Układ wzrokowy : Gałka oczna-organ odbierający wrażenia wzrokowe;drogi wzrokowe- część przewodząca;Korowe ośrodki wzrokowe-uswiadomienie obrazu i wysyłanie impulsów do innych ośrodków CUN

Narząd wzroku:

1.oko:gałka oczna,Nerw wzrokowy,oczodól/2.Narządy dodatkowe:Aparat ruchowy- mięśnie

Aparat ochronny- powięzie oczodołowe, powieki, spojówki, narząd łzowy

OCZODÓŁ: pełni funkcję ochronną,Utworzony przez 7 kości twarzy i czaszki, Kształt piramidy:Wejście do oczodołu,Szczyt oczodołu/Trzy otwory łączące z jamą czaszki/Szczyt oczodołu: kanał wzrokowy i szczelina oczodołowa górna

Oczodół: Kości wejścia oczodołu:Czołowa, jarzmowa, szczękowa/Kości ścian: skrzydło mniejsze i większe kości klinowej, kość sitowa, łzowa, podniebienna

Otwory oczodołu:Canalis opticus n.II i t.oczna,Fissura orbitalis sup.,Fissura orbitalis inf.

Unerwienie oka ruchowe

-n III mm proste wewnętrzny, górny i dolny i m skośny dolny

-n IV m skośny górny

-n VI m prosty zewnętrzny

-n VII m okrężny oka –obie powieki

-Gg n III –m dżwigacz powieki górnej

Gałka oczna :Gałka oczna umieszczona jest w oczodole. Oczodół wyłożony jest miękką podściółką tłuszczową zwanym ciałem tłuszczowym oczodołu. Gałkę oczną otacza łącznotkankowa osłona czyli pochewka gałki ocznej zwana torebką Tenona. Gałka oczna ma kształt kulisty, W przekroju strzałkowym długości 24 mm , w przekroju poprzecznym 23,4 mm. Jej objętość wynosi 7 cm sześciennych, a masa około 7 do 8 g.

Gałka oczna:Błona włóknista,Błona naczyniowa,Błona wewnętrzna

Błona włóknista:Rogówka,Twardówka

Błona naczyniowa:Tęczówka,Ciało rzęskowe,Naczyniówka

Biegun przedni i tylni. Przedni wyznacza środek optyczny rogówki. Tylny środek tylnej części twardówki, nieco skroniowo od wyjścia nerwu wzrokowego. Linia łącząca oba bieguny tworzy oś gałki ocznej, która praktycznie pokrywa się z osią optyczną. Oś optyczna przechodzi przez środek rogówki, soczewki oraz punkty węzłowe. Oś widzenia łączy punkt fiksacji ze środkiem plamki. Oś widzenia tworzy z osią optyczną od strony skroni kąt o wartości 4-7 stopni, od dołu kąt 3 stopnie.

Miesnie: Dwie pary mięśni prostych: boczny i przyśrodkowy oraz górny i dolnyPara mięśni skośnych: , górny i dolny

Układ ruchowy gałki ocznej: 6 Mięśni,Stożek mięśniowy,którego szczyt stanowi,Pierścień ścięgnisty wspólny- przymocowany do k. klinowej, obejmuje kanał wzrokowy

Ściany gałki ocznej:

-zewnętrzna włóknista/-środkowa naczyniowa/-wewnętrzna zawierająca elementy światłoczułe. Wewnątrz znajdują się elementy załamujące promienie świetlne.

Pochewka gałki = torebka Tenona: Obejmuje gałkę w części środkowej i tylnej,Rodzaj panewki między okiem a tkanką tłuszczową,W pobliżu n. II zrasta się z twardówką,Od przodu przechodzi w podspojówkową tkankę łączną,Od twardówki oddziwla ją przestrzeń nadtwardówkowa

Komory oka:Komora przednia między rogówką a płaszczyzną Tęczówki,Komora tylna za tęczówką, z boku ciało rzęskowe, z tyłu soczewka i c. szkliste,Komora szklista

Podział Kliniczny:Odcinek przedni:Rogówka, KP, tęczówka, ciało rzęskowe, soczewka/Odcinek tylny:

