Wykończenie ścian i sufitów - rodzaje tynków

« Kampania edukacyjna: Dom bez błędów

Tynki nakładane na surową powierzchnię ściany i sufitu pełnią nie tylko funkcję dekoracyjną, ale również np. poprawiają ciepłochronność pomieszczeń, regulują wilgotność powietrza czy chronią palne elementy konstrukcji przed ogniem.
Składy budowlane Grupy PSB oferują szeroki asortyment produktów zarówno do samodzielnego wykonania tradycyjnego tynku na budowie (np. firmy KUJAWY WAPNO), jak również całą gamę gotowych tynków w postaci suchych mieszanek (np. firm ATLAS, KREISEL, OPTIROC) i mas tynkarskich (Farby KABE). Alternatywą dla tynków wykonywanych „na mokro” są suche tynki (np. firm KNAUF i LAFARGE NIDA GIPS). W doborze optymalnego rozwiązania, z pomocą przyjdą konsultanci Grupy.

Jaki tynk?
Rodzaj nakładanych powłok tynkarskich zależeć będzie głównie od materiału, z jakiego wykonana jest ściana, dokładności jej wykonania i sposobu, w jaki chcemy ją wykończyć. Decydujące znaczenie dla wyboru właściwego materiału użytego do tynkowania ma równość, gładkość i przyczepność podłoża.
Ściany murowane w tradycyjny sposób na grubowarstwową zaprawę, wymagają nałożenia grubego tynku warstwowego wapienno-piaskowego. Wypełni on wgłębienia na spoinach i w materiale ściennym oraz wygładzi niedokładności płaszczyzny muru.
Tynki warstwowe nakładamy na ściany z cegły i pustaków ceramicznych, bloczków betonowych i silikatowych oraz na podłoża drewniane po uprzednim zamocowaniu do nich metalowej siatki wzmacniającej.
Użycie do budowy ściany dokładnych wymiarowo i gładkich bloczków z betonu komórkowego (silikatów, itp.), łączonych na cienkowarstwową spoinę klejową, umożliwia zastosowanie tynków cienkowarstwowych. Znacznie upraszcza to prace wykończeniowe.
Z kolei kłopotliwe i kosztowne jest tynkowanie podłoży o złej przyczepności zapraw tynkarskich. Należą do nich np. ściany pokryte styropianem lub płytami drewnopochodnymi. W takich wypadkach stosuje się specjalne masy tynkarskie na bazie tworzyw sztucznych (i ewentualnie wzmacniane siatką z włókna szklanego).
Coraz częściej na trudnych i bardzo nierównych podłożach zamiast tynkowania, montowane są pyty gipsowo-kartonowe, które dają gładką i równą powierzchnię.

Tynki tradycyjne
Tynki tradycyjne na budowie wykonywane są jako dwu- lub trójwarstwowe i - zależnie od wymagań dotyczących gładkości powierzchni - klasyfikowane są do kategorii od 0 do IV (najwyższa). Pracochłonność wykonania tych tynków jest duża, długo wysychają, ale mają też swoje zalety. Pod grubą warstwą tynku można ułożyć instalację elektryczną bez konieczności wycinania bruzd w ścianie, a dobra paroprzepuszczalność ułatwia utrzymanie odpowiedniej wilgotności powietrza. Skład zaprawy tynkarskiej dobiera się w zależności od wymaganych własności tynku. Zaprawy wapienno-piaskowe mają dobrą izolacyjność cieplną i dużą paroprzepuszczalność, są jednak mało odporne na uszkodzenia mechaniczne i działanie wilgoci. Zaprawy cementowo-wapienne są bardziej wytrzymale, ale mniej ciepłochronne.
Najczęściej wykonuje się tynk trójwarstwowy, składający się z obrzutki (szprycy), narzutu i gładzi. Do obrzutki o grubości 4-5 mm używa się zaprawy rzadkiej, cementowo-wapiennej. Zasadniczą warstwę tynku stanowi narzut o grubości 1-1,5 cm. Ostatnią warstwę - wygładzającą - nakłada się z zaprawy wapiennej. Należy pamiętać, ze do zapraw tynkarskich trzeba używać wapna lasowanego, które dojrzewało co najmniej przez 6 miesięcy. Można stosować również wapno hydratyzowane (np. firmy KUJAWY WAPNO). Zaprawy tynkarskie przygotowywane na budowie mogą być doskonale zastąpione przez gotowe suche mieszanki (np. firm KREISEL, OPTIROC), które po wymieszaniu z wodą, są gotowe do użycia, co znacznie skraca czas całego procesu tynkowania. Zaprawy te nakłada się ręcznie lub maszynowo, zgodnie z zaleceniami producenta.

