Sukulenty (ze względu na cechy, jakie wykształciły aby przetrwać w rożnych środowiskach)
-mezofity
-kserofity
Mezofity –rośliny występujące tam, gdzie jest dużo wody i nie musza chronić się przed jej brakiem.
Kserofity –rośliny występujące na suchych obszarach ziemi. Dzielą się na:
-sukulenty
-sklerofity
Sukulenty –gromadzą wodę w swoich tkankach i oszczędnie ja gospodarują. Umieją zassać wodę tylko z dobrze wilgotnego podłoża.
Sklerofity –nie gromadzą wody, ale dzięki specjalnej budowie tkanek potrafią ograniczyć parowanie nawet do zera. Siła z jaką korzenie mogą zassać wodę z podłoża jest bardzo duża.
Sukulenty ze względu na miejsce magazynowania wody:
-łodygowe
-z kaudeksem
-liściowe
S. łodygowe –magazynują wodę w łodygach. Są zwykle pozbawione liści, które u kaktusów przekształciły się w ciernie. Łodygi są zielone i pełnią funkcje asymilacyjna. Woda magazynowana jest w specjalnych tkankach. Gruba skora często pokryta nalotem woskowym.
S. z kaudeksem –zgrubiała podstawa łodygi, u siewki nazywa się hipokotylem. Łodygi zwykle zamierają po wydaniu kwiatów i nasion, a okres suszy przezywa kaudeks, który ma zmagazynowane duże zapasy wody i składników odżywczych.
Do nich należą:
-rośliny o butelkowatym, grubym pniu zwane roślinami ze zgrubiałym pniem (pachykaule)
-rośliny, które organem spichrzowym są zgrubiale podziemne części rośliny czy korzenie.
-Cissus currori
-Adenium opasłe
-Jatrofa
-Pachydonium
-Wilczomlecz (Euphorbia)
Rozmnażanie:
-sadzonki pędowe
-sadzonki liściowe
-odrosty pędowe
-szczepienie
-wysiew nasion
S. liściowe –magazynują wodę w liściach. Grupa ta jest najbardziej zróżnicowana pod względem wielkości, kształtów oraz rozmieszczenia.
-Agawa (Agave)
-Aloes (Aloe)
-Kalanchoe
-Grubosz
-Caraluma –śmierdzące
-Przypołudniki (żywe kamienie)
Kaktusy (r. Kaktusowate –Cactaceae) –wszystkie kaktusy są sukulentami łodygowymi.
-kuliste
-kolumnowe
-epifityczne
Ciernie –przekształcone liście
Areole –miejsca z których wyrastają ciernie a także pędy boczne i kwiaty (podobne u oczek u drzew)
K. KULISTE
Astrofytum (Astrophytum) –maja głębokie zebra, które tworzą gwiazdę gdy patrzymy z góry, pokryte są włoskami.
Echinocereus -–tworzą liczne odrosty, kwiaty ładne, purpurowe lub czerwone, żebrowania na których wyrastają ciernie.
Echinokaktus (Echinocactus) –bardzo gęsto pokryty długimi, pięknymi, cierniami, liczne głębokie żebra, na wierzchołku gruba warstwa włosków jak filc.
Ferokaktus (Ferocactus) –ma najpotężniejsze ciernie, hakowato zakończone, często kolorowe, krwistoczerwone lub żółte, piękne ogromne kwiaty czerwone lub żółte.
Mamilaria (Mammillaria) –tworzą liczne odrosty, nie mają żeber, lecz brodawki, kwiaty wyrastają z pachwin miedzy brodawkami, zwane aksilami, pokryte delikatna białą wełną.
Opuncja (Opuntia) –ciernie skierowane ku tyłowi –zadziory. Włoski pokrywające areole zwane glochidami –budowa podobna do harpunów, moda być przenoszone przez wiatr i powodować stany zapalne w płucach u ludzi.
Parodia –kwiaty duże, żółte, czerwone lub pomarańczowe. Wierzchołki i korpus pokryte gęstymi białymi włoskami jak watą.
Rebucja –Tworzą liczne odrosty, nie maja żeber, brodawki ułożone spiralnie, kwiaty bardzo jaskrawe, wyrastają z bocznych brodawek i okrywają kolorowym parasolem.
