Budowa i fizjologia narządu ruchu.

Narząd ruchu:

-CZĘŚĆ Statyczna- KOŚCI, STAWY I WIĘZADŁA

-CZĘŚĆ Dynamiczna- MIĘŚNIE

Kości- czynność:

-Ochrona ( np. żebra, czaszka, kręgi)

-Dźwiganie masy ciała ( np. kość udowa )

-Dźwignie - istotny składnik narządu ruchu

-„Magazyn szpiku kostnego”

Kości - skład

• Tkanka kostna nadająca kształt

• Szpik czerwony i żółty

• Chrząstka cienka warstwa na powierzchniach łączących z innymi kościami

• Okostna (periosteum ) cienka i mocna błonka otaczająca powierzchnię kości

• Ochrzęstna (perichondrium ) cienka i nocna błonka otaczająca dłuższe części chrzęstne szkieletu łączące się z kośćmi ( żebra chrzęstne )

• Naczynia krwionośne, chłonne, nerwy, wyściółka jam szpikowych (endosteum ) czyli śródkoście

Kształt kości

Kości długie służą do dźwigania mięśni

- trzon zawierający jamę szpikową

- koniec bliższy i koniec dalszy

Kości krótkie występują w miejscach w których masywna i silna budowa łączy się z ograniczona ruchomością np. w nadgarstku czy stępie

Kości płaskie budują mocne i trwałe puszki lub tworzą powierzchnie dla szerokich mięśni np. łopatka, kość biodrowa, sklepienie czaszki

Kości różnokształtne bryły najrozmaitszej postaci

Kości pneumatyczne zawierają przestrzenie wysłane błoną śluzową i wypełnione powietrzem np. kość sitowa, klinowa

Kości długie:

• Kształt kości

Wpływ przylegających organów na kształt kości fizyczna twardość i biologiczna plastyczność nie wyłączają się.

Przylegające powierzchnie stawowe kształtują się jedna zależnie od drugiej

Tętniące naczynia wywołują na kości rowki

Mózgowie modeluje wewnętrzną i zewnętrzną powierzchnie czaszki

• Wpływ pociągania mięśni i ścięgien na kształtowanie kości:

powstawanie wyrostków różnej wielkości i kształtu

Wyniosłości powstają dookoła przyczepu lub śródmięśniowo dla powiększenia pola przyczepu

• Wyniosłości i zagłębienia kostne:

-Wyrotki

-Kłykcie

-Krętarze

-Guzy

-Guzki

-Kolce

-Grzebienie

-Kresy lub linie chropawe

-Doły

-Bruzdy lub rowki

-Otwory

-Kanały

Kości męskie są większe, masywniejsze, bardziej wymodelowane z powodu silniejszych mięśni.

Na podstawie wyglądu kości można wnioskować o wzroście, płci, wieku i konstytucji:

leptosomicy – kości są bardziej wysmukłe, delikatniejsze

pyknicy – grubsze i masywniejsze

Budowa wewnętrzna kości

-Istota zbita występuje zawsze na powierzchni kości

-Istota gąbczasta występuje wewnątrz kości

-Trzon kości długich zbudowany jest prawie wyłącznie z istoty zbitej, oba końce natomiast składają się tylko z cienkiej powłoki istoty zbitej, całe wnętrze zaś z istoty gąbczastej.

-Warstwę istoty gąbczastej w kościach płaskich czaszki położoną między obu blaszkami istoty zbitej nazywamy śródkościem- DIPLOE

-Osteon podstawową jednostką strukturalną warstwy korowej kości zbitej i cechuje się kształtem walcowym

-Osteon tworzą blaszki kostne ułożone współśrodkowo wokół kanału Haversa

-Kanał Haversa który znajduje się wewnątzr osteonu tworzy System Haversa przez który przebiegają naczynia krwionośne i limfatyczne oraz włókna nerwowe

Architektonika kości

Tam gdzie linie największego ciśnienia i rozciągania ( tzw. Główne linie napięcia lub trajektoryjne ) rozstępują się występuje delikatna budowa beleczkowa istoty gąbczastej

Tam gdzie linie trajektoryjne skupiają się i zagęszczają występuje istota zbita.

Kości zbudowane są więc według zasady maksimum – minimum, zyskując znacznie na lekkości przez zaoszczędzenie materiału a nic nie tracąc na wytrzymałości

Właściwości fizyczne kości:

-Składnik organiczny – sprężystość

-Sole wapniowe – wytrzymałość na ciśnienie i rozciąganie.

-Wytrzymałość na rozciąganie < wytrzymałość na ciśnienie

-Na zginanie kość jest znacznie mniej odporna – złamania dnkp

-Wytrzymałość osseiny > wytrzymałość chrząstki

-Chrząstka stawowa ma małą wytrzymałość na rozciąganie a dużą na ciśnienie.

Właściwości biologiczne kości:

-Zdolność regeneracji – Główna rola okostnej.

- Najłatwiej regenerują trzony kości długich, ubytki kostne w żuchwie i żebrach

- Kości czaszki i kości gąbczaste regenerują znacznie trudniej.

-Przeszczepianie – przypuszczalnie przeszczepiona kość służy jako pomost dla nowo wytwarzanej tkanki kostnej.

-Zdolność dostosowywania się do nowych warunków grubość- jeżeli psu usuniemy trzon piszczeli wtedy po pewnym czasie strzałka osiągnie grubość piszczeli

-kształt- w krzywo zrośniętych złamaniach u dzieci czynnościowo nieważne wyrostki kostne stopniowo zanikają, a inne ważniejsze stopniowo wzmacniają się.

Okostna i ochrzęstna

Błona włóknista, silnie unaczyniona i unerwiona, którą bez większego wysiłku można oddzielić o kostnego podłożą

Budowa dwuwarstwowa: zewnętrzna włóknista, wewnętrzna rozrodcza

Od warstwy zewnętrznej włókna (Sharpeya ) odgałęziają się łukowato i wnikają w kość. Przez to okostna jak i więzadła i ścięgna promieniujące w nią ściśle łączą się z kością.

Włókna okostnej mają określony przebieg.

Grubość okostnej jest różna w zależności od tego czy przyczepiają się ścięgna mięśni do niej czy też nie.

