10. Pareto

Socjologia Vilfreda Pareta

Koncepcja Pareto należy do nurtu psychologistycznego - związanego z nowszą psychologią. Pareto uwzględniał w swoim ujęciu tą część wiedzy psychologicznej, która mówiła o: instynktach, uczuciach, podświadomości

- człowiek opiera swoje działanie na pierwotnych, podstawowych instynktach,

- przyjmował wizję, gdzie człowiek jest istotą, którą kierują ciemne (trudne do odkrycia) siły

- działanie człowieka ma podstawy irracjonalne,

Społeczeństwo jako system sił w stanie równowagi

Elity wciąż się przeobrażają. Historia to ciągłe krążenie elit, co powoduje równowagę w społeczeństwie. Zasada ta przebiega według stałego mechanizmu: „nieustanne krążenie wyłania elity z niższych warstw społeczeństwa, wznosi je do warstw najwyższych, tam rozwijają się, umacniają, a następnie popadają w dekadencję, są unicestwiane, zanikają[…]”, zastępowane są przez nową elitę i tak w kółko.

Teoria krążenia elit - Zgodnie z tą teorią, w życiu politycznym istnieje cykliczny proces polegający na tym, że elity po przegranej walce o władzę przechodzą do opozycji i wkładają więcej wysiłku, aby dojść do władzy. Tym samym ich szanse na objęcie władzy zwiększają się, zaś po dojściu do władzy elity tracą impet w dalszej o nią walce. W ten sposób następuje ciągła wymiana pozycji społecznych elit z opozycji i koalicji.

Działania logiczne i działania pozalogiczne.

Socjologia zakłada, że człowiek działa, myśli w sposób logiczny i dlatego można wszystko wytłumaczyć.

Wg Pareto ludzie działają nielogicznie – związek ich zachowań z działaniami logicznymi jest przypadkowy. Ludzie wyróżniają się od istot żywych tym, że mają wewnętrzną, zakorzenioną potrzebę ukrywania irracjonalności. Człowiek jest istotą myślącą, cechuje go głód myślenia, nie lubi irracjonalności, ma potrzebę działania w sposób racjonalny, logikę uważa za ideał i stara się ukazać, że działa logicznie

Rola sentymentów (uczuć) i instynktów. Rezydua i derywacje. Cykle rozwoju społeczeństw.

Większość zachowań ludzkich jest pozaracjonalna, kierowana przez uczucia a nie przez logikę. Ludzie nieświadomie podtrzymują pewne przekonania, które kierują naszym działaniem. Sentymenty dotyczą:

trwania grupy, kombinacji, przywiązanie do tradycji, które determinuje przywiązanie do grupy oraz potrzebę zmian.

Rezydua - wynikają z psychologicznej podstawy, są ukryte, nikt ich nie formułuje, są najsilniejszym elementem oddziaływania na ludzi, utrwalone wyobrażenia, nie zmieniają się, są podstawą, sprawiają że życie społeczne ma charakter względnie trwały.

Derywacje (przekonania ludzi o własnych działaniach) - twory kulturowe, które są naturalną ludzką reakcją na rezydua, są przyjmowane ze względu na przydatność w uzasadnieniu rezyduów. Celem derywacji jest ukazanie logiczności, wzniosłości działań ludzkich. Derywacje są zmienne (zakodowana jest w nich zmienność).

Zmiany cykliczne zachodzą w sferze sentymentów, wartości i poglądów na świat. Zmiany te zachodzą wśród elit i nie-elit. Cykle elit są dodatnio skorelowane ze sobą i warunkami gospodarczymi. Lwy i rentierzy (konserwatyści) mają skłonność do wynoszenia własnej pozycji w czasach dekoniunktury. Lisy i spekulanci stają się elitą gdy mamy do czynienia z okresem prosperity. Cykle gospodarcze są zarazem cyklami przekonań politycznych (tym co jest konserwatywne z tym co jest liberalne)