PRACA KONTROLNA Z EDUKACJI EKLOGICZNO-SPO艁ECZNEJ.
Wykonali:
Agnieszka Gi偶ycka
Aleksandra Grzywa
Agata Ostrowiak
Anna Sobi艂o
Agnieszka T臋cza
1.Ojcowski Park Narodowy
Ojcowski Park Narodowy jest po艂o偶ony w po艂udniowej cz臋艣ci kraju, w wojew贸dztwie ma艂opolskim, w odleg艂o艣ci 16 km na p贸艂noc od Krakowa, na Wy偶ynie Krakowsko-Cz臋stochowskiej. Park obejmuje doliny dw贸ch niewielkich rzek - Pr膮dnika i S膮sp贸wki oraz przyleg艂e fragmenty wierzchowiny jurajskiej. Jest to najmniejszy park narodowym w Polsce. Po艂o偶ony jest na obszarze 4 gmin: Ska艂a, Jerzmanowice-Przeginia, Wielka Wie艣, Su艂oszowa. Do Ojcowa mo偶na dojecha膰 na trzy sposoby: samochodem, rowerem b膮d藕 autobusem. Z Krakowa do Ojcowa kursuje linia 210, kursuj膮ca na trasie: BRONOWICE NOWE - Balicka - Armii Krajowej - Jasnog贸rska - Modlniczka - Modlnica - Szyce - Wielka Wie艣 - Bia艂y Ko艣ci贸艂 - Murownia - Czajowice - B臋b艂o - B臉DKOWICE.
Dodatkowo je偶d偶膮 autobusy komunikacji PKS - z Krakowa i Olkusza oraz BUS-em.
Dojazd w艂asnym samochodem wi膮偶e si臋 z ryzykiem drogich i zat艂oczonych parking贸w- zostawianie samochodu w miejscach nieoznaczonych za艣 powoduje wyra藕ne zainteresowanie policji ze Ska艂y.
Geologia
Utwory geologiczne znajduj膮ce si臋 w rejonie OPN s膮 to wapienie g贸rnojurajskie, wapienie skaliste i 艂awicowe, ze skamienia艂o艣ci mo偶na spotka膰 g膮bki. Pod koniec trzeciorz臋du w pd. cz臋艣ci Wy偶yny wskutek silnej erozji wg艂臋bnej potok贸w wykszta艂ci艂a si臋 obecna sie膰 rzeczna.聽L膮dol贸d, kt贸ry tylko raz dotar艂 do brzegu Karpat, pokry艂 teren Wy偶yny glinami, piaskami i 偶wirami. U schy艂ku epoki lodowcowej zosta艂 nawiany z pn. less. Wsp贸艂cze艣nie (holocen) powstaj膮 w dnach rzek mu艂y, piaski i 偶wiry. Holoce艅skim osadem jest r贸wnie偶 martwica wapienna (trawertyn), wyst臋puj膮ca g艂贸wnie w dnie Doliny S膮spowskiej. W rze藕bie Ojcowskiego Parku Narodowego wyr贸偶niaj膮 si臋 dwie zasadnicze grupy form 鈥 dolinne (w膮wozy i wciosy, terasy, sto偶ki nap艂ywowe i usypiskowe ) i wierzchowinowe (osta艅ce).Dolina Pr膮dnika i S膮spowska to g艂贸wne i stale odwadniane jary krasowe. Na zboczach dolin cz臋sto s膮 widoczne sp艂aszczenia, b臋d膮ce fragmentami teras skalnych.
Hydrologia
Wodospad w Dolinie S膮spowskiej
Potoki Pr膮dnik i S膮sp贸wka
Potok okresowy
Obiekty turystyczne
Kaplica 鈥瀗a wodzie鈥
Ko艣ci贸艂 i pustelnia b艂. Salomei w Grodzisku
M艂yn w Dolinie Pr膮dnika
Jaskinia ciemna
Zamek w Pieskowej Skale
Grota 艁okietka
Zamek w Ojcowie
Fauna
Ssaki reprezentuj膮:
sarna (ok. 150 okaz贸w)
dzik
lis (ok. 60 osobnik贸w)
borsuk
kuna le艣na
tch贸rz
gronostaj
zaj膮c szarak
pi偶mak
Gryzonie:
wiewi贸rka,
mysz le艣na,
polielica
nornica ruda
Dotychczas w Ojcowskim Parku Narodowym stwierdzono oko艂o
120 gatunk贸w ptak贸w, z czego 94 to ptaki l臋gowe.
Z drapie偶nik贸w dziennych wyst臋puj膮 tu:
jastrz膮b,
krogulec,
myszo艂贸w,
a z nocnych:
puszczyk
sowa uszata.
Z innych ptak贸w spotyka si臋 tu:
bociana czarnego,
dwa gatunki go艂臋bi: grzywacza i turkawk臋,
6 gatunk贸w dzi臋cio艂贸w (dzi臋cio艂 czarny, zielony i zielonosiwy)
oraz liczne gatunki ptak贸w 艣piewaj膮cych:
drozda,
kosa,
6 gatunk贸w sikor,
zi臋b臋,
wilg臋,
rudzika
oraz przylatuj膮ce tu na zimowiska:
kwiczo艂y,
jemio艂uszki,
czeczotki.
