Plusy i minusy celibatu.
Aby pokazać plusy i minusy celibatu musimy zacząć od tego co to jest celibat.
Celibat (łac. caelebs – bez żony, samotny) – forma życia polegająca na dobrowolnym zrezygnowaniu z wchodzenia w związek małżeński[1]. Praktykowany jest w wielu religiach, m.in. u kapłanów i zakonników niektórych Kościołów chrześcijańskich i buddyzmu.
Współczesne prawo kanoniczne Kościoła katolickiego zezwala na wyświęcanie żonatych mężczyzn na prezbiterów (księży) w trzech przypadkach:
wśród księży innych wyznań (np. anglikańskich, starokatolickich, ewangelickich), którzy zmienili wyznanie na rzymskokatolickie (w przypadku Kościołów, których sukcesji apostolskiej Stolica Apostolska nie uznaje, wiąże się to z powtórnymi święceniami)
w wyjątkowych przypadkach Kościoła prześladowanego (np. w Czechosłowacji i ZSRR).
W Kościele katolickim dozwolone są święcenia żonatych mężczyzn na diakonów stałych, jednak po śmierci współmałżonki nie mogą oni wstąpić w ponowny związek. Przed przystąpieniem do stanu duchownego muszą również spełniać warunki zawarte w kanonach Kodeksu Kanonicznego.
Przyjęcie celibatu duchownych odbywa się podczas święceń diakonatu. W Kościele katolickim (i nie tylko) celibat praktykowany jest także przez mężczyzn, którzy nie są kapłanami oraz przez kobiety. W tych przypadkach (zakonnice, eremici, członkowie instytutów świeckich itp.) konsekracja dokonuje się przez śluby lub inną więź. W przypadku członków Opus Dei (należą doń tylko wierni świeccy) żyjących w celibacie nie ma ślubów, jedynie własna decyzja życia w celibacie, podjęta przy wstępowaniu do tej organizacji. Celibat jest zawsze przyjmowany w wolności i "dla Królestwa niebieskiego" (Mt 19,12).
Rozpatrzmy najpierw zalety celibatu.
Pierwszą i chyba najważniejszą zaletą celibatu wśród księży katolickich jest to że Księża mogą całkowicie oddać życie Bogu. No bo ksiądz jako osoba duchowna, ma być przykładem dla wiernych jak mają żyć, jak mają się zachowywać. To księdza obowiązkiem jest sprowadzać na dobrą drogę zagubionych, to ksiądz ma nawoływać do modlitwy. Ale czy było by to możliwe gdyby ksiądz miał rodzinę? Odpowiedź jest prosta, oczywiście że nie, ponieważ swoje życie musiałby dzielić z rodziną, dbać i zamartwiać się o nich. Dzięki temu że jest celibat ksiądz uczy nas modlitwy. Poświęca całe swoje życie tylko i wyłącznie Bogu. Ksiądz jako osoba duchowna naucza wiernych jak mają żyć aby być bliżej Boga. Ksiądz dzięki temu że nie ma rodziny może zająć się sprawami swoich wiernych, ich problemami, zmartwieniami oraz tym jak je rozwiązać. Bo przecież wielu ludzi często rozmawia z księżmi prosząc ich o pomoc w rozwiązaniu swoich problemów. Ksiądz nie tylko pomaga je rozwiązać, ale także bardzo często modli się za osoby które tej modlitwy potrzebują. A gdyby ksiądz miał rodzinę, to przecież by musiał myśleć o problemach swoich dzieci, to im poświęcał by większość swojego czasu. Ksiądz jako osoba mająca za zadanie nauczać, zbliżać do Boga i pojednać z Nim, musi podczas Eucharystii być skupiony, bo przecież ksiądz na Mszy Świętej przemieniając chleb w ciało a wino w krew Chrystusa wypowiada słowa w pierwszej osobie, czyli mówi słowami Jezusa. A więc musi być skupiony, nic nie powinno go rozpraszać, a wiemy z życia, że posiadanie rodziny niesie wiele problemów życia doczesnego, tym bardziej gdy posiada się dzieci. Dlatego moim zdaniem najważniejszą zaletą tego że obowiązuje celibat wśród księży jest to iż Księża mogą całkowicie oddać się Bogu.
