METODY NAUCZANIA KRUSZEWSKI
Czynności nauczyciela, dzięki którym wprowadza on do lekcji wiadomości i kieruje ich obiegiem, mogą toczyć się według rozmaitych wzorców, najbardziej typowe wzorce noszą nazwę metod nauczania.
Metody nauczania:
Pogadanka- to dialog nierównoprawnych stron: nauczyciela, który stawia różnie zbudowane pytania, i ucznia, który odpowiada; nauczyciel wie do czego zmierza każde pytanie, uczeń zaś nie.
Przygotowanie materiału nauczania:
- cel pogadanki
- analiza merytoryczno – logiczna wiedzy
- rozłożenie wydobytych elementów między poszczególne pytania
- zaprojektowanie zadań
Praca z uczniami:
- połączenie tematu lekcji z doświadczeniami uczniów
- dopasowanie pytań i odpowiedzi
- zebranie i wykorzystanie wiadomości
- zebranie i wykorzystanie wiadomości zgromadzonych podczas pogadanki
Prowadzenie wykładu- głównym zadaniem nauczyciela-wychowawcy jest długotrwała, nieprzerwana prezentacja wiadomości składających się na jakąś całość, a ucznia słuchanie tej prezentacji, przyjmowanie wiadomości i włączenie ich do swojej wiedzy.
Przygotowanie materiału nauczania:
- zaprowadzenie logicznego porządku w treści
- ustalenie celów minimalnych wykładu
- zaplanowanie treści wypoczynkowych i ich miejsca w strukturze wykładu
- atrakcyjne ujęcie treści
- problemowy tok wykładu
- wybór i doskonalenie układu treści (układ liniowy, koncentryczny i spiralny)
Praca z uczniami:
- zaangażowanie uczuciowe nauczyciela
- środki wzrokowo – wprowadzenie słuchowe
- urozmaicenie roli uczniów
- notowanie wykładu
Kierowanie dyskusją: metoda opanowywania materiału nauczania, kierowanie dyskusją jest ważną umiejętnością społeczną, którą można zdobyć, jedynie posługując się nią. Dyskusja służy opanowaniu złożonych form: pojęć, reguł, rozwiązań problemów. Jest dobrą podstawą do kształtowania wartości. Służy korzystaniu z wiedzy w sytuacjach społecznych, wybieraniu rozwiązania i drogi postępowania w obliczu różnych poglądów i odmiennych celów. Jest sposobem zdobywania autorytetu i przywództwa. Aby dyskusja przyniosła efekt, nauczyciel powinien nadać spójność elementom wypowiedzi uczniów.
Przygotowanie materiału nauczania:
-ustalenie celu dyskusji
- wybór tematu dyskusji i ustalenie jej rezultatów
- przewidywanie stanowisk w dyskusji
- opracowanie roboczego scenariusza dyskusji
- umiejscowienie materiału dyskusji w obrębie większej całości
Praca z uczniami:
-wprowadzenie do dyskusji
- wzbudzenie dyskusji
-utrzymywanie kierunku dyskusji
-kontrolowanie wychowawczych konsekwencji dyskusji
-współpraca
-współzawodnictwo
-nadzór nad formalną stroną dyskusji
-zebranie rezultatów dyskusji
Kierowanie obserwacją-jej istotą jest doprowadzenie do tego, aby spostrzeżone zostały istotne cechy i funkcje oraz aby w wyniku tego, w umyśle dziecka powstała prezentacja obserwowanego obiektu pozwalająca zrozumieć możliwie najszerszą klasę zjawisk, do której należy obserwowany obiekt.
Przygotowanie materiału nauczania:
- wybór wiadomości i środka ekspozycji (komputer, film,model, schemat itd.)
- włączenie obserwacji w tok lekcji(zgromadzenie danych)
Praca z uczniami:
- przygotowanie do obserwacji( co i po co obserwuję?)
- doprowadzenie do spostrzeżenia istotnych cech obiektu i cech obserwacji
- instruowanie słowne, komentowanie
- podsumowanie obserwacji(uzupełnienie braków, samodzielne sporządzenie przez uczniów schematów)
Kierowanie korzystaniem z materiałów źródłowych- źródła jako wszelkie informacje w utrwalonej postaci stanowiące materiał nauczania
Na umiejętność korzystania ze źródeł składa się:
-wyszukiwanie źródeł
- wyszukiwanie informacji
- sprawdzenie informacji(kompletne, prawdomówne, wiarygodne)
- synteza informacji(łączenie)
Kierowanie kształtowaniem się wartości- najwięcej sposobności do pracy wychowawcy w szkole , choćby ze względu na poświęcony czas dostarcza materiał nauczania: zawarte w nim wiadomości służą kształtowaniu w umyśle ucznia wartości.