Warstwa wewnętrzna jest bogatsza w składniki komórkowe. Zawiera komórki kościotwórcze, które giną gdy kostnienie się kończy, a występują ponownie gdy wytwarza się kostnina ( złamanie )

Bogate unerwienie – silny ból w razie uderzenia o kość ( np. Brzeg przedni kości piszczelowej )

Okostna- rola:

• Ochrona

• Odżywienie

• Czynnik rozwoju

• Czynnik regeneracji

Unaczynienie kości:

Z okostnej wnikają do kości liczne tętniczki przez otwory naczyniowe

Z naczyń bezpośrednio wnikających do kości widoczne przede wszystkim w trzonach kości długich. Istotę zbitą przenikają skośnie 1 lub 2 kanały odżywcze wysłane przedłużeniem okostnej. Otwory odżywcze położone są w pobliżu środka trzonu. W jamie szpikowej naczynie dzieli się na gałąź wstępującą i zstępującą.

Przebieg tętnic kostnych nie jest obojętny dla leczenia złamań. Przez uszkodzenie tętnicy odżywczej zaopatrzenie okostnej może być ograniczone, a zaopatrzenie szpiku zniesione, przez to wytwarzanie kostniny może być utrudnione.

Połączenia kości:

• Ścisłe lub nieruchome

• Więzozrost

• Chrząstkozrost

• Kościozrost

• Wolne zwane maziowymi czyli stawy

• Połączenia ścisłe

Więzozrost:

Włóknisty np. błony międzykostne przedramienia i goleni

Sprężysty np. więzadło żółte

Szew – między kośćmi znajduje się cienka ale bardzo mocna warstwa tkanki łącznej. W zależności od kształtów brzegów kości odróżniamy:

szew gładki

szew łuskowy

szew piłowaty

wklinowanie i jego odmiana szew rozszczepiony lub rowkowy

Połączenia ścisłe:

Chrząstkozrost- częsty w wieku dziecięcym między trzonem i nasadą w postaci chrząstki nasadowej.

Materiałem łączącym jest chrząstka szklista, która z biegiem czasu przekształca się w chrząstkę włóknistą. Np. krążki międzykręgowe

Kościozrost – najmocniejsze połączenie kości, powstaje poprzez kostnienie więzozrostu i chrząstkozrostu.

Typowym zjawiskiem jest kostnienie chrząstek nasadowych i szwów czaszki.

Stawy też mogą kostnieć np. staw y kości krzyżowej.

Połączenia wolne czyli stawy- składniki:

Główne: powierzchnie stawowe

- torebkę stawową

- jamę stawową

Niestałe składniki stawu:

- więzadła stawowe

- krążki stawowe

- łąkotki

- obrąbki stawowe

Powierzchnie i chrząstki stawowe:

Powierzchnie stawowe w zasadzie pokryte są chrząstką szklista

W niektórych stawach chrząstki są włókniste – jeśli równocześnie w stawie występuje krążek stawowy np. staw mostkowo- obojczykowy

Panewka i główka stawowa:

Główka może być w postaci bloczka czy fragmentu kuli

Grubość chrząstki jest różna i zależy przede wszystkim od tarcia.

Najgrubsza warstwa chrząstki występuje w strzałkowej listewce rzepki

( 6mm ). Średnia grubość od 0,5 mm do 2mm

Chrząstki stawowe panewek są przeciętnie bardziej miękkie niż główek

Rzeczywista regeneracja chrząstki stawowej nie jest możliwa, może się tylko wytworzyć zastępcza tkanka włóknisto – chrzęstna. Chrząstka stawowa nie ma bowiem ochrzęstnej, z której mogłaby się regenerować.

Chrząstka stawowa nie jest unerwiona, dzięki temu nie odczuwamy ucisku jako bólu.

Torebka stawowa:

Warstwa zewnętrzna, mocniejsza błona włóknista w miejscy przyczepu do kości przechodzi w okostną

Warstwa wewnętrzna, delikatna, cienka błona maziowa przyczepia się u brzegu chrząstki stawowej.

Więzadła torebkowe przebiegają w ścianie torebki stawowej jako jej zgrubienia np więzadła poboczne stawów międzypaliczkowych.

Więzadła zewnątrztorebkowe np. więzadło poboczne strzałkowe stawu kolanowego

Więzadła wewnątrztorebkowe wpuklające się w jamę stawów np krzyżowe

Torebki różnią się stopniem napięcia, gdy luźna pozwala na szerszy zasięg ruchów w stawie

Mięśnie przebiegające nad stawem są częściowo tak ściśle złączone z torebką że podczas skurczu pociągają torebkę, chroniąc przed grożącym wpukleniem się jej w obręb stawu.

Niektóre mięśnie przez swe ścięgna są ściśle zrośnięte z torebką tak że ścięgno staje się nierozdzielnym jej składnikiem np. ścięgno mięśnia podłopatkowego

Błona maziowa może wytwarzać różnego rodzaju twory:

• fałdy maziowe

• kosmki maziowe

• kaletki maziowe

• Jest silnie unaczyniona i unerwiona, wytwarza maź.

Niestałe składniki stawu:

Więzadła stawowe silniejsze pasma błony włóknistej torebki stawowej, często o nieostrych granicach nie dających się wyodrębnić ze ściany torebki. W innych przypadkach więzadła przebiegają zupełnie niezależnie od ścian torebki.

Więzadła międzykostne pozornie znajdują się w samej jamie stawowej, w rzeczywistości jednak wpuklają w jamę stawową błonę maziową torebki, która oddziela je od jamy np. więzadła międzykostne nadgarstka czy stępu

Obrąbki stawowe zbudowane z chrząstki włóknistej, w postaci pasma pierścieniowatego tworzą przedłużenie panewki. W przekroju trójkątne. W przeciwieństwie do chrząstek stawowych są unaczynione i unerwione. Powiększają oraz pogłębiają panewkę przez to zabezpieczają ruchy a także służą jako sprężyste pierścienie ochronne

Krążki stawowe i łąkotki są to twory włókniste ze zbitej tkanki łącznej lub chrząstki włóknistej, zaopatrzone w nerwy i naczynia

KRĄŻKI stanowią jednolitą przegrodę dzieląc jamę stawową na dwie komory np. staw mostkowo – obojczykowy

ŁĄKOTKI nie stanowią całkowitej przegrody jamy stawowej. Wstępują od obwodu do jamy., kształtu półksieżycowatego, o klinowatym przekroju.

