H Pojezierze iławskie znajduje się w północnej części kraju i zajmuje 4230 km2. Charakteryzuje się rzeźbą młodo glacjalną j o czym świadczy duża ilość jezior
I Jezioro Jeziorak
Jezioro rynnowe
36,4 km
Na Jezioraku znajduje się wiele zatok, półwyspów i 16 wysp, a największe z nich to Wielki Ostrów/Wielka Żuława, największa wyspa na jeziorze Jeziorak o powierzchni 82,4 ha, administracyjnie należąca do Iławy
Na wyspie Wielka Żuława znajdują się relikty staropruskiego grodu, którego okres użytkowania określany jest na ok. X-XIII wiek. .– walor obiekty archeologiczne – grodziska,pozostałości osad .Południowa Pomezania, a w tym także okolice Iławy, były jak wykazują badania archeologiczne (przeważająca ilość ceramiki słowiańskiej na grodziskach) pod dużym wpływem kultury słowiańskiej.
Przystanie: Iława, Szałkowo, Jażdżówki, Siemiany, Matyty
Znajduje się na terenie parku krajobrazowego.
K Jezioro Drwęckie
typ jeziora - rynnowe
położenie północno-wschodnia polska
powierzchnia jeziora 881 ha
głębokość 27 km
szerokość 1,2 km
Jezioro Stanowi początek Kanału Elbląskiego- Ostródzkiego – walor zabytki techniki – obiekty hydrotechniczne
W najszerszej części jeziora znajduje się wyspa Ostrów. Od wschodu jezioro połączone jest kanałem (śluza) z jeziorem Puzy, a przez nie z jeziorem Szeląg Wielki (prowadzi tędy szlak kajakowy). Brzegi są niskie i podmokłe, północne zalesione.
H jezioro karaś – walor środowisko przyrodnicze – wody powierzchniowe
płd. Zach. Od Iławy
Jezioro Karaś o powierzchni 815,48 ha (438,14 ha w zarządzie PGL), jest rezerwatem faunistycznym, częściowym, utworzonym w 1958 roku w celu zachowania ze względów naukowych i dydaktycznych, zarastającego jeziora wraz z otaczającymi bagnami jako miejsca lęgowego ptactwa wodnego i błotnego. Jest to obiekt unikatowy, objęty Konwencją „Ramsar 71” jako obszar wodno – błotny o międzynarodowym znaczeniu. Gniazduje tu, pierzy się lub odpoczywa w okresach migracji, 175 gatunków ptaków, w tym wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt, rzadkich lub narażonych na wyginięcie.
I Jezioro Dzierzgoń i kanał Juranda - walor środowisko przyrodnicze – wody powierzchniowe
Powierzchnia jeziora 788 ha[potrzebne źródło]
Maksymalna głębokość 15 m[potrzebne źródło]
Wysokość tafli jeziora 81,5 m n.p.m.[potrzebne źródło]
Liczba wysp znajdujących się na akwenie jeziora – 4
na północ od Prabut, będące częściowo obszarem chronionego krajobrazu. Jezioro spełnia rolę naturalnego zbiornika retencyjnego, magazynującego nadmiar stanu wody do okresu letniego.
Młynówka Malborska (Kanał Juranda) – kanał wodny, dopływ Nogatu o długości 29,3 km, wypływający z jeziora Dzierzgoń. Kanał został zaprojektowany i wykonany w latach 1280–1320 przez Krzyżaków. Dostarczał niezależnie wodę do zamku w Malborku.
K Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego
● Powstał w 1993r.,
● Znajdują się 43 zbiorniki jeziorne,
● Występują formy krajobrazu
polodowcowego(pagórki moreny czołowej,
morena denna pola sandrowe),
● Na terenie parku znajdują się 3 Rezerwaty Przyrody - Rezerwat Jezioro Czerwica, Rezerwat Jezioro Gaudy Oraz Rezerwat Jezioro Jasne
H Rezerwat Jezioro Czerwica - walor środowisko przyrodnicze – parki narodowe, wody powierzchniowe
Na terenie Rezerwat przyrody Czerwica – faunistyczny rezerwat przyrody położony na terenie Parku Krajobrazowego Pojezierza Iławskiego. Teren rezerwatu obejmuje dwie wyspy oraz półwysep na północno-zachodnim brzegu jeziora Czerwica. Na wyspach na jeziorze i na półwyspie istnieje od 1934 roku kolonia kormoranów, a także czapli siwej. W rezerwacie doliczono się najwięcej 28 gniazd na starym pomnikowym buku, który obecnie jest już powalony. Teren rezerwatu pokrywa starodrzew dębu bezszypułkowego, buka, sosny.
