20.11
Uznanie administracyjne jest przejawem szeroko pojmowanej władzy dyskrecjonalnej, która jest przeciwieństwem władzy związanej. Istotą władzy dyskrecjonalnej jest wybór, a władzy związanej obowiązek. Uznanie administracyjne nie oznacza dowolności. Istnienia uznania nie można domniemywać. Uznanie, jego podstawy i granice muszą wynikać z przepisu prawa. Luz decyzyjny, swobodne działanie, swobodne uznanie = uznanie administracyjne.
Z uznaniem administracyjnym mamy do czynienia wtedy, kiedy norma prawna wyposaża w swej dyspozycji organ w określoną kompetencję pozostawiając jego uznaniu skorzystanie z tej kompetencji. Uznanie występuje również wtedy, kiedy pojawia się możliwość wyboru między różnymi rozwiązaniami prawnymi.
Uznanie administracyjne występuje w prawie ustrojowym, procesowym (w mniejszym zakresie), ale przede wszystkim w prawie materialnym. Przyzwolenie do korzystania z władzy dyskrecjonalnej może dotyczyć różnych przejawów działania administracji:
Podjęcia działania
Zakresu działania
Podmiotu, który wykonuje działanie
Czasu podjęcia działania
Prawnej formy działania
Zwroty świadczące o uznaniu administracyjnym:
Organ może…
Organ ma prawo…
Przysługuje mu prawo…
Jest uprawniony…
W szerokim rozumieniu uznanie administracyjne dotyczy nie tylko wyboru konsekwencji prawnych, ale może polegać na możliwości interpretacji pojęć nieostrych (niedookreślonych).
Stosowanie władzy dyskrecjonalnej, w tym uznania administracyjnego, podlega sądowej kontroli.
Przesłanki stosowania uznania administracyjnego:
Wymogi sprawnego i skutecznego działania administracji
Interesy osób trzecich (Zasada równości wobec prawa)
Ważny interes publiczny
Władztwo administracyjne stanowi szczególny rodzaj władzy państwowej. Podstawą do wykonywania tego władztwa są normy prawa administracyjnego. Władztwo administracyjne jest to kompetencja organu do działania w formach władczych, czyli takich formach prawnych, których realizacja zabezpieczona jest prawną możliwością zastosowania środków przymusu państwowego. Pojęcie uznania administracyjnego wiąże się z podziałem aktów administracyjnych na akty związane i akty oparte na uznaniu. Podstawą tego podziału jest kryterium stopnia związania organu wydającego akt przepisami prawa. Akty związane to takie, których treść została przesądzona w przepisach prawa, zatem organ wydający ten akt nie ma swobody działania. Do tej grupy zaliczane są akty deklaratoryjne (np. przyznanie emerytury, stwierdzenie posiadania obywatelstwa). Treść aktów opartych na uznaniu kształtowana jest przez organ wydający ten akt, ponieważ ustawodawca jednoznacznie tej treści nie przesądził. Do tej grupy zaliczamy akty konstytutywne, które tworzą nowy stan prawny (np. decyzja o zmianie imienia, decyzja o zmianie nazwiska, decyzja o nadaniu obywatelstwa polskiego).
Zasady prawa administracyjnego