Nerw szczękowy (V₂)

Nerw szczękowy (n. maxillaris) – druga gałąź nerwu trójdzielnego, podobnie jak pierwsza, jest również czysto czuciowa. Jego obszar unerwienia odpowiada na ogół środkowemu piętru twarzy, czyli zgodnie z nazwą okolicy szczęki.

Przebieg:

Nerw szczękowy po odejściu od zwoju trójdzielnego biegnie w ścianie bocznej zatoki jamistej, przy czym przyjmuje tu włókna wspólczulne ze splotu jamistego. Następnie przez otwór okrągły kieruje się do dołu skrzydłowo – podniebiennego. Po oddaniu odchodzących tu gałęzi w dalszym przebiegu przechodzi przez szczelinę oczodołową dolną do oczodołu. Układa się on tutaj na jego dolnej bruździe, a następnie w kanale podoczodołowym jako n. podoczodołowy – gałąź końcowa pnia.

Gałęzie:

1. Gałąź oponowa środkowa (r. meningeus medius)

• odchodzi od n. szczękowego w obrębie jamy czaszki

• unerwia oponę twardą przedniego i przedniej połowy środkowego dołu czaszki

2. Nerwy skrzydłowo – podniebienne (nn. pterygopalatini)

• jako 2 – 3 krótkie gałązki odchodzą od nerwu szczękowego w dole skrzydłowo – podniebiennym

• tworzą korzeń czuciowy zwoju skrzydłowo – podniebiennego

Zwój skrzydłowo – podniebienny – zwój przywspółczulny związany z nerwem szczękowym, leży on głęboko w dole skrzydłowo – podniebiennym. Ma trzy gałęzie odprowadzające, czyli korzenie:

1. Korzeń czuciowy (radix sensitiva) – utworzony przez nerwy skrzydłowo – podniebienne.

2. Korzeń przywspółczulny (radix parasympathica) – utworzony z włókien nerwu skalistego większego (n. petrosus major) odchodzącego od nerwu twarzowego.

3. Korzeń współczulny (radix sympathica) – utworzony przez nerw skalisty głęboki.

Gałęzie odprowadzające zwoju:

• gałęzie nosowe tylne (rami nasales posteriores), unerwienie - błona śluzowa:

• małżowin nosowych

• zatoki klinowej

• zatoka szczękowa

• przewodów nosowych środkowego i dolnego

• nerwy podniebienne (nn. palatini)

• nerw podniebienny większy (n. palatinus major) – zaopatruje błonę śluzową podniebienia twardego

• nerwy podniebienne mniejsze (nn. palatini minores) – rozgałęziają się w okolicy migdałka podniebiennego i podniebienia mniejszego

• gałęzie oczodołowe (rr. orbitales) – przechodzą przez szczelinę oczodołową dolną do oczodołu. Unerwiają błonę śluzową komórek sitowych tylnych i zatoki klinowej.

• gałąź gardłowa (n. pharyngeus) – unerwia błonę śluzową sklepienia gardła w okolicy ujścia gardłowego trąbki słuchowej.

3. Nerw jarzmowy (n. zygomaticus)

Odchodzi od nerwu szczękowego w dole skrzydłowo – podniebiennym, po czym przez szczelinę oczodołową dolną wstępuje do oczodołu i kieruje się do otworu jarzmowo – oczodołowego. Oddaje on gałąź łączącą do nerwu łzowego, przez którą do gruczołu łzowego dochodzą włókna wydzielnicze (współczulne).

• Gałąź jarzmowo – skroniowa (r. zygomaticotemporalis)

• przebija mięsień skroniowy

• unerwia skórę bocznej części czoła i przedniej okolicy skroni

• Gałąź jarzmowo – twarzowa (r. zygomaticofacialis)

• przebija mięsień okrężny oka

• unerwia skórę na kości jarzmowej

4. Nerw podoczodołowy (n. infraorbitalis)

• jest bezpośrednim przedłużeniem głównego pnia nerwu szczękowego

• przez otwór podoczodołowy wychodzi na powierzchnię przednią szczęki

1. Nerwy zębodołowe górne (nn. alveolares superiores)

• gałęzie tylne – biegną one w kanałach zebodołowych (canales alveolares), zaopatrują dziąsła zębów trzonowych od strony policzkowej oraz błonę śluzową policzka.

• gałąź środkowa – wstępuje do drobnego kanalika, częściowo do bruzdy w ścianie bocznej szczęki

• gałęzie przednie – biegną w kanalikach kostnych przedniej ściany szczęki, zaopatrują kły i siekacze górne oraz stronę wargową dziąseł tych zębów

Gałęzie zębodołowe górne tworzą w wyrostku zębodołowym szczęki splot zębowy górny (plexus dentalis superior) spalający się ze splotem drugostronnym.

2. Gałęzie końcowe – przeważnie są to gałęzie skórne, tworzą tzw. gęsią stopkę mniejszą (pes anserinus minor)

• gg. powiekowe dolne (rr. palpebrales inferiores) – zaopatrują skórę powieki dolnej

• gg. nosowe zewnętrzne (rr. nasales externi) – zaopatrują skórę bocznej powierzchni nosa i skrzydła nosa

• gg. nosowe wewnętrzne (rr, nasales interni) – zaopatrują okolicę skóry nozdrzy przednich

• gg. wargowe górne (rr. labiales superiores) – zaopatrują skórę i błonę śluzową wargi górnej i dziąsła tej okolicy

Nerw szczękowy zaopatruje czuciowo:

• oponę twardą

• skórę powieki dolnej i obu kątów oka, przedniej okolicy skroniowej, skrzydła nosa, górnej części policzka i wargi górnej

• błonę śluzową wargi górnej, tylnej i dolnej części jamy nosowej, zatoki klinowej, komórek sitowych, podniebienia i dziąseł

• wszystkie zęby szczęki