Katarzyna Siek, Pedagogika Pracy z Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, Rok I
Komunikacja pomiędzy rodzicami i dziećmi w rodzinach
dotkniętych emigracją zarobkową
Cele badań:
- cel teoretyczno-poznawczy: poznanie przebiegu komunikacji pomiędzy rodzicami
i dziećmi w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową;
- cel praktyczno-wdrożeniowy: wyciągnięcie wniosków do opracowania sposobów pomocy rodzinom dotkniętym emigracją zarobkową w polepszeniu komunikacji między rodzicami i dziećmi.
Przedmiot badań
- rodzice i dzieci z rodzin dotkniętych emigracją zarobkową oraz przebiegająca między nimi komunikacja.
Problemy badawcze
a) problem główny: Jak przebiega komunikacja między rodzicami i dziećmi w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową?
b) problemy szczegółowe:
1. Jaka jest tematyka rozmów w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową?
2. Jakie formy komunikacji występują pomiędzy rodzicami a dziećmi z rodzin dotkniętych emigracją zarobkową?
3. Jakie formy komunikacji między rodzicami a dziećmi są najbardziej pożądane z punku widzenia dziecka i rodzica z rodzin dotkniętych emigracją zarobkową?
4. Jakie czynniki determinują wybór określonych form komunikacji w rodzinach dotkniętych emigracja zarobkową?
5. Kto jest najczęstszym inicjatorem nawiązywania kontaktów w rodzinach dotkniętych emigracja zarobkową?
6. Ile czasu tygodniowo rodzice dzieci z rodzin dotkniętych emigracja zarobkową poświęcają na komunikację?
7. Jak często rodzice emigrujący zarobkowo komunikują się ze swoimi dziećmi?
8. Jakie są trudności występujące w procesie komunikacji między rodzicami a dziećmi w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową?
9. Jakie są skutki ograniczonego kontaktu pomiędzy rodzicami a dziećmi z rodzin dotkniętych emigracją zarobkową?
10. Jakie próby ulepszenia komunikacji podejmują rodzice a jakie dzieci w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową?
c) problemy zależnościowe:
1. Czy wiek dziecka warunkuje tematykę rozmów z rodzicami emigrującymi zarobkowo?
2. Czy wiek dziecka różnicuje skutki ograniczonego kontaktu pomiędzy rodzicami a dziećmi z rodzin dotkniętych emigracją zarobkową?
3. Czy płeć emigrującego rodzica warunkuje częstość komunikowania się z dzieckiem?
4. Czy wiek emigrującego rodzica różnicuje formy komunikacji z dziećmi?
Hipotezy
1. Założono, że wiek dziecka warunkuje tematykę rozmów z rodzicami emigrującymi zarobkowo i przyjęto, że z dziećmi młodszymi rodzice rozmawiają głównie o sytuacji w domu, szkole i ich relacjach z rówieśnikami, natomiast ze starszymi także o sytuacji ekonomicznej i zdrowiu.
2. Założono, że wiek dziecka różnicuje skutki ograniczonego kontaktu pomiędzy rodzicami a dziećmi z rodzin dotkniętych emigracją zarobkową i przyjęto, że zarówno dzieci młodsze jak i starsze odczuwają rozluźnienie więzi z rodzicami, stres, nieufność i poczucie osamotnienia a także mają problemy szkolne, jednak dzieci starsze częściej przynależą do subkultur, doświadczają silnych negatywnych emocji tj. gniew oraz przejawiają zachowania agresywne w porównaniu do dzieci młodszych.
3. Założono, że płeć emigrującego rodzica warunkuje częstość komunikowania się z dzieckiem i przyjęto, że kobiety częściej komunikują się ze swoimi dziećmi w porównaniu do mężczyzn.
4. Założono, że wiek rodzica różnicuje formy komunikacji z dziećmi i przyjęto, że rodzice młodsi częściej używają do komunikowania z dzieckiem nowych technologii tj. komunikatory internetowe, poczta elektroniczna, programy komputerowe do prowadzenia rozmów (np. skype), krótkie wiadomości tekstowe na telefon komórkowy w porównaniu do rodziców starszych, którzy wybierają raczej formy tradycyjne tj. listy i rozmowy telefoniczne.