K. KOLUMNOWE
Cephalocereus senilis (Głowa starca) –długie, białe, włosowate ciernie, wyglądające jak siwe włosy.
Cereus peruvianus –maja piękne, duże kwiaty, wyrastają ze starszych areoli
Kleistokaktus (Cleistocactus) –cały pokryty bardzo drobnymi delikatnymi białymi cierniami, kwiaty rurkowate, czerwone lub czerwono żółte, nie otwierają się szeroko.
WYMAGANIA:
-stanowisko słoneczne
-temp. podczas wegetacji 25-32stC, w okresie spoczynku 10-12stC
-podlewanie na podstawkę, w okresie zimowym bez podlewania.
-zraszanie woda miękką stosujemy wczesna wiosna, gdy wyjmujemy je po zimie
-podłoże mineralne, przepuszczalne z niewielka ilością próchnicy
-nawozimy specjalnymi nawozami dla kaktusów
3. K. EPIFITYCZNE – większość ma płaskie, podobne do liści pędy, nieliczne tworzą wałeczkowate człony (jak zapałki).
WYMAGANIA:
-stanowisko jasne
-chronić przed bezpośrednim nasłonecznieniem
-są ciepłolubne
-przechodzą 1-2 krótkie okresy spoczynku: zimowy (14stC) i letni (ograniczamy podlewanie)
-po przekwitnięciu nie podlewamy 2-3 tyg.
-lubią wilgotne powietrze
-są to tropikalne rośliny krótkiego dnia
-najintensywniej rosną i kwitną wiosna i na jesieni
-podłoże –kwaśny substrat torfowy.
Epifylum –duże rośliny o płaskich pędach, pozbawione cierni, okazale kwiaty
Aatiora (kaktus wielkanocny) –pędy płaskie, spłaszczone, członowane na zakończeniach, pędów 3-4 kwiaty.
Ripsalis –cienki, nitkowate człony, kwiaty małe, owoce dekoracyjne, czerwone lub białe podobne do jemioły.
Selenicereus (S. grandiflorus –królowa jednej nocy)
PALMY
-palmy należą do roślin jednoliściennych
-rośna w strefie tropikalnej i subtropikalnej
-nie tworzą miazgi i nie rośną na grubość, za młodu wytwarzają one bardzo szeroki stożek wzrostu wynosząc u niektórych gat. do 2m śr.
-grubieją jedynie przez rozrost tkanki miękiszowej tylko za młodu, potem rośna tylko na długość
-nie tworzą drewna wtórnego, tylko tkanki pierwotne
Podział ze względu na kształt kłodziny:
-palmy z prostym nierozgałęzionym pniem, ok. 30 m wys., z pióropuszem lisci na szczycie
-Palmy o krótkim do 0,5 m rozgałęzionym u podstawy pniu
Kłodziny u jednych gat. są zupełnie gładkie, u innych z wyraźnymi bliznami po opadłych liściach. Jest to rodzaj pnia, na przekroju podłużnym ma ona kształt rozciętej cebuli.
Liście umieszczone są na szczycie kłodziny, tworzą pióropusz. Liście palm mogą być pojedyncze (rzadko) lub złożone.
Kwiaty są promieniste, obupłciowe lub rozdzielnopłciowe.
Kwiatostany maja kształt kolby lub wiechy, najczęściej wyrastają z pnia poniżej pióropusza liści.
Owoce jagody, pestkowce.
Rozmnażanie:
-z nasion –dość krótko utrzymują zdolność kiełkowania, siejemy świerzymi nasionami
-pora wysiewu luty
-u większości gat. nasiona pokryte są grubą twardą łupiną
-podłoże –torf z piaskiem lub trocinami
-temp. 25-30stC
-gdy rośliny wytworzą pióropusz liści przesadza się je do mieszanki ziemi liściowej, torfu i piasku
-przy przesadzeniu nie należy usuwać nasienia, gdyż przez dłuższy okres czasu młoda roślina korzysta ze zgromadzonych w nim składników pokarmowych
-w 2 roku uprawy przesadzamy 2x
-w 3 roku przesadzamy jak w poprzednim roku.