Służą jako „zderzaki” na których załamuje się siła uderzenia, użyteczne jako przesuwalne powierzchnie stawowe i przypuszczalnie wyrównują żle przystosowane do siebie powierzchnie stawowe

Zabezpieczenie aparatu stawowego przed zwichnięciem:

• Kostne np. staw ramienno łokciowy

• Więzadłowe np. staw kolanowy

• Mięśniowe np. staw ramienny

• Czynniki łączące kości w stawie

• Więzadła stawowe czynnik ten byłby w stanie sam jeden utrzymać łączność kości np. w stawie zawiasowym dzięki więzadłom pobocznym. W innych stawach zwłaszcza kulistych więzadła w położeniu pośrednim stawu są tak rozluźnione że nie mogą przytrzymywać powierzchni stawowych.

• Pociąganie mięśni stanowi ogromną siłę, prawie we wszystkich położeniach stawu mięśnie przebiegające nad nim łączą końce stawowe i na tym polega znaczna część pracy mięśni tzw składowa stawowa.

• Ciśnienie powietrza utrzymuje kończynę dolną w panewce stawu biodrowego bez udziału mięśni i więzadeł – stwierdzone na preparatach

• Powłoki zewnętrzne i przyleganie odgrywają znikomą rolę

Mechanika stawów:

Kategorie ruchów w stawach:

• ślizganie

• toczenie

• obracanie

Różne rodzaje ruchów mogą występować w tym samym stawie i rzadko tylko w poszczególnym stawie może się odbywać jeden rodzaj ruchu.

Wszystkie ruchy stawów są obustronne ( zależność od ustalenia )

Rodzaje ukształtowania powierzchni stawowych:

Staw zawiasowy jednoosiowy, główka ma charakter bloczka, zwykle z rowkiem, który jest rynienką kierunkową. Panewka jest negatywem główki, wyposażona w listewkę kierunkową dopasowaną do główki. Oś ruchu ustawiona jest prostopadle do długiej osi kości. Ruchy zgięcia i prostowania. Stałe występowanie więzadeł pobocznych. Np. stawy międzypaliczkowe

Staw obrotowy jednoosiowy, oś stawu przebiega wzdłuż długiej osi kości. Ruchy obrotowe np. staw promieniowo łokciowy bliższy

Staw śrubowy ruch obrotowy dookoła osi podłużnej łączy się z równoczesnym ruchem wzdłuż tej osi np. staw zęba kręgu obrotowego.

Staw elipsoidalny czyli kłykciowy główka o przekroju eliptycznym, wypukła w stosunku do swej osi długiej i krótkiej ( osie długa i krótka ustawione prostopadle do siebie ). Np. staw promieniowo nadgarstkowy. Ruchy zgięcia dłoniowego i grzbietowego oraz przywodzenie i odwodzenie. Z połączenia obu ruchów powstaje ruch obwodzenia.

Staw siodełkowy obie powierzchnie stawowe maja kształt siodła, w kierunku jednej osi wypukłe , wklęsłe w kierunku drugiej, prostopadłej do pierwszej. Np. staw nadgarstkowo śródręczny kciuka. Ruchy przywodzenia i odwodzenia, przeciwstawienia i odprowadzenia

Staw kulisty wolny powierzchnię stawową główki stanowi odcinek kuli, której odpowiada mała wklęsła panewka np. staw ramienny. Ruchy w stosunku do nieskończonej liczby osi. 3 główne

oś poprzeczna – zginanie i prostowanie

oś strzałkowa – przywodzenie i odwodzenie

oś podłużna – nawracanie i odwracanie

Staw kulisty panewkowy główka stawowa jest objęta panewką aż poza równik ( panewka jest znacznie większa niż w stawie kulistym wolnym ). Zakres ruchów, w zasadzie identycznych, jest bardziej ograniczony. Np. staw biodrowy.

Staw nieregularny np. staw mostkowo obojczykowy, częsta obecność krążków

Staw płaski powierzchnie stawowe płaskie lub prawie płaskie, równe lub guzkowate i mniej więcej tej samej wielkości. Dlatego też ruchomość tych stawów jest bardzo silnie ograniczona. Pomimo tego stawy te odgrywają ważną rolę ponieważ powodują większe dostosowanie się szkieletu ręki i stopy do ich zadań np wzmacniając sprężystość stopy gdy przylega do nierównego podłoża. ( stawy te dawniej nazywano półścisłymi ).