Zmienne i ich kategorie
Tabela 1. Zmienne szczegółowe i ich kategorie
| Lp. | Zmienne szczegółowe | Kategorie zmiennych |
|---|---|---|
| 1 | tematyka rozmów w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową | zdrowie, sytuacja w domu, sytuacja w szkole, relacje dziecka z rówieśnikami, sytuacja ekonomiczna, inna |
| 2 | formy komunikacji między rodzicami a dziećmi w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową | bezpośrednia: rozmowy telefoniczne, rozmowy przez skype; pośrednia: pisanie listów, e-maili, komunikacja za pośrednictwem komunikatorów internetowych (gg, czaty itp.) |
| 3 | najbardziej pożądane przez rodziców i dzieci formy komunikacji w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową | bezpośrednia: rozmowy telefoniczne, rozmowy przez skype; pośrednia: pisanie listów, e-maili, komunikacja za pośrednictwem komunikatorów internetowych (gg, czaty itp.) |
| 4 | czynniki determinujące wybór określonych form komunikacji w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową | czas, różnica stref czasowych, dostęp do technologii (telefon, komputer, Internet) i umiejętności posługiwania się nimi, czynniki finansowe, inne |
| 5 | inicjatorzy komunikacji miedzy rodzicami a dziećmi w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową | badane dziecko, rodzeństwo badanego dziecka, rodzic-emigrant, opiekun dzieci (drugi rodzic, dziadkowie, inne osoby) |
| 6 | ilość czasu poświęconego w tygodniu na komunikację między rodzicami a dziećmi w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową | mniej niż 1 godzina, 1-3 godziny, 4-7 godzin, więcej niż 7 godzin. |
| 7 | częstotliwość komunikowania się rodziców i dzieci w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową | codziennie, 3-4 razy w tygodniu, 2 razy w tygodniu, raz w tygodniu, rzadziej niż raz w tygodniu, wcale |
| 8 | trudności w procesie komunikacji między rodzicami a dziećmi w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową | niezgranie czasu wolnego rodziców i dzieci, różnica stref czasowych, brak dostępu do technologii, nieumiejętność posługiwania się technologiami, trudności finansowe, inne |
| 9 | skutki ograniczonego kontaktu rodziców i dzieci w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową | rozluźnienie więzi, problemy szkolne dzieci, poczucie osamotnienia dzieci, przynależność dzieci do subkultur, stres, nieufność, gniew, agresja, inne |
| 10 | próby ulepszenia kontaktu między rodzicami a dziećmi w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową | zwiększenie częstotliwości kontaktu, wydłużenie czasu rozmów, zakup urządzeń potrzebnych do kontaktu (telefon, komputer), nauka obsługi tych urządzeń, inne |
Źródło: opracowanie własne
Tabela 2. Zmienne niezależne i ich kategorie
| Lp. | Zmienna niezależna | Kategoria zmiennej |
|---|---|---|
| 1 | wiek badanego dziecka | 3-5 lat, 6-9 lat, 10-12 lat, 13-16 lat, 17 i więcej lat |
| 2 | wiek badanego dziecka | 3-5 lat, 6-9 lat, 10-12 lat, 13-16 lat, 17 i więcej lat |
| 3 | płeć emigrującego rodzica | kobieta, mężczyzna |
| 4 | wiek emigrującego rodzica | do 30 lat, 30-40 lat, 41-50 lat, 51 i więcej lat |
Źródło: opracowanie własne
Tabela 3. Zmienne zależne i ich kategorie
| Lp. | Zmienna zależna | Kategoria zmiennej |
|---|---|---|
| 1 | tematyka rozmów dziecka z rodzicami emigrującymi zarobkowo | zdrowie, sytuacja w domu, sytuacja w szkole, relacje dziecka z rówieśnikami, sytuacja ekonomiczna, inna |
| 2 | skutki ograniczonego kontaktu pomiędzy rodzicami a dziećmi z rodzin dotkniętych emigracją zarobkową | rozluźnienie więzi, problemy szkolne dzieci, poczucie osamotnienia dzieci, przynależność dzieci do subkultur, stres, nieufność, gniew, agresja, inne |
| 3 | częstość komunikowania się emigrującego rodzica z dzieckiem | codziennie, 3-4 razy w tygodniu, 2 razy w tygodniu, raz w tygodniu, rzadziej niż raz w tygodniu, wcale |
| 4 | formy komunikacji rodziców emigrujących zarobkowo z dziećmi | bezpośrednia: rozmowy telefoniczne, rozmowy przez skype; pośrednia: pisanie listów, e-maili, komunikacja za pośrednictwem komunikatorów internetowych (gg, czaty itp.) |
Źródło: opracowanie własne
Narzędzie badawcze
Kwestionariusz ankiety/ wywiadu (w przypadku małego dziecka).