1.Kariota bezbronna (Caryota mitis) –Liście podwójnie pierzaste, przypominają rybie ogony.
WYMAGANIA:
-stanowisko oświetlone, nie słoneczne
-temp. pow. 20stC
-Wilgotność pow. b. wysoka
-rozmn. z nasion przez odrosty
2.Chamedora wytworna (Chamedorea elegant) –wys. do 2m, cienki pień otaczają suche nasady liści, liście pierzaste żywo zielone.
WYMAGANIA:
-stanowisko jasne, półcieniste
-temp. latem 18-24stC, zima 12-14stC
-znosi suche powietrze
-podlewanie latem obfite, zima oszczędnie
3.Złotowiec Chryzalidocarpus lutescens) –jedna z elegantszych, pędy wyrastają w gęstych kępach, pióropusze liści do 1m, pierzaste, b. dekoracyjne
WYMAGANIA:
-miejsce jasne
-temp. 18-22stC
-nie znosi suchego powietrza
-podlewanie umiarkowane, systematyczne
4.Karłatka niska (Chamerops humilis) –wys. Do 2m, niska, krzaczasta, liście wachlarzowate 60-100 cm dł., cala palma tworzy krzaczasta kępę.
WYMAGANIA:
-Bezpośrednie światło słoneczne
-temp. optymalna 18-24stC, przetrwa zima 4-10stC
-znosi suche powietrze, nie wymaga zraszania
5.Palma kokosowa (Cocos nucifera) –młode liście maja kształt rybiego ogona, starsze pierzasto złożone do 4-6m, owoce w wadze 2-4 kg.
WYMAGANIA:
-nawet na nasłonecznione stanowiska
-temp latem 18-20stC, zima minimum 15stC
-wilgotność pow. b. wysoka
6.Howea, koncja (Howea forsteriana) –wys. 3-6m, wypuszcza 1-2 liście rocznie, rośnie b. wolno, liście b. eleganckie, długie, rozchylają się na boki
WYMAGANIA:
-stanowisko jasne, może rosnąc w cieniu
-temp. 18-22stC, zimą 14-18stC
-wysoka wilgotność pow. lubi zraszanie
-Rozmn. z nasion
7.Daktylowiec
d. właściwy (Phoenix dactylifera) –silny wzrost, niepolecany do mieszkań.
d. kanadyjski –do domów
d. niski (P. roebelenii) –najpiękniejszy, najtrudniejszy w uprawie.
WYMAGANIA:
-nasłonecznione, jasne
-temp: właściwy zimą 10-12stC, niski 16, kanadyjski 8-10
-wilgotność pow. wysoka
8.Palma biczowa (Rhapis humilis) –liście wachlarzowate, podzielone do nasady
WYMAGANIA:
-jasne lub półcieniste
-temp. zimą 5-10stC
-od czasy do czasu zraszać
-wytwarza liczne odrosty
9.Waszyngtonia olbrzymia (Washingtonia rubusta) –liście wachlarzowate rozcięte na promienie prawie do polowy, zwisające włókna, wys. 15-20m.
WYMAGANIA:
-miejsca dobrze oświetlone
-temp. zimą 10stC, latem 20-24
-wysoka wilgotność pow.
-rozmn. z nasion
PAPROCIE
-żyją na pow. gleby, w cienistych lasach, w rozgałęzieniach konarów, na nasłonecznionych skalach
-byliny wytwarzają podziemne kłącza
-nie kwitną, rozmnażają się przez zarodniki
-kiełkują I-II w wilgotnym ciepłym podłożu, tworzą przedrośla –gametofit z rodniami i plemniami; w środowisku wilgotnym wyrasta sporofit , trwa to 5-6 miesięcy
Gametofit- rozmnażające się płciowo pokolenie roślin przechodzących przemianę pokoleń.
Sporofit- rozmnażające się bezpłciowo ( za pomocą zarodników ) pokolenie roślin przechodzących przemianę pokoleń.
Przedrośle- przedrośla żeńskie produkujące rodnie i męskie wytwarzające plemnie.