Rzadkie lecz charakterystyczne dla ojcowskich las贸w ptaki
reprezentuje mysikr贸lik, zniczek i 4 gatunki mucho艂贸wek.
P艂azy reprezentuj膮 gatunki pospolite w ca艂ym kraju
traszka zwyczajna i grzebieniasta
ropucha zwyczajna
kumak nizinny i in.
Z gad贸w natomiast wyst臋puj膮:
zaskroniec zwyczajny
padalec zwyczajny
jaszczurki
偶mije
gniewosze
W wodach S膮sp贸wki 偶yj膮 ryby, z kt贸rych najpospolitsze s膮
pstr膮gi potokowe,
natomiast w Pr膮dniku opr贸cz pstr膮g贸w potokowych 偶yj膮
pstr膮gi t臋czowe.
W艣r贸d 艣limak贸w interesuj膮ce jest wyst臋powanie tu
wiele gatunk贸w g贸rskich (np. 艣widrzyki)
po艂udniowych
艣limak nagi - pomr贸w b艂臋kitny.
Najliczniejsz膮 grup膮 zwierz膮t w Parku i w jego otulinie s膮
owady, reprezentowane przez ok. 5 tys. gatunk贸w.
Owady bezskrzyd艂e: skoczogonki (Mesachorutes ojcoviensis
Stach), pierwogonki, wid艂ogonki.
G贸rskie gatunki owad贸w: zr贸wie艅ka z rz臋du owad贸w
prostoskrzyd艂ych.
Paj臋czaki (np. Meta menardi), krocionogi, r贸wnonogi i in.
Z pozosta艂ych osobliwo艣ci entomologicznych: rzadkie w Polsce
dwa gatunki pluskwiak贸w r贸wnoskrzyd艂ych, tj. skoczka
uszatego Ledra aurita i piewika ga艂膮zkowca (Cicadetta
montana).
Przedstawicieli 艣rodowisk wodnych:wyp艂awki, sk膮poszczety,
wodop贸jki, j臋tki, wa偶ki, chru艣ciki.
W zimnych 藕r贸d艂ach Doliny S膮spowskiej wyst臋puje wyp艂awek
alpejski - relikt epoki lodowcowej.
Z innych interesuj膮cych bezkr臋gowc贸w OPN wymieni膰 nale偶y
rozpowszechnion膮 w Karpatach d偶d偶ownic臋 - Eisenia lucens
Flora
Osobliwo艣ci :
chaber mi臋kkow艂osy rosn膮cy w Dolinie Zachwytu.
gatunek rzadkiej paproci - j臋zycznik zwyczajny.
aster gaw臋dka (gatunek kserotermiczny)
w potokach w okresie zimowym czasem mo偶na spotka膰
gin膮cy ju偶 gatunek glonu wodolubka (Hydrurus foetidus),
b臋d膮cy reliktem z okresu schy艂ku zlodowacenia.
purchawica olbrzymia, znaleziona tu trzykrotnie (1876,
1964 i 1991 r.), jeden z najwi臋kszych znanych grzyb贸w
na 艣wiecie.
2. Woli艅ski Park Narodowy
Woli艅ski Park Narodowy zawdzi臋cza swoj膮 nazw臋 terenowi, kt贸ry zajmuje, czyli najwi臋kszej polskiej wyspie鈥 Wolin (woj. zachodniopomorskie).W logo WPN widnieje bielik. To najwi臋kszy gniazduj膮cy w Polsce drapie偶nik osi膮gaj膮cy rozpi臋to艣膰 skrzyde艂 a偶 do 2,5m i ci臋偶ar do ok.5 kg. Jego 偶ywy okaz mo偶na zobaczy膰 obok Muzeum Przyrodniczego Parku. Woli艅ski Park Narodowy zosta艂 utworzony w 1960 roku. Powierzchnia Parku wynosi 10 937 ha. Jest on ok. 5 razy wi臋kszy od najmniejszego (21,46 km2) polskiego parku narodowego i ok. 5 razy mniejszy od najwi臋kszego(592,23 km2). Jest pierwszym w Polsce Parkiem morskim. Woli艅ski Park Narodowy zosta艂 utworzony w 1960 roku.
Powierzchnia Parku wynosi 10 937 ha. Jest on ok. 5 razy wi臋kszy od najmniejszego (21,46 km2) polskiego parku narodowego i ok. 5 razy mniejszy od najwi臋kszego(592,23 km2). Jest pierwszym w Polsce Parkiem morskim. Park posiada dobrze rozwini臋t膮 infrastruktur臋 zagospodarowania turystycznego: Centrum Edukacyjno-Muzelane przy dyrekcji parku w Mi臋dzyzdrojach, Zagrod臋 Pokazow膮 呕ubr贸w (ok. 1,5 km na wsch贸d od Mi臋dzyzdroj贸w), 4 punkty widokowe, 3 miejsca postojowe oraz sie膰 szlak贸w turystycznych i 艣cie偶ek dydaktycznych (艂膮cznie ok.50 km). Szczeg贸lnie licznie odwiedzane miejsca to: jezioro Turkusowe o specyficznym zabarwieniu wody, Zagroda Pokazowa 呕ubr贸w oraz w pobli偶u Mi臋dzyzdroj贸w punkty widokowe 鈥濭osa艅" i 鈥濳awcza G贸ra". Na rozleg艂膮 panoram臋 rozlewisk delty 艢winy oraz Zalewu Szczeci艅skiego malowniczy widok roztacza si臋 ze wzg贸rza Zielonka ko艂o Lubinia.
