... z  życia kierownika  budowy  

konsultacje: czwartek , godz. 16.oo do 17.oo  

Kierownik budowy - osoba ważna i niezbędna !

Zgodnie z art. 42 prawa budowlanego każdy inwestor jest zobowiązany zatrudnić kierownika budowy, posiadającego uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności. Osoba ta zapewnić ma objęcie kierownictwa budowy lub określonych robót budowlanych oraz nadzór nad tymi robotami.

Nim przejdziemy do szczegółów, chcemy się z Państwem podzielić spostrzeżeniami na temat pracy kierowników, obsługujących na zlecenie inwestorów, budowy domów jednorodzinnych.

Najczęściej kierownikami są znajomi, kuzyni lub wujkowie Inwestorów. Swoją pracę wykonują "po znajomości". Zwykle za symbolicznym wynagrodzeniem. Posiadają uprawnienia budowlane, ale z budownictwem dawno już nie mieli nic wspólnego. Kierownik taki przychodzi na budowę, albo nie. Wpada by zobaczyć czy dom się nie wali i znika. Wzywany na odbiory przychodzi dwa dni po wyznaczonym terminie, lub w dniu odbioru, ale z dwugodzinnym opóźnieniem. Popatrzy, popatrzy, wpisze coś do dziennika budowy i już ucieka, ponieważ w samochodzie czeka na niego żona. Na chwilę jednak wróci, na oko sprawdzi piony i poziomy i już go nie ma. Wykonawca jest nie pocieszony. Traci czas i pieniądze. Inwestor nie wie jak się zachować. Przecież nie zwróci uwagi swemu krewnemu. Co by na to powiedziała teściowa. A zbrojenie w dalszym ciągu czeka na odbiór. Co tam harmonogram budowy. W sytuacjach gdy wymagane jest podjęcie jakiejś decyzji, trudno go znaleźć. Zapytany o sposób rozwiązania problemu, mówi zwykle: zróbcie tak jak wam pasuje. W efekcie dom budowany jest na miarę wykonawcy, raz lepszego a raz gorszego. W trakcie konfliktu wykonawca-inwestor, kierownik nie ma swojego zdania, raz przychyla się do stanowiska Inwestora, za chwilę do opinii wykonawcy, a tak w ogóle to bardzo mu się spieszy, bo ma następne spotkanie, a w mieście są korki. Po jakimś czasie okazuje się, że garaż jest wyniesiony pół metra ponad właściwy poziom, okna są przesunięte w prawo, komin ma stanąć na krokwi, odchodzi izolacja od ścian piwnic, a cały budynek jest za bardzo przesunięty w prawo, i ... oby tylko to.

Drodzy Państwo, nie tędy droga ! Wynagrodzenie kierownika za kierowanie budową domu jednorodzinnego najczęściej oscyluje wokół kwoty trzech tysięcy złotych. Zakładając, iż wykonanie domu kosztuje dwieście dwadzieścia tysięcy, owe trzy tysiące stanowią 1,36 % kwoty, która należy zapłacić za wybudowanie domu. Wprawdzie za to można kupić pralkę i lodówkę, ale... straty związane z nieprawidłowym prowadzeniem budowy bywają zwykle znacznie wyższe, niż owe trzy tysiące. A pamiętać należy o tym, iż tak czy siak, kierownika budowy należy posiadać. W związku z tym proponujemy: Panie Inwestorze, prosimy nie oszczędzać nadmiernie na tej operacji. Dobry kierownik to prawdziwy skarb - to zaoszczędzone pieniądze, które w dwójnasób pokryją jego wynagrodzenie.

Co się dzieje w trakcie eksploatacji domu. Pękają tynki, ponieważ były kładzione przy zbyt niskich temperaturach. Zarysowuje się ściana. Drzwi się nie domykają. W trakcie większej ulewy przecieka dach. Kruszy się beton na podjeździe dla samochodów, odpadają płytki klinkierowe. To między innymi przez brak prawidłowego nadzoru.

W wielu przypadkach, nieszczęściom tym można zapobiec. Wystarczy zatrudnić kierownika budowy, prawdziwego profesjonalistę, a najlepiej osobę współpracującą z Biurem Obsługi Inwestora Indywidualnego.