Kończyna górna

• OBOJCZYK-CLAVICULA

Powierzchnia stawowo mostkowa-facies articularis sternalis

Koniec barkowy-extremitas acromialis

Koniec mostkowy-extremitas sternalis

Otwór odżywczy-foramen nutricium

Powierzchnia stawowo barkowa-facies articularis acromialis

Kresa czworoboczna-linea trapezoidea

Wycisk więzadła żebrowoobojczykowego-impresssio ligamentum costoclavicularis

Guzek stożkowy-tuberculum conoideum

• ŁOPATKA-SCAPULA

Brzeg górny-margo superior

Dół nadgrzebieniowy-fossa supraspinata

Wyrostek kruczy-processus coracoideus

Bark-acromion

Wyrostek barkowy-processus acromialis

Kąt górny-angulus superior

Wcięcie łopatki-incisura scapulae

Grzebień łopatki-spina scapulae

Kąt boczny-angulus lateralis

Dół podgrzebieniowy-fossa infraspinata

Brzeg przyśrodkowy-margo medialis

Brzeg boczny-margo lateralis

Kąt dolny-angulus inferior

Powierzchnia stawowa barku-facies articularis acromii

Szyjka łopatki-collum scapulae

Wydrążenie stawowe/panewkowe-cavitas glenoidale

Dół podłopatkowy-fossa subscapularis

Guzek podpanewkowy-tuberculum infraglenoidale

Powierzchnia żebrowa-facies costalis

Guzek nadpanewkowy-tuberculum supraglenoidale

Wydrążenie stawowe/panewkowe-cavitas glenoidalis

• Kośc ramienna

Głowa kości ramiennej-caput humeri

Guzek większy-tuberculum majus

Bruzda międzyguzkowa-sulcus intertubercularis

Guzek mniejszy-tuberculum minus

Szyjka anatomiczna-collum anatomicum

Szyjka chirurgiczna-collum chirurgicum

Grzebień guzka mniejszego-crista tuberculi minoris

Grzebień guzka większego-crista tuberculi majoris

Guzowatość naramienna-tuberositas deltoidea

Powierzchnia przednia przyśrodkowa-facies anterior medialis

Powierzchnia  przednia boczna-facies anterior lateralis

Brzeg boczny-margo lateralis

Brzeg przyśrodkowy-margo medialis

Dół promieniowy-fossa radialis

Dół dziobasty-fossa coronoidea

Dół łokciowy-fossa olecrani

Nadkłykieć boczny-epicondylus lateralis

Nadkłykieć przyśrodkowy-epicondylus medialis

Główka kości ramiennej-capitulum humeri

Bloczek kości ramiennej-trochlea humeri

Powierzchnia tylna-facies posterior

• KOŚĆ ŁOKCIOWA

Łokieć-olecranon

Wyrostek dziobasty-processus coronoideus

Wcięcie promieniowe-incisura radialis

Guzkowatość kości łokciowej-tuberositas ulnae

Brzeg międzykostny-margo interosseus

Brzeg przedni-margo anterior

Powierzchnia przednia-facies anterior

Głowa kości łokcowej-caput ulnae

Wyrostek ryclowaty przyśrodkowy-processus styloideus medialis

Wcięcie bloczkowe-incisura trochlearis

Grzebień mięśnia odwracacza-crista musculi supinatoris

Brzeg tylny-margo posterior

Powierzchnia tylna-facies posterior

Obwód stawowy/obwodowa powierzchnia stawowa-circumferentia articularis

• KOŚĆ PROMIENIOWA

Obwód stawowy-circumferentia articularis

Głowa kości promieniowej-caput radii

Szyjka kości promeniowej-collum radii

Guzowatość kości promieniowej-tuberositas radii

Brzeg międzykostny-margo interosseus

Brzeg przedni-margo anterior

Powierzchnia przednia-facies anterior

Wcięcie łokciowe-incisura ulnaris

Wyrostek rylcowaty boczny-processus styloideus lateralis

Powierzchnia stawowo nadgarstkowa-facies articularis carpea

Powierzchnia tylna-facies posterior

Dołek głowy kości promieniowej-fovea capitis radii

• KOŚCI NADGARSTKA

Kość łódeczkowata-os scaphoideum

Kość księżycowata-os lunatum

Kość trójgraniasta-os triquetrum

Kość grochowata-os pisiforme

Kość czworoboczna większa-os trapezium

Kość czworoboczna mniejsza-os trapezoideum

Kość główkowata-os capitatum

Kość haczykowata-os hamatum

• KOŚCI ŚRÓDRĘCZA

Podstawa-basis

Trzon-corpus

Głowa-caput

KOŚCI PALCÓW

Paliczek bliższy-phalanx proximalis

Paliczek środkowy-phalanx media

Paliczek dalszy-phalanx distalis

Trzeszczki-ossa sesamoidea

Kończyna dolna

• KOŚCI KOŃCZYNY DOLNEJ

Kość miednicza-os coxae

Kość krzyżowa-os sacrum

Kość udowa-femur

Rzepka-patella

Kośc piszczelowa-tibia

Kość strzałkowa-fibula

Kośći stępu-ossa tarsi

Kośći śródstopia-ossa metatarsalia

Kości palców stopy-ossa digitorum pedis

• KOŚĆ MIEDNICZA

Dół biodrowy-fossa iliaca

Kość biodrowa-os ilium

Talerz kości biodrowej-ala ossis ilii

Guzowatość biodrowa-tuberositas iliaca

Grzebień biodrowy-crista iliaca

Kolec biodrowy przedni górny-spina iliaca anterior superior

Kolec biodrowy tylny górny-spina iliaca posterior superior

Kolec biodrowy przedni dolny-spina iliaca anterior inferior

Kolec biodrowy tylny dolny-spina iliaca posterior inferior

Powierzchnia uchowata-facies auricularis

Kresa łukowata-linea arcuata

Wcięcie kulszowe większe-incisura ischisdica major

Trzon kości biodrowej-corpus ossis ilii

Trzon kości kulszowej-corpus ossis ischii

Trzon kości łonowej-corpus ossis pubis

Wyniosłość biodrowo-łonowa - eminentieiliopubica

Kolec kulszowy-spina ischiadica

Grzebień kości łonowej-pecten ossis pubis

Gałąź górna kości łonowej-ramus superior ossis pubis

Wcięcie kulszowe mniejsze-incisura ischiadica minor

Bruzda zasłonowa-sulcus obturatorius

Gałąź kości kulszowej-ramus ossis ischii

Kość kulszowa-os ischii

Otwór zasłonowy-foramen obturatum

Kość łonowa-os pubis

Powierzchnia spojeniowa-facies symphysialis

Gałąź dolna kości kulszowej-ramus inferior ossis pubis

Warga zewnętrzna grzebienia biodrowego-labium externum cristae iliacae

Kresa pośladkowa przednia-linea glutea anterior

Kresa pośrednia-linea intermedia

Warga wewnętrzna grzebienia biodrowego-labium internum cristae iliacae

Powierzchnia pośladkowa-facies glutaea

Kresa posladkowa tylnia-linea glutaea posterior

