1. ZALETY I WADY TRANSPORTU Zalety: -Nie wymaga urządzeń dodatkowych (np.dworce kolejowe, porty itp.) -Osiąga największą prędkość przewozową (poza Cargo lotniczym) -Możliwość koncentracji środków transportowych w dowolnym czasie i miejscu -Przewóz od drzwi do drzwi -Istnieje łatwość dostosowania pojazdów do rodzaju przewożonego towaru -Łatwość naprawy urządzeń drogowych Wady: -Przewozy na większe odległości są droższe (kolej-1, wodny -0,2, drogowy- 3, konny- 20) -Ograniczona ładowność pojazdów -Mniejsza trwałość pojazdu -Większa wypadkowość -Wpływ na środowisko Zadanie drogi to umożliwienie przebiegu ruchu w sposób: sprawny, wygodny(komfort jazdy), ekonomiczny (min. Zużycie paliwa, minimalny czas transportu), bezpieczny(mało wypadków) 2. HIERARCHIZACJA DRÓG umożliwia: - eliminację nakładania się na tej samej drodze szybkiego ruchu relacji międzyregionalnych lub międzynarodowych z lokalnym ruchem o mieszanej strukturze pojazdów - eliminację z wnętrza obszarów zabudowanych ruchu tranzytowego - pełną lub częściową kontrolę dostępności (drogi ekspresowe, główne ruchu przyspieszonego i główne) do dróg pełniących podstawowe role w strukturze miejskich i zamiejskich sieci drogowych - jednorodność warunków drogowo- ruchowych dla dróg pełniących funkcje ruchowe Podział dróg i ulic pod wzgl cech funkcjonalno-tech, związanych z ich funkcją, dostępnością i standardem tech. a) Podział administracyjny: - Publiczne: Krajowe, Wojewódzkie, Powiatowe, Gminne (każdy może korzystać: podział wg ustawy o drogach publicznych) - Inne: prywatne, zakładowe, rolnicze, leśne itd (ograniczone użytkowanie) b) Podział funkcjonalny: drogi o funkcjach ruchowych, zbierająco- rozprowadzających i dostępności c) Klasyfikacja techniczna (standard, wyposażenie drogi) A- autostr S- ekspresowa GP- główna ruchu przyspieszonego G- głowna Z- zbiorcza L- lokalana D- dojazdowe 3. ZALETY AUTOSTRADY 1. oszczędność w zużyciu paliwa będąca wynikiem ustabilizowanej pracy silnika, bez przyspieszeń, hamowań i jazdy ze stałą prędkością, częstotliwość korzystania z tych mechanizmów, a także mniejszą ilość manewrów w kierowaniu samochodem. 4. DOSTĘPNOŚĆ DRÓG Dostępność drogi publicznej: -Częstość połączeń z innymi drogami -Zakres połączeń z innymi drigami publicznymi -Obsługa przyległego terenu: możliwość zatrzymania, postoju, zjazdu. A,S- wyłącznie dla pojazdów samochodowych GP,G,Z,L,D ogólnodostępne.
5. OBLICZANIE I PROJEKTOWANIE ROBÓT ZIEMNYCH 1. obliczanie obj wykopów i nasypów 2. projektowanie robót ziemnych 3. dobór sprzętu do wykonania robót (spycharka, zgarniarka, koparka z wywrotkami, równiarka- sprzęt pomocniczy) Założenia: - wszytskie grunty są budowlane - grunty z wykopów można wykorzystać w całości do budowy nasypów - nadmiar gruntu wywozimy z terenu bud - przy przewadze nasypów grunty będą dowiezione z poza budowy (dokop) Transport gruntu: -podłużny - poprzeczny - mieszany 6. MIEJSCA PRZEJŚCIOWE. WYKRESY OBJĘTOŚCI MAS
7. CECHY POJAZDÓW I ICH WPŁYW 8. PODST KRYTERIA W PROJEKTOWANIU DRÓG 1. Bezpieczeństwo ruchu: (najważniejsze) *spełnienie wymogów dynamiki rychu analizowanych przy wykorzystaniu przyjętych modlei obliczeniowych *zapewnienie widocznosci *dobre optyczne prowadzenie kierowcy wzdłuż drogi 2. Ochrona środowiska w tym krajobrazowa (uwarunkwania ekologiczne): *unikanie kolizji z obszarami ochronnymi, leśnymi *minimalizacja oddziaływania na otoczenie- hałas, wibracje, zanieczyszczenia *warunki geologiczne i stosunki gruntowo-wodne 3. Ekonomia i rozwój: transport to jedno z podstawowych działań gospodarki (przewóz towarów, praca, nauka, kultura, rozrywka) 4. Uwarunkowania społeczne 5. Psychologiczne i psychofizyczne cechy użytkowników dróg: *droga wyznacza jednoznacznie tor jazdy *rozwiazania elementów dróg, skrzyżowań i węzłów nie mogą zmuszać kierowcy do podejmowania kilku decyzji równocześnie *droga nie może być monotonna lub mieć zbyt wiele elementów *urzadzenia ostrzegawcze dostosowane do prędkości ruchu 6. odwodnienie 7. Techniczne i realizacyjne 8. Standard warunków użytkowania zgodny z przeznaczeniem drogi publicznej 9. Zapewnienie warunków poruszania się osób niepełnosprawnych 9. WARUNKI PROJEKTOWANIA Z BRD -Spełnienie wymogów dynamiki ruchu analizowanych przy wykorzystaniu przyjętych modeli obliczeniowych np. model równowagi ruchu pojazdu na łukach -zapewnienie widoczności dla różnych sytuacji na drodze -dobre optyczne prowadzenie kierowcy wzdłuż drogi i spełnienie wymogu dostatecznie wczesnego dostrzegania miejsc rozdziału kierunków jazdy -zrozumiałość funkcjonowania w przypadku skrzyżowań i węzłów -prawidłowe odwodnienie 10. ZASADY PROJEKTOWANIA TRASY, TRASOWANIE Trasowanie - wyznaczanie przebiegu osi drogi (w terenie na podkładach mapowych) Zasady trasowania: 1. Droga przechodzi ma przez ustalone punkty stale (początek, koniec, skrzyżowania, przekroczenia rzek i dróg kolejowych, przełęcze i inne). 2. Między sąsiednimi punktami stałymi przebieg trasy powinien być możliwie najkrótszy. 