WYKŁAD II
Hipoteza ewolucji mitochondriów
Białko termo genina- wystepuje w tkance tłuszczowej brunatnej- by cała energię przekształcić w ciepło
Czynności mitochondriów:
Produkcja energi w procesach oddechowych i wytwarzanie ATP
Tworzenie wolnych rodników
Udział w zapoczątkowaniu apoptozy poprzez przechodzenie cytochromu C do cytoplazmy i przechodzenie AIG- z przestrzeni międzybłonowej do cytoplazmy i migracja do jądra
Aparat Golgiego- najpierw rozwinięty w komórkach, które produkują wydzielinę.- wytwarzają lizosomy, wiążą białka z cukrami, wytwarzają wiązki złożone, opakowywanie pęcherzyków błoną komórkową.
Srebrzenie- jedna z metod, która pozwala ujawnić aparat Golgiego
Markerem- pirofosfataza tiaminowa
Lizosomy- widoczne jako ciałka gęste, czasem widac lizosomy wtórne, mogą być bardzo duże jeśli połączone są z fagolsomem- fagolizosom. Markerem- fosfataza kwaśna
Endocytoza- proces pobierania przez komorkę substancji. Endocytozę dzieli się na pinocytozę- mikroendocytoza- proces nie widoczny w mikroskopie świetlnym i fagocytoze- widoczną w mikroskopie świetlnym.
Pinocytozę dzieli się na prosta pinocytozę, pinocytozę z receptorami powierzchniowymi, trans cytozę
Lizosomy- zawierają ok. 40 enzymów przeprowadzających trawienie wewnątrzkomórkowe
Błona lizosomalna izoluje zawartość lizosomy od cytoplazmy
Optymalne pH= 6 . Aby utrzymać pH mechanizm wymagający energii z ATP pompujący jony wodorowe do lizosomów
Uczestniczą w endocytozie
Markery- fosfataza kwaśna, beta- glukuronidaza, katepsyny, RNA- aza, DNA- Aza
Peroksysomy
są to pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną, często zawierają para krystaliczny rdzeń i szereg enzymów o charakerze oksydaz.
Rola:
Rozkład nadtlenku wodoru
Utlenianie
Beta oksydacja kwasów tłuszczowych
Syntezan niektórych lipidów
Siateczka śródplazmatyczna- obecne rybosomy- związane przez glikoproteinę- ryboforynę. Szczególnie dużo w komórkach syntetyzujących białka na eksport, np. trzustka. Nie wystepuje w plemnikach!
Ubikwitynacja- los białek zalezy od ubikwitynacji:
Białka które nie połączyły się z ubikwityną podlegają recyrkulacji i pozostają w komorce
Białka połączone z 1 cząsteczka do lizosomów
Z 4 cżasteczkami do proteasomów
Błona komórkowa jako przekaźnik informacji
Informatory I rzędu ( pierwotne)- sygnały fizyczne i chemiczne- hormony, neurotransmitery, jony i fotony i inne. Działają na: receptory błonowe na zewnętrznej powierzchni błony. Te przekazują informacje do lub indukją pod wpływem sygnału wytworzenie. Przekaźników wtórnych ( informatorów II rzędu – obecnych po wewnętrznej stornie błony)
Najważniejsze przekaźniki wtórne :
- cykliczne nukleotydy- głownie CAMP ( cykliczny fosforan adenozyny)
Pochodzne PIP- fosfatydyloinozytolo-4,5- bifosforanu- stanowi 2-8 % wszystkich lipidów błonowych w komórkach eukariotycznych. Hydroliza PIP 2 przez fosfolipazę C do:
IP3- myo-inozytolo-1,4,5- trisfosforanu
DG – 1,2- diacyloglicerolu
Oraz powstaje arachidonian- prekuros leukotreinów, tromboksanów i prostaglandyn
Jony wapniowe.
IP3
Wzrost steenia w komorce IP3powoduje wypływ jonów wapniowych z cyster siateczki do cytoplazmy ( działanie swoi stena receptory kanałów wapniowych) – uruchomienie kolejnego przekaźnika
W komórkach nastepuje błyskawiczny rozkład IP3 do IP2, potem IP i do inozytolu- przez działanie fosfatazy błonowej
Hydrolizę IP do inozytolu hamuja sole litu. Inoytol jest niezbędny do resyntezy lipidów inozytolowych
Jony Li mogą być inhibitorami całego przetwarzania informacji z udzialem tego przekaźnika. Prawdopodobnie tak działają leki psychotropowe.