Kresa pośladkowa dolna-linea glutaea inferior

Powierzchnia księżytowata-facies lunata

Dół panewki-fossa acetabuli

Gałąź górna kości łonowej-ramus superior ossis pubis

Wcięcie panewki-incisura acetabuli

Guzek łonowy-tuberculum pubicum

Guz kulszowy-tuber ischiadicum

Gałąź dolna kości łonowej-ramus inferior ossis pubis

• KOŚĆ UDOWA

Głowa kości udowej-caput femoris

Szyjka kości udowej-collum femoris

Dołek głowy-fovea capitis

Krętarz większy-trochanter major

Kresa międzykrętarzowa-linea intertrochanterica

Krętarz mniejszy-trochanter minor

Powierzchchnia przednia-facies anterior

Trzon kości udowej-corpus femoris

Nadkłykieć boczny-epicondylus lateralis

Nadkłykieć przyśrodkowy-epicondylus medialis

Powierzchnia rzepkowa-facies patellaris

Dól krętarzowy-fossa trochanterica

Grzebień międzykrętarzowy-crista intertrochanterica

Guzowatość pośladkowa-tuberositas glutea

Kresa grzebieniowa-linea pectinea

Warga przyśrodkowa kresy chropowatej-labium mediale lineae asperae

Warga boczna kresy chropowatej-labium laterale lineae asperae

Powierzchnia podkolanowa-facies poplitea

Dół międzykłykciowy-fossa intercondylaris

Kłykieć przyśrodkowy-condylus medialis

Kłykieć boczny-condylus lateralis

• RZEPKA

Podstawa rzepki-basis patellae

Powierzchnia przednia-facies anterior

Wierzchołek rzepki-apex patellae

Powierzchnia stawowa-facies articularis

• PISZCZEL

Kłykieć boczny piszczeli-condylus lateralis tibiae

Kłykieć  przyśrodkowy-condylus medialis

Guzowatość piszczeli-tuberositas tibiae

Powierzchnia boczna-facies lateralis

Brzeg międzykostny-margo interosseus

Brzeg przedni-margo anterior

Powierzchnia boczna-facies lateralis

Kostka przyśrodkowa-malleolus medialis

Powierzchnia stawowa strzałki-facies articularis fibularis

Kresa m. łaszczkowatego-linea m. Solei

Otwór odżywczy-foramen nutricium

Powierzchnia tylna-facies posterior

Brzeg przyśrodkowy-margo medialis

Trzon piszczeli-corpus tibiae

Bruzda kostkowa-sulcus malleolaris

Kostka przyśrodkowa-malleolus medialis

Pole międzykłykciowe tylne-area intercondylaris posterior

Wynisłość międzykłykciowa-eminentia intercondylaris

Powierzchnia stawowa górna-facies articularis

Guzek międzykłykciowy przyśrodkowy-tyberculum intercondylare mediale

Guzek międykłykciowy boczny-tuberculum intercondylare laterale

Powierzchnia stawowa górna-facies articularis superior

Pole międzykłykciowe przednie-area intercondylaris anterior

Guzowatość piszczeli-tuberositas tibiae

Powierzchnia stawowa kostkowa-facies articularis malleoli

Powierzchnia stawowa dolna-facies articularis inferior

• STRZAŁKA

Wierzchołek głowy strzałki-apex capitis fibulae

Głowa strzałki-caput fibulae

Powierzchnia boczna-facies lateralis

Brzeg przedni-margo anterior

Brzeg międzykostny-margo interosseus

Kostka boczna-malleolus lateralis

Powierzchnia stawowa kostkowa-facies articularis malleoli

• KOŚCI STĘPU

KOŚĆ SKOKOWA-TALUS

                    Bloczek kości stawowej-trochlea tali

KOŚĆ PIĘTOWA- CALCANEUS

                    Guz piętowy-tuber calcanei

KOŚĆ ŁÓDKOWATA-OS NAVICULARE

KOŚĆ SZEŚCIENNA –OS CUBOIDEUM

KOŚĆ KLINOWATA BOCZNA-OS CUNEIFORME LATERALE

KOŚĆ KLINOWATA POŚREDNIA-OS CUNEIFORME INTERMEDIUM

KOŚĆ KLINOWATA PRZYŚRODKOWA-OS CUNEIFORME MEDIALE

KOŚCI ŚRÓDSTOPIA-OSSA METATARSALIA

Podstawa-basis

Kość śródstopia (I-V) – os metatarsale (I-V)

• KOŚĆI PALCÓW STOPY-OSSA DIGITORUM PEDIS

Podstawa paliczka-basis phalangis

Paliczek bliższy-phalanx proximalis

Trzon paliczka-caput phalangis

Paliczek dalszy-phalanx distalis

Guzowatość paliczka dalszego-tuberositas phalangis distalis

Paliczek bliższy-phalanx proximalis

Paliczek środkowy-phalanx media

Paliczek dalszy-phalanx distalis

• Kręgosłup

• Kręgosłup (vertebral column)

• Składa się z 33-34 kręgów

  • 7 Kręgi szyjne (vertebrae cervicales ) C1-C7

  • 12 kręgów piersiowych (vertbrae thoracicae) Th1-Th12

  • 5 kręgów lędźwiowych (vertebrae lumbales) L1-L5

  • 5 kręgów krzyżowych (vertebrae sacrales) – zrośnięte w kośc krzyżową (os sacrum) S1-S5

  • 4-5 kręgi guziczne (vertebrae coccygeae) – zrośnięte w kośc guziczną (os coccygigis)

• Kręgosłup - krzywizny

3 górne krzywizny są w bezpośrednim – kompensacyjnym stosunku do siebie ( jeżeli krzywizna piersiowa silnie wzrasta to zwiększają się również k. szyjna i lędźwiowa)

Wężowaty kształt związany jest z postawą ciała – przesunięcie środka ciężkości powyżej punktu podpory ( stawy biodrowe). Kształt determinują pociągające mięśnie które warunkują zachowanie równowagi ( mięśnie grzbietu + więzadło żółte )

• Budowa ogólna kręgu

-Trzon kręgu (corpus vertebrae)

-Łuk kręgu (arcus vertebrae)

• 2 nasady łuku

  • Wcięcie kręgowe górne (incisura vertebralis superior)

  • Wcięcie kręgowe dolne (incisura vertebralis inferior)

    • Otwór międzykręgowy (foramen intervertebrale)

• Blaszka łuku

  • Wyrostek kolczysty (proc. spinosus)

  • Wyrostki poprzeczne (proc. transversi)

  • Wyrostki stawowe górne (proc. Articulares superiores)

  • Wyrostki stawowe dolne (proc. Articulares inferiores)

-Otwór kręgowy (foramen vertebrale)

• Kręgosłup - krzywizny

3 górne krzywizny są w bezpośrednim – kompensacyjnym stosunku do siebie ( jeżeli krzywizna piersiowa silnie wzrasta to zwiększają się również k. szyjna i lędźwiowa)

Wężowaty kształt związany jest z postawą ciała – przesunięcie środka ciężkości powyżej punktu podpory ( stawy biodrowe). Kształt determinują pociągające mięśnie które warunkują zachowanie równowagi ( mięśnie grzbietu + więzadło żółte )

