Robert Suwaj

Adamiak, Borkowski –książka

Komentarze do kodeksu PA

Zbiory orzeczeń sądów administracyjnych

www.ozeczenia.nsa.gov.pl

www.isap.sejm.gov.pl

ART.3

Przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się do:

1.postępowania w sprawach karnych skarbowych,

2.należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych,

3.nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi,

4.podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacyjnych

ART. 5

Podział na normy:

-ustrojowe- stanowią pewną regułę, ulegają pewnej modyfikacji.

Pod pojęciem organu ustawodawca wymienia 3 kategorie podmiotów:

organ administracji publicznej:

1.*organ administracji rządowej

*organ administracji samorządowej- na płaszczyźnie gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta, Raga Gminy, Rada Miasta)

2.inne organy państwowe:

*Prezydent RP, Rzecznik Praw Obywatelskich, KRRiT

3.organy innych podmiotów

(pkt 2 i 3 są uznane za organy administracji publicznej gdy wykonuje zadania z zakresu administracji publicznej)

-materialne (materialno-prawne)- znajdują się w aktach prawa materialnego.O Odpowiada im 1.obowiązek kompetentnego zachowania się (organ)- źródło wynika wprost z :

*ustawy,

*porozumienia,

Charakter:

*wyłącznie upoważniający (ustawodawca używa tzw. uznania administracyjnego, używa sformułowania „Organ może…”, może to być kompetencja upoważniona do nałożenia obowiązku)

*zobowiązujący- nakazuje podjąć działanie

Forma prawna w jakiej kompetencja będzie realizowana:

*fp decyzji administracyjnej

*inne (np. umowy cywilno-prawne)

2.oraz warunki z jakich można korzystać z danych uprawnień (odnoszą się do adresata).

Tyczy się tego, kto ma prawny interes lub obowiązek, w tym aby uzyskać uprawnienie lub aby można było w stosunku do niego rozstrzygnąć o określonym zobowiązaniu.

Musi spełniać kryterium interesu prawnego.

Obowiązek musi być skonkretyzowany co do adresata a także istotna jest treść tego obowiązku. Treść musi być skoordynowana z kompetencją organu

-procesowe- ustawą procesową jest KPA, normy procesowe pełnią funkcje narzędzi, które organy mogą czy powinny działać

Funkcja gwarancyjna- przebieg postępowania administracyjnego musi postępować w określony sposób, np. prawo do informacji o toczonym postępowaniu, prawo do wysłuchania, od każdej wydanej pierwszej decyzji w sprawie przysługuje środek zaskarżenia czyli prawo wniesienia odwołania do organu wyższego stopnia.

Oprócz norm w KPA ustawodawca przewidział odrębne regulacje:

*ordynacja podatkowa

*Kodeks Karny Skarbowy

Oraz regulacje szczególne wynikające z przepisów prawa materialnego, np. Ustawa o pomocy społecznej

Jeżeli ustawodawca wskazał przepisy odrębne, to wtedy KPA nie ma zastosowania.

Jeżeli mamy szczególny, to on uzupełnia KPA. Pierwszeństwo ma zastosowanie regulacji szczególnych.

Istotne jest w jaki sposób ustawodawca wskazuje podmioty, które uważa za organy administracji publicznej.

Proces wydania decyzji wymaga zastosowania każdej z norm, decydujące i fundamentalne znaczenie dla każdego postępowania mają normy MATERIALNO-PRAWNE. Procesowe to tylko narzędzie.

Cel KPA

Uregulowanie ogólnego procesu administracyjnego zmierzający do wydania decyzji.

-ogólne- decyzja administracyjna, rozstrzyga sprawę raz na zawsze, wynikają z niej pewne uprawnienia i obowiązki

-w sprawie wydawania zaświadczeń- ma charakter uproszczony, dotyczy zaświadczenia, w jednej sprawie można wydać wiele zaświadczeń o różnej treści, nie wynika z niego uprawnienie

Nie każdy może żądać od organu wydania zaświadczenia. Wydać zaświadczenie może tylko ktoś kto posiada wiedzę w określonym obszarze, mogą to być tylko te organy które upoważnione są do prowadzenia ewidencji na podstawie odrębnych przepisów.

Zaświadczenia wydawane są wtedy gdy wynika to z odrębnego przepisu.

Zaświadczenie jest dokumentem urzędowym

Organ powinien wydać zaświadczenie niezwłocznie w ciągu 7 dni, natomiast przy określonej treści której organ nie może zaświadczyć lub nie ma takich informacji, organ wydaje odmowne postanowienie. Na odwołanie służy zażalenie do organu wyższego stopnia.