-liście pierzaste, pokryte nalotem, bez pokrycia, delikatne
-młode liście zwinięte w pastorał
-nie tolerują ostrego promieniowania słonecznego i niskiej temp. –„zimnych stóp”
-podłoże próchniczne, luźne żyzne wilgotne, lekko kwaśne
-nie lubią podlewania zimą
-duża wilgotność powietrza
-niektóre znoszą suche powietrze
-rozmnażanie przez: zarodniki, podział, rozłogi, kultury In-vitro.
1.Adiantum klinowate (Adiantum cuneatum) –delikatny wygląd, osie liści i ogonki liściowe są czarne
-stanowiska półcieniste
-temp. 16-21, zimą 15stC
-nie wolno dopuścić do przesuszenia podłoża- bo więdnie
-wilgotność pow. wysoka
-rozmn. zarodniki, podział roślin
2.Zanokcica gniazdowa (Asplenium nidus) –liście całobrzegie, pojedyncze, długie do 1m dł., 20cm szer., tworzą rozetę
-kłącza grube, sztywne, krótkie, pokryte brązowymi łuskami
-stanowisko jasne, rozproszone
-temp. 18-24stC, nigdy poniżej 15
-nie znosi nadmiaru wody
-rozm. Wysiew zarodników, In-vitro
3.Podrzeń garbaty (Blechnum gibbum) –tworzy pióropusz na wierzchołku, liście pierzaste, sztywne, błyszczące
-stanowisko rozproszone jasne
-temp. 16-18 zima
-nie znosi suchego powietrza
-nie można dopuścić do przesuszenia podłoża
-rozmn. wysiew zarodników
4.Paprotnik sierpowaty (Cyrtomium Falcatum) –roślina długowieczna, łatwa w uprawie, liście złożone, sztywne, błyszczące do 80cm dł.
-stanowisko półcieniste
-temp. latem 20-25stC, zimą 15-18
-znosi suche powietrze
-rozmn. podział lub wysiew zarodników
5.Nefrolepis wysoki (Nephrolepis exaltata) –liście do 70-80cm, pojedynczo pierzaste, łukowato wygięte, pojedyncze listki są cienkie, jasnozielone, sztywne, pęd tworzy liczne i długie bezlistne łodygi, rozłogi mogą się rozgałęziać
-miejsce jasne, rozproszone
-temp. latem 18-24, zimą 16-18
-wysoka wilgotność pow.
-nie lubią przeciągów, trącania
-rozmn. podział klaczy, rozłogi, wysiew zarodników
6.Ciemnotka okrągłolistna (Pellaea rotundifolia) –„button fern”- liście okrągłe, skórzaste, ciemnozielone, liście złożone z małych liści
-miejsce oświetlone, niebezpośrednio na słońcu
-temp. zimą 12-15
-środowisko suche
-wrażliwa na zbyt wilgotne pow.
-rozm. Podział, wysiew zarodników
7.Paprotka złocista (Phlebodium aureum) –trudna w uprawie w domu, liście na długich ogonkach do 1m dł., kłącze grube, pełzające na pow., gruntu, paproć epifityczna
-stanowisko jasne
-temp. zimą 12-16
-zraszanie
-kłącze powinno wystawać na powierzchni
-rozmn. Podział kłącza, wysiew zarodników
8.Płaskia łosioroga (Platycerium bifurcatum) –paproć nadrzewna, KONCHA –jest to zbiornik na wodę i próchnice, składa się z szerokich, spłaszczonych liści płonnych, przylegają one ściśle do siebie, liść konchy jest zielony, liście pod nią brunatnieją, chroni przed nadmiernym osłonecznieniem, w miejscu konchy wyrastają liście z zarodnikami
*widlaste –wierzchołki liści konchy są rozczłonowane
*łosie rogi –stanowisko słoneczne, temp. zimą 5-10stC, latem 22-25, podlewanie gdy podłoże przeschnie, częste zraszanie, Rozyn. Wysiew zarodników, In-vitro.
9.Płaskia olbrzymia (Platycerium grande) –liście osadzone na czarnych ogonkach, dł. 15cm, złożone liście
-stanowisko półcieniste i cieniste
-temp. latem 20-25, zimą 10-15
-wysoka wilgotność powietrza
-podłoże pH 5-6, kwaśne
-rozmn. Wiosna przez podział kłączy, wysiew zarodników.