Jest to walor z pierwszej grupy środowisko przyrodnicze i należy do parków narodowych a jednocześnie wód powierzchniowych
I Rezerwat Jezioro Gaudy
Faunistyczny Rezerwat przyrody Jezioro Gaudy położony jest w Parku Krajobrazowym Pojezierza Iławskiego, w gminie Susz.
Jest miejscem lęgu i bytowania ptactwa wodnego i błotnego
W rezerwacie można spotkać bielika, rybołowa, orlika krzykliwego, orlika grubodziobego, bociana czarnego, czaple, jastrzębie, myszołowów, błotniaków i kań.
Występują tu także łosie, jelenie, sarny i dziki.
K Rezerwat Jezioro Jasne
● rezerwat krajobrazwo- leśny,
● powierzchnia to 106,3 ha,
● obejmuje jeziora Jasne i Luba,
● występuje obfita roślinność
Torfowiskowa np. rosiczka okrągłolistna, czermień błotna, żurawina błotna, mech torfowiec, turzyce, modrzewnica
● występuje sosna, buk, brzoza
brodawkowata.
H Ostróda
Układ urbanistyczny z kościołem poewangelickim. Największą atrakcja jest kanał ostródzko-elbląski Który ma 4 śluzy i 5 pochylni. Łączy drogę wodną jeziora wokół Ostródy i rzekę Drwęcę z Elblągiem. Jest uznany za turystyczny szlak wodny. Jego wyjątkowość polega na tym że w początkowym odcinku między Ostródą a Małdytami szlak wodny pnie się pod górę, potem opada prawie 100m w dół. walor zabytki techniki – obiekty hydrotechniczne
I Ewangelicka świątynia Po powstaniu Prus Książęcych w 1525 r. miejscowy gotycki kościół parafialny) stał się ewangelickim i pozostał nim aż do zniszczenia w 1945 r. Kościół może pomieścić 1420 osób. Prezbiterium wypełnia ołtarz połączony z amboną. Należy do diecezji mazurskiej.
K Zamek Malbork składający się z zamku średniego, wysokiego i pałacu wielkiego mistrza i część gosp. Na zamku niskim. W latak 1308-1457 stanowił centrum władzy zakonnej i rezydencję wielkich mistrzów. Znajduje się na liści dziedzictw UNESCO jest jedna z największych warowni obronnych średniowiecza. W 1997 roku zamek krzyżacki w Malborku został zapisany na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Od kilku lat, organizowane są inscenizacje zdobywania zamku malborskiego przez wojska polsko-litewskie po bitwie pod Grunwaldem. W okresie od maja do września odbywają się tu też od wielu lat spektakle typu światło i dźwięk.
H Kwidzyń
Zespół zamkowo-katedralny kapituły pomezańskiej. Wzniesiony w latach 1322-1347r. powstał na Terenia państwa krzyżackiego ale nie byli oni jego gospodarzami stanowił własność biskupów pomezańskich.
W zamkowych wnętrzach znajdują się bogate zbiory historyczne etnograficzne i przyrodnicze oraz budzące dreszczyk emocji ekspozycje średniowiecznych narzędzi tortur.
Katedra św. Jana Ewangelisty w Kwidzynie (od 1993 konkatedra diecezji elbląskiej i siedziba kapituły kwidzyńskiej) – gotycki kościół z XIV wieku.
I Iława
Znajduje się gotycki kościół parafialny przemienienia pańskiego z XIV wieku. Gotycka jednonawową bryłe o dekoracyjnych szczytach przedłuża długie prezbiterium. W kruchcie umieszczono stare płyty nagrobne. Miasto jest także miejscem wielu wydarzeń kulturalno-rozrywkowych międzynarodowy festiwal jazzu tradycyjnego Złota Tarka, odbywający się w połowie sierpnia w miejskim amfiteatrze nad Małym Jeziorakiem. Tradycją staje się również festiwal muzyki szantowej.
K Szymbark
Ruiny dawnego zamku kapituły biskupstwa pomezańskiego. Ruiny otacza wieniec wiekowych drzew. Na zamek prowadzi wysoki most arkadowy niegdyś zwodzony. Wzniesiony w II połowie XIV wieku.
Znajduje się również skansen w którym uświadczyć możemy niecodziennego zjawiska jak odwrócony dom lub chate Sybiraka czyli drewniany dom przywieziony ze wsi Zapleskino (360 km na północny wschód od Irkucka) i na nowo złożony w Szymbarku. Obecnie jest Izbą Pamięci, pokazującą życie Polaków na zsyłce.
W Szymbarku znajduje się także
H Cmentarz rodowy w Szymbarku
Niedaleko szymbarskiego zamku, na wzgórzu obok drogi do Ząbrowa, znajduje się porośnięty lasem, prawie niedostępny cmentarz rodowy szymbarskiej linii von Finckenstein. Spoczywa na nim czterech w linii prostej Konradów Finck von Finckenstein oraz Getruda i Agnes – matka i córka Finckensteinów.