Francja, Republika Francuska– państwo, którego część metropolitarna znajduje się w Europie Zachodniej, posiadające 4 departamenty zamorski(Gwadelupa, Martynika, Gujana i wyspa Reunion), a także inne jeszcze terytoria(Nowa Kaledonia i Polinezja).
Francuzi często nazywają swój kraj l'Hexagone (sześciokąt) – pochodzi to od kształtu Francji metropolitarnej.
Francja graniczy z Belgią, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcarią, Włochami, Monako, Andorą i Hiszpanią. Terytoria zamorskie graniczą również z Brazylią, Surinamem i Antylami Holenderskimi. Kraj jest także połączony z Wielką Brytanią przez tunel pod kanałem La Manche.
Powierzchnia Francji wynosi 551 500km2, liczba ludności to około 51 mln, w większości katolików. Ponadto mieszka tam wielu protestantów i ok. 5 mln muzułmanów różnych grup etnicznych.
Językiem urzędowym jest francuski, chociaż istnieje też wiele języków regionalnych, np. prowansalski, bretoński, alzacki, baskijski itp. Stolicą jest Paryż- stanowiący centrum polityczne, ekonomiczne i kulturalne kraju (odwiedzany co roku przez ok. 30mln turystów).
Francja to republika konstytucyjna, w której władza ustawodawcza należy do parlamentu(senat i zgromadzenie narodowe), a władzę wykonawczą sprawują: prezydent jako głowa państwa oraz premier na czele rządu. Konstytucja republiki zapewnia także niezależność trzeciej władzy, tj. sądownictwa.
Walutą we Francji od 2002r. jest euro. Święto narodowe obchodzone jest 14 lipca, ustanowione na pamiątkę zdobycia Bastylii w 1789r.
Francja ze względu na swoją liczbę ludności, potencjał gospodarczy, pozycję w Europie, silną armię, uchodzi za jedno z najpotężniejszych państw świata.
Francja w UE
Od powstania Unii Europejskiej, Francja była siłą napędową wielu projektów europejskich. Najbardziej zasłużonymi mężczyznami w stworzeniu UE byli Francuzi: Jean Monnet, Robert Schuman, a także Jacques Delors, który prowadził Wspólnotę Europejską w okresie gwałtownej transformacji w latach 1985 i 1995. Francja uczestniczy we wszystkich z najbardziej daleko idących projektów unijnych, w tym Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Konwencji z Schengen .
Jednak nie oznacza to, że Francuzi zawsze przyjmowali działania UE bezwarunkowo. Prezydent Francji w 1960 roku, był zdecydowanym krytykiem integracji europejskiej. Debaty i referenda pokazały, że wielu ludzi we Francji ma inną wizję Europy, akcentując ochronę socjalną nad promocją wolnego rynku.
Niemniej jednak Francja pozostaje w centrum polityki UE. Kraj jest największym beneficjentem UE Wspólnej Polityki Rolnej (WPR), która kosztuje 41% rocznego budżetu UE . Francja jest również bardzo wpływowa w Unii Europejskiej. Posiada 29 głosów w Radzie Unii Europejskiej (taka sama liczba jak w Wielkiej Brytanii, Niemczech i Włoszech) i wybiera 72 eurodeputowanych. Francja sprawowała prezydencję w Radzie Unii Europejskiej przez sześć miesięcy od 1 lipca 2008.
System bezpieczeństwa
We Francji występuje wielopodmiotowy model ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Oznacza to, że zadania administracyjne w tym zakresie wykonuje kilka podmiotów.
Francja ma 3 systemy organizacji policyjnych, którymi są:
Policja narodowa
Żandarmeria narodowa
Policje municypalne
Policja narodowa podległa jest MSW. Bezpośrednio policja narodowa kierowana jest przez Dyrektora Generalnego powoływanego przez RM. W jej skład wchodzą, m.in.:
Policja porządku publicznego
Policja kryminalna,
Służba wywiadu,
Służba kontrwywiadu,
Policja lotnicza,
Policja graniczna.
Łącznie, ponad 125 tysięcy funkcjonariuszy.
Policja porządku publicznego.
Policja porządku publicznego jest najliczniejsza. Do jej zadań należy: utrzymanie bezpieczeństwa i porządku publicznego, nadzór nad ruchem drogowym, a także wykrywanie drobniejszych miejscowych przestępstw kryminalnych.
