Rynek kapitałowy

Jest to to segment rynku finansowego, która obejmuje transakcje instrumentami finansowymi o terminie zapadalności powyżej jednego roku.

Na rynku kapitałowym popyt na kapitał długoterminowy zgłaszają przedsiębiorstwa, państwo, instytucje samorządowe i banki.

Kapitał jest dostarczany przez gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, fundusze emerytalne, towarzystwa ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne i banki.

Rodzaje rynków kapitałowych

rynek pierwotny

rynek wtórny

Rynek pierwotny

Na rynku pierwotnym nabywa się papiery wartościowe bezpośrednio od ich emitenta. Środki zdobyte na rynku pierwotnym zasilają emitenta. Wszystkimi czynnościami związanymi z wprowadzeniem papierów nowej emisji na rynek zajmuje się biuro maklerskie wybrane uprzednio przez emitenta. Na rynku pierwotnym papiery wartościowe trafiają do pierwszego ich nabywcy w drodze oferty publicznej lub prywatnej.

Rynek wtórny

Odbywa się na nim obrót papierami wartościowymi przez osoby inne niż emitent. W odróżnieniu od rynku pierwotnego nie następuje tutaj zasilenie emitenta w kapitał. Jest to najważniejsza część rynku papierów wartościowych. Na rynku wtórnym dyskontuje się wszelkie informacje, które są dostępne dla inwestorów i następnie dokonuje się wycena danych walorów.

Rynek wtórny dzieli się na dwa segmenty:

rynek giełdowy - na którym odbywa się handel papierami wartościowymi - w Polsce Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie i New Connect - jest to rynek regulowany

rynek pozagiełdowy - tzw. over-the-counter market (OTC market) , który można podzielić na:

regulowany - (w Polsce MTS - CeTO SA), skierowany do mniejszych spółek o niższej płynności i nie mogących sprostać wymogom giełdy.

nieregulowany (alternatywny system obrotu ).

Instrumenty rynku pieniężnego i kapitałowego – różnice

Kryterium różnicujące	Rynek pieniężny	Rynek kapitałowy
Charakter dominujących strumieni finansowych	Krótkoterminowy kapitał pożyczkowy	Średnio i długoterminowy kapitał udziałowy i pożyczkowy
Papiery wartościowe podlegające obrotowi	Bony skarbowe, bony komercyjne i podobne instrumenty zbudowane na bazie weksla i konstruowane na zasadzie dyskonta	Akcje i obligacje, certyfikaty inwestycyjne
Termin realizacji praw z instrumentu finansowego (jego okres zapadalności)	Do jednego roku	Powyżej jednego roku, lub wręcz bez podawania czasowej granicy roszczeń ( jak np. w akcjach)
Ośrodek handlu	W sensie fizycznym nie istnieje	Giełda
Rozmiary pojedynczych transakcji (rynek detaliczny czy hurtowy)	Rynek hurtowy dla dużych podmiotów instytucjonalnych	Rynek detaliczny i zarazem hurtowy, transakcje pakietowe
Istota sprawowanych funkcji	Służy sfera podziału, głownie przez regulowanie płynności w obrocie gospodarczym	Służy sfera produkcji, głownie przez mobilizowanie kapitału dla celów inwestycyjnych

Cechy rynku kapitałowego

Przejrzystość- zawiera się w przyjętym sposobie zawierania transakcji i informowaniu o zrealizowanych transakcjach

Rzetelność- związana jest przede wszystkim ze sposobami i trybem przekazywania informacji pochodzących od emitentów do publicznej wiadomości

Efektywność- opiera się na zbudowanej strukturze „przemysłu giełdowego” , który w coraz większym stopniu obsługuje wszystkie segmenty rynku – inwestorów, emitentów, inwestycje rynku papierów wartościowych

Płynność- zależy od wielkości popytu i podaży

Podstawowe funkcje rynku kapitałowego

pozyskiwanie kapitału przez emitentów,

uzyskiwanie dochodów przez inwestorów, którzy udostępniają kapitał emitentom (np. dywidendy),

efektywna alokacja środków w gospodarce,

właściwa wycena instrumentów finansowych (papierów wartościowych).

