Etymologia ergonomii i prekursor Etymologia słowa ergonomia: gr.:-ergon- praca,czyn, -nomos-wiedza, prawo naturalne .dosł. -wiedzę o pracy ludzkiej. Prekursorem Wojciech Bogumił Jastrzębowski, który w roku 1857 ogłosił rozprawę zatytułowaną „Rys ergonomii, czyli nauki o pracy" w 4 częściach w tygodniku „Przyroda i przemysł". Ergonomię zdefiniował jako naukę o używaniu nadanych człowiekowi od Stwórcy sił i zdolności. .   Co to jest ergonomia i cele koncepcyjnej i korekcyjnej Ergonomia- interdyscyplinarna nauka, zajmująca się przystosowaniem narzędzi, maszyn, środowiska i warunków pracy do anatomicznych i psychofizycznych cech i możliwości człowieka w celu zapewnienia sprawnego, wydajnego i bezpiecznego wykonania przez niego pracy, przy stosunkowo niskim koszcie biologicznym.  E. KOREKCYJNA: Przedmiotem jej zainteresowań jest analiza już istniejących stanowisk pracy z punktu widzenia ich dostosowania do właściwości anatomicznych, fizjologicznych i psychicznych pracowników. Dostrzeżone usterki w eksploatacji maszyn i urządzeń mają być usunięte przez formułowanie i wprowadzanie odpowiednich zaleceń i zmian. Przykładowe zadania:-poprawa warunków pracy (zmniejszenie hałasu, drgań, poprawa oświetlenia, mikroklimatu)-wyeliminowanie nadmiernych obciążeń fizycznych i psychicznych (poprawa pozycji przy pracy, usprawnienia w organizacji pracy);  E. KONCEPCYJNA: Ma na celu stosowanie ergonomicznie prawidłowych rozwiązań już w fazie przygotowywania projektów maszyn, urządzeń, narzędzi, stanowisk roboczych, hal i budynków, a także mieszkań, szkół i innych konstrukcji. Ergonomia koncepcyjna zajmuje się optymalizacją układu człowiek - technika - środowisko na etapie projektowania. Projekty te dotyczą przede wszystkim środków i środowiska pracy, natomiast możliwości psychofizyczne człowieka są tu punktem odniesienia. Bazą do ergonomicznego projektowania są wyniki badań podstawowych i stosowanych oraz metody: diagnoza i modelowanie. *Obydwa kierunki prac ergonomicznych są ze sobą ściśle powiązane. Ergonomia koncepcyjna opiera się o bazy danych dotyczące psychofizjologicznych możliwości człowieka i dane techniczne do projektowania, ale również o wyniki badań prowadzonych w zakresie ergonomii korekcyjnej. Natomiast weryfikacja przyjętych podczas projektowania rozwiązań układu człowiek - technika - środowisko, następuje przez jego analizę w warunkach produkcyjnych. Oczywiście, najbardziej racjonalne jest podejmowanie odpowiednich działań w zakresie ergonomii koncepcyjnej, łatwiej i ekonomiczniej jest bowiem wprowadzać wymogi ergonomiczne dla nowej koncepcji projektu niż później go korygować. Co to jest 5 centyli i 95 centyli Miara centylowa wykorzystywana jest przy projektowaniu stanowisk roboczych. Odzwierciedla ona charakterystyki budowy ciała osobnika niskiego, średniego i wysokiego, co odpowiada 5, 50 i 90 centylowi wzrostu. Rozkład częstości cech antropometrycznych zwykle przybiera postać rozkładu Gaussa. Dlatego też w przypadku, gdy nie ma możliwości projektowania dla 100% populacji, zaleca się w literaturze przyjęcie jako graniczne przy projektowaniu miejsca pracy, wartości cech odpowiadające 5 i 95 centylowi. Ponieważ centyl jest punktem na skali ocen, poniżej lub powyżej którego znajduje się określony procent przypadków, 5 centyl będzie wyznaczał wartość cechy, która jest przekroczona minimum przez 5%, a maksimum przez 95% populacji. Analogicznie wnioskując 95 centylowi będzie odpowiadała wartość cechy, którą przekracza zaledwie 5%, a nie osiąga aż 95% populacji. Rozkład centylowy populacji.5%       50%       95%(95% ma daną cechę mniejszą a 5% większą)  ,np. Wzrost mężczyzn:164,3(5 centyl) ,   174,8(50 centyl),    185,4(95 centyl)(95% jest niższych, a 5%jest wyższych w populacji) Jakie znasz 3 rodzaje sylwetki człowiek. Pykniczny(krępy): szeroka i krótka głowa, oraz szyja, proste i wysunięte do przodu ramiona, beczkowaty, otłuszczony tułów, krótkie kończyny, delikatne i kształtne dłonie i stopy, małe, głęboko osadzone oczy, skóra zaróżowiona łysienie. Leptosomiczny(szczupły)  - owalna(tzw.ptasia) głowa o wydłużonej części środkowej twarzy, szyja długa cienkie słabo umięśnione kończyny, duże owłosienie(nie zawsze), skóra blada, płaski tułów i klatka piersiowa. Atletyczny - głowa owalna, umięśniony, szyja długa i mocna, ramiona szerokie, równa linia włosów, grube kości, skóra, mocna budowa, klatka piersiowa wypukła. Dysplastyczny, który obejmuje grupy:· Eunochoidów: nadmierny wzrost, silnie owłosiona głowa o kształcie wężowatym, szerokie biodra.