• Klasyfikacja i znaczenie usług.

1. Usługi materialne: transport, handel, turystyka, gospodarka komunalna;

Polegają na przenoszeniu dóbr materialnych w przestrzeni, ich eksponowaniu i udostępnianiu odbiorcom, a więc wiążą się bezpośrednio z produkcją materialną i przyczyniają do zwiększenia jej wartości. Umożliwiają również przemieszczanie się osób, co warunkuje działalność produkcyjną wszystkich firm oraz dostęp do ich placówek usługowych.

1. Usługi niematerialne: oświata, służba zdrowia, administracja światowa.

Sprowadzają się zazwyczaj do gromadzenia, przetwarzania i przekazywania informacji, doskonalenia i udostępniania umiejętności, pośredniczenia w kontaktach firm i osób fizycznych, pośrednictwa finansowego itp. Zaspokajają potrzeby wyższego rzędu ludności i gospodarki, dlatego mają szeroki krąg odbiorców tylko w KWR

• Kapitałochłonny rozwój bazy technicznej

• Wysokie koszty funkcjonowania

• Stosunkowo długi zwrot kapitału

• Wysoko wykwalifikowana kadra

• Postęp wymusza częste inwestycje

1. Usługi produkcyjne:  które są czynnościami będącymi współdziałaniem w procesie produkcji, nie tworzące nowych dóbr. Są one wykonywane przez jedną jednostkę gospodarczą na zlecenie drugiej.

2. Usługi konsumpcyjne: czyli te które są bezpośrednio lub pośrednio związane z zaspokojeniem potrzeb ludności.

3. Usługi podstawowe: przewozy pasażerskie, łączność prywatna, komunalne, gastronomiczne, oświata powszechna, kultura masowa. Lokowane są tam gdzie osiedlają się ludzie zapewniają podstawowe potrzeby.

4. Uslugi wyspecjalizowane: administracja, wyższe uczelnie, instytuty naukowe, banki, towarzystwa ubezpieczeniowe. Ich rola szybko wzrasta w KWR, potrzeba doskonalenia zawodowego pracowników, nazywane usługami 4 sektora. Mogą być wytwarzane z dala od odbiorcy.

Usługi w różnych grupach krajów:

a) Kraje słabo rozwinięte:

- najwyższe zatrudnienie w rolnictwie (prymitywne);

- przemysł ciężki;

- usługi maleją;

b) Kraje rozwijające się:

- przemysł rośnie;

- maleje zatrudnienie w rolnictwie;

- usługi wyrównane;

- Europa Środkowo- Wschodnia, Ameryka Południowa, Azja Południowo- Wschodnia (tygrysy azjatyckie);

c) Kraje wysoko rozwinięte (KWR):

- najwięcej ludzi pracuje w usługach;

- przemysł się stabilizuje;

- rolnictwo jest bardzo rozwinięte;

- najmniejsze zatrudnienie w rolnictwie;

d) G8:

- USA

- Niemcy

- Wielka Brytania

- Japonia

- Włochy

- Rosja

- Kanada

- Francja

Znaczenie usług w gospodarce światowej:

- biorą udział w tworzeniu PKB;

- dają miejsca pracy;

- poprawa warunków życia;

- lepsza komunikacja;

- możliwość szybkiego poruszania się.

• Infrastruktura, służba komunalna :

podstawowe urządzenia, budynki użyteczności publicznej i instytucje usługowe, których istnienie jest niezbędne do prawidłowego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa.

1. Infrastruktura społeczna – urządzenia, które stanowią materialną podstawę przekazu usług socjalnych i kulturalnych. Jest to zespół urządzeń publicznych zaspokajających potrzeby socjalne, oświatowe i kulturalne ludności. W polityce społecznej występuje w dwóch układach: w roli instytucjonalnej i funkcjonalnej. Infrastruktura społeczna obejmuje usługi w zakresie prawa, bezpieczeństwa, oświaty i nauki, kultury, opieki społecznej i służby zdrowia itp. (np. szkoły, szpitale, sądy, więzienia, instytucje administracji państwowych).

2. Infrastruktura techniczna - urządzenia, sieci przesyłowe i związane z nimi obiekty świadczące niezbędne i podstawowe usługi dla określonej jednostki przestrzenno-gospodarczej (osiedla,dzielnicy, miasta, zakładu przemysłowego itp.) w zakresie energetyki, dostarczania ciepła, wody, usuwania ścieków i odpadów, transportu, teletechniki itp.

