Metody, modele, strategie nauczania, uczenia się

1. Wincenty Okoń – typologia metod

2. Modele nauczania, uczenia się wg Arendsa

3. Wzory i strategie uczenia się wg Doroty Gołębniak

4. Style nauczania

5. Metody aktywizujące

Metoda nauczania to określony, systematyczny sposób postępowania nauczyciela z uczniami umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce.

Strategia – metoda– technika

• Strategia opowiada na pytanie: dlaczego?

• Metoda – odpowiada na pytanie: jak?

• Technika – rytm postepowania nauczyciela

Najstarsze są METODY SŁOWNE:

• Erotematyczna ( eroma – pytanie) – metody poszukujące:

• Katechetyczne

• Neurotyczne

• Akromatyczne ( akro –wykład) – klasyczne metody wykładowe: opis, opowiadanie i wykład

METODY POGLĄDOWE - nauka o rzeczach ( XIX wiek)

METODY PRAKTYCZNE – wpływ koncepcji Deweya

TYPLOGIA METOD wg Okonia

Metoda/ strategia	Istota metody – aktywność poznawcza	Droga uczenia się	Czynności nauczyciela	Czynności ucznia	Przykład
Metoda asymilacji wiedzy (metody podające)/ strategia asocjacyjna	Aktywność poznawcza o charakterze reproduktywnym ( Herbart) Asymilacja – przyswajanie wiedzy	Uczenie się przez przyswajanie	Podawanie lub udostępnianie gotowej wiedzy. Ważny jest sposób podania wiedzy.	Przyswajanie gotowej wiedzy	Pogadanka, wykład, praca z książką, uczenie się programowane
Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy ( metoda poszukujące, problemowe)/ strategia problemowa ( P)	Uczenie się przez odkrywanie	Kierowanie procesem rozwiązywania zagadnień, organizacja środowiska uczenie się	Kierowanie procesem rozwiązywania zagadnień	Rozwiązywanie zagadnień, dokonywanie odkryć, zdobywanie wiedzy	Klasyczna metoda problemowa Deweya
Metoda studium przypadków	Uczenie się oparte na twórczej aktywności poznawczej polegającej na rozwiązywaniu problemów

Metoda sytuacyjna ( za i przeciw, drzewko decyzyjne)

Giełda pomysłów, burza mózgów, gry dydaktyczne

Metody waloryzacyjne / strategia E eksponujące

• Dominuje aktywność emocjonalno – artystyczna ( plastyka, muzyka)

• Uczenie przez emocje, przeżywanie

• Nauczyciela zadaniem jest eksponowanie wartości emocjonalnych

• Zadaniem ucznia jest poznawanie tych wartości i ich przezywanie

• Przykłady: metody ekspresywne, impresywne

Metody zajęć praktycznych/ strategia O operacyjna

• Uczenie się przez działanie

• Czynności nauczyciela: nauczyciel to organizator działalności praktycznej ucznia

• Działanie przeobrażające rzeczywistość:

• Metody służące organizowaniu zajęć ćwiczebnych

• Metody realizacji rzeczywistych zdań wytwórczych

• Istota: aktywność poznawcza o charakterze praktycznym

Uczenie się w ujęciu Arenda – modele tradycyjne o zapleczu behawioralnym:

• Tradycyjne – są skupione na nauczycielu, zaplecze behawioralnym

1. Podający

2. programowy

3. Nauczania pojęć

Wprowadzenie - Zrozumienie – Utrwalenie = posiadanie wiedzy

• Konstruktywistyczne – skupione na uczniu:

1. Uczenie się we współpracy

2. Dyskusja

3. Nauczanie, uczenie się programowe

Konflikt poznawczy – eksploracja i osobiste procedury rozumienia ( dyskusja, model uczenia we współpracy) = zmiana funkcjonowania znaczeń w umyśle

WZORY NAUCZANIA – Dorota Gołębniak:

• Uczenie się określonych zachowań – wzory behawioralne: całość działań nauczyciela z uczniami opiera się na mechanizmie warunkowania

• Uczenie się polegające na aktywnym przetwarzaniu informacji – strategie przetwarzania, przyswajania, produkowania wiedzy/ informacji ( mnemotechniki)

• Uczenie się społeczne – uczenie się w małych grupach

• Uczenie się całościowe - strategie wspierania rozwoju osobowego ucznia

Styl nauczania – ogólne podejście do pracy z uczniem będące funkcją wiedzy naukowej o potocznej przekonań i postaw ukształtowanych na bazie doświadczeń edukacyjnych oraz aktualnych warunków materialnych i społecznych szkoły.

Style:

• ZAMKNIĘTY ( frontalny, formalny) – szkoła Herbarta, podejście tradycyjne, behawioryzm

• RAMOWY ( zindywidualizowany)

• NEGAOCJACYJNY – Bruner, Piaget, Wygotski

Istota! (charakterystyka)

Metoda aktywizująca – grupa metod dydaktycznych odwołująca się do toku poszukującego, charakteryzuje się:

1. Nastawieniem na wewnętrznie motywowaną aktywność osoby uczącej się

2. Preferowanie dyskusyjnych i zespołowych form pracy

3. Tworzenie warunków do wielozmysłowego poznawania rzeczywistości

4. Różnorodność źródeł stymulowania aktywności uczniów

5. Specyficzna rola nauczyciela, polegająca na inspirowaniu, tworzeniu okazji, mediowaniu, zachęcaniu do poszukiwań, wspieranie w przypadku natrafiania na trudności

Metody aktywizujące wyprowadzone z kulturowych koncepcji:

1. Piaget – konfrontowanie dziecka z rzeczywistością z jego punktu widzenia

2. Brunner – wychodzenie poza dostarczone informacje

3. Wygotski – budowanie rusztowania ( scaffolding)