Policja miejska wykonuje swoje zadania na terenie miast liczących powyżej 10tys mieszkańców. Prawie połowę tej formacji stanowią kobiety.
W strukturze policji francuskiej są też republikańskie kompanie bezpieczeństwa (odpowiedniki polskich oddziałów prewencji). Wykorzystywane są do zabezpieczania wielkich zgromadzeń, demonstracji, katastrof. Ponadto zajmują się ochroną obiektów, ochroną ważnych dostojników państwowych i zagranicznych, kontrolą ruchu drogowego, pomocą dla osób na terenach objętych klęskami żywiołowymi.
Policja kryminalna
Odznacza się dużym stopniem centralizacji. Centralna Dyrekcja Policji Kryminalnej ma siedzibę w Paryżu. Podlega jej 20 regionalnych dyrekcji policji i Dyrekcja Policji Kryminalnej w Paryżu. Zajmuje się zwalczaniem przestępczości na terenie całego kraju, współpracuje z sędziami śledczymi i prokuraturą.
Policja wywiadu
Ma charakter policji politycznej. Zbiera dla rządu informacje istotne ze względu na stan bezpieczeństwa państwa. Zbiera także informacje o działalności terrorystycznej, sprawuje policyjny nadzór nad separatystami i ugrupowaniami ekstremistów. Niezależnie od tego zajmuje się rozpracowywaniem podziemia ekonomicznego i ściganiem przestępców gospodarczych, głownie popełniających przestępstwa związane z hazardem. Kompetencje tej policji określa Dyrektor Generalny Policji Państwowej.
Policja kontrwywiadu
Służba kontrwywiadu również podlega Dyrektorowi Generalnemu Policji Państwowej. Ma charakter policji politycznej. Przeciwdziała szpiegostwu ekonomicznemu, terroryzmowi oraz zajmuje się śledzeniem działalności nielegalnych organizacji skupiających cudzoziemców. Kontrwywiad jest formacją bardzo nieliczną, zatrudniającą ok. 1,5 tys funkcjonariuszy. Ma uprawnienia policji kryminalnej.
Żandarmeria Narodowa
Oryginalnym rozwiązaniem w systemie organów bezpieczeństwa i porządku publicznego Francji jest istnienie Żandarmerii Narodowej podległej ministrowi obrony narodowej. Tradycyjnie żandarmeria jest policją działającą na potrzeby i w obrębie sił zbrojnych. W tym przypadku zadania na rzecz wojska żandarmeria wykonuje tylko w 10% swoich wszystkich zadań. Pozostałe zadania dotyczą środowiska cywilnego. Obecnie Żandarmeria Narodowa zatrudnia ponad 90 tysięcy żandarmów.
Żandarmeria rozmieszczona jest na terenie całego kraju i wykonuje zadania na rzecz różnych resortów. Na czele żandarmerii stoi dyrektor generalny. Składa się ona z dwóch pionów: żandarmerii departamentalnej i mobilnej.
Żandarmeria departamentalna
Ma najbliższy kontakt z obywatelami. Czuwa nad bezpieczeństwem publicznym na terenie całego kraju, w poszczególnych dzielnicach, w miastach i na wsi. Brygady żandarmerii przyjmują skargi na czynności urzędników sądowych, dokonują nagłych interwencji, są wzywane do wypadków, włamań, prowadzą dochodzenia itp. W ramach żandarmerii departamentalnej funkcjonują jednostki specjalistyczne:
-PSIG- odziały prewencyjne i interwencyjne patrolujące miejsca szczególnie zagrożone przestępczością
-ER, BR, BRD, SR- ekipy, brygady, sekcje dochodzeniowe, które przy oddziałach żandarmerii wykonują wyłącznie zadania policji dochodzeniowej i kryminalnej.
-BPDJ- brygady prewencyjne ds. przestępczości nieletnich
- żandarmeria drogowa- zajmuje się monitorowaniem sieci autostrad i dróg
-jednostki górskie- patrolują i prowadzą misje ratownicze w najważniejszych masywach górskich Francji
-żandarmeria morska- realizuje zadania żandarmerii na wodach przybrzeżnych Francji
Żandarmeria mobilna
To drugi pion Żandarmerii Narodowej. Tworzą ją oddziały rozmieszczone na całym obszarze Francji. Żandarmi mobilni przez ponad 200 dni w roku zachowują pełną dyspozycyjność i są przemieszczani na terenie całego kraju. Biorą także udział w misjach zagranicznych. Ich głównym zadaniem jest utrzymanie i przywracanie porządku publicznego oraz wspomaganie jednostek żandarmerii departamentalnej w zapewnianiu bezpieczeństwa publicznego. Żandarmeria mobilna zabezpiecza także wielkie imprezy i sezonowe migracje ludności w czasie wakacji.