• Turystyka -  spędzanie wolnego czasu poza miejscem stałego zamieszkania

Cele turystyki:- wypoczynek- rekreacja- poznawanie świata- lecznicze- religijne

Walory turystyczne:- zabytki kultury- krajobraz (górski, nadmorski)- ciepły klimat, czyste wody- uzdrowiska- źródła mineralne, czyste powietrze- bezpieczeństwo- baza turystyczna – hotele, pensjonaty, schroniska, bary, restauracje, wyciągi turystyczne

Bariery turystyczne:- słabe drogi- niski poziom bazy turystycznej- słaba znajomość języków obcych

Podział turystyki

• ze względu na cele:

  • turystyka wypoczynkowa – służy regeneracji sił fizycznych i psychicznych

  • turystyka krajoznawcza – służy zaspokojeniu potrzeb poznawczych

  • turystyka specjalistyczna (kwalifikowana) – umożliwia prowadzenie aktywności ruchowej

• ze względu na miejsce:

  • turystyka krajowa – bez przekraczania granic państwa

  • turystyka zagraniczna – z przekroczeniem granic

    • wyjazdowa (np. wyjazd Polaków zagranicę)

    • przyjazdowa (np. przyjazd cudzoziemców do Polski)

• ze względu na poziom zorganizowania

  • turystyka zorganizowana

  • turystyka niezorganizowana

• ze względu na liczbę osób uczestniczących:

  • indywidualna (samotnicza) do 9 osób

  • grupowa od 10 osób nawet do 72 osób (dwupoziomowy autokar) cechuje ją obowiązek posiadania ubezpieczenia i przewodnika

  • masowa, ponad jednoautokarowa, np. samolot, pociąg

• Transport i komunikacj

Naturalne warunki rozwoju transportu:

1. Rzeźba terenu (konieczność melioracji terenu);

2. Warunki klimatyczne:

· temperatura (dylatacja, zlodzenie rzek i mórz);

· zamiecie, zawieje śnieżne, mgła;

· gołoledź;

3. Rodzaj podłoża (wieczna zmarzlina- teren wtedy staje się grząski, zjawiska sejsmiczne, tereny bagienne, ruchome piaski);

4. Gęsta sieć rzeczna;

5. Dostęp do morza, długa linia brzegowa.

Pozaprzyrodnicze warunki rozwoju transportu:

1 Poziom rozwoju gospodarczego kraju (dofinansowania);

2. Zapotrzebowanie człowieka;

3. Zamożność społeczeństwa;

4. Gęstość zaludnienia;

5. Rodzaj przemysłu.

Czynniki rozwoju łączności:

- poziom gospodarczy państwa;

- poziom wykształcenia ludności (wskaźnik skolaryzacji);

- postęp naukowo- techniczny;

- stan zamożności kraju;

- wskaźnik urbanizacji.

TRANSPORT  przemieszczanie ludzi, ładunków (przedmiot transportu) w przestrzeni przy wykorzystaniu odpowiednich środków (środków transportu). Potrzeby transportowe należą do grupy potrzeb wtórnych człowieka i są związane z faktem różnego rozmieszczenia przestrzennego zasobów, skupisk ludzkich i miejsc pracy.

ŁĄCZNOŚĆ jest działem komunikacji zajmującym się przesyłaniem informacji. Jej rozwój w dużym stopniu świadczy o poziomie gospodarczym państwa. Łączność dzieli się na usługi pocztowe i telekomunikacyjne. Do usług pocztowych należy przekazywanie korespondencji, paczek oraz przesyłek pieniężnych.

Wady i zalety transportu kolejowego:

Zalety:	Wady:
Zelektryfikowane koleje nie zanieczyszczają powietrza; Przewóz ładunków o dużej masie (np. węgiel kamienny); Niskie koszty przewozu osobowego  (koszty się zmniejszają wraz ze wzrostem odległości); Dzięki kolei podziemnej w mieście można szybko przewieźć dużą liczbę osób; W krajach wysokorozwiniętych  jest bardzo wygodny (wagony sypialniane).	Wymaga przeładunków towaru; Wymaga budowy drogiej infrastruktury (szczególnie na zróżnicowanych obszarach- tunele, mosty); Zróżnicowanie szerokości torów w różnych krajach sprawia konieczność przeładunku; Czas przewozu jest dość długi; Istnieje zagrożenie atakami terrorystycznymi (np. metro w Tokio, pociąg w Hiszpanii).

Wady i zalety transportu samochodowego:

Zalety:	Wady:
Komfortowy; Ogólnodostępny; Szybki; Bezpośredni.	Najniebezpieczniejszy; Zanieczyszcza środowisko; Powoduje hałas; Drogi; Nie jest ładowny.

 

Wady i zalety żeglugi morskiej na świecie:

Wady:	Zalety:
Powolny przewóz; Deportacja środowiska (tankowce); Wyrzucanie nieczystości do mórz, oceanów; Zamarzanie wody;	Dość tani środek transportu; Atrakcje turystyczne; Są masowe, towarowe.

Wady i zalety żeglugi śródlądowej:

Zalety:	Wady:
Ładowny Tani Bezpieczny Ma niewielki wpływ na środowisko Walory estetyczne Można przewozić towary o dużej masie i objętości	Zależny od cech systemu rzecznego Powolny Nie jest ogólnie dostępny Konieczność kosztownej regulacji rzek Sezonowe zamarzanie rzek uniemożliwia całoroczne wykorzystanie

 

Wady i zalety transport lotniczego:

Wady:	Zalety:
Bardzo drogi, kosztowne utrzymanie Narażony na ataki terrorystyczne Mało ładowny W razie wypadku jest mała szansa na przeżycie Jest uzależniony od warunków atmosferycznych Duży hałas jest uciążliwy dla mieszkańców Porty lotnicze są przeciążone	Najbezpieczniejszy Najwygodniejszy Najszybszy Ogromny zasięg Bardzo punktualny Zapewnia dużą regularność Niewielki wpływ na środowisko Ładowny