Prawo finansowe, wykład nr 2, 21.02.2011r.
Ciąg dalszy zagadnień z ubiegłego tygodnia!
Przykłady typowych powiązań finansowych pomiędzy poszczególnymi ogniwami systemu finansowego:
Finanse ludności ↔ System budżetowy
- do budżetu od ludności trafiają min. podatki, cła itp.
- do ludności z budżetu trafiają świadczenia o charakterze nieodpłatnym dla zaspokajania ich potrzeb: dotacje subwencje itp.
System finansowy przedsiębiorców ↔ System budżetowy
-do budżetu od przedsiębiorców trafiają min. podatki ( np. dochodowy od osób prawnych, akcyzowy), świadczenie w postaci wpłaty z zysku do budżetu po opodatkowaniu.
- do systemu finansowego przedsiębiorców z budżetu trafiają min. świadczenia dotacyjne.
System bankowo-kredytowy ↔ System budżetowy
-system budżetowy może się zadłużać w bankach komercyjnych. Jest natomiast zakaz zadłużania się w NBP. Poza tym następuje lokowanie wolnych środków finansowych na rachunkach bankowych w bankach komercyjnych. Jeżeli chodzi o jednostki rządowe to finansową obsługę państwa zapewnia NBP( w planach ma go zastąpić w tym Bank Gospodarstwa Krajowego). Istnieje koncepcja aby wprowadzić podatek od bankowości, ale nie zdołano jeszcze określić co miałoby stanowić jego przedmiot.
System finansowy ubezpieczeń ↔ System budżetowy
- System finansowy ubezpieczeń rozlicza się z systemem budżetowym, a w zamian ubezpieczyciele mogą uczestniczyć w wykonywaniu określonych usług. W niektórych przypadkach istnieje obowiązek ubezpieczenia.
Polityka finansowa
Z języka greckiego polityka oznacza „sprawy państwowe”. Według wielu autorów polityka finansowa posiada strukturę zbliżoną do innych typów polityki jak np. gospodarcza, karna, socjalna. Każda polityka składa się z 2 elementów:
Musi zakładać pewien cel.
Musi określać środki do realizacji tego celu.
Polityka finansowa-celowe, świadome działanie ludzi i instytucji, polegające na ustalaniu i realizacji określonych celów przy użyciu instrumentów finansowych. Polityka ta może przybierać postać konkretnego aktu albo instrumentów finansowych, jak np. dotacje celowe, przedmiotowe, łagodzenie zasad przyznawania subwencji, instrumenty o charakterze daninowym (podatki).
Planowanie finansowe
Po 1989r. nastąpiła zmiana gospodarki, jednak dość szybko okazało się, że również gospodarka wolnorynkowa musi korzystać w jakimś stopniu z planowania finansowego.
Definicja planowania finansowego według Kosikowskiego:
„Planowanie finansowe to zespół działań polegających na ustalaniu na przyszłość kształtowania się dochodów i wydatków (przychodów, rozchodów) oraz nadawanie im mocy wiążącej”
Autor zakłada, że prawidłowo skonstruowany plan finansowy musi posiadać moc wiążącą. W przeszłości trudno było tej mocy się doszukać!
Kosikowski w ramach planowania finansowego wyodrębnia:
Programy finansowe
Projekty finansowe Nie można między nimi stawiać znaku równości
Prognozy finansowe
Program finansowy- urządzenie planistyczne stworzone w celu stosowania go w dłuższym horyzoncie czasowym. Cechuje się znacznym stopniem ogólności, zazwyczaj nie nadaje się do zrealizowania.
Projekt finansowy - program finansowy przed jego zatwierdzeniem, nadaniem mu mocy obowiązującej.
Prognoza finansowa- przewidywania co do kształtowania się gospodarki finansowej w przyszłości. Prognozy niczego jeszcze nie przesądzają.
Prawo finansowe
Trudno jednoznacznie zdefiniować to pojęcie więc funkcjonuje wiele definicji.
Prawo finansowe: normy prawne, które regulują procesy związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków pieniężnych/publicznych.
Dominują 2 typy norm:
Norma o charakterze administracyjno-prawnym.
Norma o charakterze cywilnoprawnym.
Ad.1: Występuje w znacznie większej liczbie aktów normatywnych. Cechą charakterystyczną jest brak równorzędności stron. Podmiot, który nakłada obowiązki finansowe decyduje o sposobie zachowania się adresata, ten nie ma nic do powiedzenia.
Ad.2: Cechą charakterystyczną jest równorzędność podmiotów.