Obowiązek zapewnienia zatrudnienia kierownika budowy spoczywa na Inwestorze. Zwykle, osoby budujące domy jednorodzinne rozwiązują ten problem na dwa sposoby.

Inwestorzy szukają wykonawcy, który w swoim zespole posiada osobę z odpowiednimi uprawnieniami, i człowiek ten przejmuje na siebie obowiązki kierownika budowy. Ponieważ płaci mu wykonawca, a nie Inwestor, kierownik nie może być zbyt wymagający, w stosunku do wykonawcy, bo może stracić pracę. Często kończy się to tak, iż gdy Inwestor zmienia wykonawcę, musi zmienić i kierownika budowy. Wtedy długo i cierpliwie poprosić musi starego kierownika o dziennik budowy i uzupełnienie wpisów w tymże dzienniku. Wówczas zaczyna się problem - na jakiś czas znika dziennik wraz z kierownikiem. Ten ma już inną pracę.

Drugi sposób polega na tym, iż to Inwestor zatrudnia kierownika budowy i sam opłaca jego pracę. Kierownik wówczas bierze pieniądze od Inwestora. Jest niezależny od wykonawcy. Jest bezpośrednio, przed Inwestorem, na mocy stosownej umowy odpowiedzialny za swoją pracę . A Inwestor od czasu do czasu może zasięgnąć opinii innego fachowca na temat pracy kierownika. Jeżeli opinia będzie pozytywna, kontynuować współpracę. Jeżeli nie, może zmienić kierownika budowy, ale tylko jego.

Zaznaczyć należy, iż tak czy inaczej wynagrodzenie kierownika budowy finansowane jest ze środków Inwestora, bowiem wykonawca dolicza to do swoich kosztów i refunduje przychodami od Inwestora.

Bez względu na to, kto zatrudnia kierownika budowy, tak czy inaczej musi on wykonać czynności prawem budowlanym nakreślone. Na człowieku tym spoczywa największa odpowiedzialność. To on stoi na straży poszanowania Prawa Budowlanego, co w większości przypadków jest zbieżne z interesem osoby, budującej dom jednorodzinny. Najczęściej wykonawcom wydaje się tylko, iż potrafią budować domy jednorodzinne. Często, gdy nawet wiedzą jak to robić - nie zawsze im się chce. Wówczas zalewają nas potokiem wartkich słów o tym jacy są wspaniali. Inwestor, który nie zna się na budownictwie - nie zawsze jest w stanie ocenić radosną twórczość wykonawcy. A teraz czas byście przypomnieli sobie Państwo opinie innych na temat prowadzenia budów. Najczęściej przedstawiają oni obraz nędzy i rozpaczy. Jeżeli w takich warunkach dojdzie do wypadku - odpowiada kierownik. Jeżeli dojdzie do katastrofy budowlanej - odpowiada kierownik. W pierwszej kolejności nie Inwestor, nie wykonawca, ale kierownik budowy. Dlatego raz jeszcze podkreślamy: prawdziwy kierownik budowy jest postacią najważniejszą w trakcie realizacji procesu inwestycyjnego.

A oto nasze propozycje.

Długo się Państwo zastanówcie, nim zatrudnicie jakąś osobę na stanowisko kierownika budowy. Najlepiej aby był to ktoś, w stosunku do kogo nie macie żadnych zobowiązań. Nawet towarzyskich. To bardzo ułatwia współpracę, w szczególności zaś wtedy, gdy trzeba egzekwować prawidłowe wykonanie pracy. Najlepiej, aby była to osoba prowadząca działalność gospodarczą, która zawrze z Państwem stosowną umowę cywilnoprawną. To zobowiązuje. Niech będzie to człowiek, który tylko tym się zajmuje, a nie pracownik firmy budowlanej, który dorabiać sobie będzie u Państwa na budowie. Poproście o kopię zgłoszenia działalności gospodarczej, zaświadczenie o nadaniu numeru REGON oraz NIP. Sprawdźcie uprawnienia budowlane kierownika budowy. Niech będą poparte stosownymi dokumentami. Aktualność tych zaświadczeń zweryfikujcie w internecie. Poproście o referencje. Niech kandydat na kierownika dokładnie się przedstawi. Poproście aby opisał przebieg swojej kariery zawodowej. Zwróćcie uwagę na to, ile prowadził budów domów jednorodzinnych. Nie jest to skomplikowane budownictwo, ale posiada swoją specyfikę. Poproście o projekt umowy, jaką z Wami zechce zawrzeć. Niech też zaproponuje harmonogram swojej pracy. Pokażcie mu projekt domu. Wysłuchajcie opinii na ten temat. Poproście aby wskazał Wam osoby, dla których pracował. Porozmawiajcie z nimi. Skontaktujcie też się z wykonawcami, którzy pracowali pod jego nadzorem. Zapytajcie o sprzęt, jakim się posługuje. Rozważcie wszystkie za i przeciw. Zastanówcie się dobrze, a potem dopiero podejmijcie decyzję o nawiązaniu współpracy lub poszukajcie innego kierownika.

