Molekularne podłoże odczynów zapalnego i alergicznego w zmianach chorobowych powodowanych przez pasożyty zewnętrzne
Odczyn zapalny jest wyrazem swoistej, ukierunkowanej i wzmożonej odpowiedzi biochemicznej, hematologicznej oraz immunologicznej na poziomie lokalnym lub ogólnoustrojowym. Reakcja zapalna stanowi zazwyczaj lokalną odpowiedź narządów lub tkanek organizmu na wiele czynników uszkadzających
Jest to patologiczna, jakościowo zmieniona odpowiedź tkanek na alergen, polegająca na reakcji immunologicznej związanej z powstaniem swoistych przeciwciał, które po związaniu z antygenem doprowadzają do uwolnienia różnych substancji – mediatorów stanu zapalnego. Może się objawiać łagodnie, jak w przypadku kataru czy łzawienia, aż po zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny i śmierć
W nadwrażliwości typu I antygen jest prezentowany glikoproteinom CD4 limfocytów Th2 scpecyficznych dla antygenu. Stymuluje to limfocyty B do produkcji przeciwciał IgE również specyficznych dla antygenu. Różnica pomiędzy reakcją zapalną a nadwrażliwością jest taka, że w nadwrażliwości typu I przeciwciałem są właśnie IgE zamiast IgA, IgG czy IgM. Podczas uczulenia, następuje połączenie się fragmentu Fc przeciwciał IgE obecnych w surowicy receptorami FcεRI zlokalizowanymi na powierzchni komórek tucznych oraz granulocytów zasadochłonnych występujących w skórze, co prowadził do ich degranulacji i uwolnienia mediatorów reakcji zapalnej (głównie histaminy, leukotrienów (LTC4 i LTD4) oraz cytokin).
świerzbowce
Nużeniec
swędzik jesienny
Kleszcze
Wszy
Pchły
Pluskwy
Komary
meszki
Świerzb umiejscawia się w okolicach brzucha, piersi, narządów płciowych, na rękach między palcami, na nadgarstku, w pachwinach. Pierwsze objawy mają postać różowych śladów (korytarzy) na skórze.
Drążenie korytaży powoduje świąd. Drapanie prowadi do uszkodzeń skóry, krwawienia i wyciekania płynu surowiczego, co stwarza warunki dla zakażenia bakteriami ropotwórczymi i rozprzestrzenianie się zakażenia na zdrowe części skóry. W świerzbie obserwuje się powstawanie pęcherzyków, grudek, obrzęku skóry. Niekiedy bywa mylony z odczynami uczuleniowymi.
Lekko nasilona nużyca przejawia się jedynie świądem i nielicznymi wypryskami, okresowymi ropnymi krostkami, czerwonymi plamami, okresowym uczuciem łaskotania brwi i powiek, zwłaszcza u podstawy rzęs.
Dla zaawansowanej nużycy charakterystyczne są chroniczny stan zapalny powiek i spojówek (opuchnięcie, świąd, zaczerwienienie, pieczenie, łzawienie, wysięk ropny lub tłustawy), chroniczny stan zapalny skóry narządów płciowych i ich okolicy (wypryski, zaczerwienienie, świąd, ropienie gruczołów prącia , np. napletka, moszny, okolic odbytu), krosty i grudki zapalne na twarzy. U niektórych osób wraz z objawami trądzikopodobnymi pojawia się pokrzywka z wysiękiem i strupkami.
Zmiany zazwyczaj występują na skórze mającej kontakt z podłożem, a więc na głowie, uszach, kończynach i na brzuchu. Zmianom towarzyszy silny świąd. Makroskopowo są one bardzo szczególne, ze względu na jasno–pomarańczowe zabarwienie
rumień wędrujący (erythema migrans) – w miejscu ukąszenia przez kleszcza pojawia się rumieniowa zmiana na skórze (często przemieszczająca się obwodowo); występuje nie we wszystkich przypadkach choroby.
naciek limfocytarny – może wystąpić w dowolnym miejscu na ciele, wygląda jak "banieczka" wypełniona płynem zawierającym borrelie. Wygląd zbliżony do odcisku, lecz występuje w miejscach zazwyczaj nie narażonych na odciski (np. płatki uszu). Odpowiedzialność za wystąpienie nacieku przypisuje się genogatunkowi Borrelia afzelii
Zanikowe zapalenie skóry - późny objaw skórny w boreliozie. Są to nacieczone czerwone plamy, skóra ulega ścieńczeniu, staje się bibułkowato pomarszczona, z przeświecającą siecią powierzchownych naczyń. Zazwyczaj na kończynach, na jednej lub wszystkich. Po kilku latach zmiany zapalne zmieniają się w zanikowe. Może pojawiać się nawet 10 lat od zakażenia.
Rumień wędrujący, naciek limfocytarny oraz zanikowe zapalenie skóry (Acrodermatitis chronica atrophicans) są patognomoniczne, to znaczy wystarczające do rozpoznania choroby.
Wszawica u ludzi dzieli się na głowową (pediculosis capillitii), odzieżową (pediculosis vestimenti) – obie wywoływane przez nieco różniące się ekotypy wszy ludzkiej i łonową (pediculosis pubis s. phitirasis) – wywoływaną przez wesz łonową. Zdjęcie przedstawia wesz łonową.
Wszawica głowy
W okresie wszawicy występuje silny świąd skóry owłosionej głowy, a wszy w czasie ruchu są widoczne gołym okiem. Składają jaja zwane gnidami. Skóra owłosiona jest pokryta małymi, swędzącymi, nakładającymi się w skupiska grudkami, które mogą występować również na karku. Pojawiają się charakterystyczny rumień i wykwity skórne.
Wszawica odzieżowa
Wesz odzieżowa przenosi na człowieka riketsje duru plamistego.
Po 5 dniach wysypka na skórze w formie czerwonych plam i grudek, które przechodzą w wybroczyny krwawe. Wysypka skupia się głównie na brzuchu, bocznych powierzchniach klatki piersiowej oraz w zgięciach łokciowych
Drażni skórę, a miejsca ukłucia są przejściowo widoczne jako sino-fiołkowe lub szarawe plamki, powstające wskutek hemolizy erytrocytów. Żyjąc na rzęsach może powodować zapalenie spojówek i brzegów powiek, lecz nigdy nie zasiedli skóry owłosionej głowy.
Ukłucia przez pchłę powodują miejscowe zapalenia skóry w postaci czerwonej plamki (roseola pulicosa). Występuje również świąd powodowany drażniącą wydzieliną wsączaną do ranki wraz ze śliną.
W kilka do kilkunastu godzin po ukąszeniu pojawia się zaczerwienienie, plamka niedużej wielkości. Zmiany skórne spowodowane ugryzieniami tych insektów mogą pozostać niezauważone lub mogą być wzięte za ugryzienia komarów lub inne problemy skórne.
Ugryzienia komarów są swędzącymi bąblami, które ukazują się po wyssaniu krwi. Ugryzienia komarów są nieszkodliwe, lecz niekiedy mogą one spowodować duży obrzęk, bolesność i zaczerwienienie.
Meszki kłują naczęśniej odkryte części ciała, przedostają się również przez ubrania, a także do nosa, oczu i ust. Ludzie bardzo silnie reagują na ślinę meszek, która powoduje ból, świąd, obrzęki i podskórne galaretowate nacieki.