Penitencjał taryfikator pokuty za poszczególne grzechy związany z wczesnośredniowiecznym monastycyzmem irlandzkim. Iryjscy mnisi: Finnian i Kolumban (VI w.) Późniejsza zmiana z taryfikatora na kwestionariusz.
Kazanie ogólne pouczenie doktrynalne i moralne
Homilia mowa egzegetyczna poświęcona wyjaśnieniu konkretnego fragmentu Biblii
Głoszenie kazań rozwój podczas karolińskiej reformy kościoła oraz powstaniu zakonów franciszkanów i dominikanów
Kazania dzieliły się na de tempore (niedziele roku kościelnego), de santcis (na święta), postne występowały także kazania krucjatowe.
Egzempla krótkie, pouczające opowiadania wplatane do kazania w celu jego ożywienia lub uwypuklenia treści (odwoływały się do życia codziennego, historii, przyrody zawierały elementy niezwykłości lub humoru).Zbiorem egzepmlów jest pochodzący z XIV w. Gesta Romanorum.
Sobór laterański IV(1215) wprowadził obowiązek głoszenia kazań podczas niedzielnej mszy.
Źródła prozopograficzne analiza danych na temat pewne, określonej grupy osób.
Katalogi biskupów lub opatów katalog biskupów krakowskich napisany przez Jana Długosza
Metryka uniwersytecka wpisanie do metryki to immatrykulacja (jest równoznaczne z przyjęciem na studia). Jest to wykaz studentów oraz innych osób związanych z uniwersytetem –wykładowcy i dobroczyńcy.
Księgi promocji jest to wykaz osób ,które otrzymały stopień uniwersytecki.
Księgi memorialne wykaz osób potrzebnych do organizowanie me morii czyli charakterystycznych dla średniowiecza formy liturgicznej pamięci modlitewnej. Dzieliły się one na dwie kategorie:
Księgi brackie(libri confraternitatum) wykaz osób , które weszły w konfraternię z dana instytucją kościelną (klasztorem, kapitułą) i stały się pełnymi lub częściowymi członkami wspólnoty modlitewnej tej instytucji nie wchodząc w jej skład (czyli nie będąc mnichem w danym klasztorze lub kanonikiem danej kapituły).Zwykle są to osoby świeckie będące protektorami lub dobroczyńcami danej instytucji lub ewentualnie należący do ich rodziny. [księga bracka opactwa w Lubiniu]
Nekrologi (libri mortuorum) czyli wykazy zmarłych za których należy się modlić .Pod względem formalnym nawiązują do średniowiecznych mar Nekrologi mają formę kalendarza znajduje się wykaz świętych oraz wykaz osób zmarłych danego dnia. [Nekrolog opactwa św. Wincentego we Wrocławiu].
Noty obituarne informacje o śmierci wpisywane do kalendarza [kalendarz kapituły krakowskiej z XIII wieku].
Herezje są to poglądy niezgodne z nauczaniem kościoła katolickiego (nazwa używana dodatkowa jako synonim ruchu heretyckiego). Należy odróżnić herezję od schizmy( czyli rozłamu o podłożu personalnym- nieuznawanie zwierzchnictwa papieża od sporu doktrynalnego).
Herezje dualistyczne oparte na wrażeniu że świat jest areną walki dwóch równorzędnych mocy dobra i zła lub wręcz dwóch bogów dobrego i złego (w starszej historiografii nurty te określane jako manicheizm). Pierwszą herezją o tym zabarwieniu był bałkański bogomilizm (X w.) W XII wieku na Zachodzie wykształciła się herezja katarów/albigensów( wpływy katarów były obecne w Italii i zachodnich Niemczech ale centrum stanowiła Okcytania/południowa Francja/). Potęga została złamana w wyniku krucjaty na początku XIII wieku i późniejszych działań inkwizycji ale ostatni katarzy żyli jeszcze w 1 poł. XIV w.
Ruchy dobrowolnego ubóstwa głosiły pogląd ,że dobry chrześcijanin powinien pozbyć się wszelkich dóbr doczesnych. Zwolennicy atakowali kościół hierarchiczny zarzucając mu zeświecczenie i odejście od ideałów ewangelicznych. W przeciwieństwie do dualizmu który stał w opozycji do nauki kościoła te ruchy stały na granicy herezji i ortodoksji. Waldensi koniec XII jako grupa heretycka istnieje dzisiaj nieprzerwanie jako jeden z kościołów protestanckich. Zakon franciszkanów (spirytuałowie) .Ruchy dobrowolnego ubóstwa to wynik ożywienia religijnego pochodzącego z XII- XII wieku.
Herezje intelektualne poglądy niezgodne z nauczaniem kościoła głoszone przez teologów czy filozofów. Były to punkty dotyczące konkretnych punktów doktryny kościelnej np. poglądy Gotszalka z Fuldy z IX w. na temat predestynacji czy samych podstaw religii panteizmu Amalryka z Bene (XII w.)
Ekscentrycy duża i niejednorodna grupa w opozycji do kościoła. Byli to pseudomesjasze mężczyźni podający się za Chrystusa spotykani w źródłach całej Europy od czasów merowińskich aż do schyłku średniowiecza, a także głosiciele nieortodoksyjnych choć nie zawsze sprecyzowanych poglądów.
Ruch protoreformacyjne ruchy heretyckie późnego średniowiecza przedstawiciele głosili poglądy zbliżone do zwolenników szesnastowiecznej reformacji. Jan Wiklef i jego zwolenników czyli lollardów (XV), oraz różne odłamy husytów (utrakwiści/ kalikstyni/ taboryci).Herezja miały charakter nawiązujący do niepokojów społeczno-ekonomicznych i religijnych i etnicznych późnego średniowiecza. Nawiązywały one do herezji intelektualnych (Hus i Wiklef byli profesorami uniwersyteckimi)oraz ruchów dobrowolnego ubóstwa.
Ruchy o niejasnym charakterze część herezji z XI- XII wieku. Przypisuje się do tej grupy herezje ,których poglądy nie zostały poznane z powodu niedostatecznej podstawy źródłowej. Dotyczy to najstarszych znanych grup heretyckich z Orleanu i Arles z lat 20 wieku XI. Oraz herezja występującą w aktach inkwizycji jako herezja braci/ sióstr wolnego ducha (istnieje pogląd, że taka herezja nigdy nie istniała tylko jest wymysłem inkwizytorów szukających wspólnego mianownika dla działających niezależnie od siebie ludzi i grup heretyckich).
Millenaryzm (chiliazm) wiara w bliskie nadejście tysiącletniego królestwa Bożego , które będzie udziałem wybranego grona członków danej grupy . Millenaryzm rewolucyjny głosił że należy przyspieszyć nadejście królestwa Bożego obalając zły ład. Poglądy Joachima z Fiore (XIII) głoszące podział czasów na epoki ojca, syna i ducha świętego.
Herezje były traktowane jako nieodłączna część chrześcijaństwa -przywoływano pogląd św. Pawła „oportet esse haereses” ( 1Kor 11,19) oraz jako zagrożenie dla prawdziwej wiary i ładu na świecie. Opisywanie :” papieża heretyków” oraz odwracanie wzorców zachowań w sposób stereotypowy odwrócenie zachowań chrześcijańskich.