· Eunochidów:z otłuszczeniem policzków, szyi i żołądka, o twarzach rozdętych, krótkich nosach, niewysocy.· Infantylnych i niedorozwiniętych: proporcje dziecięce, z niedorozwojem tułowia. Teoria rozwoju wedlug Supera-rozwój zawodowy jest ciągłym i zwykle nieodwracalnym procesem-rozwój zawodowy pociąga za sobą konieczność kompromisu pomiędzy czynnikami osobowościowymi a społecznymi. Dziedzina zawodowa, którą jednostka wybiera zależy od:*jej zainteresowań, wartości i potrzeb*jej identyfikacji z modelami ról zawodowych rodziców lub opiekunów*poziomu jej wykształcenia*aktualnych warunków społ-ekonomicznych kraju -satysfakcja życiowa i zawodowa zależy od zakresu w jakim jednostka może w swojej pracy dać wyraz własnym zdolnościom, zainteresowaniom, wartościom i cechom osobowości -praca i zawód stanowią główny czynnik kształtowania się osobowości człowieka i dla większości ludzi stanowią centrum zainteresowań Etapy rozwoju zawodowego D.E.SuperaI rośnięcia (do 14 roku życia) II eksploracji (15 - 24 r.ż) III stabilizacji (25 - 44 r.ż)IV zachowania status quo (45-64 r.ż)V schyłkowe (65 r.ź i więcej) Optymalne parametry stanowiska (środowiska) pracy Temp- 21°C-24°C Wilgotność - 40-50% zimą, a latem naturalna jest ok. Przepływ powietrza - 0,1-0,2 m/s Oświetlenie - 250-500 lux Hałas - 48-58 dB Metody pomiaru wysiłku fizycznego Metoda chronometrażowo – tabelaryczna Wyliczenie wydatku energetycznego ze specjalnych tabel Metoda gazometryczna Wyliczenie wydatku energetycznego na podstawie ilości zużytego tlenu (wymiana gazowa) Metoda telemetryczna Ilość skurczów serca podczas wykonywanej pracy .   Metoda szacunkowa(tabelaryczna) oceny pracy polega na: Wyodrębnieniu czynności elementarnych, Posegregowaniu ich wg określeń zawartych w tabelach (opracowanych przez fizjologów), w których określono wartości jednostkowego WE, właściwe dla czynności składowych całego procesu ruchowego, Wyliczeniu łącznej wartości WE przypadającej na zmianę roboczą, Skonfrontowaniu wyniku z wartościami przypisanymi w odpowiednich tabelach Ocena uciążliwości pracy przeprowadza się wg 4 stopniowej skali analizując następujące cechy: Niezmienność (jednostajność) procesu pracy, Niezmienność warunków pracy – środowiska, Konieczność zachowania stałego napięcia uwagi, Skomplikowanie wykonywanych operacji. O stopniu monotonii pracy psychicznej świadczy ilość występujących cech: Duża, gdy występują wszystkie 4 ,Średnia, gdy występują 3, Mała, gdy występują 2 lub 1 z nich. BHP czym się zajmuje zapewnia bezpieczne i higieniczne warunki pracy w celu ochrony zdrowia i życia pracowników. przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy stanowią podstawowy zbiór norm o pracy. obejmują takie tematy, jak:- zagrożenia związane z obiektami i pomieszczeniami, -używanie maszyn i urządzeń, i narzędzi, -procesy pracy szczególnie szkodliwe i niebezpieczne ,-stan zdrowia pracowników, ich kwalifikacje i właściwości psychofizyczne, -organizacja pracy. Co ma na celu zapewnienie bezpieczenstwa w pracy Ochrona pracowników przed wypadkami przy pracy, Ochrona pracowników przed chorobami zawodowymi, Ograniczenie zatrudnienia pracowników przy pracach szczególnie ciężkich lub uciążliwych, Ochrona dóbr materialnych sfery pracy przed zniszczeniem, Ochrona uprawnień pracowniczych – trwałości stosunku pracy, wynagrodzenia, szczególna ochrona pracy młodocianych i kobiet oraz ochrona innych uprawnień pracowniczych (czasu pracy, urlopów pracowniczych itd.)