Twardówka, naczyniówka, siatkówka, ciało szkliste i część gałkowa n. II

Powięzie oczodołowe: Okostna oczodołu,Przegroda oczodołowa,Powięzie mięśniowe,Pochewka gałki ocznej ( Tenona),Pochewka-przestrzeń nadtwardów.-twardówka,Przestrzenie miedzy powięziami - ciało tłuszczowe

Przegroda oczodołowa: Blaszka łącznotkankowa zamykająca oczodół od przodu,Rozciąga się okrężnie od krawędzi oczodołu do brzegów obu tarczek,Od przyśrodka przyczepia się do grzebienia łzowego tylnego oddzielajac worek łaowy od przestrzeni oczodołowej,Leży nad nią mięsień okrężny oczodołu

Unaczynienie Tętnicze :T. oczna pierwsza gałąź tętnicy szyjnej wewnętrznej, połączona z tętnicą szyjną zewnętrzną przez gałęzie tętnicy szczękowej i oponowej środkowej/T. środkowa siatkówki anatomicznie końcowa zaopatruje wewnetrzne warstwy siatkówki/Układ tt. rzęskowych zaopatruje błonę naczyniową :20 tt rzęskowych tylnych krótkich przenikają twardówkę wokół n.II, zaopatruje naczyniówkę,2 tt. rzęskowe tylne długie przenikają twardówkę po str skroniowej i nosowej po jej wewnętrznej powierzchni aż do ciała rzęskowego tworząc na poziomie podstawy tęczówki koło tętnicze większe, od niego gałęzie idące do przodu i przy brzegu źreniczym koło tętnicze mniejsze,4 tt rzęskowe przednie biegną do przodu wzdłuż mm prostych i przenikaja do twardówki 5-6mm przed rąbkiem rogówki. Ich odgałęzienia tworzą splot okołorąbkowy łącząc się z gałęziami tętnic rzęskowych tylnych długich formują koło tętnicze większe tęczówki

Układ żylny oka: 4 żyły wirowate-drenują przednią i tylna błonę naczyniową,Opuszczają oko na poziomie równika ,biegnąc skośnie w twardówce i wychodzą ,na powierzchnię między 4 mm prostymi –krew odpływa przez Żyły oczną górną i dolną do zatoki jamistej

Żż rzęskowe-przednie- krew z okolicy ciała rzęskowego

Zwój rzęskowy: Lokalizacja Zwój rzęskowy położony jest po stronie zewnętrznej nerwu wzrokowego około 2 cm za gałką oczną

Nerw wzrokowy: Rozwojowo i czynnościowo jest częścią mózgowia, Biegnie od gałki ocznej do skrzyżowania wzrokowego i prowadzi wł nerwowe siatkówki do mózgowia, Odc wewnątrzgałkowy 0.7-1.0mm, wewnatrzoczodołowy 25-30 mm, wewnatrzkanałowy 5 -7mm, wewnatrzczaszkowy (do skrzyzowania) 10 -12 mm, Część wewnatrzgałkowa 1,5mm, pozagałkowa 3-4mm średnicy

Twardówka: Zewnętrzna, biała i nieprzezroczysta warstwa gałki ocznej, czyli twardówka (sclera) przekształca się na przodzie gałki w gładką, lśniącą rogówkę. stanowi około 4/5 powierzchni błony włóknistej. U dzieci ma kolor niebieskawy, u osób dorosłych zabarwia się na szaro, w wieku starszym nabiera odcienia żółtawego. Stanowi ona zewnętrzną ścianę gałki ocznej, otaczając jej wnętrze ze wszystkich stron, oprócz odcinka przedniego osłoniętego rogówką oraz miejsca wyjścia nerwu wzrokowego zamkniętego tzw. blaszką sitową. Jej grubość jest największa w części tylnej, gdzie wynosi około 1 do 2 mm. Przyczepione są do niej mięśnie poruszające gałkę oczną. Twardówka jest zbudowana z przeplatających się włókien łącznotkankowych dzięki czemu jest odporna na urazy. Jej znaczna elastyczność umożliwia rozciąganie się przy wzroście ciśnienia płynu wypełniającego wnętrze gałki ocznej. W ten sposób reguluje się samorzutnie wielkość tego ciśnienia,co ma bardzo wielkie znaczenie dla właściwego funkcjonowania oka. Na granicy między twardówką, a rogówką biegnie okrężny kanał zwany zatoka żylną (kanał Schlemma), przez który może odpływać z wnętrza gałki oka wypełniająca ją ciecz wodnista. Przednią część zewnętrznej osłony gałki ocznej stanowi rogówka (cornea), która jest jakby wprawiona w twardówkę na podobieństwo szkiełka od zegarka. Stanowi wycinek kuli promieniu około 7,5mm. Jest przezroczysta dla światła i stanowi pierwszy element układu optycznego oka. Pod twardówką znajduje się błona naczyniowa zwana też jagodówką. Składa się ona z tęczówki, ciała rzęskowego i naczyniówki.

