ĆWICZENIA BANKOWOŚĆ 6 XI 2014

Jakie instytucje tworzą system bankowy?

• Bank centralny,

• Nadzór bankowy,

• Bankowy Fundusz Gwarancyjny

Instytucje stabilizujące rynek – siatka bezpieczeństwa finansowego.

Instytucje tworzące rynek:

• Banki komercyjne:

  • Banki spółdzielcze,

  • Banki uniwersalne,

  • Banki specjalistyczne.

Nadzór bankowy:

„Instytucja” w ramach której grupa ludzi, posiadająca ustawowo określone kompetencje władcze, ogranicza i monitoruje działalność podległych jej banków.

Podstawowe cele działalności nadzoru:

• Zapewnienie bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych przez Klientów,

• Zapewnienie zgodności działalności banków w przepisami ustawy Prawo Bankowe, ustawy o Narodowym Banku Polskim, statutem oraz decyzją o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku.

Cele pośrednie działalności nadzoru:

• Wspieranie polityki monetarnej poprzez działania na rzecz stabilności i bezpieczeństwa polskiego systemu bankowego,

  • Stabilność systemu bankowego to zdolność do zachowania płynności finansowej oraz pokrywania strat i ryzyka związanego z jego działalnością z funduszy własnych (zachowanie wypłacalności).

• Ocena i kontrola ryzyka systemu finansowego oraz promowanie prowadzenia działalności bankowej w sposób rzetelny i bezpieczny poprzez wydawanie regulacji ostrożnościowych oraz sprawowanie nadzoru,

• Podejmowanie działań administracyjnych mających na celu wyeliminowanie potencjalnych zagrożeń lub ich skutków dla bezpieczeństwa środków pienieżnych, jak też zapewnienie równych warunków konkurencji dla wszystkich banków.

Kto sprawuje nadzór nad rynkiem bankowym?

Komisja Nadzoru Finansowego:

• Przewodniczący KNF (Andrzej Jakubiak),

• 2 Zastępców Przewodniczącego KNF,

• 4 członków:

  • Minister właściwy do spraw instytucji finansowych albo jego przedstawiciel,

  • Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel,

  • Prezes Narodowego Banku Polskiego albo delegowany przez niego Wiceprezes NBP (Marek Belka),

  • Przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Jerzy Pruski),

Zadania KNF:

• Podejmowanie nadzoru nad rynkiem finansowym,

• Podejmowanie działań:

  • Służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego,

  • Mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności,

  • Edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego,

• Udział w przygotowaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad ryzykiem finansowym,

• Stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów miedzy uczestnikami rynku finansowego, w szczególności sporów wynikających ze stosunków umownych między podlegającymi nadzorowi komisji a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty.

Funkcje KNF:

• Prowadzenie działalności licencyjnej:

  • Uzyskanie zezwolenia na utworzenie banku,

  • Uzyskanie zezwolenia na rozpoczęcie działalności:

    • Ograniczenie dostępu podmiotów i osób, które nie spełniają ustanowionych kryteriów,

    • Ograniczenie dostępu dla kapitału pochodzącego z nielegalnego lub nieujawnionego źródła,

    • Weryfikacja właścicieli i zarządu banku.

• Określanie kształtu regulacji ostrożnościowych (regulacyjna):

  • Określanie zasad funkcjonowania banków:

    • Ustalanie minimalnych standardów bezpieczeństwa tzw. nadzorczych regulacji ostrożnościowych,

  • Określanie norm o charakterze ilościowym i jakościowym:

    • Współczynnik wypłacalności,

    • Limit koncentracji wierzytelności,

    • Limit dużych zaangażowań.

• Sprawowanie inspekcji (kontrolna):

  • Kontrole „za biurka” i „na miejscu”,

  • Identyfikowanie głównych zagrożeń wynikających z działania banku.

• Podejmowanie działań restrykcyjnych (dyscyplinarna):

  • Środki nadzoru administracyjnego – sankcje i zlecenia:

    • W stosunku do instytucji, jak też osób odpowiedzialnych za wystąpienie określonych nieprawidłowości,

  • Działań zapobiegawcze,

  • Działania naprawcze.

Jaki poziom kapitałów własnych muszą utrzymywać banki?

• Wnoszony przez założycieli banku kapitał założycielski, nie może być niższy od równowartości w złotych 5.000.000 euro,

• W przypadku banków spółdzielczych, kapitał założycielskie nie może być niższy od równowartości w złotych 1.000.000 euro,

• Część kapitału założycielskiego może być wniesiona w formie wkładów niepieniężnych w postaci wyposażenia i nieruchomości, jeśli będą one bezpośrednio przydatne w prowadzeniu działalności bankowej:

  • Wartość wnoszonych wkładów niepieniężnych nie może przekraczać 15% kapitału założycielskiego.

