Zakończenie – wnioski dla Polski
Struktura polskiego sektora MŚP podobna jest to struktury w krajach UE, dominują mikroprzedsiębiorstwa. W Polsce jednak mimo iż przeważają przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 osób, to ich udział w wytwarzaniu wartości dodanej jest znacznie niższy niż średnia w 27 krajach członkowskich, która w 2010 wyniosła 21,2%, podczas gdy polskie mikrofirmy wygenerowały 15,9% wartości PKB. Różnica ta występuje także w przypadku małych przedsiębiorstw, natomiast odmienna tendencja wykazywana jest wśród średnich firm, których udział w wartości dodanej brutto jest wyższy niż w krajach członkowskich UE1.
Jak wynika z danych Eurostatu na koniec 2013 roku przeciętna polska firma sektora MŚP wytwarza mniejszą wartość dodaną, niż identyczne w krajach UE. Te negatywne wyniki pokazują jak znaczne jest zapóźnienie polskiej gospodarki w stosunku do krajów Europy Zachodniej czego powodem jest m.in. prawo gospodarcze, niekorzystne dla rozwoju przedsiębiorczości2.
Nieco odmiennie od średnich danych krajów UE kształtuje się struktura branżowa polskich MŚP. W krajach o największych gospodarkach Unii Europejskiej znaczna część przedsiębiorstw działa w sektorze usług, ( Francja 32%, Włochy 33%, Niemcy 38%) podczas gdy w Polsce dominuje sektor handlu wraz z naprawą pojazdów i motocykli (44%) podczas gdy usługi świadczone dla biznesu oraz hotelarsko-gastronomiczne to jedynie 22%. Podobne różnice występują również w produkcji, gdzie sektor MŚP działający w Polsce przewyższa liczbą firm, a co za tym idzie również wielkością zatrudnienia przedsiębiorstwa krajów UE. Widać więc znaczną różnicę branżową, niekorzystną dla polskiej gospodarki, bowiem w wysoko rozwiniętych gospodarczo krajach dominującą rolę odgrywa sektor usługowy pobudzający gospodarkę państwa oraz świadczący o wysokim rozwoju gospodarczym3.
Dane Eurostatu pokazują również niższy udział produkcji wysokich technologii w produkcji łącznej, niż ma to miejsce we Francji, Włoszech oraz Niemczech zarówno w strukturze zatrudnienia, wartości dodanej brutto jak i ilości przedsiębiorstw4.
Dzięki założeniom zawartym w Karcie Małych i Średnich Przedsiębiorstw znacznie skrócono okres zakładania przedsiębiorstwa oraz samą procedurę rejestracji, zarówno we Włoszech, Francji jak i w Niemczech w ciągu jednego dnia i w jednym miejscu można złożyć dokumenty, które są podstawą do zarejestrowania działalności w ciągu kolejnych 7 dni. W Polsce procedura „jednego okienka” nie realizuje założeń, nie można bowiem złożyć w jednym miejscu wszystkich potrzebnych dokumentów, a otwarcie przedsiębiorstwa trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu dni5.
W okresie kryzysu gospodarczego (2008-2009) sektor MŚP zachowywał się odmienne w charakteryzowanych krajach. W Niemczech mimo ogólnoeuropejskiego spadku rozwoju gospodarczego MŚP odniosły wyższe wyniki poziomu zatrudnienia, wygenerowanej wartości dodanej brutto oraz liczby działających firm w stosunku do roku poprzedniego. W 2009 roku zarówno we Francji jak i we Włoszech nastąpił spadek wytworzonej przez małe i średnie firmy wartości dodane; j w roku 2010 jednak odnotowano już wzrost wartości oraz dążenie przedsiębiorstw do osiągnięcia wyników sprzed okresu recesji6. W Polsce natomiast inaczej niż w wymienionych wcześniej państwach zarówno w 2009, jak i w 2010 roku zmniejszyła się wielkość wygenerowanej wartości dodanej oraz spadek zatrudnienia. Co pokazuje, że na polskich małych i średnich przedsiębiorstwach skutki kryzysu widoczne były przez dłuższy okres czasu7.
W latach 2007-2013 stosunkowo niewielki odsetek małych i średnich przedsiębiorstw korzystał z funduszy europejskich. Polskie firmy w celu prowadzenia działalności rozwojowej lub też innowacyjnej najczęściej korzystają ze środków własnych jako najpewniejszego źródła pozyskania środków finansowych. Niewielki odsetek firm, w porównaniu do państw UE korzysta z kredytów i pożyczek, pomocy aniołów biznesu czy funduszy europejskich. Wpływa to negatywnie na działalność badawczo rozwojową w Polsce oraz innowacje wśród sektora MŚP ponieważ tylko niektóre firmy mają wystarczającą ilość środków potrzebnych do realizowania inwestycji. Przykładem finansowania działalności rozwojowej przez małe i średnie przedsiębiorstwa jest leasing. Polski rynek usług leasingowych znajduje się na dziewiątym miejscu w UE, pod względem wielkości. Niemcy, Francja oraz Włochy to państwa znajdujące się w czołówce krajów wśród których najliczniej funkcjonują firmy leasingowe. W ciągu ostatnich lat następuje wzrost na rynku pożyczek leasingowych co jest zjawiskiem pozytywnym, świadczącym o zmianach wśród przedsiębiorców dotyczącą finansowania8.
Polska ma więc wiele do nadrobienia zarówno pod względem przepisów prawnych i łatwiejszego dostępu do kredytowania, jak i szerzenia wśród społeczeństwa ducha przedsiębiorczości, aby polska gospodarka stała się najbardziej innowacyjną i wysoko rozwiniętą gospodarką UE.
Red. A. Tarnawa, P. Zadura-Lichota, Raport o stanie małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w latach 2011-2012, Wyd. PARP, Warszawa 2013, s. 16↩
http://msp-24.pl/Sektor-MSP-w-Polsce-i-UE,8,78.html, 21.05.2015↩
N.U. Bohn, C. Caliandro, D. Gagliardi, D. Klitou, P. Muller, Annual Report on European SMEs 2013/2014 – A Partial and Fragile Recovery, Komisja Europejska, 2014, s. 84↩
N.U. Bohn, C. Caliandro, D. Gagliardi, D. Klitou, P. Muller, Annual Report on European SMEs 2013/2014 – A Partial and Fragile Recovery, Komisja Europejska, 2014, s. 71↩
http://www.een.org.pl/index.php/unia-europejska---spis/page/4/articles/komisja-europejska-a-sektor-msp.html, 21.05.2015↩
http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-12-783_en.htm, 21.05.2015↩
http://ec.europa.eu/enterprise/policies/sme/facts-figures-analysis/performance-review/files/supporting-documents/2014/annual-report-smes-2014_en.pdf, 21.05.2015↩
http://www.efl.pl/finansowanie/EFL_Raport_MSP_pod_lup.pdf, 22.05.2015↩