Rogówka ma złożoną budowę warstwową, nie zawiera naczyń krwionośnych ani limfatycznych. Zewnętrzna warstwa rogówki to nabłonek mający zdolność regenerowania się w przypadku uszkodzenia.

Błona naczyniowa: Tęczówka, Ciało rzęskowe, Naczyniówka

Naczyniówka (chorioidea) to wielowarstwowa błona zawierająca pigment oraz liczne naczynia krwionośne odżywiające wszystkie struktury gałki oczne/ Blaszka nadnaczyniówkowa (przebiegają tu tętnice trzęskowe długie i krótkie i nerwy), Blaszka naczyniowa (żyły wirowate), Blaszka naczyń włosowatych, Warstwa podstawna

Ciało rzęskowe (corpus ciliare) ma kształt pierścienia opasującego od wewnątrz gałkę oczną na jej przednim odcinku. Jego główną część stanowi mięsień rzęskowy złożony z włókien mięśniowych gładkich. Jest to mięsień odpowiedzialny za akomodację oka. Poprzez wiązadła Zinna mięsień rzęskowy oddziałuje na soczewkę powodując zmianę jej kształtu. Budowa: Blaszka nadnaczynówkowa, Mięsień rzęskowy (okrężna –akomodacja, skurcz i rozkurcz całości powoduje odpływ cieczy wodnistej), Warstwa naczyniowa i wyrostki rzęskowe, Blaszka podstawna, Nabłonek, Błona graniczna wewnętrzna

Tęczówka (Iris): stanowi przednią część błony naczyniowej. Budowa: Blaszka brzeżna przednia –tworzona przez komórki zrębu ułożone regularnie, Zrąb tęczówki naczynia kwionośne, nerwy, chromatofory i mięśnie zwieracz i rozwieracz, Nabłonek barwnikowy tęczówki.Przy oglądaniu oka od przodu widać ją przez rogówkę jako barwny krążek średnicy ponad 1cm mający w środku otwór zwany źrenicą (pupilla) przez który światło wpada do wnętrza oka. Źrenica łączy komorę przednią z komorą tylną gałki ocznej. Na zrębie tęczówki, w którym przebiegają liczne naczynia krwionośne, mieszczą się mięśnie źrenicy oka oraz komórki barwnikowe, czyli chromatofory, nadające oczom barwę. Zależnie od liczby komórek barwnikowych tęczówki przybierają kolor szary, zielonkawy, błękitny, brązowy lub prawie czarny. Liczne mięśnie służą do zmieniania średnicy źrenicy, która zależy od oświetlenia

i zmienia się w granicach od około 1,5 mm przy jasnym oświetleniu do około 8 mm w ciemności. Reakcja źrenic na światło jest automatyczna i nie podlega kontroli woli. Rozszerzają się także pod wpływem silnych bodźców emocjonalnych np. strachu.

