reprezentowane przez odmiany z grupy Sim ( amerykańskie) i odmiany mieszańców śródziemnomorskich, a także gałązkowe ( wielokwiatowe)
Rozmnażanie
Wyłącznie z sadzonek pędowych zielnych wierzchołkowych. Sadzonki pobierane są z roślin matecznych otrzymywanych In vitro.
Mateczniki zakłada się latem do sierpnia, sadząc 35 do 50 sztuk na m2. Rośliny rozkrzewia się i eksploatuje do maja następnego roku. Z jednej rośliny otrzymuje do 20, a nawet do 21 m2 – 700 – 1000 sadzonek. Sadzonki wyłamuje się z węzłów nad 2 – 3 parą liści roślin matecznych. Sadzonka powinna mieć długość 10 – 15 cm, 4 – 5 par liści. Pęd przycina się u nasady, a dolne liście często usuwa. Stosować ukorzeniacze.
Ukorzenianie w mnożarce bezpośrednio na stolach lub w doniczkach torfowych. Podłożem może być perlit lub mieszanki torfu z perlitem. Sadzonki umieszcza się na głębokości 1 cm w ilości 400 – 800 sztuk/m2, w temperaturze podłoża 18 – 20 stopni C i powietrza 15 – 18 stopni C, przy zamgławianiu ukorzeniają się 21 – 28 dni. Przechowywanie sadzonek w kartonach wyłożonych folią w chłodni o temperaturze O – 3 stopni C nie ukorzenionych przez 2 – 6 miesięcy, a ukorzenionych do 6 tygodni.
Wymagania
Światło
Goździk należy do roślin fakultatywnie dnia długiego. Dzień dłuższy od 14 h przyśpiesza inicjację pąków i poprawia jakość kwiatów. 18 h – wcześniejsze zakładanie pąków o 2 tygodnie niż przy 14 h, a o 1 miesiąc niż przy 9 h. Największa wrażliwość jest w fazie 4 – 7 par liści.
Temperatura
Zakres od 8 – 24 stopni C. Mateczniki i młode rośliny po posadzeniu wymagają 18 – 21 stopni C, potem:
Latem dzień 16 – 18
Zimą 13 – 15 , nocą o kilka mniej
Zbyt duże wahania dobowe powodują pękanie kielichów. Natomiast zbyt wysokie powoduje, że pędy są wiotkie.
Woda
Goździki są roślinami kserofitycznymi. Latem z reguły podlewa się je 2 razy w tygodniu, zimą 1 raz. Każdorazowo dając 15 – 20 litrów na m2. Nie zraszać roślin, wrażliwe na choroby odskórne.
Podłoże
Podłoże powinno być:
Przewiewne,
Przepuszczalne,
Wolne od czynników chorobotwórczych,
Podłoża organiczne
Ziemia darniowa
Ziemia po motylkowych torf i piasek w proporcji 3:1:1
Glina torf i piasek 1:1:1
Odczyn podłoża 6,5 , warstwa około 20 cm,
Stężenie soli 2 – 2,5 gram NaCL na dm 3
Ważny stosunek MPK latem 1:0,8:1,5, zimą 1:0,8:2,25,
Podłoże inertne
Wełna mineralna ( płyty 100x 30x 7,5) lub maty 100:20:7,5 cm
Ferdygacja pożywka EC 1,2 :1,4 mS cm -1
Latem 3 – 5 razy na dzień - każdorazowo, zimą 1 raz na 2 dni po 15 minut
Zabiegi pielęgnacyjne
Sadzenie i pielęgnacja
Miejsce uprawy
Duże szklarnie
Ogrzewane tunele foliowe
Nieogrzewane tunele foliowe
Metody uprawy
Zagony gruntowe
Zagony podwyższane
Szerokość zagonu 1 -1,2 m, przejścia 50 cm.