Dojazd poci膮giem z Krakowa do Mi臋dzyzdroj贸w- ok.50z艂 poci膮giem (14h).Dojazd autobusem z Mi臋dzyzdroj贸w do WPN- ok.4 z艂 autobusem (10km).
Noclegi w Mi臋dzyzdrojach: 40- 270z艂.
Przewodnictwo:
-w obiektach (Zagroda Pokazowa 呕ubr贸w i Centrum Edukacyjno - Muzealne)-25 z艂 za godzin臋.
-w terenie- 35 z艂 za godzin臋
Organizacja ogniska w terenie-45 z艂 za 2godziny,kolejne 15z艂. Konieczne jest wcze艣niejsze dokonanie rezerwacji. (minimalny czas oczekiwania na przewodnictwo 鈥 4 - 6 tygodnie).
Geologia
WPN reprezentuje przyrod臋 zachodniej cz臋艣ci strefy nadmorskiej. Obejmuje obszar falistej i pag贸rkowatej wysoczyzny morenowej w 艣rodkowej cz臋艣ci wyspy Wolin. Najwy偶sze wzniesienie Grzywacz (125 m n.p.m.) opadaj膮ce stromym, wysokim klifem (do 95 m n.p.m. wysoko艣ci - Gosa艅) ku Zatoce Pomorskiej (na p贸艂noc) i klifem ze ska艂kami wapiennymi ku Zalewowi Szczeci艅skiemu (na po艂udnie). Na terenie WPN znajduje si臋 delta 艢winy z kilkudziesi臋cioma bagnistymi wysepkami, kt贸re rozdzielone s膮 licznymi kana艂ami cie艣niny Swiny. Wolin charakteryzuje si臋 typowym krajobrazem polodowcowym, z kilkoma p艂ytkimi jeziorami morenowymi, m.in.: Gardno, Turkusowe.
Flora
Na terenie Parku oko艂o 600 偶yje gatunk贸w ro艣lin naczyniowych, w tym wielu gatunk贸w chronionych i rzadkich. Zbocza stromych klif贸w porastaj膮 g臋ste zaro艣la rokitnika zwyczajnego. P艂ytkie piaszczyste dno Morza Ba艂tyckiego zajmuj膮 makroglony: zielenice, brunatnice i krasnorosty, w艣r贸d kt贸rych najliczniejszymi s膮 morszczyn. Tereny l膮dowe pokryte s膮 dominuj膮cymi tutaj lasami bukowymi, bukowo-d臋bowymi i sosnowymi. G艂贸wnym gatunkiem w lasach jest jednak sosna, kt贸ra zajmuje 68% l膮dowej powierzchni parku. 艢redni wiek las贸w parku wynosi a偶 106 lat. W tym szczeg贸lnym zespole ro艣linnym ro艣nie m.in. 9 gatunk贸w storczyk贸w. Bardzo cennym gatunkiem rosn膮cym w lasach na p贸艂nocy parku jest okaza艂a papro膰 - d艂ugosz kr贸lewski. Specyficzne zbiorowiska ro艣linno艣ci niele艣nej spotykamy na obszarze wstecznej delty 艢winy 鈥 ro艣nie tu wiele gatunk贸w ro艣lin rzadkich tj. woskownica europejska, k艂o膰 wiechowata i inne.
Fauna
Fauna wyspy jest bardzo zr贸偶nicowana i bogato reprezentowana przez gatunki rzadkie. Przez Wolin przebiega g艂贸wny szlak przelotu ptak贸w wzd艂u偶 wybrze偶a Ba艂tyku. Na terenie parku stwierdzono wyst臋powanie ponad 230 gatunk贸w ptak贸w, w tym l臋gowych: bielika, wodniczki, biegusa zmiennego, mucho艂贸wki ma艂ej. Z bogatego 艣wiata owad贸w zachowa艂y si臋 m.in. siedliska najwi臋kszego polskiego chrz膮szcza jelonka rogacza. Na terenie parku oznaczono 3 nowe dla nauki gatunki: chrz膮szcza Teredus opacus i 2 gatunki skoczogonk贸w (Collembola). Wody Zatoki Pomorskiej to biotop wielu gatunk贸w ryb m.in. 艂ososia, oraz coraz rzadszych ssak贸w morskich 鈥 foki szarej i mor艣wina. Lasy parku to siedliska dla licznie wyst臋puj膮cych dzik贸w oraz saren i jeleni, a z drapie偶nik贸w lis贸w, borsuk贸w i kun. W艣r贸d gatunk贸w nowo przyby艂ych na tereny Wolina opr贸cz jenota, norki ameryka艅skiej czy pi偶amka uwag臋 zwraca szop pracz.
