26. Ruś Kijowska

Na przełomie IX i X wieku siedziby Słowian wschodnich koncentrowały się wokół środkowego i górnego Dniepru i górnej Wołgi; od południa graniczyli oni z Pieczyngami, na południowym-wschodzie z Chazarami, na Wschodzie z Bułgarami nadwołżańskimi, na północy z Ugrofinami, na północnym-zachodzie z Bałtami;

Europa Wschodnia w tym okresie znajdowała się w strefie arabskiego handlu; handel z Bagdadem i Azją Centralną okazał się czynnikiem państwowotwórczym;

Od końca VIII wieku na ziemie zamieszkałe przez Słowian wschodnich przybyli wikingowie, czyli Waregowie; sami siebie określali mianem Ros, Rus; pierwszym ich punktem oparcia stało się emporium handlowe w Starej Ładodze; zajmowali się handlem z Arabami; potrzebne towary skupowali lub rabowali, polowali na niewolników; później zmusili plemiona słowiańskie do płacenia danin w artykułach nadających się do sprzedaży;

Ta obecność gospodarcza przekształciła się stopniowo we władzę polityczną; musieli przecież zapewnić bezpieczeństwo sobie i szlakom handlowym; musieli zacząć się organizować, aby rabować i wymuszać haracze; tak zaczęła kształtować się organizacja polityczna; miała ona raczej charakter prymitywny; Rusowie nie tworzyli wśród Słowian własnej administracji;

Państwa ruskie zaczęły kształtować się w 2 połowie IX wieku; najważniejszy były dwa: z centrum w Nowogrodzie i z centrum w Kijowie; władzę nad Nowogrodem dzierżył Ruryk i apotem jego potomstwo; w 880 roku Oleg opanował Kijów i tam przeniósł stolicę; przez wiele lat Rurykowicze podporządkowali sobie plemiona słowiańskie; sprawowali nad nimi władzę za pomocą ustanowionych przez siebie urzędników;

Około 950 roku upadło Imperium Chazarów; po okresie wojen Rurykowicze doszli do porozumienia z Bułgarami nadwołżańskimi; najważniejsze znaczenie miały jednak stosunki z Bizancjum; Cesarstwo Wschodnie wykorzystywało Ruś do likwidacji swoich rywali; Światosław (945-972) walczył z Bułgarami; odniósł wielkie zwycięstwo, postanowił nawet przenieść stolicę z Kijowa nad Dunaj; Bizantyńczycy musieli stoczyć długą i ciężką wojnę, aby pozbyć się go z tych terenów; cesarz Bazyli II wykorzystał Włodzimierza Wielkiego (972-1015) do stłumienia buntów w Azji Mniejszej; Włodzimierz zobowiązał się także przyjąć chrzest w obrządku wschodnim (988); za żonę pojął porfirogenetkę Annę, siostrę Bazylego II;