Termin sadzenia
Optymalny od IV do VI
Ukorzenienie sadzonek
Sadzi się je wysoko, bezpośrednio z mnożarki na zagony i podlewa
Gęstość sadzenia
Zależy od
Długości okresu uprawy
Terminu sadzenia ( uszczykiwanie)
Wiosną od IV do początku V rozstawa wynosi 20 x 12,5 lub 20 x 10 ( 40 sztuka na m2 lub 50 sztuka na m2), a rośliny dwa razy się uszczykuje i najczęściej uprawia się 18 miesięcy do 2 lat. Później 20 x 8,3 cm, lub 20 x 6,6 przy 60 – 75 sztuk, u rośliny 1 raz się uszczykuje i uprawia się 1 rok lub 14 miesięcy.
Uszczykiwanie
Celem jest rozkrzewianie roślin przez co zwiększa się plon i wydłuża okres kwitnienia, ale opóźnia kwitnienie. Uszczykiwanie może być jednokrotne, dwukrotne lub rzadziej wielokrotne.
Rośliny uszczykuje się 2 – 3 tygodnie po posadzeniu nad 4 – 5 lub 5 – 6 parą liści i otrzymuje się 3 – 4 pędy kwitnące ( uszczykiwanie jednorazowe 2 razy w ciągu roku). Pierwsze kwitnienie ma wyraźny szczyt plonowania, drugie jest bardziej rozciągnięte w czasie. Przy dwukrotnym postępuje się jak wyżej, a po 4 – 7 tygodniach uszczykuje się ponownie, najczęściej 1 najsilniejszy pęd. Pozwala to na uzyskanie 5 – 8 kwiatów z jednej rośliny, ale opóźnia plonowanie 5 – 7 tygodniu w porównaniu z roślinami uszczykiwanymi 1 raz. Uszczykiwanie wielokrotne przeprowadza się na wszystkich wyrastających pędach, aż do pierwszych dni lipca. Pierwsze plonowanie jest bardzo obite, ale następne gorszej jakości( 1 miejsce uszczykiwanie nad 3 – 4 parą liści, 2 miejsce uszczykiwanie nad 2 parą liści)
Konstrukcje wspierające
3 – 5 siatek , pierwsza około 10 cm nad podłożem, następna co 20 – 30 cm.
Czyszczenie
Tylko w odmianach standardowych, usuwanie pąków bocznych pozwala na usyskiwanie okazałego kwiatu
Usuwanie pąka szczytowego
Tylko u odmian gałązkowych powoduje to równomierny wzrost i kwitnienie pąków bocznych
Zapobieganie letniemu kwitnieniu
Przeprowadza się w drugim roku uprawy. Są dwie metody.
I przycięcie rośliny na wysokości 40 – 50 cm nad ziemią w maju lub an początku czerwca
II wyłamywanie połowy pędów w połowie maja i drugiej części na początku czerwca
Tak traktowane rośliny kwitną jesienią ( szczyt plonowania w połowie listopada)
Zbiór, transport i przechowywanie kwiatów
Plon zależy od:
Odmiany,
Terminu sadzenia,
Gęstości sadzenia,
Przy sadzeniu 50 roślin na 1 m3 średnio usyskuje się 200 – 250 kwiatów na 1m3 rocznie
Stadium cięcia
Standardowe w stadium pędzla,
Gałązkowe gdy 2 – 3 kwiaty na pędzie są rozwinięte,
Cięcie rana niezbyt wysoko
Transport
Kwiaty przeznaczone do natychmiastowej wysyłki wstawia się na kilka h do wody, a przeznaczone do długotrwałego transportu układa się w kartonach i umieszcza w chłodni. Po dotarciu na miejsce, pędy należy przyciąć i umieścić kwiaty w roztworze przedłużającym trwałość
Przechowywane przez 4 tygodnie na sucho w kartonach w temperaturze 0,5 – 1,5 stopnia C. Po wycięciu w chłodni należy kwiaty wstawić na 8 – 10 godzin w ciepłym 30 stopniowym roztworze Chryzalu. Trwałość kwiatów do 2 tygodni
Choroby i szkodniki
Fuzarioza naczyniowa – najgroźniejsza
Fuzaryjna zgnilizna korzeni i pędu
Alternarioza
Rdza goździkowa
Szara pleśń
Przędziorek Chmielowiec
Wciornastek kalifornijski
Tytoni owiec