Bartłomiej Bielecki Fizjoterapia III rok gr. I
Nerw Twarzowy
Położenie nerwu
Nerw ten wychodzi z mózgowia.
Nerw twarzowy (n. facialis), VII, jest jednym z dwunastu par nerwów czaszkowych. W skład tego nerwu wchodzą
gałęzie ruchowe - zaopatrują mięśnie mimiczne twarzy; tylny brzusiec mięśnia dwubrzuścowego rylcowego i strzemiączka.
gałęzie ruchowe trzewne - przywspółczulne unerwienie ślinianek podżuchwowych i podjęzykowych jak również błon węchowych.
gałęzie czuciowe specjalne - odpowiedzialne za czucie smaku z przednich 2/3 języka oraz podniebienia twardego i miękkiego.
gałęzie czuciowe ogólne - ogólne czucie ze skóry małżowiny usznej i z niewielkiej powierzchni za uchem.
Uszkodzenie nerwu twarzowego
Etiologia i objawy kliniczne porażenia nerwu twarzowego
Termin „porażenie nerwu twarzowego” (PNT) określa stan patologiczny charakteryzujący się uszkodzeniem VII nerwu czaszkowego. W efekcie uszkodzenia dochodzi do zaburzenia ruchomości mięśni mimicznych twarzy i szyi, zaburzenia funkcji wydzielniczej gruczołu łzowego, ślinianki podżuchwowej i podjęzykowej oraz drobnych gruczołów jamy nosowej, podniebienia miękkiego i jamy ustnej, a także zaburzenia zmysłu smaku. Najprostsza etiologiczna klasyfikacja porażeń nerwu VII, zaproponowana przez Westina i Zukera, dzieli je na wrodzone i nabyte.
Cechą charakterystyczną porażenia połowicznego są fałdy skórne, które po stronie porażonej wygładzają się. Twarz sprawia wrażenie napuchniętej. Szpara powiek nie zamyka się oraz nie obserwuje się odruchowego zamykania powiek. Zanika odruch mrugania. Widoczne jest nieustanne łzawienie. Czę- sto występują procesy zapalne, gdyż ciała obce z łatwością mogą wnikać do worka spojówkowego. Kąt szpary ust jest opuszczony
Leczenie ogólne:
Przy leczeniu nerwu twarzowego można także zastosować zabiegi Fizjoterapeutyczne takie jak np.: Promieniowanie laserowe, Promieniowanie IR, Bioptron, Prąd Galwaniczny, Elektrostymulację czy też ćwiczenia mięśni twarzy. Są też inne metody takie jak np.: Terapia wg Castillo Moralesa z elementami terapii PNF
Porażenie Bella
To idiopatyczne porażenie nerwu twarzowego, zwykle jednostronne, o nagłym początku, charakteryzujące się samoistną remisją w okresie ok. 6 miesięcy
Częstość jej występowania szacuje się na ok. 0,01–0,04%, co znaczy, że na 100 000 mieszkańców choruje średnio 10–40 osób. Kobiety w ciąży oraz osoby między 15. a 45. r.ż. są 3–6 razy bardziej narażone na występowanie tego schorzenia. Aż 10% pacjentów z porażeniem Bella choruje na cukrzycę.
Leczenie
Większość pacjentów z porażeniem Bella nie wymaga leczenia z uwagi na samoistną remisję choroby, jednak badania kliniczne dowodzą, że po zastosowaniu kortykosteroidów oraz acyklowiru osiąga się korzystne efekty terapeutyczne. Pozytywny wpływ steroidów polega na redukcji obrzęku tkanek, przyśpieszeniu regeneracji nerwu twarzowego oraz poprawie jego funkcji ruchowej.
Troficzne owrzodzenie rogówki
Najgroźniejszym ocznym powikłaniem porażenia nerwu twarzowego jest troficzne owrzodzenie rogówki. Brak odpowiedniego nawilżenia powierzchni oka, związany z niedomykalnością szpary powiekowej i zmniejszonym wydzielaniem łez przez gruczoł łzowy, prowadzido: odsłonięcia rogówki, jej podsychania, powstawania ubytków nabłonka i w końcowym etapie – niszy wrzodowej.
Leczenie:
U pacjentów zagrożonych rozwojem powikłań rogówkowych należy już na początku choroby włączyć miejscowo leki nawilżające gałkę oczną i zaklejać oko, szczególnie na noc. Jeśli te zabiegi nie zapewnią rogówce odpowiedniej ochrony, można podać toksynę botulinową do mięśnia dźwigacza i uzyskać czasowe opadnięcie powieki górnej. Istnieje jednak ryzyko wysychania rogówki na skutek tzw. fenomenu Bella, czyli znacznej wiotkości powieki dolnej. W najcięższych przypadkach wskazane jest czasowe zaszycie szpary powiekowej ( tarsorrhaphy). Można jeprzeprowadzić z użyciem zwykłych szwów, zakładanych na brzegi powiek, lub zastosować klej cyjano akrylowy.
Nadmierne łzawienie
Porażenie mięśnia okrężnego oka w bardzo dużym stopniu zaburza funkcję pompy łzowej. Przy prawidłowym mruganiu powieka górna przemieszcza się do dołu i w kierunku nosa, przy jednoczesnym poziomym wychyleniu powieki dolnej, co stwarza okresowe podciśnienie, zapewniające właściwy przepływ łez przez drogi łzowe. U pacjentów z porażeniem nerwu twarzowego proces ten jest zaburzony. Łzy, zamiast do dróg łzowych, wypływają na zewnątrz, czego objawem jest nadmierne łzawienie. Wiotkość powieki dolnej i wynikające z niej nieprawidłowe ustawienie punktu łzowego dodatkowo nasilają ten proces.
Leczenie:
W takim przypadku należy wykonać wyżej operację plastycznyą powieki dolnej i/lub kąta wewnętrznego.
Hiperfunkcja mięśni twarzy
Nieadekwatne współruchy w obrębie mięśni twarzy wynikają z nieprawidłowej regeneracji włókien nerwu twarzowego. Typowe hiperfunkcje mięśni twarzy to: mruganie połączone z ruchami ust, opadnięcie powieki przy zamknięciu ust oraz skurcz mięśni twarzy przy zamknięciu powiek. W leczeniu współruchów stosuje się małe dawki toksyny botulinowej.
Leczenie:
W leczeniu współruchów stosuje się małe dawki toksyny botulinowej.
Bibliografia:
http://www.edukacja.przegladokulistyczny.pl/porazenie-nerwu-twarzowego
http://www.nerwtwarzowy.republika.pl/anatomia.html
http://rehabilitacja.elamed.pl/uploads/rwp/articles/22350/27-28.pdf
Terapia wg Castillo Moralesa.
Według Moralesa na twarzy znajdują się strefy reaktywne nazywane obszarami motorycznymi. Po zastosowaniu odpowiedniego bodźca dotykowego można uzyskać odpowiedź ruchową jednego mięśnia bądź całego łańcucha mięśniowego.