Kat przesaczania: Przestrzeń zawarta między obwodową częścią rogówki wraz z graniczną częścią twardówki, a podstawą tęczówki i graniczącym z tęczówką odcinkiem ciała rzęskowego, odgrywa zasadniczą rolę w umożliwianiu prawidłowego krążenia cieczy wodnistej wypełniającej gałkę oczną, a co za tym idzie w regulacji ciśnienia śródgałkowego. Wszelkie utrudnienia w przepływie cieczy wodnistej powodują wzrost tego ciśnienia, co stanowi główny objaw jaskry (glaukoma)
Siatkówka (retina): stanowi strukturę wyściełającą w dwóch trzecich tylną powierzchnię naczyniówki. Jest to cienka błona grubości od 0,15 do 0,18mm; tylko w okolicy nerwu wzrokowego pogrubiona do około 0,4mm. Jej tylna część zawiera komórki nerwowe i jest światłoczuła. Część przednia rzęskowa i tęczówkowa jest niewrażliwa na bodźce świetlne. W pobliżu tylnego bieguna gałki ocznej znajduje się najważniejszy obszar siatkówki zwany dołkiem środkowym (fovea centrali) lub plamką (macula) którego centralna, nieco wgłebiona część o średnicy ok.0,35mm, to dołeczek (foveola). Siatkówka jest mocniej zespolona z podłożem tylko w okolicy nerwu wzrokowego oraz w części rogówkowej. Z tego powodu w niektórych stanach patologicznych istnieje niebezpieczeństwo odwarstwienia się lub przedarcia siatkówki. Siatkówka stanowi obwodową część analizatora wzrokowego. Jest złożonym narządem nerwowym służącym do przetwarzania bodźców świetlnych w bodźce nerwowe i przesyłania ich do ośrodka wzroku znajdującego się w korze mózgowej. Można ją traktować jako najbardziej zewnętrzną część mózgu, co potwierdza także proces jej tworzenia w czasie rozwoju embrionalnego.

Siatkówka: Budowa histologiczna siatkówki pozwala wyróżnić w niej 10 warst:

1.nabłonek barwnikowy,

2.warstwa nabłonka wzrokowego (segmenty zewnętrzne dwu rodzajów fotoreceptorów,

3. błona graniczna zewnętrzna,

4.warstwa jądrzasta zewnętrzna (skupisko segmentów wewnętrznych k. fotoreceptorowych), 5.warstwa splotowata zewnętrzna (synapsy k. fotoreceptorowych i dwubiegunowych),

6.warstwa jądrzasta wewnętrzna (jadra kom. dwubiegunowych, kom. poziomych, kom. amakrynowych i kom. glejowych Mullera),

7.warstwa splotowata wewnętrzna (połaczenia aksonów kom. dwubiegunowych i dendrytów kom. zwojowych),

8.warstwa komórek zwojowych (to skupisko komórek których neuryty tworzą warstwę włókien nerwowych),

9.warstwa włókien nerwowych (aksony komórek zwojowych, początkowo bezrdzennych, które tworzą nerw wzrokowy),

10.warstwa graniczna wewnętrzna (oddziela siatkówkę od ciała szklistego)

Budowa siatkówki jest bardzo złożona i różni się w zależności od rozpatrywanej okolicy. Bardziej szczegółowo rozważymy jej strukturę w obszarze dołeczka, gdzie składa się tylko z pięciu warstw, które omówimy po kolei. Najgłębszą jest warstwa komórek barwnikowych, której zadanie to pochłanianie padającego światła. Kolejną warstwę stanowią komórki wzrokowe pręcikonośne (pręciki -bacilli) i czopkonośne (czopki-coni), będące właściwymi receptorami światła. W tych komórkach światłoczułych następuje proces zmiany światła na sygnały elektryczne, które są przenoszone w głąb centralnego układu nerwowego w postaci impulsów nerwowych. Ich przewodzenie następuje poprzez komórki nerwowe zwane neuronami. Komórki wzrokowe łączą się poprzez połączenie synaptyczne z komórkami nerwowymi zwanymi neuronami dwubiegunowymi,

które z kolei łączą się swymi wypustkami, czyli synapsami, z kolejnymi neuronami zwojowymi.

