Walka romantyków z klasykami

              Początkiem wielkiej dyskusji zwanej w historii literatury polskiej „Walką romantyków z klasykami” stała się rozprawa Kazimierza Brodzińskiego pt. „O klasyczności i romantyczności, tudzież o duchu poezji polskiej” (1818). Brodzińskiemu odpowiedział w 1819 r. znany matematyk i astronom Jan Śniadecki, rozprawą pt. „O pismach klasycznych i romantycznych”. Brodzińskiemu ostro przeciwstawił się również Maurycy Mochnacki w rozprawie Pr. „O literaturze polskiej XIX wieku”. W taki więc sposób powstały trzy zwalczające się grupy:

               I grupa – zdecydowani obrońcy klasycyzmu na czele z Janem Śniadeckim.

Jan Śniadecki – klasyk, wystąpił przeciwko Brodzińskiemu jak i Mochnackiemu. Ten wielki uczony zwalczał romantyzm – widział w nim „szkołę zdrady i zarazy”. Dostrzegał niebezpieczeństwo dla rozwoju oświaty, lękał się ujemnego wpływu na czystość języka. Atakując romantyzm miał na myśli głównie literaturę niemiecką, zwłaszcza, że w Polsce nie ukazały się jeszcze utwory najwybitniejszych przedstawicieli. Dyskusja zaogniła się kiedy na scenę literacką weszły wybitne nazwiska z Mickiewiczem na czele. Wtedy nie chodziło już o gusta literackie – klasycy zaatakowali ludność i ich dążenia demokratyczne. Głównie krytykowano poezję ludową. Spór zamienił się niebawem w walkę idei i poglądów politycznych.

            II grupa – zdecydowani zwolennicy romantyzmu na czele z Maorycym Mochnackim.

Maorycy Mochnacki – romantyk, zwalczał Brodzińskiego i zalecany przez niego idyllizm. Nie uważał tego za podstawę poezji polskiej. Ostro krytykował literaturę polskiego klasycyzmu. Czasy panowania Augusta Poniatowskiego określał mianem „wierszomanii”. Widział tam naśladownictwo obcych wzorów, brak tam było polskości. Jako typowy przedstawiciel romantyzmu pragnął poezji ojczystej. Uważał, że  „w prostocie serca najwięcej poety poetyckiej prawdy.” Cenił również wolność sztuki oraz walory wyobraźni, mówił o potrzebie przezwyciężania reguł tworząc w ten sposób podstawy nowej estetyki romantycznej. Mochnacki określił także swój stosunek do powstania listopadowego. Twierdził: „… czas przestać mówić o sztuce, co innego mamy teraz w głowie i w sercu. Życie nasze jest już poezją – zgiełk, huk dział oręża – ten odtąd będzie nasz rym i ta melodia.”

            III grupa – z własnym programem i koncepcją literatury narodowej na czele z Kazimierzem Brodzińskim.

Kazimierz Brodziński – prezentował własny program. Wg niego poezja jest zwierciadłem każdego wieku i narodu. Twierdził, że literatura klasyczna, której przykładem jest literatura francuska, wymaga udoskonalenia gustu. Natomiast literatura niemiecka, która jest typowym przykładem romantyzmu, potrzebuje więcej uczucia. Wg niego literatura polska, ze względu na swoiste cechy jakimi się odznacza (miłość do ojczyzny, prostota, zapał, tkliwość) powinna się rozwijać wg własnych potrzeb, przejmując od klasyczności i romantyczności tylko to, co jej odpowiada.