Sprawozdanie

TOWAROZNASTWO

Sprawozdanie z ćwiczenie numer 2

Badanie odczynu i kwasowości gleby

Aleksandra Łukaszewska

Sylwia Moskal

Paulina Marchewka

Piotr Mickiewicz

grupa laboratoryjna nr 1

15 I 2014 godz. 7⁴⁵

studia stacjonarne

Prowadzący : mgr inż. Elwira Tymoszuk

Wstęp teoretyczny

Gleba to wierzchnia warstwa litosfery, ukształtowana na skutek oddziaływania czynników glebotwórczych, takich jak: klimat, skała macierzysta, rzeźba terenu, czas, roślinność, woda, działalność człowieka. Rozmieszczenie gleb na obszarze Polski jest zróżnicowane, najwięcej mamy gleb średniej klasy, zaś stosunkowo niewiele gleb bardzo dobrych. Żyzność danego typu gleby określmy na podstawie zawartości substancji mineralnych( próchnicy), im więcej związków mineralnych tym lepsza bonitacyjnie gleba. W Polsce gleby są w przeważającej mierze młode, co znaczy ze początki wykształcania się profili glebowych miały miejsce po ustąpieniu lądolodu w czwartorzędzie. W zależności od podłoża i działania organizmów żywych tworzyły się różne gleby; dla przykładu pod lasami liściastymi tworzyły się gleby brunatne, zaś pod lasami iglastymi w środowisku kwaśnym-gleby bielicowe.

Blisko 80% powierzchni Polski pokrywa kompleks gleb brunatnych, bielicowych i płowych. Występują one powszechnie na terenach nizinnych, nieco mniej jest ich na wyżynach i w górach (zwłaszcza bielic). Pod względem przydatności rolniczej najbardziej wartościowe są gleby brunatne.

Gleb o najwyższej urodzajności jest w naszym kraju niewiele. Uchodzące za najlepsze, czarnoziemy, zajmują tylko około 1% powierzchni. Można je spotkać na Wyżynie Lubelskiej, Wyżynie Małopolskiej i na Płaskowyżu Głubczyckim (opolskie).
Charakteryzujące się podobną jakością, czarne ziemie, również mają około 1% udziału w powierzchni kraju. Występują głównie na Kujawach, a poza tymna Nizinach: Wielkopolskiej, Szczecińskiej i Śląskiej.
Większy odsetek (ok. 5%) przypada madom. Na dużej powierzchni utworzyły się one w delcie Wisły, dzięki czemu Żuławy Wiślane zaliczają się do najbardziej urodzajnych terenów w Polsce.
Gleby bagienne zajmują około 7% powierzchni kraju i poza dolinami rzek występują głównie na Podlasiu,Polesiu i pojezierzach. Są dosyć żyzne, ale ze względu na duże zawilgocenie wykorzystuje się je przede wszystkim na łąki i pastwiska.
Dobrą jakość, z uwagi na głęboki profil, mają także rędziny. Wykształciły się one na skałach węglanowych Wyżyny Małopolskiej i Wyżyny Lubelskiej. Stanowią łącznie około 1% powierzchni kraju.
Natomiast dla typowo górskich gleb inicjalnych odsetek ten wynosi około 6%. Występują na stokach Karpat i Sudetów. Są mało urodzajne i na ogół porośnięte trawami, które służą głównie do wypasu zwierząt.
Ostatnią grupę stanowią gleby antropogeniczne, czyli przekształcone na skutek działalności człowieka. Występują one na obszarach miejskich (urbisole), podmiejskich (np. hortisole) i uprzemysłowionych (industrioziemy). Większe ich kompleksy spotkać można w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym i na terenie innych dużych miast (w Warszawie, Trójmieście, Łodzi, Krakowie, Wrocławiu, Poznaniu, Szczecinie), a także w rejonie odkrywkowych kopalni węgla brunatnego i elektrowni (w Bełchatowie, Koninie i Turoszowie)

Zadanie1 Badanie kwasowości gleby.

Celem zadania było oznaczenie kwasowości gleby, czyli stanu gleby, w którym odczyn jej jest kwaśny, tzn. występuje przewaga jonów wodorowych w roztworze i w kompleksie sorpcyjnym nad jonami wodorotlenowymi.¹

Przebieg zadania:

Zadanie polegało na wytrząsaniu naszej próbki gleby roztworem chlorku sodu, co spowodowało wyparcie jonów wodorowych (H⁺) i glinowych(Al³⁺) z kompleksu sorpcyjnego gleby za pomocą wodorotlenku sodu (NaOH), które następnie odmiareczkowaliśmy.