Te komórki nerwowe tworzą kolejno warstwę graniczną zewnętrzną, warstwę jądrową, warstwę splotową, oraz warstwę graniczną wewnętrzną. W obszarze pozadołeczkowym siatkówka jest grubsza, składa się z większej liczby warstw, a w szczególności zawiera naczynia krwionośne. Włókna nerwowe utworzone z komórek nerwowych, połączonych wypustkami zwanymi aksonami, pokryte są osłonką mielinową o właściwościach izolacyjnych. Aksony neuronów zwojowych łączą się, tworząc nerw wzrokowy, który prowadzi do mózgu. Oprócz połączeń „podłużnych” występują też w tzw. warstwie splotowej liczne połączenia ”poprzeczne” pomiędzy poszczególnymi komórkami zwojowymi .Ogólna liczba komórek czopkowych wynosi ok.7mln, a pręcikowych ok.130mln zaś nerw wzrokowy zawiera jedynie ok.1,2 mln włókien nerwowych. Wynika stąd, że połączenia te służą do ”wymieszania impulsów nerwowych generowanych przez kilka lub kilkanaście komórek receptorowych tak, by jednym włóknem nerwowym można było przesyłać impulsy od wielu czopków czy pręcików.

Obszar, w którym nerw wzrokowy wychodzi z gałki ocznej pozbawiony jest komórek światłoczułych i stanowi tzw. ślepą plamkę. W tej okolicy znajduje się także miejsce gdzie do wnętrza gałki ocznej wchodzi żyła i tętnica.

W dołku środkowym znajdują się wyłącznie czopki, na jego obwodzie występują w niewielkiej liczbie pręciki. Im bliżej skraju siatkówki tym bardziej maleje liczba czopków na jednostkę powierzchni, a rośnie liczba pręcików.

Wnętrze gałki ocznej wypełnione jest tworami stanowiącymi zasadniczy układ optyczny oka, dzięki któremu na powierzchni siatkówki tworzy się rzeczywisty i pomniejszony obraz obserwowanych przedmiotów, czyli obraz siatkówkowy. Są to: komora przednia, komora tylna, soczewka i ciało szkliste.

Komora przednia (camera interior) gałki ocznej jest zamkniętą przestrzenią znajdującą się między rogówką, a tęczówką i przylegającą do źrenicy częścią soczewki. Wypełnia ją ciecz wodnista, która jest bezbarwnym, przezroczystym płynem wytwarzanym przez ciało rzęskowe i tęczówkę. Głębokość komory przedniej zależy od wieku człowieka, ulega też zmianie pod wpływem działania mięśni powodujących akomodację.

Komora tylna gałki ocznej jest kolistą szczeliną między tęczówką, a ciałem rzęskowym, ciałem szklistymi soczewką. Zawiera również ciecz wodnistą. W komorze tylnej przebiegają włókna mięśniowe obrączki rzęskowej soczewki odpowiadające za akomodację.

Soczewka (lens cristallina) jest ciałem dwuwypukłym zawieszonym w płaszczyźnie czołowej na tzw. wiązadełkach Zinna. Od przodu soczewka przylega do tęczówki. Średnica soczewki wynosi około 9mm. Jej grubość zależy od napięcia mięśni powodujących akomodację i waha się około 4mm. Zbudowana jest z wielu warstw komórek ułożonych we włókna, które otacza jednowarstwowy nabłonek. Cechuje je elastyczność i przezroczystość dla światła. Z wiekiem zmienia się jej kształt oraz elastyczność. Po urodzeniu średnica soczewki wynosi około 6 mm, a u dorosłych 9 mm, Skurcz akomodacyjny mięśnia rzęskowego powoduje zwolnienie napięcia obwódki rzęskowej (więzadła Zinna) i wzrost mocy łamiącej soczewki. U noworodka jest niemal kulista, następnie ulega spłaszczeniu. Zmniejszanie elastyczności soczewki w miarę starzenia się tłumaczy to, że u powierzchni soczewki powstają się wciąż nowe tworzące ją włókna. Stare są spychane ku środkowi soczewki, gdzie stopniowo tworzy się z nich twarde jądro. Starzeniu się soczewki ocznej może towarzyszyć także zmniejszenie jej przezroczystości. Stan taki, zwany zaćmą, może być także wywoływany czynnikami mechanicznymi lub np. napromieniowaniem. Powoduje on znaczne obniżenie jakości widzenia.