Obiekty przyrodnicze
Na uwag臋 w WNP zas艂uguj膮 liczne g艂azy narzutowe, charakterystyczne dla krajobrazu polodowcowego. Najciekawszym z nich nadano nazwy: "Mieszko I", "Lech, Czech i Rus", "Wydrzy G艂az". Do cennych obiekt贸w przyrodniczych Woli艅skiego Parku Narodowego i jego najbli偶szego otoczenia zaliczonych jest szereg pomnik贸w przyrody, g艂贸wnie starych drzew, m.in. d膮b "Prastary" we wsi Wapnica oraz rosn膮ce w Mi臋dzyzdrojach d臋by "Regalindy", "Telesfor". Za najpi臋kniejsze miejsce uznaje si臋 natomiast Jezioro Turkusowe.
Podczas realizacji zaj臋膰 terenowych najcz臋艣ciej odwiedzanymi miejsca WPN s膮:
Zagroda Pokazowa 呕ubr贸w
Muzeum Przyrodnicze
Jezioro Turkusowe
punkt widokowy 鈥 Piaskowa G贸ra鈥
punkt widokowy 鈥瀂ielonka鈥
punkt widokowy 鈥 Kawcza G贸ra鈥
punkt widokowy 鈥 Gosa艅鈥
Jezioro Czajcze
3. Park Narodowy Kilimand偶aro
Park Narodowy Kilimand偶aro zaliczany jest do najpi臋kniejszych park贸w narodowych Tanzanii, a zarazem jej najwi臋kszych atrakcji turystycznych. Powsta艂 w 1987 roku i zosta艂 wpisany na list臋 艢wiatowego Dziedzictwa UNESCO. Park Narodowy i Rezerwat le偶y bardzo blisko granicy Tanzanii i Kenii na p贸艂noc od Moshi w p贸艂nocno 艣rodkowej cz臋艣ci kraju. Park Narodowy Kilimanjaro obejmuje powierzchni臋 756 km2 r贸wnikowego lasu deszczowego, wrzosowisk i 艂膮k alpejskich, pustyni alpejskiej i szczyt贸w g贸rskich wznosz膮cych si臋 ponad poziomic膮 2700 m. G贸ra Kilimanjaro, wznosi si臋 na wysoko艣膰 5896 m n.p.m. jest nie tylko najwy偶szym masywem g贸rskim Afryki, ale jest r贸wnie偶 jedn膮 z najwy偶szych wolno stoj膮cych g贸r na 艣wiecie.Kilimand偶aro uwa偶ana jest przez okolicznych mieszka艅c贸w za 艣wi臋ty szczyt. Legenda m贸wi, 偶e zbocza g贸ry zamieszkuj膮 dusze zmar艂ych. Ciekawostk膮 jest, 偶e to, co obecnie mo偶emy zobaczy膰, stanowi zaledwie 5% pokrywy 艣nie偶nej, kt贸ra istnia艂a na pocz膮tku XX wieku. Istnieje sze艣膰 oficjalnie uznanych tras wej艣cia na Kilimanjaro oraz jedna zej艣ciowa 鈥 Mweka. Najbardziej znane to:
MARANGU ROUTE (nazywana r贸wnie偶 鈥榗oca cola鈥) Pomimo, 偶e jest mniej malownicz膮 od innych tras prowadz膮cych na g贸r臋, jednak zawsze b臋dzie najpopularniejsz膮, nie tylko ze wzgl臋du na to, 偶e jest to naj艂agodniejsze podej艣cie na szczyt, ale r贸wnie偶 dlatego, 偶e jest jedyn膮 tras膮, kt贸ra ma dostateczn膮 ilo艣膰 miejsc w schroniskach, aby pomie艣ci膰 setki przyjezdnych turyst贸w id膮cych na szczyt.
MACHAME ROUTE (nazywana r贸wnie偶 鈥榳hisky鈥) Szlak ten jest uwa偶any za najpi臋kniejszy szlak prowadz膮cy na szczyt. Pierwszy odcinek prowadzi przez las deszczowy pe艂en niesamowitej ro艣linno艣ci i zwierz膮t. Bli偶ej szczytu ro艣linno艣膰 zanika i rozpo艣ciera sie widok na lodowiec.
Geologia
Przy wysoko艣ci 5896 m G贸ra Kilimanjaro jest najwy偶szym a zarazem najm艂odszym z trzech wielkich wulkan贸w Afryki Wschodniej. Masyw sk艂ada si臋 z trzech g艂贸wnych szczyt贸w wulkanicznych, kt贸re s膮 uwa偶ane raczej za u艣pione ni偶 wygas艂e: najwy偶szy Kibo 5896 m, ni偶szy Mawenzi 5149 m i najni偶szy Shira 3962 m oraz wielu ma艂ych, bocznych sto偶k贸w wulkanicznych. Lawy mog膮 mie膰 oko艂o 1 miliona lat, a aktywno艣膰 na ma艂膮 skal臋 szczytu Kibo mia艂a miejsce prawdopodobnie w ci膮gu ostatnich kilkuset lat. Kilimanjaro jest typem wulkanu z 鈥瀠j艣ciem centralnym, kt贸ry nadaje mu szeroki owalny kszta艂t przy widoku z g贸ry...