Poniższy kwestionariusz ma zastosowanie do badania dzieci od 13 roku życia.
ANKIETA
Jestem studentką pierwszego roku studiów magisterskich pedagogiki na Uniwersytecie Rzeszowskim. Piszę pracę magisterską na temat komunikacji pomiędzy rodzicami
i dziećmi w rodzinach dotkniętych emigracją zarobkową.
Zwracam się z uprzejmą prośbą o udzielenie szczerych odpowiedzi na postawione poniżej pytania.
Ankieta ma charakter całkowicie anonimowy, a uzyskane wyniki posłużą wyłącznie do celów naukowych.
Serdecznie dziękuję za wypełnienie ankiety.
Proszę o zaznaczenie X w kratkach przy wszystkich odpowiedziach, z którymi się zgadzasz.
1. Wiek
………………..
2. Płeć rodzica przebywającego za granicą
kobieta mężczyzna
3. Wiek rodzica przebywającego za granicą
………………..
4. Na jakie tematy rozmawiasz z rodzicem, który wyjechał za granicę?
zdrowie sytuacja w domu sytuacja w szkole relacje z kolegami sytuacja ekonomiczna
inne, jakie? ………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………..
5. W jaki sposób kontaktujesz się z rodzicem, który przebywa za granicą?
rozmawiamy przez telefon rozmawiamy przez skype
piszemy listy piszemy e-maile
piszemy smsy piszemy przez gg, czaty itp.
inaczej, jak? ……………………………………………………………………..
6. W jaki sposób chciałbyś/chciałabyś kontaktować się z rodzicem, który przebywa za granicą?
rozmawiać przez telefon rozmawiać przez skype
pisać listy pisać e-maile
pisać smsy pisać przez gg, czaty itp.
inaczej, jak? ……………………………………………………………………..
7. Z jakich powodów Ty i Twój rodzic przebywający za granicą wybraliście takie sposoby kontaktu?
brak czasu, żeby kontaktować się występuje duża różnica
w inny sposób stref czasowych
brak dostępu do telefonu brak dostępu do komputera
brak dostępu do Internetu rodzic nie potrafi wysyłać smsów
rodzic nie potrafi korzystać rodzic nie potrafi korzystać
z komputera z gg, czatów itp.
brak pieniędzy
inne, jakie? ………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………...
8. Kto najczęściej nawiązuje kontakt pomiędzy Tobą a rodzicem, który przebywa za granicą?
rodzic, który jest za granicą Twoje rodzeństwo
rodzic, który się Toba opiekuje Ty sam
ktoś inny, kto? …………………………………………………………………..
9. Ile czasu w tygodniu poświęcasz na kontakt z rodzicem, który przebywa za granicą?
mniej niż 1 godzin 1-3 godziny
4-7 godzin więcej niż 7 godzin.
10. Jak często kontaktujesz się z rodzicem, który przebywa za granicą?
codziennie 3-4 razy w tygodniu 2 razy w tygodniu raz w tygodniu rzadziej niż raz w tygodniu wcale
11. Jakie masz trudności w kontakcie z rodzicem, który przebywa za granicą?
mamy wolny czas o innych porach trudności finansowe
występuje duża różnica rodzic nie potrafi korzystać
stref czasowych z komputera
brak dostępu do komputera brak dostępu do Internetu rodzic nie potrafi wysyłać smsów rodzic nie potrafi korzystać z gg, czatów itp.
inne, jakie? ………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………...
12. Proszę zaznacz wszystkie odpowiedzi, które do Ciebie pasują.
nie czuję się związany z rodzicem, który przebywa za granicą
czuję się samotny/ samotna
jestem ciągle zestresowany/ zestresowana
jestem nieufny/ nieufna
mam problemy w szkole
należę do subkultur (skinów, punków, emo, itp.)
czuję gniew
czasem nie mogę opanować agresji
13. Napisz co robiłeś/ robiłaś żeby polepszyć swój kontakt z rodzicem, który przebywa za granicą (np. częściej sam się z nim kontaktowałem/ kontaktowałam, starałam się rozmawiać z nim dłużej, nauczyłem/ nauczyłam się albo rodzica korzystać z komputera itp.).