Ciało szkliste : wypelnia większą część gałki ocznej między soczewką, a siatkówką .Jest ono przezroczystą masą o galaretowatej konsystencji składającą się w 99% z wody oraz niewielkiej ilości białka. Ciało szkliste nie zawiera naczyń ani nerwów, jest koloidem o lekko zasadowym odczynie. Jego rolą jest wypełnienie gałki ocznej i zapewnienie właściwego ciśnienia śródgałkowego, przez co stabilizuje się jej kształt oraz gwarantowane zostaje właściwe przyleganie siatkówki do błony naczyniowej. Ciało szkliste jest ważnym ośrodkiem optycznym, zapewnia napięcie gałki ocznej, amortyzuje wstrząsy i spełnia rolę izolacji termicznej siatkówki oraz odgrywa rolę w metabolizmie struktur otaczających-soczewki, jej obwódki rzęskowej i siatkówki, umożliwiając transport metabolitów / Ciało szkliste mieści się w komorze szklistej i zajmuje 4/5 objętości gałki, 99% jego masy stanowi woda

Powierzchnię zewnętrzną gałki ocznej chronią jest od przodu powieki, które zabezpieczają gałkę przed urazami mechanicznymi oraz przed nadmiarem światła. Na brzegu powiek leżą rzęsy składające się z dwóch do czterech rzędów sztywnych włosów, lekko wygiętych na powiece górnej i nieco silniej na powiece dolnej.

Tylna powierzchnia powiek jest gładka, lśniąca i ma różowe zabarwienie. Pokrywa ją błona śluzowa zwana spojówką. Błona spojówki, dochodząc do podstawy powiek, tworzy zachyłki i przechodzi na gałkę oczną, którą okrywa w przedniej części. Spojówka gałki ocznej jest luźno połączona z przednią powierzchnią gałki i daje się łatwo przesuwać. Jest ona niemal doskonale przezroczysta, a więc prawie niewidoczna. Przy podrażnieniu spojówki np. na skutek dymu, obecności ciała obcego czy w stanie zapalnym widoczne są nastrzyknięte naczynia krwionośne i spojówka nabiera czerwonego zabarwienia. Powieki i spojówka tworzą łącznie aparat ochronny oka. Inną funkcją powiek jest rozprowadzanie łez, które chronią powierzchnię gałki przed wysychaniem oraz zmywają z niej drobne ciała obce.

Spojówka

Spojówka powiekowa -wielowarstwowy nabł walcowaty z kk śluzowymi

Spojówka gałkowa przednia powierzchnia twardówki, aż do rąbka rogówki nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący z pojdynczymi komórkami śluzowymi i wiotka łącznotkankowa warstwa właściwa

Narząd łzowy: Część wydzielnicza-gruczołowa powyżej kąta bocznego powiek/Część odprowadzająca- droga łzowa

Łzy wytwarza gruczoł łzowy znajdujący się w oczodole. Są one płynem bezbarwnym zawierającym około 1%NaCl oraz około 0,6%białka. W ciągu doby gruczoł łzowy wydziela około 0,5cm (sześciennych) łez. Ilość ta zwiększa się odruchowo przy podrażnieniu oka lub przy silnych wzruszeniach. Łzy zwilżające gałkę oczną częściowo wyparowują z jej powierzchni, a część ich spływa poprzez kanaliki łzowe do jamy nosowej. Mruganie powiekami przyspiesza ten proces. W razie obrzęku błony śluzowej, występującym np. przy katarze nosa, ten odpływ jest utrudniony. Upośledzenie wydzielanie łez (tzw. zespół suchego oka) wpływa niekorzystnie na stan oka i komfort widzenia oraz jest uznawane za stan patologiczny.