Drugą zaletą obowiązującego celibatu wśród Księży jest to, że przykładem celibatu pokazują jak bardzo można kochać Boga i jak wiele można Mu poświęcić. Bo przecież nie liczy się tylko życie ziemskie, przyjemności których na ziemi doznajemy są ulotne. Celibat jest idealnym dowodem wiary i poświęcenia dla Boga. Bo czy wiele jest osób świeckich które są gotowe żyć w celibacie? Myślę że nie ma wielu takich osób. A przecież to Bóg wszystko stworzył i to On może to wszystko zabrać, dlatego powinniśmy być gotowi do poświęceń dla Niego. Księża którzy żyją w celibacie dają przykład ludziom świeckim jak można odstawić przyjemności na bok, i poświęcić się dla Boga. Wszystko co posiadamy, co przeżywamy minie, stracimy to, ponieważ opuszczając świat ziemski nic ze sobą nie zabierzemy, dlatego to Bóg powinien być stawiany zawsze na pierwszym miejscu w naszym życiu, bo to do Niego po śmierci odejdziemy.
Jest także kilka innych zalet w związku z obowiązującym celibatem wśród księży. Lecz są to głównie zalety czysto-przyziemne. Zaletami tymi są:
- Ksiądz nie musi martwić się za co utrzymać i nakarmić rodzinę.
- Ma spokój ducha, nie ma problemów z żoną, dziećmi.
- Nie musi się obawiać o wychowanie swoich dzieci.
- Po powrocie do domu może w spokoju się modlić, nikt mu nie przeszkadza.
Jest jeszcze wiele innych zalet życia w celibacie, dzięki niemu księża całkowicie oddają się Bogu, a przecież o to właśnie chodzi w kapłaństwie: trzeba wszystko zostawić dla Jezusa i iść za Jego głosem. Nie warto znosić czegoś co ustanowił sam Zbawiciel.
Przykładami tego że celibat nie powinien być zniesiony są m.in.:
Jezus wyraźnie powiedział: "Tylko ten, kto zostawi WSZYSTKO i zaprze się samego siebie może iść za Mną", wszyscy uczniowie Jezusa musieli zostawić wszystko (nawet pogrzeb własnego ojca, rodziny, dom...), nie trudno o przykłady w Ewangelii. Kaplan to następca Apostołów, więc jak może pełnić swoją posługę, jak nie w taki sposób, jak ustanowił Chrystus?
Kapłan jest ojcem, pasterzem wielu ludzi. NIE MOŻE mieć rodziny z prostej przyczyny:
a) Albo będzie dla ludzi, przez co żona będzie się czuła odrzucona, bardziej samotna, a dzieci nie będą miały praktycznie ojca,
b) albo skieruje swoją miłość głównie do rodziny i zawali przewodnictwo i ojcostwo duchowe innych.
Posługa kapłańska jest bardzo zbliżona do prowadzenia rodziny. I to, i to absorbuje człowieka, miłość i te same uczucia i chęci.
Inaczej, człowiek pracujący np. w dzień na budowie a w nocy jako stróż nie ma szans bytu, jego zdrowie się pogorszy i zaniedba obie prace.
Tyle że w kapłaństwie to, co może zaniedbać i popsuć, jest zbyt cenne. „Zły pasterz nie ustrzeże stadka owieczek.”
Życie w celibacie ma wady, dlatego rozpatrzmy teraz wady celibatu.
Pierwszą wadą celibatu i istoty jego istnienia jest to że Ksiądz nie może posiadać rodziny. Człowiek nie posiadający rodziny jest w pewnym stopniu skrzywdzony. Ksiądz przez to że podejmuje się życia w celibacie rezygnuje z pięknych chwil które mógłby spędzić z rodziną. A przecież wiele jest takich chwil w rodzinie które pamięta się na zawsze. Ksiądz nigdy nie zazna miłości od kobiety (oprócz swojej matki). Przez życie w celibacie księża pozbawieni są także potomstwa. A przecież sama istota istnienia gatunku męskiego polega na spłodzeniu potomstwa. Dlatego też księdza żyjącego w celibacie ominie radość która płynie z posiadania potomstwa. Dzieci dają wiele radości rodzicom, sam widok dziecka które dorasta, wymawia pierwsze słowa, uczy się chodzić daje niezliczone odczucie szczęścia. Dzieci są wielką pociechą, gdyż rodzice je wychowują, a zadaniem ojca jest przygotowanie dziecka do trudności i przeciwności losu, ojciec ma za zadanie także nauki wielu czynności które są potrzebne w życiu, a ksiądz nigdy tego nie doświadczy. Ksiądz uznający celibat jest odsunięty od miłości ojcowskiej, od miłości do kobiety.
Księża przez to że nie mają partnerki życiowej czują się często samotni. Ponieważ nie ma kto im pomóc w rozwiązywaniu ich problemów codziennych. Nie mają do kogo zwrócić się, porozmawiać. Nie mają wsparcia jakie daje żona mężowi. Musimy pamiętać także o tym że ksiądz jest tylko człowiekiem, istotą ludzką. Osoba duchowna także ma gorsze dni, w których potrzebuje wsparcia, a przez to że nie ma kobiety księża na pewno czują się czasami samotni.