3. Konieczne jest dostosowanie drogi do otaczającego, jego rzeźny i krajobrazu (wkomponowanie drogi w teren, krajobraz). Cele: minimalizacja robót ziemnych, ochrona środowiska 4. Prowadzenie dróg w jak najmniej konfliktowym korytarzu. Należy omijać obszary: Natura 2000, rezerwaty, parki narodowe, parki krajobrazowe i ich otuliny, użytki ekologiczne (np. bagna) i pomniki przyrody, 5. Należy ograniczać do bezwzględnego minimum zajmowanie gruntów rolnych w wysokiej klasie gleb rolniczej. Trasy najlepiej prowadzić po gruntach niskich klas. 6. Lasy zaleca się omijać, a jeśli przejście jest konieczne to przejście przez las linią falistą (aby nie wytwarzać tuneli wiatrowych i zamknąć horyzont), wejście do lasu lukiem, a nie po prostej. Celowym jest prowadzenie drogi skrajem lasu. 7. Tereny osuwiskowe (stabilizacja osuwisk jest bardzo kosztowana) - najlepiej omijać 8. Skrzyżowanie z istniejącymi drogami i liniami kolejowymi najkorzystniej pod kątem prostym (kąt nie powinien <60°) 9. Droga w stosunku do miast i osiedli. Miasta stanowią węzły drogowe. Droga wchodzi do miast i osiedli lub je omija. Zależy to od klasy drogi i od wielkości miasta. Klasa GP powinna omijać miasta i osiedla <10000 M Klasa G może omijać może omijać lub wchodzić w małe miasta w zależności od jego wielkości Klasa Z powinna wchodzić w osiedla 10. Obsługa jednostek osadniczych powinna być dostosowana do funkcji i klasy drogi 11. Obsługa otaczającego terenu (wjazdy do posesji, punktów komercyjnych) dostosowana do klasy drogi 12. W przypadku istniejącej sieci dróg - w razie potrzeby można wykorzystać istniejącą drogę podnosząc jej standard. 11. PRĘDKOŚĆ PROJEKTOWANA I MIARODAJNA Prędkośc projektowa– parametr projektowy, definiowana w różny sposób w czasie. Obecnie to wybrana prędkość wykorzystywana do ustalenia różnych geometrycznych charakterystyk projektowych dróg. Podstawowe kryteria ustalania wartości Vp: - znaczenie drogi (większe wymagania wzg. drogi > większe Vp) - natężenie ruchu i jego struktura rodzajowa (dobór szr przekroju poprz) - charakterystyka terenu (większe Vp > bardziej rygorystyczne granice parametrów drogi i trudniejsze dopasowanie do terenu) - koszty - oddziaływanie na środowisko (większe Vp > większa uciążliwość) Prędkość miarodajna- związana z prędkością rzeczywistą pojazdów w ruchu swobodnym. W przeciwieńskie do Vp może być zmienna wzdłuż drogi i zależy od jej ukształtowania. Kryteria ustalania: Vm=V85. - na drogach dwujezdniowych: *dla Vp>=100[km/h] Vm=Vp+10; *dla Vp<100 Vm=Vp+20[km/h] - na odcinkach dróg i ulic z ograniczeniami prędkości na terenach zabudowy: *Vm=Vp+20; *dla jezdni ograniczonej krawężnikami Vm=Vp+10 - na drogach dwupasowych dwukierunkowych zależy od szerokości drogi, utwardzenia pobocza
12. PROJEKTOWANIE NIWELETY - dostosowanie przebiegu niwelety do ukształtowania terenu i warunków gruntowo wodnych, przy dążeniu do ograniczenia pochyleń podłużnych i spadków straconych - zapewnić odprowadzenia wody z korpusu drogi i wyniesienie krawędzie drogi ponad teren - nie przekraczać dopuszczalnych pochyleń podłużnych - zapewnić wymagane warunki widocznościowe - powiązanie wysokości niwelety z wejściami do budynków, urządzeń naziemnych i podziemnych - zapewnić jej powiązanie z punktami o ustalonej wysokości (skrzyżowania, przejazdy, mosty, przepusty) Styczna minimalna łuku pionowego drogi: tmin= 0,5Vp Vp (Vp- prędkość projektowa) Min promień łuku: Rmin=2t / (i1i2) t – długość styczniej i1, i2 – pochylenie drogi przed/za łukiem Pod względem płynności optycznej i ruchowej: - stosowanie jednostkowych spadków - stosowanie łuków pionowych o dużym promieniu między długimi spadkami - unikanie wypukłych załomów niwelety na prostej 13. NIWELETA I TRASA DROGI Łuki pionowe i poziome powinny być ze sobą zgrane i powiązane. Powiązania: *zupełne i niezupełne *symetryczne i niesymetryczne *zakryte i odkryte Współczynnik asymetrii a = b / Ł a max = 0,25
14. ZAS PROJEKTOWANIA ELEMENTÓW TRASY DROGI Do elementów trasy drogi zalicza się: proste, łuki kołowe i krzywe przejściowe. Proste: -pożądany element drogi: - na terenie płaskim lub w rozległych płaskich dolinach, jeżeli jest to zgodne z zasadami wkomponowania drogi w teren oraz przy ograniczeniu długości prostych - w obrębie skrzyżowań i węzłów, ‐ na drogowych obiektach mostowych i dojazdach do nich, - w celu zapewnienia możliwości wyprzedzania na dwupasowych drogach dwukierunkowych, zwłaszcza w obrębie łuków wklęsłych, -gdy droga jest trasowana równolegle do prostoliniowego elementu zagospodarowania, np.: linii kolejowej, kanału Długości odcinków prostych ogranicza się z uwagi na: ‐ możliwość wzajemnego olśnienia się kierujących pojazdami od zmroku do świtu, ‐ monotonię jazdy, ‐ trudności w oszacowaniu prędkości i odległości pojazdów z naprzeciwka. Łuki kołowe i krzywe przejściowe: ‐ Należy stosować możliwie maksymalne promienie łuków ‐ większe od minimalnych promieni, a co najmniej takie, aby były dostosowane do prędkości dopuszczalnej Vdop, gdyż wtedy nie potrzeba stosować lokalnych ograniczeń prędkości. ‐ promień łuku zależy od kąta zwrotu trasy; mniejszy