Policja municypalna
Francuski system ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego w niektórych gminach wspierany jest przez policje municypalne. Obecnie ze względu na wzrost zagrożenia przestępczością niektóre bogatsze gminy coraz częściej powołują własne policje. Policje te podporządkowane są merom i mają stosunkowo niewielkie kompetencje. Do ich podstawowych zadań należy zapewnienie porządku i spokoju w miejscach publicznych. Według aktualnych ocen we Francji obecnie jest ponad 20 tysięcy funkcjonariuszy policji municypalnej.
Praca w policji i żandarmerii
Warunkiem przyjęcia do pracy w policji i żandarmerii jest posiadanie obywatelstwa Francji, Rekrutacja, zarówno mężczyzn jak i kobiet, odbywa się na podstawie testu selekcyjnego. Szkolenie policjantów odbywa się w różnych pod względem poziomu ośrodkach i szkołach. Wszyscy policjanci i żandarmi posiadają broń osobistą. Policjant może nosić broń, ale ma prawo jej użyć tylko w obronie własnej lub obronie innych osób. Użycie broni w innych okolicznościach może stanowić podstawę sankcji dyscyplinarnych bądź karnych.
Państwo wymaga od policjantów i żandarmów ścisłego wykonywania obowiązków służbowych, odpowiedzialności, posłuszeństwa, profesjonalizmu i godnego zachowania. Wszystkich policjantów obowiązuje kodeks etyczny i przewidziane są sankcje za naruszenie jego przepisów. Działalność policjantów i żandarmów podlega kontroli, nie tylko ze strony przełożonych, ale także funkcjonariuszy Inspekcji Generalnej Policji, Prefektury Policji Paryskiej, Inspekcji generalnej żandarmerii oraz władz sądowych.
Francja jako członek UE uczestniczy w działaniach europejskich struktur policji i wymiaru sprawiedliwości:
-Europolu- jako centrum gromadzenia, analizy i rozpowszechniania informacji
- Eurojustu- europejskiej instytucji sądowej, której misją jest pomoc w ściganiu i dochodzeniu poważnej, ponadgranicznej przestępczości w UE,
-OLAF- czyli agencji Komisji Europejskiej, odpowiedzialnej za dochodzenie w sprawach oszustw przeciw interesom UE oraz korupcji.
System penitencjarny
Podlega MS. Istnieje 185 zakładów karnych różnego typu:
-117 zakładów odbywania kar krótkoterminowych i zatrzymań przedprocesowych
-6 więzień do wykonywania najdłuższych wyroków
- 26 zakładów mieszanych do wykonywania krótkich wyroków, z wydziałami dla długich czasowo wyroków
-13 zakładów karnych półotwartych dla więźniów mających zwolnienia na pracę
Kara śmierci została zniesiona w 1981r. Sankcje karne to głownie kary więzienia (od 6 miesięcy do dożywocia) a także kara grzywny lub konfiskata majątku.
Służba celna
Podlega Ministrowi Gospodarki, Finansów i Przemysłu,
Zatrudnia ok. 20 tysięcy pracowników,
Posiada rozbudowaną sieć swoich pracowników za granicą,
Podzielona na dyrekcje,
Zadania:
Pobór należności,
Kontrolowanie ruchu towarów między Francją a innymi krajami,
Ochrona bezpieczeństwa publicznego i krajowego bezpieczeństwa zewnętrznego,
Zwalczanie obrotu narkotykami i prania brudnych pieniędzy,
Zwalczanie nielegalnej imigracji i nielegalnej pracy,
Prowadzenie statystyk handlu zagranicznego.
Straż pożarna
Istnieją dwie kategorie:
Straż Pożarna Paryża i Marsylii- są to jednostki wojskowe zapewniające ochronę przeciwpożarową,
Cywilne straże pożarne- podległe MSW
Zatrudnionych jest ponad 250 tys. Strażaków,
Na wyposażeniu jest 15 tys. wozów strażackich,
Istnieje ponad 10 tys. ośrodków ratowniczych