Flora i fauna
Na pasach o r贸偶nej szeroko艣ci wok贸艂 g贸ry spotyka si臋 bardzo r贸偶ne typy ro艣linno艣ci. Wysoko艣膰 na kt贸rej si臋 zaczynaj膮 i ko艅cz膮 zasadniczo zale偶y od ilo艣ci opad贸w deszczu jakie g贸ra otrzymuje, Po艂udniowe i wschodnie stoki, z powodu panuj膮cych wiatr贸w, s膮 zdecydowanie najwilgotniejsze G贸ra Kilimand偶aro sk艂ada si臋 z pi臋ciu g艂贸wnych stref ro艣linnych. . W jego sk艂ad wchodzi r贸wnikowy las deszczowy, wrzosowiska i 艂膮ki alpejske, pustynia alpejska oraz szczyty g贸rskie (najwy偶sze partie masywu Kilimand偶aro). Na wysoko艣ci ponad 4500 m. rosn膮 ju偶 tylko krzewy i 艂膮ki alpejskie. Najwy偶sze partie parku zmro偶one s膮 wiecznymi 艣niegami i lodowcami. Bujny las (1600鈥3000 m) sk艂ada si臋 z ogromnych drzew kamforowych, figowc贸w i podocarpus. Strome i czasem prawie pionowe zbocza dolin rzecznych s膮 pokryte palmami, paprociami, lianami i epifitami. Po bardziej suchej stronie zachodniej i p贸艂nocnej las jest o wiele mniej g臋sty i lista gatunk贸w tam wyst臋puj膮cych jest zdominowana przez cedry, cisy i dzik膮 oliwk臋. W lasach tych mo偶na spotka膰 s艂onie, bawo艂y, sykes i ma艂py colobus (gerezy). Mo偶na te偶 zobaczy膰 cho膰 rzadko, wielkie 艣winie le艣ne oraz r贸偶ne gatunki antylop i lw贸w艢wiat ptak贸w obejmuje tak rzadkie gatunki jak zielony ibis, czarn膮 kaczk臋 i koroniastego or艂a. Najbardziej spektakularnymi ptakami le艣nymi s膮: nosor贸g , dzi臋cio艂 oliwkowy, jasnobrzuch g贸rski
Pogoda i klimat
Podobnie jak ca艂a p贸艂noc Tanzanii, ekosystem Narodowego Parku Kilimanjaro ma 2 pory deszczowe i 2 dlu偶sze pory suche. Pory deszczowych trwaj膮 od ko艅ca marca do po艂owy czerwca, s膮 to tak zwane 鈥瀌艂ugie deszcze鈥 i od pa藕dziernika do pocz膮tku grudnia, 鈥瀔r贸tkie deszcze鈥. Najbardziej suchymi miesi膮cami na g贸rze s膮 stycze艅, luty, lipiec, sierpie艅 i wrzesie艅. Warunki pogodowe na Kilimanjaro s膮 uzale偶nione w艂a艣nie od pory roku, ale r贸wnie偶 od strony, z kt贸rej rozpoczyna si臋 wej艣cie na g贸r臋 oraz od wysoko艣ci. Wiatry wiej膮 przewa偶nie z po艂udnia i wschodu, dlatego te偶 tamte rejony obfituj膮 w najwi臋ksze opady deszczu, do oko艂o 2500 mm na rok, na wysoko艣ci oko艂o 3000 m. Powy偶ej 4500 m na pogod臋 coraz bardziej wp艂ywa uk艂ad wiatr贸w wschodnich panuj膮cy na du偶ych wysoko艣ciach, kt贸ry cz臋sto powoduje, 偶e g艂贸wny szczyt Kibo jest wolny od chmur, kiedy w dolnych partiach g贸ry szaleje deszcz lub burza 艣nie偶na. Mawenzi, z powodu ni偶szej wysoko艣ci, rzadziej jest nim dotkni臋te i ma znacznie cz臋艣ciej tendencj臋 do bycia otoczonym chmurami. To da艂o pocz膮tek legendzie masajskiej o tych dw贸ch szczytach. Brzmi ona nast臋puj膮co: Wiele lat temu dwaj bracia: (Kibo i Mawenzi) palili swoje fajki, Mawenzi dopu艣ci艂 do tego, 偶e jego fajka zgas艂a, po czym poprosi艂 Kibo, aby ten j膮 zapali艂 dla niego ponownie. Kibo spe艂ni艂 pro艣b臋. Min臋艂y lata i Mawenzzi znowu dopu艣ci艂 do tego samego, jednak偶e poproszony o ogie艅 po raz drugi Kibo bardzo si臋 zez艂o艣ci艂 na niedbalstwo brata i mocno go pobi艂, zadaj膮c mu straszne blizny, kt贸re obecnie mo偶na zobaczy膰 na zboczach Mawenzi. Dlatego te偶, stara si臋 ukrywa膰 swoj膮 twarz w chmurach ze wstydu.