kąt ‐większy promień ‐ unikań małych kątów zwrotu (przepisy: min =3o) ‐ przy spełnieniu innych warunków min =18o kierowca widzi mały kąt zwrotu jako załom (niekorzystne odczucie zaburzenie w estetyce) ‐ promienie sąsiednich łuków drogowych nie powinny się znacznie różnić – więcej niż dwukrotnie z uwagi na brd. ‐ między dwoma łukami powinna być minimalna wstawka prosta; co najmniej równa widoczności na wyprzedzanie ‐ pożądane jest, aby dwa łuki blisko położone zastąpić jednym łukiem; można zastosować łuki koszowe ‐ w doborze promienia uwzględniać długość odcinka poprzedzającego łuk kołowy (krzywa/prosta przejściowa) im dłuższa krzywa przejściowa tym większy promień łuku, ‐ jeśli łuk kołowy poprzedza krzywa przejściowa długości powinny być w stosunku Lkp:Łk = 1:2 wartość parametru A klotoidalnej krzywej przejściowej powinien się mieścić w przedziale R/3 < A < R ‐ na krzywej S‐owej stosunek wartości parametrów A1 do A2 powinien się mieścić w przedziale 0,67 < A1/A2 <1,5 ‐ dopuszcza się, ale nie zaleca biklotoidy tj. łuku złożonego z dwóch krzywych przejściowych bez łuku kołowego, ‐ przy łukach przeciwnych stosujemy krzywe S‐owe (nie ma wstawki prostej), a przy zgodnych C‐owe. 15. ELEMENTY PRZEKROJÓW POPRZECZNYCH - linie rozgraniczające; pas drogowy - jezdnia i pasy ruchu; pasy dzielące środkowe i boczne - dodatkowe pasy ruchu: dla pojazdów skręcających, wyłączani, włączania - pasy postojowe; pobocza ziemne i bitumiczne - pasy awaryjne, chodniki, ścieżki rowerowe - drogi zbiorcze, torowiska tramwajowe - skarpy nasypów, wykopów, rowy, ścieki 16. PODZIAŁ DRÓG ZE WZGL NA PRZEKROJE PASÓW. PRZEKR DASZKOWY, JEDNOSPADOWY Liczba pasów zależy od Vmiarodajnego, Qm natężenia ruchu. Szer pasa zależy od klasy technicznej drogi, struktury rodzajowej ruchu i obecności linii autobusowych (na drogach lokalnych zależy od wymiaru śmieciarki) 1x1 (np. uliczki osiedlowe) 1x2 + pobocze gruntowe (L Z G) 1x2 + pobocze utwardzone (G GP) 1x2 + pasy awaryjne 3m (S) 1x2 +1 (do wyprzedzania, naprzemiennego)(GP S) 1x4 + pobocze gruntowe lub utwardzone (G GP) 2x2 z pasem dzielącym + pobocze gruntowe lub utwardzone (G GP) 2x2 z pasem dzielącym + pasy awaryjne (A) 2x3 z pasem dzielącym + pasy awaryjne (A) PRZEKRÓJ DASZKOWY I JEDNOSPADOWY Przekrój daszkowy – stosowany na odcinkach prostych, na łukach poziomych niewymagających jednostronnych przechyłek. Przekrój jednostronny- na łukach poziomych, w razie prowadzenia drogi po stokach (bezpieczeństwo ruchu), ze względu na możliwość korzystniejszego odwodnienia, na jednokierunkowych jezdniach dróg dwujezdniowych, w innych szczególnych sytuacjach (np. skrzyżowania) 17. PRZEKRÓJ POPRZECZNY DROGI DWUPASOWEJ NA ŁUKU POZIOMYM 18. WIDOCZNOŚĆ NA ŁUKACH POZIOMYCH 19. WIDOCZNOŚĆ NA ŁUKACH PIONOWYCH, WYMIAROWANIE KĄTÓW PION Widoczność na wyprzedzanie- warunki do ustalenia promieni łuków: -łuki pionowe wypukłe: *war widoczności na: zatrzymanie, wyprzedzanie *war dynamiki na obciążenie resorów *war estetyki -łuki pionowe wklęsłe:*war widoczności na zatrzymanie pod obiektem (dotyczy wysokich pojazdów) *war na dociążenie resorów *war widoczności przy jeździe w nocy *war estetyki 20. 1. Łuki pionowe wypukłe: *war widoczności na zatrz/wyprzedz *war dynamiki na odciążenie resorów *war estetyki 2. Łuki pionowe wklęsłe: * war widoczności na zatrz pod obiektem (dotyczy wysokich pojazdów) *war widoczności przy jeździe w nocy *war na dociążenie resorów *war estetyki (płynność niwelety) 3. Łuki poziome: *war na zsunięcie *war komfortu pasażerów *war na wywrócenie *widoczność na zatrz/wyprzedzanie
21. PROJEKTOWANIE PROSTYCH- kiedy i po co ją ograniczać (krzywizna 1/R=0) Za odcinek prosty- prosty w planie, prosty w przekroju podłużnym, prosty w planie o wklęsłościach lub o wypukłych załomach niwelety o wyniosłościach <1m. Odc prosty to kompromis potrzeb wyprzedzania, BRD (prędkość) i unikania monotonii. Odcinki proste są pożądanym elementem drogi: Proste ogranicza się z uwagi na: - monotonię jazdy - możliwość wzajemnego olśnienia się kierującymi pojazdami w nocy - trudności w oszacowaniu prędkości i odległości pojazdów zbliżających się z przeciwka Proste ogranicza się do: - 2000m dla Vp=100km/h - 1500m dla Vp=80km/h - 1000m dla Vp=70-60km/h Należy pamiętać o konieczności zapewnienia min długości odcinków prostych między łukami kołowymi i min udziału odcinkow drogi z możliwością wyprzedzania. 22. KRZYWA PRZEJŚCIOWA To krzywa stosowana w celu płynnego przejścia między odcinkiem prostym a łukiem. Cele stosowania: - połączenie odcinka prostego z łukiem kołowym, dwóch łuków kołowych o przeciwnych krzywiznach -powinna umożliwiać: * przejście od przekroju na prostej (daszkowy, jednospadowy) ip do wymaganej przechyłki i0 *stopniowe zwiększenie siły odśrodkowej *dobre wizualnie prowadzenie Zas doboru długości KP: - zbyt długa klotoida utrudnia percepcję łuku kołowego -zmiany w wartości diły odśrodkowej powinny uwrażliwiać kierowcę na to, że wjeżdża na łuk kołowy - zaleca się długości lmin{6R^(0,4); 67m} Zastosowanie KP przy dwóch łukach: - przeciwnych (S) {A1,A2}<200m, wtedy 0,67<A1/A2<1,5 - zgodnych (C), zaleca się prostą l=75m Odstęp między KP- prosta o dł l:1m>V85[m/s] 23. SERPENTYNA – projektuje się ją indywidualnie dostosowując jej formę i parametry geometryczne do ukształtowania terenu i war gruntowo-wodnych. Serpentynę stosujemy na pochylonych zboczach, gdzie nie jest możliwe lub ekonomicznie uzasadnione zastosowanie granicznych wartości elementów planu i przekr podłużnego wymaganych dla danej klasy drogi. Elementy serpentyny: Vp 30 20 15 *min promień łuku podstawowego 30, 15, 12 *przechyłka na łuku podst 5, 5, 5 *poszerzenie pasa ruchu na krzywej podst 1, 1.5, 2 * min dł krzywej (prostej) przejściowej 25, 20, 15 Łpom=4*Łpodst