Odważyliśmy 25g gleby, którą umieściliśmy w zamykanym naczyniu. Następnie odmierzyliśmy 100ml chlorku sodu (NaCl) w cylindrze miarowym, który przelaliśmy do naczynia z glebą. Przygotowany roztwór musieliśmy potrząsać nieustannie przez 10 minut. Po zakończeniu wytrząsania odsączyliśmy zawartość naczynia przez lejek i bibułkę. Otrzymaliśmy 40 ml klarownego roztworu, który pobraliśmy do dwóch kolb stożkowych (po 20ml) i do każdej dodaliśmy 4 krople fenoloftaleiny, by móc dokonać podwójnego pomiaru. Przesącz glebowy miareczkowaliśmy 0,01M roztworem NaOH do chwili pojawienia się jasnoróżowego koloru. Odczytaliśmy następujące wyniki:

objętość zasady:

V_1NaOH = 0,05 ml

V_2NaOH = 0,05 ml

= 0,05 ml

objętość próbki gleby: V_pr = 20 ml

stężenie zasady: C_NaOH = 0,01 mola (M)

Obliczanie stężenia kwasu w próbce (C_pr )

C_NaOH ◦ V_NaOH = C_pr ◦ V_pr

C_pr = C_NaOH ◦ V_NaOH ◦ Vpr^-1 = $\frac{C\text{NaOH\ }*\text{\ V}\text{NaOH}}{\text{Vpr}}$ = $\frac{0,01M\ *\ 0,05ml}{20ml}\ $ = 0,000025M

Cpr = X

y = X * 0,1 [mol]

y = 0,000025 * 0,1 = 0,0000025 moli

Kwasowość gleby: H_w = 4y *1000

H_w = 4 *0,0000025 * 1000 = 0,01 mmol / 100g gleby

Kwasowość badanej przez nas gleby możemy zaliczyć do kwasowości potencjalnej, wymiennej, ponieważ ujawniła się ona wyniku działania na glebę roztworu

soli obojętnej – NaCl. Świadczy to o tym, że badana gleba była lekko kwaśną, zatem nadającą się do uprawy roślin, gdyż tego typu gleby mają właściwości, w których  rozwijają się pożyteczne mikroorganizmy, a składniki mineralne są łatwo dostępne dla korzeni roślin.

Zadanie 2

Zadanie polegało na określeniu odczynu gleby (pH) różnymi metodami – pehametrem i papierkami lakmusowymi o różnych zakresach pH.

Aby zbadać odczyn gleby pehametrem musieliśmy zmieszać trochę gleby z płynem Helliga, odczekać 5 minut i odczytać wynik. Wynik otrzymany tą metodą to 8 , czyli zasadowe. Możemy przypuszczać, że przeważają jony OH- - obojętne.

Wszystkie wyniki przedstawiliśmy w tabeli ponizej

Tabela 1

METODA	WYNIK PH	ODCZYN
PEHAMETR	8	ZASADOWY
PAPIEREK (5,0 – 8,0)	6,8	OBOJĘTNE
PAPIEREK (1,0-14,0 )	6	LEKKO KWAŚNE
PAPIEREK (1,0 – 10,0)	6	LEKKO KWAŚNE

Odczyn gleby – jest to stan roztworu glebowego wyrażony stosunkiem stężenia jonów wodorowych H⁺ do jonów wodorotlenowych OH^-. Wyróżnia się 3 główne odczyny gleby: kwaśny (przewaga jonów wodorowych), obojętny (równowaga stężeń jonów wodorowych i wodorotlenowych) oraz zasadowy (przewaga jonów wodorotlenowych). Jednostką pomiaru odczynu gleby jest pH ²

WNIOSKI : Niestety, jak widać w tabeli nie wszystkie wyniki są takie same, lecz możemy przypuszczać, że badana gleba ma odczyn lekko kwaśny ponieważ 2 pomiary wykazały taki sam odczyn a 1 był bardzo do nich zbliżony. Z zadania wyszło nam więc, że w naszej glebie przeważają jony wodorowych.

Zadanie 3

Planując nawożenie musimy znać odczyn gleby, którą będziemy nawozić. Odczyn pH gleby ma pośrednio daleko idące skutki dla roślin. Składniki odżywcze stają się dostępne lub niedostępne w zależności od odczynu pH gleby.

Kwasowość naszej gleby mieściła się w granicach 6-7 więc jest odpowiednia dla większości gatunków roślin. Lekko kwaśne warunki przyswajalne przez większość roślin są również dobre dla dżdżownic jak i drobnoustrojów, które przekształcają azot w formę, z której rośliny mogą korzystać. Taką glebę należy nawozić nawozami naturalnymi takimi jak obornik, gnojówka, gnojowica. Należy również stosować nawozy fosforowe, potasowe oraz mineralne, ponieważ nawozy naturalne nie zapewniają odpowiedniej ilości tych składników.

Ważne jest również wapnowanie gleby, czyli stosowanie nawozów wapniowych w celu odkwaszenia gleby oraz poprawienia jej właściwości fizykochemicznych i biologicznych.³

Wapnowanie polepsza stosunki powietrzno-wodne i cieplne gleb ciężkich. Wpływa dodatnio na rozkład substancji organicznej i rozwój mikroorganizmów pożytecznych dla roślin uprawnych, a w efekcie prowadzi do zwiększenia działania i przyswajania nawozów organicznych i mineralnych przez rośliny. Dawka wapna zależy od odczynu gleby, jej składu granulometrycznego i gatunków uprawianych roślin.⁴

---

1. http://www.chemia.uni.lodz.pl/kchogin/dydaktyka/chemia_srodowiska/pdf/04.pdf↩

2. http://portalwiedzy.onet.pl/37117/odczyn_glebyhaslo.html↩

3. http://www.wodr.konskowola.pl/index.php?option=com_content&id=111:nawoenie-wapnem-i-magnezem&catid=46:roliny-energetyczne-i-inne&Itemid=117↩

4. http://www.ppr.pl/artykul-nawozy-azotowe-86235-dzial-3702.php↩