Gruczoły produkujące łzy

-Główny/-Gruczoły łzowe dodatkowe:-Gr Krausego w sklepieniu górnym spojówki 20-40, w załamku dolnym 6-8/-Gr Wolfringa w powiekach powyżej brzegu górnego tarczki górnej i poniżej brzegu dolnego tarczki dolnej

Dla procesu widzenia kluczowe znaczenie ma detekcja światła wpadającego do oka. Zaledwie kilka procent energii świetlnej przenika przez wierzchnie warstwy siatkówki do komórek światłoczułych
i barwnikowych. Tu następuje przetwarzanie bodźców świetlnych na bodźce nerwowe, co jest skomplikowanym procesem biochemicznym zachodzącym w komórkach czopkowych
i pręcikowych siatkówki . W tych komórkach światłoczułych występują specyficzne związki chemiczne (opsyny), będące pochodną witaminy A zwaną retininą, które absorbują światło. W zależności od szczegółów budowy chemicznej wyróżniamy cztery rodzaje tych związków, z których każdy jest czuły na światło w innym zakresie spektralnym. W pręcikach występuje jedynie rodopsyna o maksimum absorpcji przypadającym na ^=500nm, w czopkach znajdują się trzy rodzaje opsyn o maksimach absorpcji wynoszących w przybliżeniu ^=450nm, ^=530nm i ^=570nm; przy czym pojedynczy czopek zawiera wyłącznie jeden rodzaj opsyny. Część najbardziej oddalona od gałki ocznej i skierowana ku komórkom barwnikowych zawiera tzw. dyski membranowe, w których są osadzone cząstki rodopsyny. Tu następuje absorpcja światła padającego na siatkówkę. Powoduje ono odbarwienie purpurowej rodopsyny, która ulega przemianie chemicznej, a jednocześnie pojawia się impuls elektryczny. Jest on przekazywany poprzez połączenia synaptyczne dalszym komórkom nerwowym siatkówki, a następnie wędruje do nerwu wzrokowego. W ciemności rodopsyna regeneruje się, przy czym do całkowitej regeneracji trzeba blisko 1min. Oznacza to, że w procesie widzenia muszą brać udział kolejno różne komórki światłoczułe. Rodopsyna nie jest produkowana w organizmie człowieka, lecz musi być dostarczana w postaci tzw. prekursora, którym jest witamina A. Jej brak powoduje chorobę zwaną kurzą ślepotą. Mechanizm detekcji światła przez czopki jest podobny.

Ze specyficznej budowy komórek światłoczułych siatkówki wynika efekt Stiljesa-Crawforda. Polega on na tym, że czułość czopków zależy od kierunku padania promieni świetlnych. Czopki najsilniej reagują na światło padające wzdłuż ich osi, a więc mniej więcej prostopadle do powierzchni siatkówki. Zjawisko to można przyrównać do wprowadzenia fali świetlnej do światłowodu. Tylko promienie padające na czołową powierzchnie światłowodu pod kątem mniejszym od kąta aperturowego mogą się w nim rozchodzić.

Teoretyczna zdolność rozdzielcza siatkówki jest związana z gęstością upakowania komórek światłoczułych, z których każda indywidualnie może wzbudzać reakcję włókna nerwu wzrokowego. Wynika stąd, że w obszarze dołka środkowego, o wymiarze kątowym około 7 x 5 stopni zdolność rozdzielcza powinna być największa. Światło dociera tu prawie bezpośrednio do komórek światłoczułych bez pochłaniania i rozpraszania się na naczyniach krwionośnych i innych komórkach co oznacza także większą czułość.

Rozdzielczość przestrzenna siatkówki jest związana z ziarnistością struktury siatkówki. Jeżeli dwa punkty świetlne obserwowane przez oko zostaną odwzorowane na dwóch sąsiadujących komórkach światłoczułych to będą widziane jako jeden. Dopiero jeśli pobudzone przez padające światło komórki światłoczułe, będą rozdzielone przynajmniej jedną komórką, której poziom oświetlenia jest mniejszy niż pewna wartość progowa, zobaczymy dwa oddzielne punkty.