Podczas jazdy po łuku działa siła odśrodkowa Fo, zależna od prędkości V i promienia łuku R. W celu skompresowania tej siły wprowadza się nachylenie jezdni (poza zapewnieniem przyczepności kół). 25. RÓWNANIA RUCHU * 1 równanie ruchu Qs – aktualna masa pojazdu [kg] g – przysp ziemskie [m/s2] Pn – siła napędowa [N] fr- wsp oporu otoczenia Cx- wsp oporu powietrza A- po;e pow czołowej pojazdu [m2] Vw- względna prędkość naporu powietrza [m/s] i – wartość pochylenia >0na wzniesieniacj, <0na spadkach D- wskaźnik dynamiczny pojazdu. Wyraża on przewagę siły napędowej nad oporami powietrza przypadającego na jednostkę ciężaru pojazdu. Wskaźnik ten jest wygodnym parametrem do obliczeń parametrów technicznych samochodu w różnych warunkach drogowych. Wartości D zależą od prędkości i biegu, na którym pojazd się porusza. * 2 równanie ruchu Qn- masa pojazdu przypadająca na oś napędową. W przypadku napędu na 4 koła Qn=Qs μ1- wsp przyczepności OT,W,P,B – opory toczenia 26. SKRAJNIA DROGI Skrajnia jest to przestrzeń nad drogą o określonych wymiarach, przeznaczona dla uczestników ruchu, w której nie wolno lokalizować żadnych obiektów ani urządzeń. W obrębie skrajni nie mogą więc znajdować się np.: drzewa, podpory znaków i znaki drogowe, bariery ochronne. 1. Nad drogą powinna być zachowana wolna przestrzeń zwana skrajnią 2. Wysokość skrajni powinna być nie mniejsza niz: - 4,7m - nad drogą klasy A, S, GP - 4,6m - nad drogą klasy G, Z - 4,5m - nad drogą klasy L, D 3. Wys skrajni może być zmniejszona do: - 4,5m - jeżeli jest przebudowywana albo remontowana- na drogach klasy A,S,GP (natomiast obiekty nad tymi drogami nie są objęte tymi robotami) -4,2m - jeżeli przebudowywana lub remontowana – na drogach G,Z (natomiast... -||-) - 3,5m - nad drogą L,D za zgodą zarządcy tych dróg 4. Wys skrajni nad chodnikiem lub ścieżką rowerową: >= 2,5m, a w wypadku ich przebudowy/ remontu min. 2,2m 5. Wymiary skrajni torowiska tramwajowego określają PN 6. Wymiary skrajni drogi na obiekcie mostowym określają przepisy dotyczące warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty mostowe ich usytuowanie. 27. WIDOCZNOŚĆ NA SKRZYŻOWANIACH zapewniają: - lokalizacja skrzyć na łuku pion wklęsłym lub na odc o jednostajnym pochyleniu (złe na łyky wypukłym) - włączanie dróg podporządk do drogi głównej pod kątem prostym - oczyszczenie pól widoczności z przeszkód stałych oraz zielenie i znaków drogowych - stosowanie jednopasowych wlotów dróg podporządk obok wyspy w kształcie kropli dla uniknięcia wzajemnego zasłaniania pola widzenia przez oczekujące obok siebie dwa pojazdy, zwł gdy są to sam ciężarowy i osobowy - dobre oświetlenie - zakaz parkowania (na obsz zabudowanym) w obrębie tzw trójkątów dobrej widoczności 28. PRZEJEZDNOŚĆ PRZEZ SKRZYŻOWANIE Skrzyżowanie jest przejezdne gdy jego geometria (wyspy kanalizujące, promienie wyokrąglające narożniki i wyspy) zapewniają odpowiednio szerokie korytarze przy przejeździe pojazdowi uznanemu za miarodajny do projektowania przy założonej prędkości Zatem jeśli skrzyżowanie jest przejezdne to znaczy, że zapewnia dobre i bezpieczne warunki przejazdu. Wymagania te są spełnione jeżeli: •wszystkie pasy ruchu mają szerokość toru ruchu odpowiadającą korytarzowi potrzebnemu dla pojazdu miarodajnego. Oznakowanie poziome, zgodne z organizacją ruchu na wlotach pomaga w wyborze optymalnych torów jazdy, •oddzielenie pasów ruchu jest wyraźnie wyznaczone oznakowaniem poziomym (nie dotyczy jezdni ronda dwupasowego), •krawędzie wysp i krawędzie jezdni dostosowane są do geometrii toru jazdy pojazdu miarodajnego (szerokość toru i tzw. zwis przedni), •powierzchnie azylu dla pieszych i rowerzystów są dostatecznie duże oraz znajdują się poza obrębem korytarzy ruchu pojazdu miarodajnego. 