1. Estetyka i etyka wypowiedzi, estetyczny aspekt wypowiedzi (co decyduje o estetyce) Wykłady ze stylistyki,

Zasada kooperacji

1. Etyka wypowiedzi:

   1. Nadawca –

      1. Partnerzy mają czuć się bezpiecznie i komfortowo

      2. Podmiotowo traktować rozmówcę

      3. Wysłuchać drugi punkt widzenia

      4. Szczerość intencji

      5. Nie utrudniać porozumienia (poprawność, unikać snobizmu)

      6. Nie krzywdzić drugiego człowieka

      7. Nie kłamać, manipulować

      8. Nie narzucać poglądów

   2. Odbiorca –

      1. Wysłuchiwać z dobrą wolą

      2. Słuchać bez naiwności

      3. Nie zrywać dialogu

      4. Nie słuchać nieżyczliwe, tendencyjnie, wybiórczo

      5. Zdawać sobie sprawę z możliwości manipulacji

Dziedzinami szczególnie narażonymi na manipulację są przekazy informacyjne i nakłaniające.

Manipulacja językowa – wykorzystywanie środków językowych w celu wpływania na stan mentalny i działania odbiorcy. Manipulacji służy:

1. Kłamstwo i zatajenie faktów

2. Wyrazy wartościujące

3. Zaimki i formy sugerujące jedność poglądów

4. Presupozycje

5. Wyrazy z danego kręgu społecznego

6. Zwroty grzecznościowe

7. Eufemizmy, hiperbole

8. Trudne do zanegowania ogólniki

Perswazja – oddziaływanie na odbiorcę, ale

1. Głoszone treści są zgodne z prawdą, nadawca sam jest o nich przekonany

2. Obiorca może odrzucić opinie nadawcy

Językowa zniewaga – wyrazy, wyrażenia i zwroty o nośności lekceważenia. Wynika z braku szacunku do rozmówcy.

1. Estetyka

Elementy wpływające na estetykę:

1. Obrazowość

2. Oryginalność

3. Bogactwo skojarzeń

4. Harmonia i stosowność środków

5. Obfitość i różnorodność

6. Budowa zdań

7. Kompozycja tekstu

8. Wyrazy zdrobniałe i niosące miłe skojarzenia

Nieestetyczne jest:

1. Ubóstwo

2. Nieporadność słownictwa i składni

3. Wyrazy modne, utarte, schematyczne

4. Stereotypowe myślenie

By wypowiedź była estetyczna należy:

1. Przestrzegać właściwego tempa

2. Wyraźnie artykułować (nie gubić głosek)

3. Poprawnie akcentować

4. Urozmaicać linię melodyczną

Obniża walory estetyczne:

1. Obecność gwarowych form fonetycznych

2. Snobistyczna wymowa słów zapożyczonych

3. Akcentowanie trzeciej sylaby od końca

W piśmie:

1. Kształt graficzno – kompozycyjny

2. Pismo winno być czytelne i wyraźne

3. Druk jednostronny

4. Dane liczbowe w tabelach i wykresach

5. Spacje itp.

Należy przestrzegać zasady decorum – stosowności środków językowych.

1. Unikać rymów

2. Niestosownych archaizmów

3. Potocyzm

4. Przypadkowe eufonie

Estetyka a logika: złe jest:

1. Nielogicznie odwrócona hierarchia

2. Partykuły o sprzecznych znaczeniach (chyba, na pewno)

3. Spójnik w przeciwstawnych zdaniach, gdy nie nie są przeciwstawne (patrzył smutno, ale tęsknie smutek ≠ tęsknota)

4. Pierwszy wyraz znaczeniowo ujmuje również drugi (mówili ludzie i etycy ludzie = etycy)

5. Naruszenie logicznego następstwa czasu (budynek został zamknięty, a każdy, kto próbował wejść, będzie ukarany)

6. Pleonazmy (były eks, interesująca ciekawostka) (człony gramatyczne powtarzają treść)

7. Tautologie (z kolei następne, nielegalny i niezgodny z prawem) (połączenie wyrazów takich samych znaczeniowo)

8. Zbytnia skrótowość wypowiedzi

Wulgaryzmy – w sposób ordynarny nazywają zjawiska objęte zwyczajowym tabu

Należy ich unikać, bo:

1. Są przejawem agresywności w stosunku do rozmówcy i świata

2. Przejawiają upust złości, nad którymi rozmówca nie panuje

3. Przejawiają brak kultury

4. Są tanim chwytem mającym szokować

Grzeczność językowa

1. Zasada współodczuwania

2. Aprobaty i życzliwości

3. Demonstrowanie chęci

4. Deklarowania pomocy

5. Dowodów pamięci

6. Dyskrecji