Wpływy francuskie w romańskiej architekturze Polski

Zacznę od tego, że kultura francuska zaczęła napływać w okresie między XI i XII wieku, a architektura w XIII wieku. W Polsce coraz częściej zaczęli wzorować się na stylu francuskim, wynikiem tego była reforma kościoła, która nawiązywała do wzorów francuskich. Od początku panowania Kazimierza Odnowiciela datuję się zacieśnienie stosunków między Polską, a Francją. W tym samym wieku bardzo duży wpływ miało środowisko Laońskie. widoczne było poprzez przeprowadzenie reformy kleru świeckiego, obsadzenie biskupstw w Płocku i we Wrocławiu, sprowadzenie kleru zakonnego z Francji i Flandrii oraz francuska jego organizacja. W XII wieku cystersi uwidaczniali się w Małopolsce, na Mazowszu, Kujawach, Wielkopolsce oraz na Śląsku. Cystersi – zakon katolicki, wywodzący się z benedyktynów i posługujący się regułą benedyktyńską, założony w 1098 przez Roberta z Molesme, pierwszego opata z Cîteaux (obecnie Saint-Nicolas-lès-Cîteaux) we Francji. Nazwa zakonu pochodzi od łacińskiej nazwy tego właśnie miejsca (Cistertium). Pierwsze klasztory powstały w La Ferté (1113), Pontigny (1114), Clairvaux (1115) i Morimond (1115). Etos cysterski dzielił się na dwie grupy: pierwszą są bracia piśmienne, zaś drugą osoby, które zajmowały się architekturą. Typowy benedyktyńska budowla jest surowa, bez wieżowa bazylika z transeptem, z zamkniętym prezbiterium. Architektura nie była w 100% oparta o wzorce francuskie. Najczęściej występowały fragmentaryczne formy.

Najmocniej w tym okresie rozwinęła się budowla biskupa płockiego – fundatora katedry płockiej oraz opactwa kanoników regularnych w Czerwińsku. Mimo tego, że katedra została parokrotnie przebudowana to zachował się jej plan wzorowany na stylu francuskim. Druga budowla Aleksandra w opactwie czerwińskim jest trójnawową bazyliką, bez transeptu, przykryta drewnianym stropem, z dwiema wieżami od zachodu, a od wschodu nakryta absydami - Taka koncepcja występuję w architekturze francuskiej,

Autor artykułu wspomina o portalu w Czerwińsku, który jest oparty o formy lombardzko francuskie. Występuję burgundzki schemat nadproży i pilastrów portalowych oraz francuskie opracowanie kolumn bocznych.

Kolegiata w Tumie pod Łęczycą, która nie doczekała się ukończenia przedstawia połączenie różnorodnych form architektonicznych, m. in. Formy dolno – reńskie oraz francuskie z elementami nawiązującymi do sztuki włoskiej.

Z kolei na Śląsku zachował się szereg budowlanych oraz ułamków rzeźby architektonicznej. Świadczą o tym wpływy francuskie na tych terenach. Jednakże do dnia dzisiejszego zachowały się dosłownie resztki budowli.

Francuskie elementy architektoniczne znajdują się również w opactwie św. Wincentego we Wrocławiu. Co prawda budynek jest niemiecki, jednak rzeźby, pomniki, zdobienia mają wyraźny wpływ francuski.

Cystersi osadzili się w Sulejowie, Wąchocku, Koprzywnicy i Jędrzejowie. W latach czterdziestych XII wieku zaczęli budować opactwo jędrzejowskie. W 1210 roku opactwo charakteryzowało się prezbiterium, transeptem oraz otwartą na ramiona transeptu podwójnej pary kaplic.

Opactwo cystersów w Koprzywnicy było filarową bazyliką, z transeptem oraz prosto zakończonym prezbiterium. Różnicą od np. małopolskich kościołów były detale.

Świątynia klasztorna w Sulejowie i Wąchocku powstały nieco później, a mianowicie w 1232 roku. Miały one bardziej zaawansowany system konstrukcyjny.

Architektura francuska miała ogromny wpływ na sztukę Polską. Sam dr Michał Walicki mówi o tym, że nawet architektura niemieckich cystersów w Polsce nie była na takim poziomie co wzorce francuskie.