Podłoże powstawania punktów spustowych
Punkt spustowy – jest to miejsce o zwiększonej wrażliwości na ucisk, mogące dawać rzutowanie objawów (zwykle bólowych) na inne okolice ciała. Punkty spustowe występują w niemal wszystkich strukturach miękkich ciała człowieka: mięśnie, powięzie, okostna, więzadła, skóra.
Ogólne czynniki powodujące powstawanie punktów spustowych:
Nadmierne przeciążenie mięśnia – zwłaszcza długotrwałe utrzymywanie mięśnia w skurczu izometrycznym, który powoduje ograniczenie dopływu krwi do mięśnia
Podrażnienie, uszkodzenie, uraz – po uszkodzeniu mięśnie do okolicznych tkanek zostają uwolnione drażniące substancje, które mogą wywołać obrzęk w obrębie tkanki mięśniowej, a także inicjować błędne koło ból-napięcie-ból
Dolegliwości bólowe – każdy ból może generować nadmierne napięcie mięśnia , co predysponuje do powstania punktu spustowego
Obronne napięcie mięśniowe – w przypadku bólu lub uszkodzenia tkanek pojawia się napięcie mięśni tej okolicy
Przedłużające się skrócenie – gdy mięsień znajduje się przez dłuższy czas w pozycji zbliżenia przyczepów wykazuje tendencję do wzmożonego napięcia
Przedłużające się rozciągnięcie – rozciągnięcie mięśnia przedłużające się w czasie, lub zbyt gwałtowne prowadzi do wyzwolenia odruchu na rozciąganie i powoduje odruchowe napięcie mięśnia.
Jedną z najbardziej znanych teorii powstawania punktów spustowych jest tzw. hipoteza kryzysu energetycznego. W teorii tej ogromną rolę odgrywa ją cząsteczki ATP, które dostarczają energii niezbędnej do funkcjonowania komórki.
Dzięki obecności cząsteczek ATP zachodzi mechanizm rozerwania wiązania mostka miozynowo-aktynowego oraz reabsorpcja jonów wapnia przez siateczkę sarkoplazmatyczną po wykonaniu skurczu sarkomeru. W przypadku, gdy zabraknie cząsteczek ATP mostki miozynowo-aktynowe nie ulegną rozerwaniu, a sarkomer nie będzie mógł się rozluźnić. Ponadto niedobór cząsteczek ATP powoduje, że jony wapnia nie zostają resorbowane do siateczki śródplazmatycznej, co sprawia, że będzie utrzymywany skurcz mięśnia. Może to doprowadzić do powstania punktu spustowego.
Głównym powodem niedoboru cząsteczek ATP jest ischemia w obszarze sarkomeru, spowodowana wzmożonym napięciem włókien mięśniowych. Kurczący się mięsień powoduje jednocześnie zwężenie naczyń krwionośnych, znajdujących się w jego obrębie i w efekcie ogranicza przepływ krwi. Jest to przyczyną utraty zaopatrzenia mięśnia w substancje odżywcze, również te, które są niezbędne do produkcji ATP.
Warto też zwrócić uwagę na mechanizm tzw. błędnego koła skurcz-niedokrwienie: skurcz mięśnia powoduje niedokrwienie, skutkujące deficytem ATP, bez ATP mięsień nie może się rozkurczyć pozostając w napięciu, z kolei napięcie odcina dopływ krwi nasilając ischemię.