Pochodzi z mezodermy. Występują typowe struktury: sarkolema, sarkosomy, sarkoplazma, miofibryle itp.
Mięśnie zbudowane są z włókien. Namięsna otacza cały mięsień, omięsna – pęczki, blaszka zewnętrzna – włókno. Tkanka łączna łączy włókna mięśniowe, prowadzi naczynia i nerwy, tworzy ścięgna (zbudowane z włókien kolagenowych, łączy sarkolemę z okostną). Do każdego włókna biegnie płytka motoryczna (a’la synapsy; acetylocholina) - grupa włókien unerwiana przez jeden nerw – jednostka motoryczna.
Syncytia (fuzja mioblastów); do 40 cm długości; obwodowo ułożone jądra – z miofibrylami. Jednostka strukturalna to sarkomer – linia Z (miejsca zakotwiczenia miofilamentów cienkich z α-aktyniną, winkuliną i nebuliną, grubych z titiną), pół prążka I (izotropowego, jasnego, tylko filamenty cienkie), prążek A (anizotropowy, ciemny, z miofilamentami cienkimi i grubymi) na prążku A występuje prążek H (przejaśnienie) i linia M w nim (tworzona przez miomezynę, utrzymująca miofilamenty grube); dalej pół prążka A i linia Z.
Miofilamenty cienkie – z aktyny G (łączącej się w F; dwie nicie), na nie nawinięta tropomiozyna, gdzie nie gdzie troponina łącząca się z jonami Ca.
Miofilamenty grube – z miozyny i białka spajającego C; miozyna z ogonkami i dwoma główkami na łańcuchach ciężkich i dwa lekkie.
Filamenty pośrednie desminowe spajają mikrofibrylę na wysokości linii Z, odpowiadają za automatyczny rozkurcz miofibryli.
Triada mięśniowa – kanalik T (wpuklenia sarkolemy na granicy prążka A i I) i biegnące obok cysterny brzeżne gromadzące jony wapnia dzięki pompie wapniowej (dzięki kalsekwestrynie) i uwalniane przez kanały wapniowe.
Skurcz: bodziec nerwowy – acetylocholina – depolaryzacja kanalików T – otwarcie kanałów wapniowych – wzrost stężenia Ca w sarkoplazmie – wiązanie z troponiną – przemieszczanie tropomiozyny odsłaniającej miejsca wiążące miozynę na aktynie – ruchy po aktynie dzięki ATP – wsunięcie się mikrofilamentów pod siebie – skracanie lub zanikanie prążków I i H – repolaryzacja błony – praca pompy wapniowej – powrót tropomiozyny na swoje miejsce – rozkurcz
Inne składniki – fosfokreatyna (związek umożliwiający przekształcenie ADP w ATP), mitochondria, mioglobina (depozyt tlenu)
Rodzaje włókien – czerwone (dużo mioglobiny, wytrzymałe, słabsze), białe (więcej miofibryli, mniej mioglobiny, szybciej się męczą), pośrednie
Dystrofie – wrodzone choroby związane z nieprawidłowościami kompleksu DAP (z dystrofiną), błędy wzmacniania i stabilizowania sarkolemy, miastenia – autoimmunologiczna; przeciwciała blokujące receptor acetylocholiny; kuruara – podobnie; toksyna botulinowa – blokuje uwalnianie acetylocholiny.
Włókna przeplatają się, łączą i rozdzielają; komórka stanowi fragment włókna; dwa kardiomiocyty połączone wstawkami; są poprzecznie prążkowane z jednym lub dwoma centralnie położonymi jądrami; otoczone śródmięsną. Miofibryle mniej liczne, ułożone bardziej obwodowo; kanaliki T przebiegają na wysokości linii Z; jedna cysterna (tzw. diada); mnoga ilość mitochondriów i triglicerydów. Ziarna wydzielnicze zawierają przedsionkowy czynnik natriuretyczny zwiększający wydalanie sodu i wody.
Zastawki – złożone połączenia międzykomórkowe we włóknach; z częścią poprzeczną (biegnącą poprzecznie do przebiegu miofibryli; w linii Z; z desmosomami i strefami przylegania) i podłużną (biegnącą równolegle; z połączeniami typu nexus)
Układ bodźcowo-przewodzący – generuje sam skurcze; jego komórki tworzą węzeł zatokowo-przedsionkowy i przedsionkowo-komorowy , z którego odchodzą pęczki Hisa zbudowane z włókien Purkiniego (zawierają dużo ziaren glikogenu, mało miofibryli)
Wrzecionowate, brak prążkowania. Otoczone blaszką zewnętrzną. Mogą wytwarzać kolagen, elastynę i proteoglikany. Tworzą błony w ścianach naczyń i przewodów. Liczne połączenia nexus, słabo unerwione. Kurczą się spontanicznie, siła zależy od hormonów i UN. Centralnie położone jądra , brak triad – wyspecjalizowany system błon pod sarkolemą, tzw. kaweole – pęcherzykowate zagłębienia, prymitywny kanał T. Miofilamenty (głównie cienkie) tworzą sieć pęczków, rolę troponiny przejmuje kalmodulina.
Komórki mięśniowe gładkie mają ciałka gęste/płytki mocujące podobne do linii Z stanowiące miejsce przyczepu miofilamentów cienkich i filamentów pośrednich desminowych (skurcz mechanizmu nożycowego); odmiany tych komórek to mioidalne (tętniczki doprowadzające ciałek nerkowych; straciły swoje kurczliwości) i mioepitelialne (wydzielnicze gruczołów).
Regeneracja – mięśnia sercowego nigdy – powstają tylko blizny łącznotkankowe, szkieletowe – dzięki obecności komórek satelitarnych, które mają cechy ukierunkowanych komórek macierzystych, mięśniowe gładkie – podział mitotyczny.