Oznacza to, że w dołku środkowym kątowa wielkość punktów widocznych jako odrębne musiałaby wynosić co najmniej 3 stopnie. Sytuacja jest nieco inna, gdy oko ogląda nie punkty ale linie. Wtedy zostaje pobudzony szereg komórek światłoczułych, a mechanizmy ich wzajemnego oddziaływania powodują polepszenie zdolności rozdzielczej. Można przyjąć, że w dołku środkowym zdolność rozdzielcza wynikająca z ziarnistej struktury siatkówki wynosi około 1 stopień.

W całkowitej ciemności oko widzi niemal pojedyncze fotony. Zaadaptowane do ciemności pręciki reagują już nawet wtedy, gdy pada na nie około 20 fotonów w ciągu sekundy. Mechanizm widzenia pręcikowego pozwala, więc dostrzegać obiekty przy niewielkich natężeniach oświetlenia. Ponieważ jednak pręciki zawierają tylko jeden rodzaj barwnika-rodopsynę, więc nie jest możliwe odbieranie wrażeń barwnych.

W takiej sytuacji oko widzi tylko różne stopnie szarości, w zależności od warunków rozróżnia ich kilkadziesiąt. Ten rodzaj widzenia nazywa się widzeniem zmierzchowym, czyli skotopowym.

Przy silnym oświetleniu proces widzenia przejmują czopki. Ponieważ są to komórki światłoczułe zawierające barwniki o maksimach absorpcji przypadających w różnych częściach widma, więc pojawia się możliwość odbierania wrażeń barwnych. Jednocześnie jednak próg pobudzenia jest znacznie wyższy niż przy widzeniu zmierzchowym. Taki rodzaj widzenia nazywa się widzeniem dziennym, czyli fotopowym. Jeśli oglądany obraz ma zawierać informacje o barwach, to muszą być pobudzone co najmniej dwa rodzaje komórek światłoczułych zawierające dwa rodzaje barwników tzw. opsyn. Powoduje to spadek rozdzielczości. Przy gwałtownym zmniejszaniu poziomu natężenia oświetlenia oko przechodzi z widzenia czopkowego na pręcikowe wymaga to jednak pewnego czasu. Pełna adaptacja do ciemności trwa nawet kilkanaście minut. Podobnie przejście odwrotne, czyli nagłe zwiększenie oświetlenia, wymaga adaptacji związanej jednocześnie z obniżeniem progu czułości czopków. Czasem występuje wtedy zjawisko przejściowego olśnienia. Ten proces adaptacji trwa także kilka minut. Interesujące efekty związane z przechodzeniem z widzenia fotopowego na skotopowe można zauważyć obserwując np. przedmiot o dwóch barwach: błękitnej i czerwonej. W silnym oświetleniu części przedmiotu, czerwona i niebieska mogą wydawać się jednakowo jasne; przy zmniejszeniu oświetlenia część czerwona wydaje się prawie czarna, a niebieska jest wyraźnie jaśniejsza. To zjawisko nazywa się efektem Purkynjego. Procesy związane z przekształceniem obrazu świetlnego w impulsu elektryczne wymagają czasu. Obraz na siatkówce trwa ok.150ms, po czym następuje krótki okres, w którym komórki siatkówki powracają do stanu początkowego. Z tego powodu, aby oko zauważyło zmiany (np. ruch przedmiotu ) nie mogą być one zbyt szybkie. Błyski światła o częstości większej, niż pewna częstość graniczna (tzw. częstość migotania) są odbierane jako jeden ciągły sygnał. Zjawisko to wykorzystuje się w telewizji i kinie.

Z drugiej strony nieruchomy obraz padający na te same punkty siatkówki oznaczałoby całkowity rozkład substancji barwnikowych w komórkach światłoczułych, a więc ich „oślepnięcie”. Jest to przyczyna powstania tzw. powidoków, czyli negatywowych obrazów, występujących gdy oko wpatruje się w jasny nieruchomy obiekt, a następnie przenosi się na ciemniejsze tło. Powidok ma barwę dopełniającą do barwy pierwotnego przedmiotu. Aby uniknąć tych niekorzystnych zjawisk oko nieustannie wykonuje szybkie, niezauważalne mikroruchy (tremor), które powodują, że te same fragmenty obrazu padają na coraz to inne komórki siatkówki.