DG
Aktywuje kinazę C bialek ( inna niż knazy zalezne od wapnia i cAMP) która bierze udzial w egzocytozie, wzrosciei proliferacji Komorek, uczynnianiu hydrolizy, aktywuje kinazy tryozynoswiste, jest szybko rozkladany m.in. mogą być uwalniane kwasy tluszczowe, w tym arachidonowy prekursor prostaglandyn .
Jon wapniowy
Wpływ na szybkoś degradacji glikogenu i lipidów
Uwolnienie chemicznych transmiterów przez komórki nerwowe
Wywołanie skurczu komórek mięśniowych
Ruch resek i wici
Wiązanie się z białkiem kamloduliną:
zmiana konformacji kalmoduliny, aktywna kalmodulina wiązę się z enzymem docelowym i pobudza jego aktywość
Prostaglandyny- pochodne kwasu arachidonowego
Dzialja na aktywność cyklazy adenylanowej ( pobudzaja lub hamuja aktywnosc cyklicznego AMP)
Bardzo
Bardzo różnorodne, często przeciwstawne dziania
Stymulacja skurczum. Bladkich
Cytoszkielet
Mikrofilamenty :
Filmanety cienkie- aktynowe
Fi lamenty grube- miozyna
Fi lamenty pośrednie
Mikrotubule
Białka dodatkowe
Rodzaje filamentów pośrednich
Fi lamenty keratynowe kwaśne
Fi lamenty keratynowe zasadowe
Fi lamenty zawierające desminę, wimentynę, peryferynę, kwaśne białko tkanki glejowej
Neurofilamtny
Gilamnty laminowe( w jądrze komórkowym)
Białka dodatkowe :
Białka wpływające na polimeryzacje firmantów i mikrotubul
: faloidyna, wirotoksyna, filamina, alfa-aktynina przyspieszają polimeryzację i stabilizują aktyn F
Cytochalazy, profilina hamują polimeryzację aktyny, rozcinają aktynę F
Wtręty cytoplazmatyczne
Charakterystyka:
Wystepują w niektórych komórkach
Mogą pojawiać się okresowo, a następnei zanikają
Rodzaje:
twory eyplazmatyczne, meta plazmatyczne, deutoplazma tyczne, para plazmatyczne
Białka adhezji komórkowej
Klasyfikacja- trzy duże grupy:
Czasteczki adhezyjne
Cząsteczki łączące z podłożm
Cząsteczki adhezyjne komórka do komórki
Kadheryny
Transbłonowe glikoproteiny, długa odmena aminowa na powierzchni komórki
Połaczenia zamykające- łączą się integralne białka sąsiednich błon
- obwódka zamykająca
Strefa zamykająca
Połączenia przylegania
Odległość 10-20 nm
Aspekt kliniczny
Niszczenie kadheryn przez swoiste autoprzeciwciała w pęcherzycy y
Połączenie typu nexus- połączenie komunikacyjne:
Mogą wystepować w róznych tkankach
Lacza sąsiednie komorki metaboliczne i elektryczne
Szczelina 2nm
Koneksony ( podjednostki z bialka koneksyny )
Mogą przechodzic jony i Male czasteczki
Nabłonki – charakteryzuja się obecnoscia błony podstawnej- blaszka podstawna i siateczkowe
Błona podstawna: laminina, proteoglikany, kolagen typu Iv, kolagen typu VII- tworzy włokna zakotwiczające- to wszystko razem bezpostaciowe
Klasyfikacja nabłonków:
Ze względu na strukture: nabłonki jednowarstwowe i wielowarstwowe
Ze względu na kształt: nabłonki płaskie, nabłonki sześcienne, nabłonki walcowate
Ze względu na czynność: pokrywające, gruczołowe
Stereocilia- występują w uchu zewnętrznym i w najądrze, SA to rzęski nieruchome
Wielowarstwoy walcowaty- w spojówce oka, niekttore duze przewody, fragment cewki moczowej meskiej
Naskórek- nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący- szersza niż warstwy żywe naskórka- granica skórno- naskórkowa.