Wychowanie

Wg Durkheima to oddziaływanie pokoleń starszych i doświadczonych na młodsze i niedoświadczaone.

Wg Shulza to planowa aktywność człowieka zorientowana na osiągnięcie pewnych celów tzn pożądanych i trwałych zmian w osobowości ludzi.

Wychowanie moralne – wg Muszyńskiego jest to proces wychowania i rozwijania w jednostce cech ułatwiających jej współżycie z innymi osobami, postawy mające na celu dobro innych ludzi i ogólny pożytek, aktywne doskonalenie siebie przez prace na rzecz społeczeństwa.

CELE WYCHOWANIA

Rodzaje celów wychowania:

Formalne- w postaci zwerbalizowanej

Nieformalne- w postaci niezwerbalizowanej zazwyczaj w naturalnym środowisku wychowawczym, głównie w rodzinie i na prywatny użytek wychowawcy.

Bliskie- te które chcemy zrealizować w niedalekim czasie

Dalekie- te które chcemy zrealizować w przyszłości

Ogólne- nie ma sprecyzowanego celu, jedynie zarys

Szczegółowe- konkretne, wytyczone cele

(Wg Guryckiej)

Kreatywne- typu wywołać, ukształtować np. nowe zainteresowania

Optymalizujące- Typu zwiększyć, wzmocnić, poszerzyć

Minimalizujące- typu osłabić ograniczyć

Korekcyjne- typu przekształcić, zmienić

Funkcje celów wychowawczych

Wyodrębniająca- wyróżnienie celu swoistego dla danych procesów wychowawczych

Strukturalizująca- modelująca całokształt procesu wychowawczego

Kontrolna- sprowadzająca się do oceny uzyskanego wyniku

METODY WYCHOWANIA

Muszyński - sposób postępowania wychowawcy, polegający na wywieraniu wpływu na aktywność wychowanka, związany zawsze z obszarem nagród i kar. Wychowanie poprzez stosowanie tych metod dąży do obranego celu.

Kamiński – sposoby konsekwentnego i możliwie najbardziej skutecznego postępowania zmierzające do określonego celu.

Klasyfikacja metod wychowawczych

Wg Muszyńskiego:

Wpływ osobisty

wyrażanie aprobaty i dezaprobaty (podoba - nie podoba mi się)

działanie – wpływu osobistego

perswazja

wysuwanie sugestii

instruowanie

Wpływ Społeczny

modyfikacja celów zespołu

kształtowanie norm postępowania

przekształcanie struktury zespołu

nadawanie właściwego kierunku kontroli

Wpływ sytuacyjny

nagradzanie

karanie

organizowanie doświadczenia

Kierowanie samowychowaniem

ukazywanie samych sposobów

przygotowanie do świadomego ćwiczenia

ukazywanie do świadomego ćwiczenia

Klasyfikacja metod wychowania wg Konarzewskiego

I Metody indywidualne

-karanie i nagradzanie

-modelowanie

-perswazja

-metoda zadaniowa

II metody grupowe

-ukształtowanie odniesienia porównawczego

-metody nacisku grupowego

-metody kształtowania systemu norm i ról grupowych

-metody kształtowania grupowych wartości życia

Źródła celów wychowania:

-religia

-kultura

-filozofia

-tradycja

Błędy wychowawcze:

Są 3 dwubiegunowe kryteria:

-koncentracja na osobie

-stosunek emocjonalny wychowawcy do wychowanka

-koncentracja na zadaniu

Błędy ze względu na stosunek emocjonalny:

Błędy ciepłe	Błędy zimne
-idealizacja dziecka -zastępowanie -uleganie -eksponowanie siebie -niekonsekwencja	-rygoryzm -agresja -hamowanie aktywności -obojętność -niekonsekwencja

Błędy ze względu na koncentrację na osobie:

Koncentracja na wychowawcy	Koncentracja na wychowanku
-uleganie -obojętność -hamowanie aktywności -eksponowanie siebie niekonsekwencja	-idealizacja dziecka -zastępowanie -rygoryzm -agresja -niekonsekwencja

Błędy ze względu na koncentrację na zadaniach:

Nadmierna koncentracja na zadaniu	Niedocenienie zadań
-Zastępowanie -idealizacja dziecka -rygoryzm -agresja -niekonsekwencja	-uleganie -eksponowanie siebie -obojętność -hamowanie aktywności -niekonsekwencja

Nagradzanie:

Zasady nagradzania wg E. Walkera i T. She?a:
- należy wzmacniać jedynie zachowania pożądane z wychowawczego punktu widzenia, natomiast unikać wzmocnień zachowań o charakterze destrukcyjnym, świadczących niekorzystnie o uczniach
-należy wzmacniać pożądane zachowania bezpośrednio po zamanifestowaniu ich przez dzieci i młodzież
-określone zachowania należy wzmacniać we wstępnej fazie za każdym razem, gdy tylko się ono pojawi
-z chwilą gdy wzmacniane zachowanie pojawia się coraz częściej i w stopniu zadowalającym powinno się je wzmacniać w sposób przerywany, a nie systematyczny. Dzięki temu umożliwia się uczniom postępowanie na coraz to wyższym poziomie
-wzmocnienia materialne np. w postaci książek, słodyczy powinno się łączyć ze wzmocnieniem w formie pochwał np. nagrodzenie dziecka uśmiechem, dobrym słowem. Zmienia się w ten sposób do tego, by z biegiem czasu można było zrezygnować z nagradzania materialnego na rzecz wzmacniania wyłącznie w postaci pochwał.

Reguła wzajemności - w psychologii społecznej zasada, którą kierują się ludzie. W skrócie mówi ona, że należy odwzajemniać się osobie, która coś dla nas zrobiła.

Konformizm (pot. ulegający wpływom) – w psychologii społecznej to zmiana zachowania na skutek rzeczywistego, bądź wyobrażonego wpływu innych ludzi. Podporządkowanie się wartościom, poglądom, zasadom i normom postępowania obowiązującym w danej grupie społecznej. W tym rozumieniu jest to zmiana związana z faktem, że członek grupy miał początkowo inne zdanie czy inaczej się zachowywał niż grupa, a następnie je zmienił w kierunku zgodnym z oczekiwaniami grupy. Konformizm według Stanisława Miki to również zgodność, zbieżność istniejąca między członkami grupy, jeśli chodzi o zachowania, normy i postawy. Jako przeciwieństwo zachowania konformistycznego podawany jest nonkonformizm lub antykonformizm.

Rygoryzm- bezwzględne egzekwowanie wykonywania poleceń, sztywnośc ocen, stawianie dokładnie określonych wymagań, brak swobody, ścisłe kontrolowanie postępowania dziecka (posłuszeństwo)	Stawianie realnych wymagań, kontrolowanie ich spełnienia z prawidłowym systemem wzmocnień, równowaga kar i nagród lub przewaga nagród, równoważenie potrzeb dziecka i wymagań zadania
Agresja- Atak słowny, fizyczny lub symboliczny zagrażający lub poniżający dziecko	Rozwiązywanie konfliktów na drodze racjonalizacji stanowisk, tolerancja
Hamowanie aktywności- przerywanie, zakazywanie, aktywności własnej dziecka poprzez fizyczne lub symboliczne zachowania własne, zmienianie bez powodu rodzaju aktywności dziecka	Tworzenie warunków dla rozwijania aktywności własnej dziecka, ustalanie (negocjowanie) rodzaju aktywności zastępczej wobec jego własnej
Obojętnośc- dystans do dziecka i jego spraw, okazywanie braku zainteresowania dla jego aktywności	Tworzenie warunków dla wyrazania samodzielnoci dziecka i jego akceptacja
Eksponowanie siebie- Koncentrowanie uwagi dziecka na walorach wychowawcy, potrzebach, odczuciach wtórnych do aktualnych potrzeb i odczuć dziecka, cheć imponowania, wyróżniania się, obrażanie się	Demonstrowanie własnych zachowań zgodnych z wymaganiami stawianymi dziecku, bycie wzorem, skromnośc w traktowaniu własnej osoby, równoważne traktowanie interesów swoich i dziecka
Uleganie- Spełnianie zachcianek dziecka, rezygnowanie ze stawianych wymagań, okazywanie bezradności wobec dziecka	Uzgadnianie, pertraktacje
Zastępowanie- wyręczanie dziecka w działaniu, przejmowanie jego zadań bez oczekiwania na wyniki pracy.	Pomoc, współdziałanie z zachowaniem aktywności dziecka
Idealizacja- Ciągłe zajmowanie się dzieckiem i jego sprawami, utożsamianie się z nim jako najwyższym dobrem, chronienie przed możliwymi niebezpieczeństwami, zabezpieczanie przed zachowaniem niezgodnym z idealnym wzorcem	Pozytywne i adekwatne wzmacnianie zachowań dziecka, krytycyzm połączony z akceptacją
Niekonsekwencja- przemienność zachowań błędnych należących do różnych kategorii	Adekwatnośc zachowań wychowawcy do zachowań i własności sytuacji