4. Zielone brygady
Jest to pozarz膮dowe, niekomercyjne wydawnictwo powsta艂e w Krakowie w 1989 roku i s艂u偶y ruchowi ekologicznemu w ca艂ej Polsce. Jest niezale偶ne od jakiejkolwiek organizacji czy opcji 艣wiatopogl膮dowej. Zainteresowane jest tematami takimi jak: ekologia, alternatywna ekonomia, ochrona 艣rodowiska i przyrody, wegetarianizm, prawa ludzi, prawa zwierz膮t, kultura, edukacja. Wydawnictwo dzia艂a w ramach Fundacji Wspierania Inicjatyw Ekologicznych (FWIE), kt贸ra jest organizacj膮 niekomercyjn膮 a od 2004 roku posiada status Organizacji Po偶ytku Publicznego (OPP). Wydawnictwo wydaje periodyk "Zielone Brygady. Pismo "Zielone Brygady" jest wa偶nym 藕r贸d艂em informacji z zakresu problematyki ekologicznej i stanowi skrzynk臋 kontaktow膮 dla dzia艂aczy organizacji ekologicznych. Ostatni numer miesi臋cznika Zielone Brygady. Pismo Ekolog贸w ukaza艂 si臋 w grudniu 2007 roku. Wydawnictwo posiada tak偶e swoj膮 odnowion膮 stron臋 w Internecie, gdzie znale藕膰 mo偶na wszystkie publikacje Wydawnictwa, przeczyta膰 o mo偶liwo艣ciach zmniejszenia podatku, zamieszczania reklam, jak r贸wnie偶 zapozna膰 si臋 z tre艣ci膮 list贸w popieraj膮cych dzia艂alno艣膰 ZB, wpisami go艣ci odwiedzaj膮cych strony Wydawnictwa oraz z wieloma ciekawymi linkami do stron o podobnej do prezentowanej przez Wydawnictwo tematyce
5. Dzie艅 Ziemi
Dzie艅 Ziemi, znany r贸wnie偶 jako 艢wiatowy Dzie艅 Ziemi to coroczna, wiosenna akcja promuj膮ca w spo艂ecze艅stwie ekologiczne postawy. W tym dniu ludzie w wielu krajach, r贸wnie偶 i w Polsce prowadz膮 dzia艂ania maj膮ce na celu ochron臋 艣rodowiska, pokazuj膮 jak szanowa膰 i nie szkodzi膰 Ziemi , kt贸ra jest matk膮 wszelkiego 偶ycia Organizacja Narod贸w Zjednoczonych (ONZ) obchodzi Dzie艅 Ziemi w dniu r贸wnonocy wiosennej na P贸艂kuli P贸艂nocnej (20/21marca) R贸wnonoc wiosenna w staro偶ytnych kulturach rolniczych wi膮za艂a si臋 ze 艣wi臋tem rodz膮cego si臋 偶ycia. Wsp贸艂cze艣nie podkre艣la si臋, 偶e jest to dzie艅 swoistej r贸wnowagi mog膮cej pom贸c w odrzuceniu wzajemnych r贸偶nic mi臋dzy lud藕mi odmiennych ras i religii. Bardziej rozpowszechnion膮, w wielu krajach, w tym i Polsce, dat膮 jest jednak 22 kwietnia.
Historia Dnia Ziemi
Jako pierwszy z ide膮 obchodzonego na ca艂ym 艣wiecie Dnia Ziemi wyst膮pi艂 John McConnell, na konferencji UNESCO, dotycz膮cej 艣rodowiska naturalnego w 1969 r. Pierwszy raz Dzie艅 Ziemi zosta艂 og艂oszony 21 marca 1970 r. przez burmistrza San Francisco. Ide臋 popar艂 Sekretarz Generalny ONZ, wyznaczy艂 r贸wnonoc wiosenn膮 jako moment, w kt贸rym Narody Zjednoczone obchodz膮 Dzie艅 Ziemi. W styczniu 1970 roku propagatorzy z nurt贸w proekologicznych postanowili nazwa膰 organizowane 22 kwietnia akcje Dniem Ziemi.
Dzie艅 Ziemi w Polsce
Pierwsze obchody Dnia Ziemi w Polsce odby艂y si臋 dopiero w 1990 w Warszawie po upadku "偶elaznej kurtyny". Organizowane one by艂y spontanicznie przez nowo-powstaj膮ce, pozarz膮dowe, niezale偶ne polskie organizacje ekologiczne.
Obchody
W tym roku po raz 20 w Polsce i po raz 40 na 艣wiecie 艣wi臋towali艣my Dzie艅 Ziemi. Obchody Dnia Ziemi odby艂y si臋 pod has艂em "R脫呕NORODNO艢膯 W NAS, BIOR脫呕NORODNO艢膯 WOK脫艁 NAS" Na ca艂ym 艣wiecie organizowane s膮 spotkania, sympozja, konferencje, wystawy, konkursy po艣wi臋cone dzia艂aniom ekologicznym. Szacuje si臋, 偶e obecnie w obchodach dnia Ziemi bierze udzia艂 ok. 200 mln os贸b z ponad 141 kraj贸w 艣wiata. Dotychczas najwi臋ksze obchody Dnia Ziemi w historii mia艂y miejsce w 2007r.