-postępowanie w sprawach skarg i wniosków- każdy ma prawo złożyć skargę na każdego pracownika lub na każdy organ, skargi i wnioski mogą dotyczyć niewłaściwej organizacji pracy, jest to wyraz niezadowolenia, jest to propozycja skierowana do organu w sprawie zmiany toku pracy.

Skarga wniesiona na piśmie jeśli jest wniesiona na pracownika podlega rozpatrzeniu przez przełożonego postępowanie toczy się na zasadach prawa pracy, natomiast jeśli na organ to każdorazowo wywołuje konsekwencję w postaci obowiązku reakcji organu wyższego stopnia bądź organu nadzoru.

Skarga pieniacza- powtarza się w tej samej sprawie, jeżeli jest wnoszona ponownie to zostaje bez rozpatrzenia

Skarga nie jest rozwiązaniem negatywnym. Może ją wnosić każdy, w każdej sprawie.

Powinno to być załatwione niezwłocznie najpóźniej w ciągu miesiąca, przysługuje ku temu zażalenie.

-postępowanie w sprawie rozstrzygania sporów- mogą mieć dwojaki charakter:

*kompetencyjne- dotyczą sporów pom. Organami administracji rządowej a organami administracji samorządowej. Spór rozstrzyga Naczelny Sąd Administracyjny

*o właściwość- w trybie administracyjnym rozstrzyganie sporów pomiędzy organami, rozpatrują je organy wyższego stopnia.

Cechy charakteryzujące sprawę administracyjną

-działa tu upoważniony organ administracji publicznej w rozumieniu KPA

-organ ten działa w granicach swojej właściwości- organ będzie właściwy do działania gdy będzie kompetentny

-indywidualny charakter sprawy- przejawia się w podwójnej konkretności:

*konkretny adresat-precyzyjne wskazanie kto będzie adresatem rozstrzygnięcia, przy założeniu że tym adresatem mogą być osoby fizyczne, prawne, państwowe i samorządowe jednostki organizacyjne o ile przepis szczególny nie stanowi inaczej

*konkretna sytuacja faktyczna i prawna-miało miejsce działanie bądź zaniechanie lub też gdy mamy inicjatywę

Sytuacje:

1.aktualna

2.historyczna-sięga się do źródeł innych niż wiedza organu

W postępowaniu mamy relację jednego organu z jednym adresatem, nakładając obowiązek lub odbierając uprawnienia. Wyjątki przy wielości podmiotów np. ze strony adresata gdy właścicielami jednego gruntu jest 4 braci

-rozstrzygnięcie- może dotyczyć 2 przedmiotów:

*uprawnienia-pozwolenie, zezwolenie, zgoda, koncesja, zatwierdzenie projektu budowlanego i wydanie pozwolenia na budowę, może dotyczyć zarówno przyznania jak i cofnięcia

*obowiązki- nałożenie albo ograniczenie, może polegać na tym że może być odroczony w czasie

Chodzi o te prawa i obowiązki które wynikają z prawa materialnego, prawa rangi ustawowej.

PODMIOTY POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO

Najważniejszą rolę w PA spełnia organ administracji publicznej, gdyż to od organu jest uzależnione to czy będzie postępowanie, czy będzie wszczęte, czy od jego działania uzależniony jest byt sprawy administracyjnej

-ma kompetencję do podejmowania czynności w toku

-decyduje o przebiegu postępowania i podejmowanych czynnościach

-od organu zależy treść rozstrzygnięcia danego postępowania

Są to kompetencje DECYZYJNE

Każde postępowanie administracyjne toczy się w stosunku do konkretnego adresata i zawsze rozstrzygnięcie które zapada będzie wydawane przez organ. Adresat nazywa się STRONĄ POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO. Wynikiem zaistnienia sprawy administracyjnej organ przy pomocy decyzji administracyjnej rozstrzyga sprawę.

Strona ma możliwość nie decydowania a inicjowania wszczęcia, ma prawo do inicjowania czynności postępowania (KOMPETENCJE INICJUJĄCE) na żądanie strony, ponieważ ostateczną decyzję czy czynność podjąć czy nie, czy zrealizować, czy nie, będzie podejmował organ.

Strona może składać żądania dowodowe, natomiast czy te żądania przeprowadzić decyduje organ.

Strona może inicjować, proponować treść rozstrzygnięcia.

Są to podmioty konieczne które muszą wystąpić w postępowaniu.