• Kręgosłup szyjny

Dźwigacz-atlas

Guzek tylny-tuberculum posterius

Łuk tylny-arcus posterior

Bruzda tętnicy kręgowej-sulcus arteriae vertebralis

Dołek stawowy górny-fovea articularis superior

Otwór wyrostka poprzecznego-foramen transversarium

Masa boczna-massa lateralis

Dołek zębowy-fovea dentis

Wyrostek poprzeczny-processus transversus

Łuk przedni-arcus anterior

Guzek przedni-tuberculum anterius

Otwór kręgowy-foramen vertebrale

Dołek stawowy dolny-fovea articularis inferior

Wyrostek żebrowy-processus costarius

Obrotnik- Axis

Powierzchnia stawowa przednia-facies articularis anterior

Powierzchnia stawowa tylna-facies articularis posterior

Powierzchnia stawowa górna-facies articularis superior

Ząb-dens

Łuk kręgowy-arcus vertebrae

Wyrostek kolczysty-processus spinosus

Wyrostek stawowy dolny-processus articularis inferior

Wyrostek poprzeczny-processus transversus

Trzon kręgu-corpus vertebrae

7my krąg szyjny, kręg wystający

Znacznie większy trzon, zawierający czasem powierzchnię stawową dla 1go żebra

Długi, niepodzielony wyrostek kolczysty

• Kręgosłup piersiowy- vertebra thoraicus

Trzony kręgów klinowate, niższe z przodu, wyższe z tyłu

Na bocznych powierzchniach trzonów występują dołki żebrowe (na kręgach Th1, Th 11, Th12 – pojedyncze, na pozostałych podwójne górne i dolne)

Na przednich powierzchniach końców wyrostków poprzednich znajdują się dołki żebrowe wyrostka poprzecznego

Wyrostki stawowe ustawione są w płaszczyźnie czołowej

Wyrostki kolczyste nachylone są dachówkowato

Otwór kręgowy okrągły

Budowa typowego kręgu piersiowego:

Wyrostek stawowy górny- processus articularis superior

Wciecie kręgowe górne-incisura vertebralis superior

Dołek żebrowy wyrostka poprzecznego-fovea costalis transversalis

Dołek żebrowy górny-fovea costalis superior

Trzon kręgu-corpus vertebrae

Wyrostek poprzeczny-processus transversus

Dołek żebrowy dolny-fovea costalis inferior

Wyrostek stawowy dolny-processus articularis inferior

Wyrostek kolczysty-processus spinosus

Łuk kręgowy-arcus vertebrae

Nasada łuku kręgu-pediculus arcus vertebra

Położenie wyrostków kolczystych- zachodzą na siebie dachówkowato co znacznie ogranicza ruchomość

• Kręgosłup lędźwiowy

Największe spośród kręgów

Masywne trzony o kształcie nerkowatym

Wyrostki żebrowe – pozostałości szczątkowych żeber lędźwiowych

Wyrostki dodatkowe – właściwe wyrostki poprzeczne

Wyrostki suteczkowate na powierzchni bocznej wyrostków stawowych górnych

Wyrostki stawowe ustawione w płaszczyźnie strzałkowej

Wyrostki kolczyste bardzo masywne

Budowa typowego kręgu lędźwiowego

Kręg piersiowy-vertebra thoraicus

Wyrostek stawowy górny-processus articularis superior

Wciecie kręgowe górne-incisura vertebralis superior

Dołek żebrowy wyrostka poprzecznego-fovea costalis transversalis

Dołek żebrowy górny-fovea costalis superior

Trzon kręgu-corpus vertebrae

Wyrostek poprzeczny-processus transversus

Dołek żebrowy dolny-fovea costalis inferior

Wyrostek stawowy dolny-processus articularis inferior

Wyrostek kolczysty-processus spinosus

Łuk kręgowy-arcus vertebrae

Nasada łuku kręgu-pediculus arcus vertebra

• Kość krzyżowa

Powstaje ze zrośnięcia kręgów krzyżowych około 20-25 roku życia

Możemy w niej wyróżnić podstawę, szczyt, powierzchnię miedniczą i powierzchnię grzbietową

Kresy poprzeczne – pozostałości po krążkach międzykręgowych

Częsci boczne – zrośnięte wyrostki poprzeczne

Skrzydło krzyżowe – częśc podstawy leżaca dobocznie od 1go kręgu krzyżowego

Grzebień krzyżowy pośrodkowy – zrośnięte wyrostki kolczyste

Grzebień krzyżowy pośredni – zrośnięte wyrostki stawowe, u dołu tworzą one rożki krzyżowe

Grzebień krzyżowy boczny – zrośnięte wyrostki poprzeczne

Powierzchnia uchowata – znajduje się na zewnętrznej powierzchni części bocznej

• Kość guziczna

Powstaje ze zrośnięcia 4-5 kręgów guzicznych

Wyróżniamy podstawę na której znajdują się rożki guziczne

Często kręgi są zrośnięte asymetrycznie, co powoduje skrzywienie boczne

• Mięśnie

Prostownik grzbietu f funkcjonalne połączenia między segmentami kręgosłupa

Jedną z głównych ról oprócz mięśni grzbietu odgrywają mięśnie brzucha.

• Dysk międzykręgowy

Dyski stanowią 25% długości kręgosłupa

Wysokość dysków wzrasta od góry ku dołowi

W części szyjnej i lędźwiowej są wyższe z przodu

Ilość 23

Zmniejsza wszelkie wstrząsy kręgosłupa

Pierścień włóknisty hamuje ruchy kręgów

Jądro miażdżyste – „wodnista poducha”

• Biomechanika

Biomechanika - bada właściwości mechaniczne tkanek, narządów, układów oraz ruch mechaniczny żywych organizmów - jego przyczyny i skutki. Przyczynami ruchu są siły

• Właściwości fizyczne segmentów ruchowych kręgosłupa

-Neutral zone

-Elastic zone

• Połączenia kręgosłupa

• Połączenia długie – te które łączą więcej niż 2 kręgi ze sobą:

  • Więzadło podłużne przednie (lig. Longitudinale anterior) – zaczyna się na guzku gardłowym części podstawnej kości potylicznej, przyczepia się do guzka przedniego, obejmuje przednie powierzchnie trzonów kręgów i krążków międzykręgowych, kończy się na powierzchni miedniczej k. krzyżowej

  • Więzadło podłużne tylne (lig. Longitudinale posterior) – rozpoczyna się na stoku k. potylicznej i przednim brzegu otworu wielkiego, bignie wzdłuż tylnej powierzchni trzonów kręgów i krążków międzykręgowych i kończy w górnym odcinku kanału krzyżowego

  • Więzadło nadkolcowe – łączy wyrostki kolczyste, zaczynając od C7 a kończąc na grzebieniu pośrodkowym

  • Więzadło karkowe – Przyczepia się do grzebienia potylicznego zewnętrznego, guzka tylnego kręgu szczytowego oraz do wyrostków kolczystych kręgów C2-C7

• Połączenia krótkie – te które łączą 2 sąsiednie kręgi:

  • Wyrostki stawowe – połączenia międzykręgowe (juncture intervertebrales)

  • Łuki kręgów – więzadła żółte (lig. Flava)

  • Wyrostki poprzeczne – więzadła międzypoprzeczne (lig. Intertransversaria)

  • Wyrostki kolczyste – więzadła międzykolcowe
    (lig. Interspinalia)

  • Trzony kręgów – krążki międzykręgowe

• Kręgosłup jako całość

Kanał kręgowy:

• Od przodu: tylne powierzchnie trzonów kręgów oraz więzadło podłużne tylne

• Od boków: nasady łuków kręgów

• Od tyłu – blaszki łuków kręgu i więzadła żółte

Boczna ściana kanału jest niepełna – znajdują się tam otwory międzykręgowe

Otwór międzykręgowy

• Od góry: wycięcie kręgowe dolne kręgu leżącego u góry

• Od dołu: wycięcie kręgowe dolne kręgu leżącego u dołu

• Od przodu: Powierzchnie tylne trzonów sąsiednich kręgów i krążka międzykręgowego

• Od tyłu – wyrostki stawowe sąsiadujących kręgów

Zawiera: nerw rdzeniowy, zwój międzykręgowy, gałąź rdzeniowai jej podział na tętnice korzeniowe, żyły łączace sploty żylne kręgowe wewnętrzne i zewnętrzne

• Kształt: mięśnie długie głównie na kończynach

-mięśnie szerokie wytwarzanie ścian jam ciała

-mięśnie krótkie tam gdzie ruchy są nieznaczne ale wymagają dużej siły np. dookoła kręgosłupa

-mięśnie mieszane np. m. prosty brzucha

• Mięśnie szkieletowe – budowa makroskopowa

Przyczepy znaczna większość mięśni prążkowanych przytwierdzona jest obu końcami do szkieletu. Każdy mięsień ma co najmniej 2 punkty przyczepu ( przyczep początkowy i końcowy ).

• Przytwierdzenie – bezpośrednio

- za pośrednictwem ścięgna

• Ścięgna – walcowate

- spłaszczone

- rozcięgno szeroka płaska błona

• Skład mięśnia

-Brzusiec kurczliwa masa

-Ścięgno twór włóknisty, bardzo odporny, sprężystość nieznaczna, rozciąga się tylko do około 4% swej długości

-Część początkową mięśnia nazywamy też głową, część końcową ogonem. - m. dwugłowy

- m. trójgłowy

- m. czworogłowy

• Stosunek brzuśca mięśnia do ścięgna

Mięsień płaski kierunek włókien ścięgna stanowi prostolinijne przedłużenie kierunku włókien mięśnia

Mięsień wrzecionowaty podobny stosunek jak w mięśniu płaskim. Długie lecz stosunkowo nieliczne włókna mogą wykonywać ruch rozległy, lecz nie bardzo silny bo stopień skracania się mięśnia jest zależny od długości jego włókien a siła – od liczby włókien

Mięsień półpierzasty i pierzasty włókna mięśniowe po krótkim przebiegu dochodzą do ścięgna z jednej ( m. półpierzasty ) lub z obu stron ( m. pierzasty ). Oba te mięśnie mają liczne ale krótkie włókna i mogą wykonywać ruchy niezbyt rozległe, lecz silne.

Niektóre mięśnie posiadają ścięgno pośrednie które dzieli mięsień na dwa brzuśce. Inne mięśnie mogą być przedzielone przez smugi ścięgniste.

• Narządy pomocnicze mięśni

Powięzie otaczają poszczególne mięśnie, grupy mięśni. Układ włókien jest cechą charakterystyczną powięzi: równoległe do siebie, prostopadłe do kierunku włókien mięśniowych. Ustalają wzajemne położenie mięśni, obejmują również ścięgna przez to utrwalają też położenie ścięgien lub przytwierdzają ścięgna do podłoża.

Powięź otacza mięsień na zewnątrz od namięsnej; między oboma blaszkami jest cienka warstwa luźna tkanki łącznej co umożliwia ślizganie się mięśnia w cewie powięziowej.

W miejscu styku powięzi ze sobą przebiegają naczynia i nerwy. Miejsca te mają szczególne znaczenie gdyż są one przeważnie drogami szerzenia się procesów ropnych.

Powięź poszczególnego mięśnia służy do ustalenia położenia mięśnia np. przebiegającego śrubowato jak m. krawiecki który bez nadania mu kierunku przebiegałby podczas skurczu w linii prostej

Powięzie służą również jako miejsca przyczepów mięśni.

Kaletki maziowe znajdują się między narządami wszędzie tam gdzie przy ruchach należy zmniejszyć tarcie do minimum i ułatwić ślizganie się narządów względem siebie. Składają się z zewnętrznej warstwy włóknistej i delikatnej maziowej warstwy wewnętrznej.

Pochewka ścięgna są to „kaletki” obejmujące ścięgna mięśni. Błona maziowa składa się z 2 blaszek. Blaszka ścienna i blaszka trzewna przechodzą nieprzerwalnie jedna w drugą. Całość otacza warstwa włóknista. Więzadła pochwowe wzmacniają powierzchnie pochewki. Pochewki ścięgien zmniejszając tarcie ułatwiają ślizganie się ścięgna na kości oraz przytrzymują je we właściwym położeniu w stosunku do kości.

Bloczki dookoła nich owijają się ścięgna mięśni , zmieniając przeważnie kierunek przebiegu i pociągania mięśnia.

Trzeszczki są to kostki włączone w ścięgna mięśni w pobliżu ich przyczepu. Ich działanie jest podobne do działania bloczka. W zależności od wielkości trzeszczki kierunek ścięgna zostaje zmieniony w większym lub mniejszym stopniu.

• Fizyczne i biologiczne właściwości mięśni

Sprężystość najmniejsza podczas zmęczenia mięśnia. W wieku dziecięcym sprężystość jest bardzo duża i maleje wraz z biegiem lat dlatego też na starość łatwo przekracza się granicę sprężystości mięśnia i może nastąpić jego zerwanie.

Napięcie każde żywe włókno mięśniowe wykazuje pewien nieznaczny stan napięcia. Jest to napięcie spoczynkowe, nie podlega naszej woli i znajduje się pod wpływem autonomicznego układu nerwowego. Podczas snu jest ono zmniejszone. Wpływ na napięcie mają: czynniki psychiczne, fizyczne, czynność gruczołów wydzielania wewnętrznego szczególnie gruczołów płciowych.