29. PRZEKROJE ŁĄCZNIC W WĘZŁACH. RELACJE PRAWO I LEWO Rodzaje łącznic: P1, P2, P3, P4 W węźle typu WC (kolizyjny): 1)można stosować łącznice P4 lub dwie łącznice P1 rozdzielone pasem dzielącym 2)połączenie łącznic z drogą powinno odbywać się na skrzyżowaniu P1- jednopasowa łącznica jednokierunkowa, powinna mieć: *jezdnię z opaskami o szer >=6m *obustronne gruntowe pobocze, każde o szer. >=1m P2- dwupasowa jednokierunkowa, powinna mieć: *-||- >=8m * -||- P3- dwupasowa jednokierunkowa z pasem awaryjnym, powinna mieć: * jezdnię z opaską z lewej strony o szer >=7,5m *pas awaryjny o szer 2m po prawej stronie *obustronne gruntowe pobocza, każde o szer >=1m P1, P2, P2- jezdnia powinna mieć na odcinku prostym jednostronne pochylenie poprzeczne 2-3% P4- - jezdnia na odc prostym powinna mieć dwustronne pochylenie poprz 2-3% Dla reakcji w prawo: - łącznice bezpośrednie (P1, P2, P3) Dla reakcji w lewo: - łącznice pośrednie pętlowe – przy umiarkowanym natężeniu P1 - bezpośrednie – przy większym natężeniu P2, P3 - jezdnie zbierająco-odprowadzające P2, P3 30. SKRZYŻOWANIE KARO Węzeł typu WB, na którym występuje przecinanie torów jazdy niektórych relacji na jednej z dróg. W ramach węzła funkcjonuje wówczas na tej drodze skrzyżowanie lub zespół skrzyżowań, jednak relacje o dominujących natężeniach są prowadzone bezkolizyjnie (4 lub 3-wylotowe). Skrzyżowanie karo charakteryzuje się dobrym rozplanowaniem, brakiem kolizyjności, jest czytelne, zapewnia dobrą widoczność i przejżystość. Typ łącznicy: bezpośredni 31. WĘZEŁ KONICZYNA Węzeł typu WA- bezkolizyjny 1. łącznice pośrednie 2. łącznice bezpośrednie dopasowane 32. ZALECANY KĄT PRZECIĘCIA Zaleca się przeciecie pod kątem 90o, z dopuszczalnym odchyleniem nie większym niż 30o, dla zapewnienia korzystych warunków widoczności i przejezdności dla pojazdów relacji podporządkowanych. Kąt przecięcia toru jazdy z torem piszych i rowerzystów powinien być zbliżóny do 90o, a dopuszczalnym odchyleniem 10o. Gdy te warunki nie są spełnione, zaleca się sprawdzenie możliwości dokonania korekty kąta skrzyżowania wg poniższych schematów lub chociaż zastosowanie wysp kanalizujących ruch w strefie wylotu. 33. KANALIZACJA RUCHU Zadania: - oddzielenie punktów kolizji - redukcja zbędnych powierzchni - regulacja kąta kolizji - regulacja ruchu i wskazania właściwego użytkowania skrzyżowania - umożliwienie dogodnego przejazdu głównym relacjom skrętynym - zabezpieczenie przejść pieszych - zabezpieczenia i powierzchnia oczekiwania dla skręcających i jadących „na raty” pojazdów - lokalizacja urządzeń sterowania ruchem - zapewnienie punktów orientacji - kontrola prędkości 1. zmniejszenie powierzchni kolizji 2. włączenie strumienia ruchu powinno odbywać się z równoległego pasa 3. przy przecięciu strumienia ruchu, przecinanie powinno odbywać się pod kątem prostym lub zbliżonym 34. MAŁE RONDO JEST BEZPIECZNYM SKRZYŻOWANIEM dzięki: * Zmniejszeniu prędkości przed wlotem * Zmniejszenie prędkości pojazdów zwłaszcza sam os przy przejeździe jezdnią ronda uzyskiwanej przez: - Wygięcie torów jazdy pojazdów - Zastosowanie „ciasnej geometrii” – niezbyt dużych szerokości wlotów i promieni wyokrąglających wloty oraz wylotów o szerokości jezdni ronda (dławią prędkość ruchu) - Optycznemu naprowadzeniu osi drogi na wyspę środkową - Tworzenie „nieprzejrzystości” małego ronda – stworzenie wyspy środkowej o wyniesieniu ponad powierzchnię ronda i nawierzchni wyraźnie zniechęcającej kierowców do przejazdu przez wyspę - Stosowanie przechyłki na zewnątrz – niezgodnie z zasadami dynamiki ruchu * Stosowanie dodatkowych środków redukcji prędkości na wlotach (kontra łuki) * Możliwość przechodzenia wlotów i wylotów przez pieszych * Widoczność na dojeździe do wlotu i z pozycji zatrzymania na wlocie oraz widoczność pojazdów będących w ruchu na rondzie * Na rondach jednopasowych jest tylko włączanie i wyłączanie ruchu - brak przecinania. 35. BY-PASS- pozwala skręcającym w prawo pominąć rondo. Projektujemy by: usprawnić ruch, zwiększyć przepustowość, zmniejszyć natężenie ruchu na rondzie (odciążyć rondo). 36. MAŁE RONDA- PROJEKTOWANIE 37. CHARAKTERYSTYKA OPADÓW I ZLEWNI OPADY: -natężenie deszczu według warstwy$\ i_{d} = \frac{N - wys.}{T - czas}$ -natężenie deszczu według objętości q = 1, 66, 7 • id -czas trwania deszczu td $i_{d} = \frac{a}{{(t_{d} + b)}^{n}} + c$ Dla t w minutach: $q = \frac{A}{t^{0,667}}$ l/s/ha A = f(H, c) ‐ częstotliwość deszczu, ‐ średni opad roczny, ‐ równomierność opadów. ZLEWNIE- obszary, w obrębie których zbierająca się woda z opadów formuje w strugi wodne i odpływa do odbiorników. Zlewnie są oddzielone od siebie działami wodnymi. ‐ ukształtowanie pionowe, wielkość, kształt, wymiary, ‐ sposób zagospodarowania, ‐ przepuszczalność gruntów, ‐ obecność obszarów leśnych, ‐ obecność naturalnych lub sztucznych zbiorników wodnych 38. ODPŁYW MIARODAJNY- PROJEKTOWANIE ROWÓW Założenia przy projektowaniu urządzeń odwodnienia dróg. - niezawodność i sprawność w całym okresie eksploatacji - bezpieczeństwo ruchu - wymiarowanie na tzw miarodajny odpływ wody ze zlewni Deszcz miarodajny- deszcz, którego czas trwania jest równy czasowi spływu pojedynczej częsteczki z najodleglejszego punktu zlewni drogowej konstrukcji oporowej do obliczeniowego przekroju odwodnienia powierzchniowego. Czas trwania deszczu miar przyjęty do obliczeń powinien być>=15min. Miarodajny odpływ wody ze zlewni:
39. PROJEKTOWANIE ROWÓW i ich niewelety Rowy projektuje się w kształcie: *trapezu (na drogach wszystkich klas z zastrzeżeniem, że na A lub S jeśli są bariery), w terenie dłotrwale zalewanym *trójkąta (A, S, GP- wyłącznie w wykopie), * opływowe (A, S, GP) - rów trapezowy: szer.0,4m; gł. od korony drogi 0,5-1,1m - rów trójkątny stosuje się w płytkich wykopach i niskich nasypach gdy możliwe jest zajęcie szerszego pasa ternu (h wykopu/nasypu <1m) - rów opływowy to płytki rów trójkątny o wyokrąglonych kształtach - rów stokowy stosuje się w celu przejęcia wody powierzchniowej napływającej ze stoku; powinien być wykonany min 3m powyżej krawędzi przecięcia się skarpy wykopu z terenem; pochylenie <=1:1,5 Dno rowu należy projektować co najmniej 20cm poniżej wylotu drenu, sączka i warstw odsączającej i odcinającej. Zalecane pochylenie dna rowu > 0,3% (min0,2%). Największe dopuszczalne pochylenie zależy od rodzaju gruntu, sposobu umocnienia skarp i dna rowu. 40. ROWY I ŚCIEKI STOSOWANE W ODWODNIEU POWIERZCHNIOWYM Rowy: Ścieki:
41. ODPROWADZENIE WODY Z ROWÓW I ŚCIEKÓW - Regułą powinno być oddzielenie odprowadzenia wody ze zlewni drogowej od odprowadzenia wody ze zlewni terenowej - „Stałe oddziaływania” nie zawsze wymagają stosowania specjalnych środków ochronnych przy odprowadzeniu wody ze zlewni drogowej - W strefach ochrony wód można ograniczać zagrożenia w sposób pośredni, a nie tylko przez specjalne rozwiązania odwodnienia - Preferowane są urządzenia odwadniające „bliskie naturze” z wykorzystaniem efektu neutralizacji zanieczyszczeń wody. Zbiorniki infiltracyjne: Zbiorniki retencyjno infiltracyjne Osadnik o przepływie poziomym Osadnik ziemny Studnia chłonna 42. PROJEKTOWANIE PRZEPUSTÓW ‐ wybranie rodzaju przepustu: kształtu przekroju, przewodu wlotu do przepustu (patrzymy na ograniczenia), ‐ ustalenie profilu podłużnego przepustu i długości, ‐ dobranie schematu obliczeniowego, ‐ dla założonej wysokości spiętrzenia przed przepustem H, wyznaczenie minimalnych wymiarów przewodu przepustu, ‐ założenie wymiarów przepustu i obliczenie rzeczywistej wysokości spiętrzenia, ‐ sprawdzenie zgodności dobranego schematu z wynikami obliczeń, ‐ obliczenie głębokości i prędkości wody na wylocie z przepustu, ‐ obliczenie głębokości rozmycia za przepustem, porównanie z wartościami dopuszczalnymi, ‐ dobranie umocnień koryta z przepustem, Sprawdzamy z wartościami dopuszczalnymi i ograniczeniami. 43. URZĄDZENIA ODWODNIANIA WGŁĘBNEGO, rozwiązania, zas funkcjonowania, schematy A- drenaż korony drogi B- drenaż skarp C- drenaż ochronny D- drenaż podstawowy nasypu Rozmieszczenie sączków: g=h1+h2 h2=(L/2)*(g0/k)^(1/2) g0 – spływ jednostkowy do drenu [m3/dobę/m2] k – wsp wodoprzepuszczalności [m/dobę] C: Przecięcie wodonośnej warstwy gruntu powoduje oddzielenie wody od skarpy. Należy zatem odprowadzić wodę na spód ściany do rury drenowskiej odcinającej. 44. ZAGROŻENIA WYNIKAJĄCE Z BRAKU ODWODNIENIA Zawilgocenie jezdni i pogorszenie bezpieczeństwa ruchu Zawilgocenie i rozmiękanie poboczy Obniżenie nośności podłoża gruntowego Powstanie wysadzin i przełowmów wiosennych Naruszenie statecznosci torowiskaziemnego Powstanie usuwisk Zmiany właściwości gruntu 45. AQUAPLANING Zjawisko na drodze, polega na oddzieleniu przez wodę całej powierzchni styku opony od jezdni. Przy utracie ogumionego koła z jezdnią wartość siły stycznej T jest zerowa, co oznacza zerową wartość wsp μ. Zjawisko to wiąże się z zakresem występowania poszczególnych stref kontaktu na styku opony z jezdnią. Na mokrej nawierzchni moża wyróżnić trzy strefy w obszarze śladu opony podczas powstawania aquaplaningu. Strefa A to tworzący się klin wodny. Powstaje on przy określonej grubości warstwy wody i prędkości, z powodu zbyt małej zdolności do odprowadzania wody przez rowki bieżnika i teksturę nawierzcni. Strefa B jest strefą przejściową, w której dochodzi do częściowego przerwania filmu wodnego. W strefie C przeważa suchy kontakt między oponą a jezdnią. Siły tarcia mogą wystąpić tylko w strefie B i C, których powierzchnia zmniejsza sie wraz z rosnącą prędkością. Po przekroczeniu prędkości granicznej na styku z oponą i jezdnią występuje tylko strefa klina wodnego. 46. ODWODNIENIE WGŁĘBNE 1. Zalety i wady transportu 2. Hierarchizacja dróg 3. Zalety autostrady 4. Dostępność dróg 5. Obliczanie i projektowanie robót ziemnych 6. Miejsca przejściowe. Wykresy objętości mas 7. Cechy pojazdów i ich wpływ 8. Podst kryteria w projektowaniu dróg 9. Warunki projektowania z brd 10. Zasady projektowania trasy, trasowanie 11. Prędkość projektowana i miarodajna 12. Projektowanie niwelety 13. Niweleta i trasa drogi 14. Zas projektowania elementów trasy drogi 15. Elementy przekrojów poprzecznych 16. Podział dróg ze wzgl na przekroje pasów. Przekr daszkowy, jednospadowy 17. Przekrój poprzeczny drogi dwupasowej na łuku poziomym 18. Widoczność na łukach poziomych 19. Widoczność na łukach pionowych, wymiarowanie kątów pion 20. 