Adekwatność kapitałowa banków:

Pomiar adekwatności kapitałowej wiąże się z określeniem ile kapitału powinien posiadać pośrednik finansowy, aby jego działalność była bezpieczna. Nie wystarczy ustalenie tylko jego minimalnej kwoty, bowiem poziom wymaganych kapitałów powinien być uzależniony także od skali podejmowanego ryzyka. Współczynnik wypłacalności banku sanowi wyrażony w % stosunek funduszy własnych sumy aktywów i zobowiązań pozabilansowych ważonych ryzykiem.

$$W_{w} = \ \frac{k}{r}$$

K – kapitał służący do absorbowania strat,

R – ekspozycja na ryzyko

Prawo bankowe stanowi, że banki muszą utrzymywać współczynnik wypłacalności:

• Na poziomie co najmniej 8%,

• Bank rozpoczynający działalność operacyjną na poziomie co najmniej 15% przez pierwsze 12 miesięcy działalności, a przez następne 12 miesięcy działalności – co najmniej 12%

Gdy współczynnik wypłacalności jest nieadekwatny do skali prowadzonej działalności:

• Podwyższenie kapitału własnego,

• Ograniczenie szeroko rozumianej działalności kredytowej.

Główne cele systemów gwarantowania depozytów:

• Ochrona depozytów osób fizycznych i prawnych, które nie mając możliwości samodzielnej oceny ryzyka finansowego powierzają je bankom, jako instytucjom zaufania publicznego,

• Monitorowanie rozwoju sytuacji finansowej banków i podejmowanie inicjatyw i działań zapobiegających,

• Stworzenie systemowych warunków udzielania pomocy finansowej bankom, które utraciły płynność, bądź znalazły się w obliczu niewypłacalności.

Cechy systemów gwarantowania depozytów:

• Powszechność,

• Równe traktowanie instytucji kredytowych,

• Zapewnieni szybkości i efektywności wypłat w ramach systemu,

• Obowiązek ustalenia minimalnego poziomu gwarancji,

• Obowiązek zapewnienia klientom dostępu do informacji dotyczących systemu gwarantowania,

• Obowiązek samodzielnego ponoszenia przez instytucje kredytowe kosztów finansowania systemu,

• Fundusz utworzony w danym kraju powinien obejmować także deponentów w oddziałach krajowych, prowadzących działalność także poza granicami kraju.

Kto należy do polskiego systemu gwarantowania depozytów?

• Obowiązkowo:

  • Banki krajowe,

  • Oddziały banków z siedzibą poza obszarem Unii Europejskiej:

    • O ile nie należą do żadnego systemu gwarantowania lub ich poziom gwarancji jest niższy od tego, który zapewnia polski system.

• Dobrowolnie:

  • Oddziały banków pochodzących z państw Unii Europejskiej – w ramach dopełnienia gwarancji.

Kto jest chroniony w systemie gwarantowania depozytów w Polsce?

TAK:

• Osoby fizyczne,

• Osoby prawne,

• Jednostki organizacyjne, które nie mają osobowości prawnej, o ile posiadają zdolność prawną,

• Szkolne kasy oszczędnościowe i pracownicze kasy zapomogowo-pożyczkowe.

NIE:

• Skarb Państwa,

• Instytucje finansowe,

• Banki, firmy inwestycyjne, domy maklerskie, podmioty świadczące usługi ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne, fundusze emerytalne, SKOKi,

• Kadra zarządzająca danym bankiem oraz jego główni właściciele.

Jaka jest maksymalna wysokość środków pieniężnych gwarantowanych przez Fundusz?

• W całości gwarantowane są depozyty do równowartości w złotych 100 000 euro, niezależnie od liczby rachunków posiadanych przez deponenta w danym banku,

• W przypadku rachunku wspólnego, każdemu ze współposiadaczy przysługuje odrębny limit środków gwarantowanych.

Co obejmują gwarancje BFG?

• Gwarancjami objęte zarówno są depozyty złotówkowe, jak i walutowe,

• Niezależnie od waluty rachunku, wypłata środków gwarantowanych następuje w złotych.

Jaki jest termin wypłaty należnych środków prze BFG?

Nowy termin wypłaty środków gwarantowanych – skrócony do 20 dni roboczych od dnia zawieszenia działalności banku.