UWAGA: w przypadku problemów z doborem kierownika budowy, zawsze istnieje możliwość skorzystania z usług kierownika, który w Biurze Obsługi Inwestora Indywidualnego pełni funkcję Szefa Działu Nadzoru Budowlanego.

Jest to osoba mająca stosowne uprawnienia budowlane. Zrzeszona w lokalnej organizacji zawodowej. Posiada wiedzę specjalistyczną na temat budowy domów jednorodzinnych, wiedzę ogólną z zakresu prawa, zarządzania personelem, bezpieczeństwa i higieny pracy. Chętnie zaprosi Państwa do biura, by się przedstawić. Okaże stosowne dokumenty. Przekaże ich kserokopie. Opisze swoją działalność. Zaprosi na budowy, którymi kieruje. Pozna z Inwestorami. Przedstawi wykonawców, których pracą kieruje. W końcu opisze ewentualny sposób współpracy z Wami. Da do wglądu stosowany przez niego projekt umowy Inwestor-Kierownik Budowy oraz nakreśli ślepy harmonogram pracy.

Nasz kierownik, współpracę z inwestorem, zaczyna jeszcze przed wyborem wykonawcy. Sporządza ślepy kosztorys, aby Inwestor mógł złożyć zapytanie ofertowe u różnych wykonawców. Pomaga ocenić spływające oferty i wybrać wykonawcę. Składa oświadczenie o objęciu obowiązków kierownika budowy. Konsultuje treść umowy, jaką wykonawca zawrze z Inwestorem. W oparciu o harmonogram pracy wykonawcy, sporządza swój harmonogram. Dba o to by na placu była tablica informacyjna i ogłoszenie dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy. Jeżeli istnieje taka konieczność sporządza plan BIOS. Prezentuje wykonawcy swoje wymagania, co do kształtu współpracy. Szczególną uwagę zwraca na sposób zagospodarowania placu budowy. Sprawdza, czy ludzie wykonawcy posiadają odpowiednie szkolenia i zaświadczenia. Przed rozpoczęciem każdego etapu robót, udziela wykonawcy instruktażu. Mówi na co trzeba szczególnie zwrócić uwagę. Takich samych informacji udziela Inwestorowi. Dokonuje odbioru technicznego poszczególnych robót oraz każdego z etapów. Korzysta ze specjalistycznego sprzętu pomiarowego. Zawsze przy sobie ma niwelator, długą poziomicę, pion, 30 metrową miarę i długopis. Prowadzi dziennik budowy. Jeżeli istnieje taka konieczność, wnioskuje o zmianę wykonawcy. Przygotowuje wszystkie dokumenty niezbędne do uzyskania pozwolenia na użytkowanie domu.

Te i inne czynności wykonuje ze świadomością faktu, iż jest członkiem Grupy Jakości działającej przy Biurze Obsługi Inwestora Indywidualnego. To zobowiązuje. Wie też, iż jego praca jest kontrolowana przez fachowców i oceniana. Tylko pozytywny wynik tych przeglądów gwarantuje mu stałą współpracę z Biurem Obsługi Inwestora Indywidualnego.

Kierowanie budowami stanowi jego główne źródło utrzymania. Stara się więc to robić dobrze. Ponadto szanuje ludzi i ich pieniądze, a o to przecież Inwestorom najbardziej chodzi.

