POLITECHNIKA LUBELSKA Kierunek Mechanika	LABORATORIUM Technik i Systemów Pomiarowych
Ćwiczenie nr 10 Temat ćwiczenia: Pomiar średnicy podziałowej gwintu metrycznego
Nazwisko i imię	Grupa
Dębicki Arkadiusz	103.1B
Gałka Paweł	103.1B
Dyczko Marek	103.1B

1. Cel ćwiczenia:

Celem niniejszego ćwiczenia jest sprawdzenie dokładności wykonania gwintu.

1. Schemat pomiaru:

1. Przebieg ćwiczenia:

• Sprawdzić kompletność wyposażenia stanowiska laboratoryjnego do pomiaru gwintów w narzędzia, wzorce i pomoce pomiarowe.

• Zapoznać się z konstrukcją, działaniem i podstawowymi parametrami metrologicznymi (zakres pomiarowy, dokładność wskazań lub wartość działki elementarnej, rodzaj i kształt powierzchni pomiarowych) mikroskopu warsztatowego.

• W celu sprawdzenia jak techniką mierzenia można wyeliminować wpływ ustawienia mierzonego gwintu na wynik pomiaru średnicy podziałowej,

1. wykonać serię i = ( 4 - 6) pomiarów średnicy podziałowej d_2i gwintu w różnych miejscach na jego długości wykorzystując w pomiarze konsekwentnie tylko lewe lub prawe zbocze gwintu

2. obliczyć wartość średnią średnicy podziałowej gwintu d₂₁ dla pierwszego sposobu pomiaru średnicy podziałowej gwintu,

3. wykonać i =(2-3) pomiarów średnicy podziałowej gwintu na lewym d_2i , i na prawym d"_2i, zboczu gwintu,

4. obliczyć wartości średnic podziałowych d_2i z odpowiadających sobie pomiarów cząstkowych d'_2i, d"_2i wyników pomiarów średnic podziałowych,

5. obliczyć wartość średnią średnicy podziałowej gwintu d₂₂ dla drugiego sposobu pomiaru średnicy podziałowej gwintu

• Wyznaczyć teoretyczną dokładność pomiaru średnicy podziałowej Δd₂ na mikroskopie warsztatowym, oraz odczytać teoretyczną wartość średnicy podziałowej d_2T z tablicy.

• Wyznaczyć wartości δ₂₁ i δ₂₂ jako różnicę pomiędzy wartością średnią średnicy podziałowej dla pomiaru pierwszym i drugim sposobem a wartością teoretyczną d_2T

d₂₁ = d₂₁ -d_2T

d₂₂ = d₂₂ - d_2T

i sprawdzić która z wartości d₂₁ czy d₂₂ mieści się w tolerancji danego gwintu.

1. Zasada pomiaru średnicy podziałowej gwintu przy pomocy mikroskopu:

• Po ustawieniu mikroskopu, mierzonego gwintu i ostrości obrazu, należy doprowadzić środkową kreskę siatki pomiarowej okularu do pokrycia ze zboczem zarysu gwintu tak aby środek krzyża siatki pomiarowej okularu znajdował się w połowie długości zbocza zarysu gwintu ustaw1 (0) rys. 3.8

• Dokonać odczytu wskazania w₁ przesuwu poprzecznego stolika mikroskopu,

• Przesunąć stolik pomiarowy mikroskopu przy pomocy przesuwu poprzecznego tak, aby środkowa kresa siatki pomiarowej okularu pokryła się z przeciwległym zboczem zarysu gwintu ustaw2 rys. 3.8. Przy wykonywaniu tej czynności zwracać uwagę aby nie wystąpiło wzdłużne przemieszczenie stolika pomiarowego.

• Dokonać odczytu wskazania w₂ przesuwu poprzecznego stolika,

• Obliczyć cząstkowy wynik pomiaru średnicy podziałowej jako różnicę wskazań:

d`₂= w₁₍₀₎-w₂

• W celu zredukowania błędu pomiaru spowodowanego nierównoległością osi gwintu do kierunku przesuwu wzdłużnego, powtórzyć wyżej wymienione czynności dla ustaw.3(0) i ustaw.4 rys. 3.8

• Obliczyć drugi cząstkowy wynik pomiaru średnicy podziałowej różnicę wskazań:

d``₂= w₃₍₀₎-w₄

• Obliczyć wartość średnicy podziałowej mierzonego gwintu ze wzoru:

d₂ = 0,5 (d`₂ + d``₂₎

• Powtórzyć opisaną procedurę zmieniając miejsce pomiaru na długości gwintu i jego położenie kątowe.

1. Wyniki pomiarów oraz obliczenia:

Gwint: M-20

Podziałka: p = 2,5

	pomiary	średnia
w1(0)	19,153	19,1
w2	1,03	1,01
cząstkowy wynik pomiaru średnicy podziałowej d`2	18,10825

	pomiary	średnia
w3(0)	19,07	19,04
w4	0,97	0,94
cząstkowy wynik pomiaru średnicy podziałowej d``2	18,29925

wartość średnia średnicy podziałowej d2:
18,20375

Kąt pochylenia tubusu

$$\text{tg}\gamma = \frac{p}{\pi \bullet d_{2}} = \frac{2,5\text{mm}}{3,14 \bullet 18,20375\text{mm}} = \frac{2,5\text{mm}}{57,159775\text{mm}} = 0,0437$$

γ = 2 30

Teoretyczna dokładność pomiaru średnicy podziałowej gwintu dla długości pomiarowej do i mikroskopu w eksploatacji wynosi

Teoretyczna wartość średnicy podziałowej wynosi

Wyznaczenie δ2

$$\partial d_{2\ } = \overset{\overline{}}{d_{2}} - d_{2T} = 18,20375 - 18,376 = 0,17225$$

1. Wnioski:

Jeżeli przyjmiemy, że gwint został wykonany w klasie dokładności h6, której tolerancja wynosi 0,170 mm to wartość średnicy podziałowej nie mieści się w polu tolerancji.