Do rekultywacji terenów zdegradowanych konieczne są na ogół duże masy gruntów. Z reguły możliwe jest też zastosowanie obojętnych odpadów, jak:

- wapienie i margle,

- wapno poflotacyjne,

- dolomit,

- surowce ilaste,

- węgiel brunatny,

- torf,

- popioły energetyczne.

Materiały te służą do:

- bezpośredniego neutralizowania i niszczenia szkodliwych substancji,

- działań pośrednich, np. sorpcji pierwiastków ciężkich,

- rekultywacji terenów poprzemysłowych i pogórniczych (wypełnianie pustek).

Badania dotyczące poprawy właściwości gleb i gruntów przez neutralizację i niszczenie szkodliwych substancji rozwija się szybko w ostatnich latach w skali całego świata. Pojawiające się od początku lat 70. coraz częstsze zagrożenia i katastrofy ekologiczne likwidowane są w dużej mierze z zastosowaniem preparatów mineralnych.

Rosnące skażenie gleb związkami siarki i metali ciężkich powoduje np. konieczność co najmniej podwojenia dotychczasowego zakresu stosowania nawozów wapniowych, wapniowo-dolomitowych i dolomitowych w zastosowaniu do gleb. Znaczna część Polski południowo-zachodniej wymagać będzie przez długie lata intensywnego stosowania nawozów wapniowych. Potrzeby te wzrastać będą wzrastać również na pozostałych obszarach kraju przy likwidacji skutków opadów kwaśnych deszczy.

W pracach rekultywacyjnych używane są duże ilości mas ziemnych do niwelacji terenu i zasypywania wyrobisk górniczych. Szczególne znaczenie ma warstwa przypowierzchniowa, na której ma się wykształcić gleba. Do utworzenia warstwy przypowierzchniowej stosowane są różnego rodzaju surowce ilaste takie jak: gliny, iły, a w szczególności iły bentonitowe i łupki ilaste, przydatne zwłaszcza do ulepszania gruntów piaszczystych i podłoża skalnego. Obecność tego rodzaju gruntów znacznie przyspiesza także np. rekultywację hałd pogórniczych. Zastosowano je z bardzo dobrym skutkiem w wielu miejscach podczas rekultywacji terenów po wyeksploatowaniu złóż węgla brunatnego.