A teraz nieco więcej szczegółów natury ogólnej. Do obowiązków kierownika budowy należy:

- prowadzić dziennik budowy,
- umieścić na budowie, w widocznym miejscu tablicę informacyjną oraz ogłoszenie    zawierające dane dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia,
- odpowiednio zabezpieczyć teren budowy.

Jeżeli istnieje taka konieczność, kierownik budowy zobowiązany jest sporządzić lub zapewnić sporządzenie, jeszcze przed rozpoczęciem budowy, planu bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia.

Podstawowe obowiązki kierownika budowy określa art.22 prawa budowlanego. Oto i one:

- protokolarne przejęcie od inwestora i odpowiednie zabezpieczenie terenu budowy wraz ze znajdującymi się na nim obiektami budowlanymi, urządzeniami technicznymi
i stałymi punktami osnowy geodezyjnej oraz podlegającymi ochronie elementami środowiska przyrodniczego i kulturowego,

- prowadzenie dokumentacji budowy, zapewnienie geodezyjnego wytyczenia obiektu oraz zorganizowanie i kierowanie budową domu jednorodzinnego, w sposób zgodny z projektem i pozwoleniem na budowę, przepisami i obowiązującymi Polskimi Normami, przepisami w tym techniczno-budowlanymi oraz przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,

- koordynowanie realizacji zadań zapobiegających zagrożeniom bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy opracowywaniu technicznych lub organizacyjnych założeń planowanych robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów, które mają być prowadzone jednocześnie lub kolejno. Udział w planowaniu czasu wymaganego do zakończenia robót budowlanych lub ich poszczególnych etapów.

- koordynowanie działań zapewniających przestrzeganie, podczas wykonywania robót budowlanych, zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

- podejmowanie niezbędnych działań uniemożliwiających wstęp na budowę domu jednorodzinnego osobom nieupoważnionym,

- wstrzymywanie robót, przy budowie domu jednorodzinnego, w przypadku stwierdzenia możliwości powstania zagrożenia oraz bezzwłoczne zawiadomienie o tym właściwego organu,

- zawiadomienie inwestora o wpisie do dziennika budowy dotyczącym wstrzymania robót budowlanych z powodu wykonywania ich niezgodnie z projektem,

- realizacja zaleceń wpisanych do dziennika budowy,

- zgłaszanie inwestorowi do sprawdzenia lub odbioru wykonanych robót ulegających zakryciu bądź zanikających oraz zapewnienie dokonania wymaganych przepisami lub ustalonych w umowie prób i sprawdzeń instalacji, urządzeń technicznych i przewodów kominowych przed zgłoszeniem obiektu budowlanego do odbioru,

- przygotowanie dokumentacji powykonawczej domu jednorodzinnego,

- zgłoszenie domu jednorodzinnego do odbioru odpowiednim wpisem do dziennika budowy oraz uczestniczenie w czynnościach odbioru i zapewnienie usunięcia stwierdzonych wad.


Kierownik przypomina !

Wyrys i wypis z planu miejscowego można otrzymać w Gminie, w wydziale architektury lub urbanistyki. Aby go uzyskać wnosimy opłatę administracyjną. Wystarczy zwykłe zamówienie.

Decyzja o warunkach zabudowy, aby ją uzyskać należy złożyć stosowny wniosek. Potrzebna jest ona tylko wówczas, gdy nie ma planu zagospodarowania przestrzennego. Można ją otrzymać w wydziale architektury lub urbanistyki w Gminie.

Mapa geodezyjna Jest ona niezbędna do celów projektowych. Aby ją otrzymać wystarczy złożyć zamówienie w wydziale geodezji Starostwa lub w powiatowym ośrodku dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Aby mogła służyć za podstawę do projektowania, powinna zostać zaktualizowana przez geodetę.

Techniczne warunki przyłączenia do sieci energetycznej, gazowej, wodno-kanalizacyjnej uzyskać można w lokalnych przedsiębiorstwach (energetycznych, gazowniczych lub wodno-kanalizacyjnych), po złożeniu wniosku zaopatrzonego w potwierdzenie prawa własności do gruntu oraz mapę sytuacyjną. Opłaty, za wykonanie tych czynności, ustalane są lokalnie.