6. 艢wiatowa Organizacja Zdrowia, WHO
艢wiatowa Organizacja Zdrowia, WHO jest Jedn膮 z organizacji dzia艂aj膮cych w ramach ONZ, zajmuj膮ca si臋 ochron膮 zdrowia. Utworzona w 1945, dzia艂alno艣膰 rozpocz臋艂a 1948. Siedzib膮 jej jest Genewa. G艂贸wnym obchodem, organizowanym przez WHO co roku w dniu 7 kwietnia, jest 艢wiatowy Dzie艅 Zdrowia
G艂贸wne zadania
Mi臋dzynarodowa kodyfikacja i koordynacja metod leczniczych i zapobiegawczych oraz bada艅 naukowych, informacja o osi膮gni臋ciach naukowych i nowych metodach leczniczych
Zwalczanie chor贸b zaka藕nych , krzewienie o艣wiaty sanitarnej
Podnoszenie poziomu s艂u偶by zdrowia publicznego (g艂贸wnie w krajach zacofanych pod wzgl臋dem sanitarnym),
Do najwi臋kszych sukces贸w tej organizacji nale偶y zwalczanie epidemii gro藕nych chor贸b, takich jak: gru藕lica, malaria, cholera czy d偶uma poprzez masowe szczepienie. WHO walczy tak偶e z AIDS.
Struktura organizacji
Struktura WHO obejmuje 艢wiatowe Zgromadzenie Og贸lne (zbieraj膮ce si臋 raz w roku), Rad臋 Wykonawcz膮 (zbieraj膮c膮 si臋 dwa razy w roku) i stale dzia艂aj膮cy Sekretariat oraz 6 biur regionalnych. Polska jest krajem cz艂onkowskim WHO od pocz膮tku jej dzia艂alno艣ci (7 kwietnia 1948). Jest r贸wnie偶 cz艂onkiem Biura Regionalnego 艢wiatowej Organizacji Zdrowia dla Europy (WHO EURO) z siedzib膮 w Kopenhadze. Polskie biuro zosta艂o utworzone w lipcu 1992 roku
艢wiatowy Dzie艅 Zdrowia
艢wiatowy Dzie艅 Zdrowia ustanowiony przez Pierwsze Zgromadzenie Og贸lne 艢wiatowej Organizacji Zdrowia (WHO) w 1948 roku. Obchodzony jest corocznie w dniu 7 kwietnia, w rocznic臋 powstania WHO. Jego celem jest zwr贸cenie szczeg贸lnej uwagi na najbardziej pal膮ce i zaniedbane problemy zdrowotne spo艂ecze艅stw na 艣wiecie.
Obchody w Polsce
Dawniej obchodzono ten dzie艅, jako Dzie艅 Pracownika S艂u偶by Zdrowia w pierwsz膮 niedziel臋 po 7 kwietnia. Obecnie (pod t膮 sam膮 nazw膮) obchodzony jest razem ze 艢wiatowy Dzie艅 Zdrowia odbywa si臋 co roku pod innym has艂em. Tematem tegorocznych obchod贸w 艢wiatowego Dnia Zdrowia by艂 "Cz艂owiek i miasto"
7. Trzecia zasada Edukacji ekologicznej-Dostrzegaj i ucz zale偶no艣ci w przyrodzie
Wsp贸艂czesna fizyka, ekologia oraz cybernetyka stworzy艂y podwaliny nowego sposobu opisywania 艣wiata, kt贸ry nazywamy systemowym, holistycznym czy ekologicznym. Ten nowy paradygmat, stopniowo wypieraj膮cy stary, scjentystyczny, atomistyczny czy newtonowski model opisu 艣wiata, akcentuje rol臋 wzajemnych zale偶no艣ci, jakie wyst臋puj膮 mi臋dzy wszystkimi elementami 艣rodowiska. Podstawow膮 zasad膮 nowego paradygmatu jest teza, 偶e wszystko wi膮偶e si臋 ze wszystkim, wzajemnie od siebie zale偶y i聽si臋 przenika. To nowe podej艣cie podwa偶a pewien bardzo niebezpieczny mit. M贸wi on o聽tym, 偶e cz艂owiek jest wzgl臋dnie niezale偶nym elementem 艣rodowiska, 偶e jako ludzko艣膰 jeste艣my w聽stanie przetrwa膰 mimo degradacji 艣wiata naturalnego. Niestety bardzo cz臋sto edukacja ekologiczna jest wy艂膮cznie edukacj膮 przyrodnicz膮, w聽kt贸rej uczestnicy ucz膮 si臋 tylko nazw ro艣lin i聽zwierz膮t oraz zdobywaj膮 podstawowe informacje na temat ich 偶ycia. Informacje te, jakkolwiek s膮 wa偶ne, stanowi膮 jedynie pierwszy krok w聽poznawaniu 艣wiata. Bez odwo艂ywania si臋 do zwi膮zk贸w i聽zale偶no艣ci, edukacja ekologiczna jest p艂ytka i聽poszerza jedynie