Rodzaje potencjalnych zagrożeń warunków pracy: chemiczne: Substancje chemiczne –toksyczne, drażniące, żrące, rakotwórcze, powodujące alergie, Reakcje chemiczne – wyzwalające (uwalniające) substancje, wyzwalające (uwalniające) energię; biologiczne: Żywe komórki – mikroorganizmy, bakterie, wirusy, pleśnie, grzyby, glony jednokomórkowe, komórki zwierzęce i ludzkie, Części składowe komórek – komponenty biologiczne, aktywne enzymy, Makroorganizmy – rośliny, zwierzęta; Fizyczne i psychiczne Niewłaściwe obciążenie fizyczne – brak ruchu, jednostronne obciążenie ciała, nadmierne obciążenie statyczne i dynamiczne, Nadmierne obciążenie psychiczne – zmęczenie psychiczne, monotonia, stres, psychiczne przeciążenie; związane z organizacją pracy, łącznie z uwarunkowaniami socjologicznymi System organizacji – regulacje obowiązków, zadania, kompetencie, organizacja zakładu pracy, organizacja bezpieczeństwa, Przebieg pracy – regulacja zadań cząstkowych, przebieg pracy, podział i przydział robót, struktura pracy, zarządzenia zakładu pracy, instrukcje ,Aspekty socjologiczne – treść pracy, zadania, relacje osobowe, komunikowanie się, partycypacja, zgodność, współdecydowanie ;Względy osobowe– brak kwalifikacji, umiejętności, doświadczenia, biegłości, nastawienie, motywacja, brak predyspozycji (przydatności) pod względem fizycznym, zdrowotnym, ograniczenia i przeciwskazania do wykonywania określonej pracy, niewystarczające predyspozycje intelektualne i psychiczne. Najczestsze przyczyny wypadkow przy pracy Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. -niedbalstwo –roztargnienie -brak doświadczenie –zmęczenie -popisywanie się –lenistwo. Najczęstszą przyczyną jest nieprawidłowe zachowanie się pracownika, niewłaściwa organizacja pracy, niewłaściwy stan czynnika materialnego. 3 najczęściej występujące choroby zawodowe -zatrucia ostre albo przewlekłe lub ich następstwa wywołane przez substancje chemiczne, -pylice płuc -astma i alergie -przewlekłe choroby narządu głosu, -choroby wywołane promieniowaniem jonizującym -nowotwory złośliwe. 4 rodzaje spedzania czasu wolnego w aspekcie funkcjonalnym -wypoczynek,

-rozrywkę, -rozwój zainteresowań i uzdolnień, -poszukiwanie własnego miejsca w społeczeństwie i zaspokajanie specyficznych potrzeb psychicznych i dochodzeniu do stanu konsonansu psychicznego. Podział inspekcji pracy Państwowa inspekcja pracy dzieli się na:

-Główny Inspektorat Pracy w Warszawie -Okręgowe Inspektoraty Pracy (których zasięg terytorialny pokrywa się z mapą województw). Jest to polski organ nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Przeprowadza planowe oraz niezapowiedziane kontrole w zakładach pracy zatrudniających pracowników. Udziela bezpłatnie porad w zakresie prawa pracy pracownikom. Dba i przestrzeganie praw pracowników. -Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy Jest podstawową placówką naukowo-badawczą w Polsce zajmująca się kompleksowo problematyką kształtowania warunków pracy zgodnie z psychofizycznymi możliwościami człowieka. Przedmiotem działania Instytutu jest prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych prowadzących do nowych rozwiązań technicznych i organizacyjnych w zakresie ochrony pracy w dziedzinie bezpieczeństwa, higieny pracy i ergonomii oraz wykonywanie innych zadań szczególnie ważnych dla osiągnięcia celów polityki społ.– gosp. państwa w tej dziedzinie.4 dowolne rozdziały z kodeksu pracy V - Odpowiedzialność materialna VI - Czas pracy VII - Urlopy pracownicze VIII - Pracownik - rodzic