Wypis z księgi wieczystej uzyskać można, w wydziale ksiąg wieczystych sądu rejonowego tylko wówczas gdy się wykaże, że ma się interes prawny w uzyskaniu wypisu. Wystarczy złożyć stosowny wniosek i uiścić opłatę sądową.

Wypis z ewidencji gruntów dostępny jest w gminnym wydziale geodezji lub w ośrodku geodezji i kartografii. Wydawany jest odpłatnie, na podstawie wniosku, dla osób, które wykażą, że mają interes prawny w uzyskaniu wypisu.

Decyzję o włączeniu gruntu z produkcji rolnej można uzyskać w Starostwie w wydziale gospodarki gruntami.

Zezwolenie na wycięcie drzew otrzymasz w gminnym wydziale ochrony środowiska. Jeżeli wykażesz, że operacja ta jest niezbędna do wybudowania domu - nie będziesz musiał nic płacić.

Uzgodnienia projektu należy dokonać z konserwatorem zabytków, specjalistą do spraw przeciwpożarowych, z inspekcją pracy, sanepidem, ale tylko wtedy gdy lokale mieszczące się w budynku służyć będą działalności usługowej lub usytuowane w nich będą stanowiska pracy.

Uzgodnienie przebiegu przyłączy odbywa się w Starostwie, w zespole uzgadniania dokumentacji.

Zgłoszenie zamiaru wykonania robót niewymagających pozwolenia dokonuje się w Starostwie, w wydziale architektury i budownictwa. Zgłoszenie to wymaga wypełnienia odpowiedniego formularza oraz złożenia oświadczenia o posiadaniu prawa do nieruchomości. UWAGA: roboty można rozpocząć gdy urząd w ciągu 30 dni nie wniesie sprzeciwu.

Pozwolenie na budowę uzyskuje się w Starostwie, w wydziale architektury i budownictwa. Aby je otrzymać trzeba złożyć wniosek, dołączyć do niego projekt, oświadczenie o posiadaniu prawa do nieruchomości, zaświadczenie, że projektant należy do izby samorządu zawodowego. Jeżeli brak jest miejscowego planu, należy dołączyć decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Odwołanie od decyzji o pozwoleniu na budowę składa się do Wojewody za pośrednictwem starostwa.

Zmianę decyzji o pozwoleniu na budowę uzyskuje się na wniosek złożony w Starostwie, w wydziale architektury i budownictwa wówczas, gdy mają być istotne zmiany w projekcie.

Przeniesienie decyzji o pozwoleniu na budowę na inną osobę uzyskuje się w wydziale architektury i budownictwa Starostwa Powiatowego, na podstawie wniosku popartego zgodą poprzedniego inwestora.

Zawiadomienie o terminie rozpoczęcia robót wymagających pozwolenia na budowę należy kierować do powiatowego inspektoratu nadzoru budowlanego, w postaci odpowiednio wypełnionego formularza, do którego załączone jest oświadczenie kierownika budowy o przyjęciu obowiązków poparte zaświadczeniem o przynależności kierownika budowy do odpowiedniej izby samorządu zawodowego. Uwaga: roboty można rozpocząć po upływie 7 dni od daty złożenia zawiadomienia.

Dziennik budowy otrzymuje się w powiatowym inspektoracie nadzoru budowlanego, na wniosek. Wpisów do dziennika budowy mogą dokonywać: kierownik budowy, kierownik robót budowlanych, inspektor nadzoru, inwestor, projektant, geodeta, pracownicy nadzoru budowlanego. Za właściwe prowadzenie dziennika budowy, jego stan oraz właściwe przechowywanie odpowiada kierownik budowy. Sposób prowadzenia dziennika budowy określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 26 czerwca 2002 roku (Dz.U. Nr 108, poz.953. dziennik budowy powinien zostać wydany w terminie 3 dni od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu na budowę stała się ostateczna. W dzienniku budowy rejestruje się, w formie wpisów, przebieg robót budowlanych. Wpisuje się tam informacje o wszystkich zdarzeniach i okolicznościach zachodzących w toku ich wykonywania i mających znaczenie przy ocenie technicznej prawidłowości budowy domu jednorodzinnego. Zapisy muszą być tak prowadzone, aby istniała możliwość odtworzenia kolejności zdarzeń na budowie. każdy wpis oznacza się datą. Podpisuje go osoba dokonująca wpisu, podając przy tym swoje imię i nazwisko, nazwę wykonywanej funkcji oraz nazwę organu, który reprezentuje. W dzienniku budowy odnotowuje się również zmianę kierownika budowy domu jednorodzinnego. Opisuje się stan zaawansowania budowy, jej zabezpieczenia. Wpis ten potwierdzają osoba przejmująca i przekazująca. Każda osoba, której wpis dotyczy, własnoręcznie złożonym podpisem potwierdza fakt zapoznania się z treścią zapisu. Kierownik potwierdza fakt zamknięcia dziennika budowy domu jednorodzinnego. Do dziennika budowy dokonują również wpisów pracownicy organów nadzoru budowlanego, wizytujący budowę.

