VIII Czynności prawne

Polega na świadomym i swobodnym zachowaniu się osoby, ale w ramach obowiązującego porządku prawnego, którego celem jest dążenie do osiągnięcia określonych skutków cywilnoprawnych, np. przeniesienia własności jakiegoś przedmiotu, czyli kupno i sprzedaż.

Czynność osoby fizycznej lub prawnej, która wywołuje skutek prawny w postaci ustanowienia, zmiany lub zniesienia stosunku cywilnoprawnego, drogą oświadczenia woli.

• Rodzaje czynności prawnych

1. Jednostronne – oświadczenie woli 1 osoby

2. Dwustronne – oświadczenie woli 2 lub więcej osób

3. Rozporządzające – powodują przeniesienie jakiegoś prawa majątkowego na inną osobę, jego zniesienie lub obciążenie // powodujące bezpośrednie przeniesienie, obciążenie lub zniesienie prawa majątkowego osoby dokonującej tej czynności prawnej (przeniesienie własności, ustanowienie zastawu, porzucenie rzeczy, zwolnienie z długu). Następuje zmniejszenie stanu majątkowego (aktywów) rozporządzającego.

4. Zobowiązujące - zawierają jedynie zobowiązanie do dokonania świadczenia w przyszłości // osoba dokonująca czynności zobowiązuje się względem drugiej do świadczenia. Następuje zwiększenie długów (pasywów) zobowiązującego się.

5. Odpłatne – osoba dostaje ekwiwalent w postaci korzyści majątkowej

6. Nieodpłatne

7. Konsensualne – dochodzą do skutku jedynie przez oświadczenie woli

8. Realne – wymagają do swej ważności wydania rzeczy

• Formy czynności prawnych

1. Forma pisemna zwykła – jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, to czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności, np:

   • Umowy najmu nieruchomości

   • Umowy o roboty budowlane

   • Umowy spółki cywilnej

2. Forma pisemna pod rygorem nieważności

   • Pełnomocnictwo ogólne

   • Umowy i przejęciu długu

   • Oświadczenie poręczyciela

3. Forma pisemna z poświadczeniem daty – forma pisemna z datą pewną, poświadczenie daty dokonuje notariusz lub organ państwowy. Data pewna – data wzmianki mającej związek z czynnością prawną

4. Forma pisemna z poświadczeniem podpisu – strona podpisuje dokument w obecności notariusza, a notariusz zamieszcza w dokumencie klauzulę potwierdzającą

5. Akt notarialny – dokument, który poświadcza dokonanie czynności prawnych, sporządzony w całości przez notariusza, następnie odczytany stronom i podpisany przez wszystkich zainteresowanych

• Przyczyny nieważności czynności prawnych

Czynności prawne mogą być obarczone wadami, które powodują, iż od momentu ich pojawienia się, czynności są nieważne i to z mocy prawa (nieważność bezwzględna) lub też wady są tego rodzaju, iż czynność prawna jest wprawdzie ważna, lecz strona może uchylić się od jej skutków prawnych (nieważność względna)

1. Nieważność bezwzględną powodują następujące przyczyny:

   1. Sprzeczność z ustawą lub zasadami współżycia społecznego

   2. Brak zdolności strony do czynności prawnej

   3. Niezachowanie formy pod rygorem nieważności

   4. Brak świadomości (niedorozwój umysłowy, alkoholizm, narkomania itp.)

   5. Brak swobody (kierowanie się motywami intelektualnymi lub uczuciowymi mającymi charakter chorobliwy lub pod wpływem sugestii innej osoby)

   6. Pozorność świadczenia woli, np. dokonanie darowizny lub sprzedaży przed egzekucją

2. Nieważność względną powodują wyłącznie oświadczenia woli, kiedy ma miejsce:

   1. Błąd (pomyłka, podstęp)

   2. Groźba (przymus psychiczny)

Uchylenie się od skutków prawnych jest możliwe w razie błędu do roku czasu od jego wykrycia, a w razie groźby do roku czasu, od kiedy stan zagrożenia ustał