Papiery wartościowe rynku kapitałowego w Polsce:

akcje prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych i spółek akcyjnych

obligacje państwowe

obligacje gmin, przedsiębiorstw i banków

hipoteczne listy zastawne

certyfikaty inwestycyjne

prawa poboru

prawa do akcji – PDA

Akcja

Papier wartościowy łączący w sobie prawa o charakterze majątkowym i niemajątkowym, wynikające z uczestnictwa akcjonariusza w spółce akcyjnej. Także ogół praw i obowiązków akcjonariusza w spółce lub część kapitału akcyjnego.

Obligacja

Papier wartościowy emitowany w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem obligatariusza i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Są to papiery masowego obrotu. Obligacje nie dają posiadaczowi żadnych uprawnień względem emitenta typu współwłasność, dywidenda czy też uczestnictwo w walnych zgromadzeniach. Obligacje reprezentują prawa majątkowe podzielone na określoną liczbę równych jednostek, co oznacza, iż przyznają identyczne uprawnienia.

Hipoteczny list zastawny

Papier wartościowy imienny lub na okaziciela, emitowany na rynku nieruchomości, którego podstawą emisji jest wierzytelność zabezpieczona hipoteką. Jest rodzajem obligacji i może być emitowany jedynie przez banki hipoteczne, które zobowiązują się do spełnienia określonych świadczeń pieniężnych takich jak wypłata odsetek i wykup listów zastawnych.

Hipoteczne listy zastawne występują w formie dokumentu lub w postaci zdematerializowanej, mogą być nominowane w złotych lub w walucie obcej i stanowią ochronę oszczędzającego oraz zabezpieczenie długoterminowych inwestycji.

Certyfikat inwestycyjny

Papier wartościowy emitowany przez zamknięty fundusz inwestycyjny. Jest on papierem wartościowym imiennym lub na okaziciela. Jako papier wartościowy na okaziciela może być notowany na giełdzie. Jest niepodzielny, reprezentuje równe prawa majątkowe.

Prawo poboru

Zasada umożliwiająca zachowanie przez dotychczasowych akcjonariuszy proporcjonalnego udziału w kapitale akcyjnym danej spółki akcyjnej po nowej emisji jej akcji. Według tej reguły objęcie przez akcjonariuszy odpowiedniej ilości nowych akcji zależy ściśle od już posiadanego ich stanu ilościowego, i odbywa się w terminie specjalnie wyznaczonym im przez spółkę. Akcjonariusze niezainteresowani nowo emitowanymi walorami tej spółki mogą zbywać swoje prawa poboru osobom trzecim.

Prawo do akcji

Prawo majątkowe, przysługujące akcjonariuszom w odniesieniu do akcji nowej emisji danej spółki akcyjnej, powstające z chwilą dokonania przydziału tych akcji i wygasające z chwilą zarejestrowania akcji w depozycie papierów wartościowych

Prawa do akcji stanowią "czasowy substytut" akcji danej spółki

Rodzaje inwestorów na rynku

Inwestorzy indywidualni

Inwestorzy instytucjonalni

Inwestorzy indywidualni

Dysponując pewnymi oszczędnościami starają się oni korzystnie je ulokować kupując papiery wartościowe. Operacje giełdowe przeprowadzają zazwyczaj na podstawie informacji pochodzących z opracowań i analiz publikowanych w prasie lub literaturze fachowej

Wyróżnia się dwie grupy:

akcjonariat pracowniczy – osoby które dostały akcje od spółki w której pracują

gospodarstwa domowe

Inwestorzy instytucjonalni

Są to osoby lub instytucje finansowe zajmujące się profesjonalnie lokowaniem środków na rynku kapitałowym. Często są to pośrednicy, którzy przyjmują pieniądze od inwestorów indywidualnych i dalsze decyzje co do sposobu ich lokowania podejmują samodzielnie

Do najpotężniejszych grup inwestorów instytucjonalnych należą:

banki korporacyjne, banki inwestycyjne

fundusze inwestycyjne

fundusze ubezpieczeniowe i emerytalne

fundusze typu venture capital

przedsiębiorstwa

Skarb Państwa

inni np. domy maklerskie

Fundusze inwestycyjne

Fundusze Inwestycyjne to instytucje finansowe, które lokują powierzone sobie pieniądze w przedsięwzięcia mające przynosić zysk, przede wszystkim na rynkach finansowych.