Skurcz pod wpływem bodźców: chemicznych, mechanicznych, termicznych, elektrycznych. W warunkach fizjologicznych bodźce pochodzą z OUN. Są to bodźce przerywane w przeciwieństwie do bodźców ciągłych, wywołujących stałe spoczynkowe napięcie. Zdolność skracania pozwala na zmniejszenie długości spoczynkowej do połowy. Podczas skurczu mięsień może twardnieć. Jeśli mięsień kurczy się bez oporu wtedy nie twardnieje.

Tylko część energii mięśnia przemienia się w pracę mechaniczną. Druga część, większa wyzwala się w postaci ciepła.

Produkty rozpadu (dwutlenek węgla i kwas mlekowy) zmniejszają sprawność mięśnia. Mięsień się nuży.

• Mechanika mięśni

-Mięśnie jednostawowe

-Mięśnie dwustawowe

-Mięśnie wielostawowe

Pierwsze leżą w głębi, ostatnie bardziej powierzchownie

Mięsień może wywoływać ruchy w stawie nad którym nie przebiega-wtedy działa na odległość, np. mięsień ramienny zbliża do siebie ramię i przedramię. Przedramię zgina się, ramię cofa się ku tyłowi, zostaje wykonany ruch w stawie ramiennym.

• Praca dynamiczna

Praca statyczna-gdy oba przyczepy pomimo pracy mięśni pozostają w tej samej odległości, np. przy ustalaniu stawów.Jest to postać najbardziej nużącej pracy mięśni.

• Kształtowanie ruchów

W pracy mięśni biorą udział całe grupy mięśni:

-Synergiczne-mięśnie współdziałające

-Antagonistyczne-mięśnie wykonujące ruch przeciwny

W każdym ruchu czynne są obie grupy jednocześnie, a jedna z nich pracuje znacznie silniej niż druga. Przy skurczu zginaczy prostowniki nie są bierne tylko słabiej pobudzone i rozciągają się. Opór przeciw rozciąganiu jest regulowany przez układ nerwowy i zjawisko to jest ważne dla płynności ruchu (jeżeli zginamy tułów do przodu, mięśnie grzbietu muszą powoli poddawać się). Jeżeliby od razu utraciły wszelkie napięcie tułów przewróciłby się do przodu.

• Koordynacja ruchów

Koordynacją nazywamy dokładne wykonanie celowego zespołu ruchów wywołanych przez kombinację unerwienia. Naszej woli nie podlega skurcz poszczególnych mięśni, lecz tylko ruch przez nie wywołany (ruchy a nie mięśnie są reprezentowane w OUN)

Tylko ruchy oddychania ,ssania i łykania są wrodzone, odziedziczone po przodkach i ustalone w ciągu rozwoju rodowego. Wszystkie inne koordynacje muszą być stopniowo nauczone na podstawie własnego doświadczenia

• Linia działania siły mięśnia

Na ogół otrzymujemy ją łącząc linią prostą środek powierzchni przyczepu początkowego ze środkiem powierzchni przyczepu końcowego (wyłącznie wtedy gdy mięsień w całym swym przebiegu zachowuje kierunek prostolinijny)

Gdy mięsień zbacza ze swojej prostej drogi, czy to owijając się o wyrostek chrzęstny lub kostny czy trzeszczkę, mięsień przybiera kierunek odmienny od początkowego (linia działania mięśnia przebiega bezpośrednio między przyczepem końcowym a wyrostkiem)

Linia działania mięśnia często w ogóle nie znajduje się w obrębie brzuśca, lecz w obrębie ścięgna końcowego. Ma to wielkie znaczenie praktyczne. Możemy operacyjnie zastąpić mięsień uszkodzony przez zszycie jego miarodajnego odcinka ścięgna z częścią innego mięśnia

• Siła mięśnia

Zależna od grubości nie od długości

Przekrój fizjologiczny-praktycznie obejmuje wszystkie włókna.

Bezwzględna siła mięśnia-przeciętnie 10 kg/1 cm².Całą siłę mięśnia otrzymujemy mnożąc jego przekrój fizjologiczny przez 10.Jest wartością średnią dla różnych stopni napięcia

• Praca mięśnia

Praca jest iloczynem siły i drogi.

Największą zdolność do pracy osiąga mięsień, gdy może się skurczyć od stanu swego największego rozciągnięcia do największego skurczu. W codziennym życiu nieświadomie korzystamy z tego; aby osiągnąć możliwie najsilniejsze zgięcie kończyn, odprowadzamy je najpierw w położenie krańcowego wyprostu, np. przy rzucaniu kamieniem czy kopaniu piłki.

• Dźwignie

Typ I

Dźwignia dwuramienna, w której punkt oparcia jest położony między punktem przyłożenia siły i punktem przyłożenia oporu

Stan równowagi: siła x jej ramię = opór x jego ramię

By użyć małej siły należy wydłużyć jej ramię

Np. w ruchach głowy: punkt oparcia stanowi staw szczytowo-potyliczny

mięśnie potylicy działają jako siła

masa głowy działająca w kierunku pochylenia jej do

przodu działa jako opór.

Typ II

Jest dzwignią jednoramienną, w której punkt przyłożenia siły i opór znajdują się po jednej stronie punktu oparcia. Ramię siły jest dłuższe niż ramię oporu

Również tutaj: siła x jej ramię = opór x jego ramię

W dźwigni tej za pomocą małej siły i długiego ramienia dźwigni można przezwyciężyć duża siłę oporu

Np. stopa ludzka: kiedy unosimy piętę wraz z całym ciałem punktowi oparcia odpowiadają głowy kości śródstopia. Siła ma swój punkt przyłożenia na powierzchni tylnej kości piętowej.Opór stanowi masa ciała.Jego punkt przyłożenia znajduje się na poziomie stawu skokowego górnego.

Typ III

Dźwignia jednoramienna o ramieniu siły krótszym od ramienia oporu

siła x jej ramię = opór x jego ramię

dźwignia ta jest mało oszczędna i wymaga silnych mięśni

Najbardziej rozpowszechniona w ustroju.

Np. zgięcie przedramienia w stosunku do ramienia:

-punkt oparcia leży w stawie łokciowym

-opór stanowi przedramię i ręka

-siłę wytwarzają mięsień ramienny i dwugłowy, a punkt przyłożenia siły

-odpowiada przyczepowi tych mięśni