Przygotowanie materiału nauczania:
- przygotowanie nośnika wartości(dzieło literackie, krajobraz, utwór muzyczny)
- zaplanowanie ekspozycji wartości
- namawianie do danej wartości
Praca z uczniami:
-wywołanie nastawienia
- zetknięcie się z wartością i jej spostrzeżenie
- uznanie wartości
-preferowanie wartości
-kształtowanie wiary w wartość
-abstrahowanie wartośći
- tworzenie uwewnętrznionego systemu wartości
-podporządkowanie działania wartości
-ukształtowanie światopoglądu
Kierowanie nabywaniem umiejętności praktycznych: kierują nimi zawarte w nich zasady.
Przygotowanie materiału nauczania:
-analiza umiejętności-przygotowanie stanowiska pracy
Praca z uczniami:
- przygotowanie do uczenia się umiejętności
-poznanie i ćwiczenie umiejętności(pokaz, instrukcja, model)
-łączenie czynności składowych
- informacja zwrotna ( porównywanie z wzorem, obserwowanie różnic i usuwanie ich)
- ćwiczenia(trwanie ćwiczeń)
GRY DYDAKTYCZNE – KRUSZEWSKI
Gra dydaktyczna to rodzaj metod nauczania należących do grupy metod problemowych i organizujących treści kształcenia w modele rzeczywistych zjawisk , sytuacji lub procesów w celu zbliżenia procesu poznawczego uczniów do poznania bezpośredniego dzięki dostarczeniu okazji do manipulowania modelem.
Z pozycji ucznia w grze można wyróżnić 4 fazy:
-wyposażenie ucznia we wstępny zasób doświadczeń
- wykorzystanie wstępnego zasobu doświadczeń
- wytwarzanie nowych doświadczeń
-wykorzystanie nowych doświadczeń
Z pozycji nauczyciela Lub konstruktora gry: grę można postrzegać jako powiązany ciąg zdań dla twórcy gry i tego, który czuwa nad pracą uczniów w czasie gry;
- wykonać model tego, co uczeń ma poznać
-wyposażyć ucznia w niezbędny wstępny zasób doświadczeń
- ukierunkować działalność uczniów
- umożliwić uczniom wykorzystanie w trakcie gry całego nabywanego doświadczenia
- w miarę potrzeby ingerować grę
Rodzaje gier:
Symulacja lub inscenizacja (Gry symulacyjne są pewnym naśladowaniem, odwzorowywaniem rzeczywistości, polegającym na odgrywaniu pewnych ról według zasad rządzących nimi w prawdziwym świecie)
Burza mózgów (jest metodą przeznaczoną do samodzielnego szybkiego wymyślenia przez uczniów zbioru hipotez przy wykorzystaniu myślenia intuicyjnego) Etapy burzy mózgów:
- postawienie przed uczniami określonego problemu
- zgłaszanie przez uczniów pomysłu rozwiązania problemu i ich notowanie
- wartościowanie pomysłów oraz wybór pomysłów najlepszych
W metodzie tej konieczne jest przestrzeganie następujących zasad:
- pomysły powinny być konkretne
- zgłasza się je bez zachowania kolejności, spontanicznie
- jednorazowo można zgłaszać tylko jeden pomysł
- nie wolno krytykować pomysłów w trakcie ich zgłaszania
- wolno zmieniać, modyfikować, rozwijać pomysły już zgłoszone
Metoda sytuacyjna lub metoda przypadków (polega na bardzo dokładnym rozpatrzeniu jakiegoś przypadku, skonstruowanego tak, żeby był typowy dla dużej klasy zdarzeń) Etapy metody sytuacyjnej.
- prezentacja opisu sytuacyjnego w formie słownej, pisemnej, za pomocą filmu, przeźroczy, magnetofonu, rysunku itp. oraz sformułowanie problemu do rozwiązania
- analiza sytuacji dydaktycznej i dyskusja nad jej treścią
- wyjaśnianie i ocenianie sytuacji podanej w opisie i podjęcie decyzji
- ocena zaproponowanych rozwiązań i podsumowanie wyników zajęć.
Metoda biograficzna (polega na szukaniu pomysłów rozwiązań określonych problemów w biografii ludzi, którzy mieli (bądź mają) do czynienia z podobnymi problemami. Etapy:
- wybór postaci i przygotowanie biografii
- sformułowanie problemu i przygotowanie scenariusza gry
- symulacja wraz z rozwiązaniem problemu
- rozwiązanie problemu, podsumowanie i ocena pracy.
Użyteczność gier:
Gracz łatwo utożsamia się z rolą i zgodnie z jej treścią zmienia swój system wartości. Gry kształtują wiele umiejętności poznawczych i społecznych ,takich jak rozwiązywanie problemów, strukturyzacja. Projektowanie gry jest znakomitym sposobem głębokiego poznania materiału nauczania.