21. Projektowanie prostych- kiedy i po co ją ograniczać 22. Krzywa przejściowa 23. Serpentyna 24. Rozkład sił na łuku 25. Równania ruchu 26. Skrajnia drogi 27. Widoczność na skrzyżowaniach: 28. Przejezdność przez skrzyżowanie 29. Przekroje łącznic w węzłach. Relacje prawo i lewo 30. Skrzyżowanie karo 31. Węzeł koniczyna 32. Zalecany kąt przecięcia 33. Kanalizacja ruchu 34. Małe rondo jest bezpiecznym skrzyżowaniem dzięki: 36. Małe ronda- projektowanie 37. Charakterystyka opadów i zlewni 38. Odpływ miarodajny- projektowanie rowów 39. Projektowanie rowów i ich niewelety 40. Rowy i ścieki stosowane w odwodnieu powierzchniowym 41. Odprowadzenie wody z rowów i ścieków 42. Projektowanie przepustów 43. Urządzenia odwodniania wgłębnego, rozwiązania, zas funkcjonowania, schematy 44. Zagrożenia wynikające z braku odwodnienia 45. Aquaplaning 46. Odwodnienie wgłębne 1. zalety i wady transportu 2. hierarchizacja dróg 3. zalety autostrady 4. dostępność dróg 5. obliczanie i projektowanie robót ziemnych 6. miejsca przejściowe. wykresy objętości mas 7. cechy pojazdów i ich wpływ 8. podst kryteria w projektowaniu dróg 9. warunki projektowania z brd 10. zasady projektowania trasy, trasowanie 11. prędkość projektowana i miarodajna 12. projektowanie niwelety 13. niweleta i trasa drogi 14. zas projektowania elementów trasy drogi 15. elementy przekrojów poprzecznych 16. podział dróg ze wzgl na przekroje pasów. przekr daszkowy, jednospadowy 17. przekrój poprzeczny drogi dwupasowej na łuku poziomym 18. widoczność na łukach poziomych 19. widoczność na łukach pionowych, wymiarowanie kątów pion 20. 21. projektowanie prostych- kiedy i po co ją ograniczać 22. krzywa przejściowa 23. serpentyna 24. rozkład sił na łuku 25. równania ruchu 26. skrajnia drogi 27. widoczność na skrzyżowaniach: 28. przejezdność przez skrzyżowanie 29. przekroje łącznic w węzłach. relacje prawo i lewo 30. skrzyżowanie karo 31. węzeł koniczyna 32. zalecany kąt przecięcia 33. kanalizacja ruchu 34. małe rondo jest bezpiecznym skrzyżowaniem dzięki: 36. małe ronda- projektowanie 37. charakterystyka opadów i zlewni 38. odpływ miarodajny- projektowanie rowów 39. projektowanie rowów i ich niewelety 40. rowy i ścieki stosowane w odwodnieu powierzchniowym 41. odprowadzenie wody z rowów i ścieków 42. projektowanie przepustów 43. urządzenia odwodniania wgłębnego, rozwiązania, zas funkcjonowania, schematy 44. zagrożenia wynikające z braku odwodnienia 45. aquaplaning 46. odwodnienie wgłębne |
---|
24. ZALETY I WADY TRANSPORTU
Zalety:
-Nie wymaga urządzeń dodatkowych (np.dworce kolejowe, porty itp.)
-Osiąga największą prędkość przewozową (poza Cargo lotniczym)
-Możliwość koncentracji środków transportowych w dowolnym czasie i miejscu
-Przewóz od drzwi do drzwi
-Istnieje łatwość dostosowania pojazdów do rodzaju przewożonego towaru
-Łatwość naprawy urządzeń drogowych
Wady:
-Przewozy na większe odległości są droższe (kolej-1, wodny -0,2, drogowy- 3, konny- 20)
-Ograniczona ładowność pojazdów
-Mniejsza trwałość pojazdu
-Większa wypadkowość
-Wpływ na środowisko
zadanie drogi to umożliwienie przebiegu ruchu w sposób: sprawny, wygodny(komfort jazdy), ekonomiczny (min. Zużycie paliwa, minimalny czas transportu), bezpieczny(mało wypadków)
HIERARCHIZACJA DRÓG umożliwia:
- eliminację nakładania się na tej samej drodze szybkiego ruchu relacji międzyregionalnych lub międzynarodowych z lokalnym ruchem o mieszanej strukturze pojazdów
- eliminację z wnętrza obszarów zabudowanych ruchu tranzytowego
- pełną lub częściową kontrolę dostępności (drogi ekspresowe, główne ruchu przyspieszonego i główne) do dróg pełniących podstawowe role w strukturze miejskich i zamiejskich sieci drogowych
- jednorodność warunków drogowo- ruchowych dla dróg pełniących funkcje ruchowe
Podziału dróg i ulic dokonuje pod względem cech funkcjonalno- technicznych, związanych z ich funkcją, dostępnością i standardem technicznym.
Podział administracyjny:
Publiczne: Krajowe, Wojewódzkie, Powiatowe, Gminne
(każdy może korzystać: podział wg ustawy o drogach publicznych)
Inne: prywatne, zakładowe, rolnicze, leśne itd (ograniczone użytkowanie)
Podział funkcjonalny: drogi o funkcjach ruchowych, zbierająco- rozprowadzających i dostępności
Klasyfikacja techniczna (standard, wyposażenie drogi)
A- autostrada
S- ekspresowa
GP- główna ruchu przyspieszonego
G- głowna
Z- zbiorcza
L- lokalan
D- dojazdowe
22. ZALETY AUTOSTRADY
1. oszczędność w zużyciu paliwa będąca wynikiem ustabilizowanej pracy silnika, bez przyspieszeń, hamowań i jazdy ze stałą prędkością,
2. zmniejszenie emisji toksycznych składników spalin, jako wyniku pracy katalizatora w ustabilizowanym i optymalnym zakresie jego temperatury,
3. skrócenie czasu podróży, jako wyniku jazdy z większą na ogół prędkością,
4. zmniejszenie ilości wypadków drogowych, a przez to zwiększenie bezpieczeństwa, jako wyniku wydzielenia pasów do ruchu w jednym kierunku, a także bezkolizyjnych skrzyżowań,
5. zmniejszenie hałasu docierającego do terenów zabudowanych z uwagi na większą ich odległość od autostrady,
6. odciążenie terenów zabudowanych i aglomeracji miejskich od ruchu tranzytowego,
7. zmniejszenie mechanicznego zużycia takich zespołów jak: sprzęgło, hamulce, skrzynia biegów, elementy zawieszenia, układ kierowniczy itp. ze względu na znacznie mniejszą
częstotliwość korzystania z tych mechanizmów, a także mniejszą ilość manewrów w kierowaniu samochodem.