Tynki gipsowe
Tynki gipsowe (np. firmy KNAUF), możemy wykonać jako cienkowarstwowe (na powierzchni starego tynku cementowo-wapiennego) lub jako tynk podstawowy, układany nieco grubszą warstwą na surową ścianę. Tynki gipsowe można stosować we wszystkich pomieszczeniach wewnętrznych z wyłączeniem tych, które narażone są na stałe i intensywne działanie wilgoci. Tynk gipsowy doskonale sprawdza się jako podłoże pod farby, tapety, glazurę oraz wszelkie okładziny ścienne wymagające klejenia i układania na mokro. Tynki gipsowe cienkowarstwowe można układać na powierzchni przygotowanego uprzednio tynku cementowo-wapiennego, co jest rozwiązaniem tańszym, niż w przypadku zastosowania nieco grubszej warstwy samego gipsu. Tynk gipsowy nanosić możemy maszynowo lub ręcznie. Nanoszenie maszynowe jest szczególnie polecane podczas robót wykonywanych na większą skalę. Przy pomocy pistoletu natryskowego gips nakładany jest równomiernie na sufit, następnie na ściany. Masę tynkarską pokrywającą ściany rozciągamy równomiernie w pionie i poziomie łatą, aż do uzyskania jednolitej, gładkiej powierzchni. Po wstępnym związaniu powierzchnię gipsu poddajemy dalszej obróbce. Tynki przeznaczone do układania ręcznego mają krótszy czas obróbki niż tynki maszynowe, przygotowuje się je również w inny sposób. Wszystko to nie ma jednak wpływu na ostateczny wygląd ściany. Zaprawę możemy układać jedną warstwą i pracując etapami kształtować płaszczyznę ściany. Należy pamiętać jednak, że kolejne fragmenty powinny być łączone ze sobą na mokro. Można zastosować też inny system pracy. Nanosimy zaprawę na sufit i ściany, po czym czekamy na jej związanie i przystępujemy do nakładania kolejnej warstwy gipsu. Po wyschnięciu tynk poddajemy dalszej obróbce.

Tynki dekoracyjne
Tynki dekoracyjne układa się głównie na ścianach, praktycznie nie stosuje się ich na sufitach. Produkty z tej grupy dostępne są w bardzo szerokiej palecie barw i faktur. Ściany pokryte tynkiem dekoracyjnym wyglądają oryginalnie i estetycznie, wykazują dosyć dużą odporność na uszkodzenia mechaniczne oraz nie wchłaniają wilgoci z otoczenia, dlatego można je bez obaw stosować także w kuchniach i łazienkach. W przypadku miejscowego zabrudzenia tynk dekoracyjny można łatwo umyć. Tynki dekoracyjne sprzedawane są w postaci gotowych do użycia półpłynnych mieszanek lub mieszanek wymagających zarobienia wodą. Ze względu na rodzaj spoiwa wchodzącego w skład masy tynkarskiej produkty z tej grupy dzielimy na:
- tynki mineralne – zawierają zwykle cement, wapno oraz silikaty; konfekcjonowane są najczęściej w postaci suchych mieszanek przeznaczonych do zarobienia wodą;
- tynki na spoiwie organicznym – akrylowe, żywiczne lub polimerowo-akrylowe, ze względu na ich właściwości fizyczne, sprzedaje się je w pojemnikach z tworzyw sztucznych, w postaci masy gotowej do użycia (np. firma Farby KABE).

Rodzaj narzędzi użytych do układania tynku uzależniony jest od tego, jakie właściwości ma mieszanka, oraz jaką fakturę chcemy uzyskać. Najczęściej wybierane faktury tynków dekoracyjnych przypominają powierzchnię drewna wyżłobionego przez korniki (kornik). Wzór z przypadkowo ułożonych obok siebie ziarenek kolorowego piasku to mozaika. Ściana pokryta takim tynkiem odporna jest na zawilgocenia, niszczące działanie promieni słonecznych oraz rozwój pleśni. Modną ostatnio fakturą jest także baranek.

Suche tynki
Płyty gipsowo-kartonowe (np. firm KNAUF, LAFARGE NIDA GIPS) można stosować do wykładania od wewnątrz nośnych i działowych ścian wewnętrznych. Mają one szczególne zastosowanie wtedy, gdy remont ma być przeprowadzony szybko i w czysty sposób. Powierzchnia suchego tynku jest gładka i tworzy doskonale podłoże do dalszych pokryć.
Suchy tynk składa się z płyt zwykłych o grubości 9,5 lub 12,5 mm i szerokości 1200 mm. Ich wysokość powinna być równa wysokości pomieszczenia. Tam gdzie nierówności powierzchni nie przekraczają 20 mm, płyty gipsowo-kartonowe mogą być mocowane jako suchy tynk bezpośrednio na pionowych elementach budowlanych za pomocą kleju gipsowego.
Zbyt mała nośność podłoża, uszkodzone lub luźne tynki, a także nierówny lub krzywy mur, często uniemożliwiają zastosowanie suchego tynku. W takich wypadkach konieczne jest zastosowanie obudowy ściennej na konstrukcji nośnej. W tym przypadku płyty gipsowo – kartonowe mocuje się do konstrukcji wykonanej z profili metalowych lub drewnianych łat.