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Odpowiedzi studentów na pytanie co to jest komunikacja
Student 1: Komunikacja to relacja zachodząca między ludźmi to porozumiewanie się. Wymiana informacji między uczestnikami komunikatu.
Student 2: Komunikacja kojarzy mi się z porozumiewaniem się i przemieszczaniem. Komunikacja jako porozumiewanie się jest pewna formą łączności, przekazywania oraz zdobywania informacji. To łączność z innymi ludźmi i miejscami.
Student 3: Są różne rodzaje komunikacji: interpersonalna, społeczna itp., ale wszystkie łączy pewne połączenie i sprzężenie zwrotne. Komunikacja to też ogół informacji między min. dwoma stronami, pewne połączenie, odbiór wiadomości i reakcja na nie. To nadanie informacji i jej odbiór.
Student 4: Komunikacja to proces wymiany informacji, danych, a także przemieszczanie się ludzi.
Student 5: Komunikacja to porozumiewanie się w sposób werbalny lub niewerbalny, kiedy następuje sprzężenie zwrotne między nadawcą i odbiorcą.
Student 6: Komunikacja to wymiana informacji między ludźmi na różne sposoby, bezpośrednio lub poprzez urządzenia.
Student 7: Komunikacja to porozumiewanie się ludzi, rozmowy i wymiana między nimi informacji.
Student 8: Komunikacja to rozmowa między osobami, nadawcą, który przekazuje komunikat i odbiorcą, do którego ten komunikat jest kierowany.
Student 9: Komunikacja to wymiana informacji miedzy rozmówcami.
Student 10: Komunikacja jest procesem pozwalającym na przekazywanie lub odbieranie informacji w sposób werbalny lub niewerbalny.
Wypowiedzi studentów podzieliłam na 3 grupy, ze względu na elementy jakie zostały w nich wyszczególnione.
Tabela 4. Grupy odpowiedzi na pytanie czym jest komunikacja
| Grupa 1: wymiana informacji | Grupa 2: porozumiewanie się | Grupa 3: przemieszczanie |
|---|---|---|
Student 1: Komunikacja to relacja zachodząca między ludźmi to porozumiewanie się. Wymiana informacji między uczestnikami komunikatu. Student 2: Komunikacja kojarzy mi się z porozumiewaniem się i przemieszczaniem. Komunikacja jako porozumiewanie się jest pewna formą łączności, przekazywania oraz zdobywania informacji. To łączność z innymi ludźmi i miejscami Student 3: Są różne rodzaje komunikacji: interpersonalna, społeczna itp., ale wszystkie łączy pewne połączenie i sprzężenie zwrotne. Komunikacja to też ogół informacji między min. dwoma stronami, pewne połączenie, odbiór wiadomości i reakcja na nie. To nadanie informacji i jej odbiór. Student 4: Komunikacja to proces wymiany informacji, danych, a także przemieszczanie się ludzi. Student 6: Komunikacja to wymiana informacji między ludźmi na różne sposoby, bezpośrednio lub poprzez urządzenia. Student 7: Komunikacja to porozumiewanie się ludzi, rozmowy i wymiana między nimi informacji. Student 8: Komunikacja to rozmowa między osobami, nadawcą, który przekazuje komunikat i odbiorcą, do którego ten komunikat jest kierowany. Student 9: Komunikacja to wymiana informacji miedzy rozmówcami. Student 10: Komunikacja jest procesem pozwalającym na przekazywanie lub odbieranie informacji w sposób werbalny lub niewerbalny. |
Student 1: Komunikacja to relacja zachodząca między ludźmi, to porozumiewanie się. Wymiana informacji między uczestnikami komunikatu. Student 2: Komunikacja kojarzy mi się z porozumiewaniem się i przemieszczaniem. Komunikacja jako porozumiewanie się jest pewna formą łączności, przekazywania oraz zdobywania informacji. To łączność z innymi ludźmi i miejscami Student 5: Komunikacja to porozumiewanie się w sposób werbalny lub niewerbalny, kiedy następuje sprzężenie zwrotne między nadawcą i odbiorcą. Student 7: Komunikacja to porozumiewanie się ludzi, rozmowy i wymiana między nimi informacji. |
Student 2: Komunikacja kojarzy mi się z porozumiewaniem się i przemieszczaniem. Komunikacja jako porozumiewanie się jest pewna formą łączności, przekazywania oraz zdobywania informacji. To łączność z innymi ludźmi i miejscami Student 4: Komunikacja to proces wymiany informacji, danych, a także przemieszczanie się ludzi. |