zakres wiedzy na temat 艣rodowiska. W聽moim przekonaniu, w聽edukacji ekologicznej chodzi o聽co艣 znacznie wi臋cej, chodzi o聽pokazanie miejsca cz艂owieka w聽艣wiecie i聽naszej blisko艣ci w聽relacjach z聽wszystkimi istotami聽鈥 organicznymi i聽nieorganicznymi. Dostrzeganie wsp贸艂zale偶no艣ci w聽przyrodzie, wskazywanie na zwi膮zki cz艂owieka z聽ca艂ym 艣wiatem, jest wi臋c podstawow膮 strategi膮, w聽kt贸rej u艣wiadamiamy sobie w艂asn膮 rol臋 w聽艣wiecie i聽tworzymy przes艂anki do troszczenia si臋 o聽natur臋, widz膮c j膮 jako podstaw臋 naszej egzystencji. 艢wiat naturalny nie jest czym艣 zewn臋trznym wobec 艣wiata ludzkiego. Istnieje tylko jeden 艣wiat, kt贸ry tworzy niesko艅czon膮 sie膰 powi膮za艅. Wskazywanie na te powi膮zania uczy pokory, ostro偶no艣ci i聽pow艣ci膮gliwo艣ci w聽anga偶owaniu si臋 w聽cywilizacyjny rozw贸j za wszelk膮 cen臋. Uczy r贸wnie偶 tego, 偶e ka偶da niekorzystna zmiana 艣rodowiskowa skutkuje negatywnymi konsekwencjami dla samego cz艂owieka. Mimo 偶e wiedza ta jest niemal powszechna, to jednak praktyka i聽codzienne do艣wiadczenie pokazuj膮, jak bardzo ignorujemy nasze podstawowe zwi膮zki ze 艣wiatem przyrody. Dlatego tak wa偶ne wydaje si臋 by膰 w聽edukacji ekologicznej pokazywanie zwi膮zk贸w i聽zale偶no艣ci. Nie tylko m贸wienie o聽tym, ale tworzenie warunk贸w, 偶eby uczestnicy takich zaj臋膰 mogli w聽pe艂ni do艣wiadczy膰 tych zwi膮zk贸w.
8. Czwarta zasada Edukacji ekologicznej- Podwa偶aj antropocentryzm, zmieniaj przekonania
Konsekwencj膮 spostrzegania 艣wiata w聽kategoriach wzajemnych zale偶no艣ci jest podwa偶enie uprzywilejowanej pozycji cz艂owieka w聽艣wiecie. Sie膰 偶ycia zak艂ada bowiem, 偶e ka偶dy element 艣rodowiska ma swoj膮 warto艣膰 i聽偶aden nie jest bardziej warto艣ciowy od innych. W聽tym biocentrycznym podej艣ciu 艣wiat przyrody jawi si臋 jako warto艣ciowy sam w聽sobie, niezale偶nie od tego, jak膮 warto艣膰 przypisuj膮 mu ludzie w聽zwi膮zku z聽realizacj膮 ich w艂asnych cel贸w. Na drugim biegunie znajduje si臋 podej艣cie antropocentryczne, kt贸re akcentuje szczeg贸ln膮 pozycj臋 cz艂owieka w聽艣wiecie. Antropocentryzm stoi na stanowisku, 偶e cz艂owiek jest najwa偶niejszy, stanowi koron臋 stworzenia i聽w聽zwi膮zku z聽tym nale偶ne mu s膮 szczeg贸lne prawa i聽pozycja. Zgodnie z聽ni膮, ludzie maj膮 prawo do decydowania o聽tym, kt贸re elementy 艣rodowiska s膮 warto艣ciowe, a聽kt贸re nie. Ocena ta dokonywana jest w聽oparciu o聽ludzki punkt widzenia oraz zwi膮zana z聽celami, kt贸re realizowane s膮 przez poszczeg贸lne osoby czy spo艂ecze艅stwa. Zatem cenne jest tylko to, co jest przydatne z聽ludzkiego punktu widzenia. Takie podej艣cie dzieli przyrod臋 na t臋, kt贸ra jest warto艣ciowa (po偶yteczna) i聽na t臋, kt贸ra jest nieu偶yteczna lub wr臋cz szkodliwa. W聽konsekwencji otwiera to drog臋 do wielu dzia艂a艅, kt贸re skutkuj膮 nadmiern膮 kontrol膮, ingerencj膮 i聽manipulacj膮 naturalnymi procesami przyrodniczymi. Warto艣ci antropocentryczne, kt贸re dominuj膮 we wsp贸艂czesnym 艣wiecie, s膮 w聽du偶ym stopniu odpowiedzialne za arogancj臋, gatunkowy szowinizm, a聽w聽konsekwencji za post臋puj膮c膮 degradacj臋 艣rodowiska naturalnego. Dlatego te偶 tak wa偶n膮 kwesti膮 w聽edukacji ekologicznej wydaje si臋 podwa偶anie owego antropocentrycznego podej艣cia, pokazywanie jego skutk贸w oraz odkrywanie alternatywnych przekona艅, kt贸re mog膮 by膰 bardziej warto艣ciowe w聽kontek艣cie zachowania 偶ycia na Ziemi.