INNE PODMIOTY:

-podmioty na prawach strony:

1.organizacja społeczna- może żądać wszczęcia postępowania lub włączenia jej do toczącego się postępowania, uprawnienia są uwarunkowane oceną organu w zakresie dopuszczenia ich w postępowaniu, możliwość inicjowania wszczęcia postępowania z urzędu, działa w interesie społecznym,

2.prokurator-ma kompetencje do tego by włączyć się do każdego toczącego się postępowania administracyjnego

3.Rzecznik Praw Obywatelskich

2 i 3 mogą inicjować w sposób skuteczny a więc żądać aby organ wszczął postępowanie z urzędu. Żądanie jest dla organu administracyjnego wiążące.

Kompetencje procesowe są identyczne jakie przysługują stronie.

Mają wpływ poprzez swoją aktywność na treść rozstrzygnięcia.

Nie działają one we własnym interesie prawnym, sprawa nie dotyczy ich obowiązków.

UCZESTNICY POSTĘPOWANIA

-świadek-osoba będąca świadkiem zdarzenia, organ wzywa tą osobę do przesłuchania, nie posiada żadnych uprawnień, powinien obiektywnie przedstawić bieg zdarzenia, może nim być tylko osoba fizyczna, organ decyduje kto będzie powołany na świadka i na jaką okoliczność, ma ustawowy obowiązek stawienia się na wezwanie organu, obowiązek zeznawania prawdy. Ma uprawnienia, mają one charakter procesowy: prawo do odmowy składania zeznań, odmowy na udzielenie odpowiedzi na pytanie w szczególnych przypadkach oraz prawo do zwrotu kosztów stawienia się na wezwaniu gdyż dowód z tego powinien być złożony do dnia wydania decyzji

-biegły- posiada wiadomości specjalne, która została wezwana przez organ do wyrażenia stanowiska w kwestii okoliczności faktycznej, biegły wyraża swoją opinię wykorzystując wiadomości specjalne, specjalny charakter wiadomości może wynikać z posiadanego wykształcenia lub doświadczenia zawodowego, w niektórych postępowaniach udział biegłego jest obligatoryjny. Biegły ma te same obowiązki co świadek: stawić się i udzielić wyjaśnień. Opinia biegłego może być dowodem w sprawie. Nie ma uprawnień do składania żądań

-osoba trzecia będąca w posiadaniu przedmiotu oględzin- dotyczy historycznego stanu prawnego, np. rejestracja pojazdu gdy właścicielem jest ktoś inny. Ma obowiązek umożliwić organowi wykorzystanie przedmiotu w celach oględzin i dokonania oceny tego przedmiotu od strony procesowej.

OSOBY ZAINTERESOWANE

Kategoria zupełnie historyczna, dzisiaj już nie wykorzystywana. To osoby gdy organ uzna że sprawa dotyczy ich spraw i obowiązku i może ich zaprosić do udziału w tej sprawie, ma charakter bierny i służy przysłuchiwaniu się w tej sprawie.

Zasadą jest to że postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Organ wydaje decyzje w stosunku do strony

Organem odwoławczym jest organ wyższego stopnia

Art. 17

Organami wyższego stopnia w rozumieniu kodeksu są:

1) w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego – samorządowe kolegia odwoławcze, chyba że ustawy szczególne stanowią inaczej,

2) w stosunku do wojewodów – właściwi w sprawie ministrowie,

3) w stosunku do organów administracji publicznej innych niż określone w pkt 1 i 2 – odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku – organy państwowe sprawujące nadzór nad ich działalnością,

KOMPETENCJE ORGANU WYŻSZEGO STOPNIA

Organ rozpatruje decyzje ale i postanowienia jeżeli przez stronę zostały zaskarżone.

-rozpatrywanie sporów o właściwość pomiędzy organami I instancji

-do rozpatrzenia sprawy przekazanej przez organ wyłączony lub wyznaczenia innego organu do jej załatwienia

-prawo do wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji, dotyczy sytuacji gdy wydana decyzja będąca w obrocie z jakiegoś powodu powinna zostać usunięta z obrotu

WŁAŚCIWOŚĆ- zdolność prawna do podejmowania działania określonego rodzaju

Wyróżnia się różne rodzaje tej właściwości

Kluczowe znaczenie ma właściwość

1. rzeczowa- merytoryczna kompetencja do działania w określonym przedmiocie. :

-prawo materialne

2.miejscowa

- właściwość działania organów- przepisy ustrojowe i procesowe

3.funkcjonalna- w jej skład wchodzi też właściwość instancyjna- ten sam organ w jednym postępowaniu może być organem wyższego stopnia a w innym- organem I instancji, mówi jaki organ będzie właściwy

-tryb zwykły

-tryb nadzwyczajny

Organ administracyjny w celu realizacji zasady bezstronności przyjmuje się założenie że pracownik jak i cały organ mogą zostać wyłączeni z postępowania.