Drugą wadą celibatu jest to, że gdy nastaje moment podjęcia jakieś trudnej decyzji a ich rodzina często jest daleko, nie mają do kogo się zwrócić. Życie codzienne stawia nam wiele przeciwności, z którymi musimy się zmagać. Często stajemy na rozwidleniu dróg i nie wiemy którą drogę wybrać. Musimy podjąć decyzję, która wpłynie na nasze dalsze życie. Tak samo jak w naszym codziennym życiu tak samo w życiu księży jest wiele takich momentów. Ksiądz w życiu nie ma żadnej „taryfy ulgowej”, życie każdego traktuje tak samo. A co jeśli ksiądz ma do podjęcia jakąś ważna decyzję? Kto ma mu pomóc w jej wyborze? Często jest tak że rodzina jest daleko, a ksiądz jest sam w swojej parafii. Nie ma kto mu pomóc w wyborze, nie ma do kogo się zwrócić z pomocą w wyborze. I znów powstaje uczucie samotności.
Trzecią wadą celibatu wśród księży jest opieka podczas choroby. Podczas choroby, wypadku, złamania, nie ma kto księdzu pomóc. Rodzina mieszkająca wiele kilometrów od parafii w której ksiądz pracuje, rzadko kiedy może przyjechać na kilka tygodni, aby pomóc. A gdy dajmy na to ksiądz ma złamaną nogę, to kto ma mu pomóc w wstaniu z łóżka, pojechaniu po zakupy. W takich momentach w życiu zazwyczaj pomaga żona. To ona opiekuje się mężem, i pomaga mu w podstawowych czynnościach. Ale ksiądz jest sam, nie ma kto mu pomóc. To także jest bardzo poważna wada celibatu, ponieważ nikt nie jest odporny na choroby. A są przecież bardziej poważne choroby niż przeziębienie, złamanie itp. Co wtedy? Do kogo ksiądz ma się zwrócić z pomocą? Wtedy pomóc mogą jedynie parafianie. Ale oni także nie będą przez dzień i noc czuwać przy chorym księdzu, i zawsze to będą osoby obce, a nie bliskie sercu kapłana. A przecież osoba chora, potrzebuje często całodobowej opieki. Musi mieć osobą która pomoże się podnieść, przemieścić, coś podać. A nie mając żony kapłan musi zdać się na łaskę obcych osób, lub musi radzić sobie sam.
Kolejną wadą celibatu są potrzeby naturalne człowieka. Ksiądz jako mężczyzna, istota ludzka, jako człowiek także ma potrzeby seksualne. Jak je zaspokoić gdy nie ma się żony? Jak ksiądz ma sobie radzić? Musi wytrzymać w wstrzemięźliwości. Przez potrzeby seksualne wielu księży łamie celibat. Dowiadujemy się przecież o przypadkach gdy księża korzystają z agencji towarzyskich, gdyby celibatu nie było, to do takich sytuacji także by nie dochodziło. Idąc tym tropem, celibat to pewnego rodzaju uszczerbek dla całej ludzkości, ponieważ księża mogliby być dobrym materiałem genetycznym dla potomstwa. Gdyż kapłani są to zazwyczaj ludzie wykształceni, którzy podejmują decyzje z rozwagą, są spokojni, nie wdają się w bójki.
Podsumowując moją pracę jest wiele zalet ale także i wad celibatu. Zależnie od naszej opinii możemy uważać że celibat jest potrzebny lub nie. Tak samo że celibat jest dobry lub nie. Jako ludzie wierzący, powinniśmy opierać się na Biblii, a w Niej wyraźnie jest napisane że Kapłani powinni żyć w celibacie i czystości. Dlatego też dla osoby wierzącej odpowiedź na pytanie czy celibat jest dobry odpowiedź jest prosta i znajduje się ona w Piśmie Świętym. Lecz jako ludzie XXI wieku, ludzie idący z postępem cywilizacyjnym często uważamy że celibat nie jest potrzebny i sprawia wiele kłopotów osobom duchownym. Celibat jak jeden z polskich profesorów uznał jest „wewnętrznym problemem Kościoła”. Ale Kościoła nie jako instytucji, lecz jako wspólnoty, więc dotyczy on wszystkich wierzących. Dlatego my, jako ludzie wierzący w Boga, i opierający swoje życie na Piśmie Świętym powinniśmy bronić celibatu, oraz być za tym aby celibat pozostał nie zniesiony.
Wykonała Karina Bróździńska.