Fundusze emerytalne

Należą one, do największych inwestorów instytucjonalnych rynku finansowego, którym prawo powierza zadanie gromadzenia i pomnażania środków zebranych na indywidualnych kontach członków OFE z przeznaczeniem na emeryturę.

Fundusze typu venture capital

Zapewniają zasilanie kapitałowe na okresy średnie i długoterminowe firmom, które nie weszły jeszcze na rynek papierów wartościowych z zamiarem późniejszej odsprzedaży udziałów lub akcji z zyskiem. Głównym obszarem lokat kapitałowych jest wspieranie działalności gospodarczej firmy o dużym potencjale wzrostu, finansowo zaawansowanych prac nad zastosowaniem nowoczesnych technologii, wprowadzenie do produkcji nowych lub zmodernizowanych produktów czy też unowocześnienie przedsiębiorstwa i działania prywatyzacyjne.

Ryzyko

Ryzyko inwestycyjne na rynku kapitałowym można określić jako potencjalny obiektywny i subiektywny odczuwalny stopień zagrożenia w uzyskaniu oczekiwanych przez inwestora korzyści ekonomicznych.

Przez pojęcie ryzyka rozumie się niebezpieczeństwo straty lub (inaczej) niebezpieczeństwo nie osiągnięcia celu założonego przy podejmowaniu decyzji.

Grupy instrumentów finansowych

Instrumenty finansowe o małym ryzyku i umiarkowanym ale względnie pewnym dochodzie (obligacje)

Instrumenty finansowe o większym ryzyku i możliwości wyższych dochodów (akcje)

Instrumenty finansowe o wysokim ryzyku i wysokich możliwych dochodach (instrumenty pochodne).

Strategie inwestycyjne rynku kapitałowego: kryteria

okres inwestowania

ryzyko inwestycyjne

Okres inwestowania

strategie krótkookresowe – horyzont czasowy od kilku sesji giełdowych do kilku miesięcy, decyzje opierają się na aktualnych relacjach między popytem a podażą na rynku papierów wartościowych; charakteryzują inwestorów operujących kapitałem spekulacyjnym oraz cześć inwestorów indywidualnych którzy kupują akcje gdy ich cena jest niska a sprzedają gdy ich cena jest wysoka. Duży udział inwestorów krótkoterminowych może wpływać destabilizująco na rynek papierów wartościowych. Charakteryzują się dużą płynnością która wyraża się szybkością i łatwością zamiany papierów wartościowych na gotówkę

strategie długookresowe – bazują na analizie emitentów poszczególnych grup papierów wartościowych, w mniejszym stopniu uważa się na bieżące wskaźniki. Duża ilość inwestorów wpływa stabilizująco na giełdę, tymi inwestorami są inwestorzy instytucjonalni (np. fundusze inwestycyjne).

Ryzyko inwestycyjne

strategie dochodowe – obejmują inwestycje w papiery wartościowe zapewniające względnie pewny dochód; stosowana przez inwestorów mniej skłonnych do ryzyka (obligacje, pewne akcje)

strategie wzrostowe – zorientowane na zakup papierów wartościowych zakładających osiągnięcie zysku wyniku wzrostu cen giełdowych; są bardziej ryzykowne wiąże się to z trudnymi do przewidzenia zmianami globalnymi, z ryzykiem błędnej wyceny papierów wartościowych , z tej strategii korzysta wielu inwestorów ponieważ kiedy rośnie ryzyko rosną też dochody

Podstawowe inne rodzaje strategii

metoda regularnego inwestowania – polega ogólnie na systematycznym lokowaniu stałej sumy pieniędzy w regularnych odstępach czasu na zakup określonego pakietu papierów wartościowych

metoda stałego kapitału inwestycyjnego i stałej relacji kierunków inwestowania – przeznaczamy pewną kwotę na zakup akcji i kiedy cena zacznie rosnąć to różnice pomiędzy aktualną ceną a ceną zakupu przeznaczmy na zakup instrumentów pewnych (np. obligacji), a jak cena spada to sprzedajemy te obligacje aby uzupełnić kapitał początkowy

metodę cenowo – wskaźnikową – opiera się na zasadzie przyjęcia za podstawę decyzji inwestycyjnej określonego poziomu cen lub wskaźników papierów wartościowych wynikających z analizy danego rynku (np. wskaźnik indeksu giełdowego, wskaźnik P/E)