Tablica informacyjna zawierać musi określone prawem informacje. Można ją zakupić i wypełnić samemu. Za umieszczenie tablicy na placu budowy odpowiada kierownik budowy. Tablica informacyjna ma zawierać określenie rodzaju robót budowlanych oraz adres budowy, wpisany numer pozwolenia na budowę oraz nazwę, adres i numer telefonu właściwego organu nadzoru budowlanego, imię , nazwisko, adres oraz numer telefonu inwestora, imię, nazwisko wykonawcy lub nazwę firmy wykonawczej, adres oraz numer telefonu, imiona, nazwiska oraz numery telefonów projektantów, inspektora nadzoru inwestorskiego (jeżeli taki jest ustanowiony), kierownika robót i kierownika budowy. Na tablicy informacyjnej mają być numery telefonów alarmowych policji, straży pożarnej pogotowia, oraz numer telefonu okręgowego inspektora pracy. Tablica musi być umieszczona w miejscu widocznym, od strony drogi publicznej lub dojazdu do takiej drogi, na wysokości nie mniejszej niż 2 metry.

Ogłoszenie dotyczące bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia ma zawierać datę przewidywanego terminu rozpoczęcia i zakończenia wykonywania robót budowlanych, maksymalną liczbę pracowników zatrudnionych na budowie w poszczególnych okresach, informacje dotyczącą planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia.

Inwentaryzacja powykonawcza jest sporządzana przez geodetę. Jest ona dołączana do zawiadomienia o zakończeniu budowy.

Protokoły odbiorów instalacji elektrycznej, gazowej, wodno-kanalizacyjnej, przewodów kominowych sporządzają osoby posiadające stosowne uprawnienia. Protokoły te załącza się do zawiadomienia o zakończeniu budowy.

Zgłoszenie zakończenia robót budowlanych składa się w Powiatowym inspektoracie nadzoru budowlanego, na specjalnym formularzu wraz z oświadczeniem kierownika budowy o zgodności budowy z projektem i pozwoleniem na budowę oraz oświadczeniem o uporządkowaniu terenu i dziennikiem budowy. Do użytkowania obiektu można przystąpić, gdy urząd w ciągu 21 dni nie wniesie sprzeciwu.

Pozwolenie na użytkowanie wydaje Powiatowy inspektorat nadzoru budowlanego na wniosek inwestora. Do wniosku należy dołączyć takie dokumenty jak przy zgłoszeniu zakończenia robót uzupełniając je o teksty wszystkich uzgodnień - jeżeli jest to wymagane.

Wniosek o nadanie numeru porządkowego posesji składa się w gminnym wydziale geodezji, na specjalnym formularzu.

Zmiana danych w ewidencji gruntów następuje na wniosek złożony w gminnym wydziale geodezji wraz z dokumentami potwierdzającymi zaistnienie zmian.

Wpisu do księgi wieczystej dokonuje się na wniosek osoby zainteresowanej w wydziale ksiąg wieczystych sadu rejonowego, po wniesieniu stosownej opłaty sądowej i załączeniu dokumentów stanowiących podstawę do dokonania wpisu.

Meldunek czyli nowe zameldowanie należy uzyskać w gminnym wydziale spraw obywatelskich, gdy poprzednie miejsce zameldowania było w innej gminie. Do wniosku należy dołączyć zaświadczenie z poprzedniego miejsca zameldowania
- o wymeldowaniu.