27. DOSTĘPNOŚĆ DRÓG
Dostępność drogi publicznej:
-Częstość połączeń z innymi drogami
-Zakres połączeń z innymi drigami publicznymi
-Obsługa przyległego terenu: możliwość zatrzymania, postoju, zjazdu.
A,S- wyłącznie dla pojazdów samochodowych
GP,G,Z,L,D ogólnodostępne.
Klasyfikacja tech | Prędkość projektowa km/h | Dostępność |
---|---|---|
I | 120 100 | Całkowicie ograniczona |
II | 120 100 | Wyjątkowo częściowo lub całk ograniczona |
III | 100 80 70 | Częściowo ograniczona lub wyjątkowo nieograniczona |
IV | 70 60 50 | Nieograniczona |
V | 60 50 40 | Nieograniczona |
VI | 50 40 | Nieograniczona |
VII | 40 30 | Nieograniczona |
1. OBLICZANIE I PROJEKTOWANIE ROBÓT ZIEMNYCH
1. obliczanie obj wykopów i nasypów
2. projektowanie robót ziemnych
3. dobór sprzętu do wykonania robót (spycharka, zgarniarka, koparka z wywrotkami, równiarka- sprzęt pomocniczy)
Założenia:
- wszytskie grunty są budowlane
- grunty z wykopów można wykorzystać w całości do budowy nasypów
- nadmiar gruntu wywozimy z terenu budowy
- przy przewadze nasypów grunty będą dowiezione z poza budowy(dokop)
Transport gruntu:
-podłużny
- poprzeczny
- mieszany
14. MIEJSCA PRZEJŚCIOWE. WYKRESY OBJĘTOŚCI MAS????
Rys i wzory
2. PODST KRYTERIA W PROJEKTOWANIU DRÓG
1. Bezpieczeństwo ruchu: (najważniejsze) *spełnienie wymogów dynamiki rychu analizowanych przy wykorzystaniu przyjętych modlei obliczeniowych *zapewnienie widocznosci *dobre optyczne prowadzenie kierowcy wzdłuż drogi
2. Ochrona środowiska w tym krajobrazowa (uwarunkwania ekologiczne): *unikanie kolizji z obszarami ochronnymi, leśnymi *minimalizacja oddziaływania na otoczenie- hałas, wibracje, zanieczyszczenia *warunki geologiczne i stosunki gruntowo-wodne
3. Ekonomia i rozwój: transport to jedno z podstawowych działań gospodarki (przewóz towarów, praca, nauka, kultura, rozrywka)
4. Uwarunkowania społeczne
5. Psychologiczne i psychofizyczne cechy użytkowników dróg: *droga wyznacza jednoznacznie tor jazdy *rozwiazania elementów dróg, skrzyżowań i węzłów nie mogą zmuszać kierowcy do podejmowania kilku decyzji równocześnie *droga nie może być monotonna lub mieć zbyt wiele elementów *urzadzenia ostrzegawcze dostosowane do prędkości ruchu
6. odwodnienie
7. Techniczne i realizacyjne
8. Standard warunków użytkowania zgodny z przeznaczeniem drogi publicznej
9. Zapewnienie warunków poruszania się osób niepełnosprawnych
23. WARUNKI PROJEKTOWANIA Z BRD
-Spełnienie wymogów dynamiki ruchu analizowanych przy wykorzystaniu przyjętych modeli obliczeniowych np. model równowagi ruchu pojazdu na łukach
-zapewnienie widoczności dla różnych sytuacji na drodze
-dobre optyczne prowadzenie kierowcy wzdłuż drogi i spełnienie wymogu dostatecznie wczesnego dostrzegania miejsc rozdziału kierunków jazdy
-zrozumiałość funkcjonowania w przypadku skrzyżowań i węzłów
-prawidłowe odwodnienie
30. ZASADY PROJEKTOWANIA TRASY, TRASOWANIE
Trasowanie - wyznaczanie przebiegu osi drogi (w terenie na podkładach mapowych)
Zasady trasowania:
1. Droga przechodzi ma przez ustalone punkty stale (początek, koniec, skrzyżowania, przekroczenia rzek i dróg kolejowych, przełęcze i inne).
2. Między sąsiednimi punktami stałymi przebieg trasy powinien być możliwie najkrótszy.
3. Konieczne jest dostosowanie drogi do otaczającego, jego rzeźny i krajobrazu (wkomponowanie drogi w teren, krajobraz). Cele: minimalizacja robót ziemnych, ochrona środowiska
4. Prowadzenie dróg w jak najmniej konfliktowym korytarzu. Należy omijać obszary: Natura 2000, rezerwaty, parki narodowe, parki krajobrazowe i ich otuliny, użytki ekologiczne (np. bagna) i pomniki przyrody,
5. Należy ograniczać do bezwzględnego minimum zajmowanie gruntów rolnych w wysokiej klasie gleb rolniczej. Trasy najlepiej prowadzić po gruntach niskich klas.
6. Lasy zaleca się omijać, a jeśli przejście jest konieczne to przejście przez las linią falistą (aby nie wytwarzać tuneli wiatrowych i zamknąć horyzont), wejście do lasu lukiem, a nie po prostej. Celowym jest prowadzenie drogi skrajem lasu.
7. Tereny osuwiskowe (stabilizacja osuwisk jest bardzo kosztowana) - najlepiej omijać
8. Skrzyżowanie z istniejącymi drogami i liniami kolejowymi najkorzystniej pod kątem prostym (kąt nie powinien <60°)
9. Droga w stosunku do miast i osiedli. Miasta stanowią węzły drogowe. Droga wchodzi do miast i osiedli lub je omija. Zależy to od klasy drogi i od wielkości miasta.
Klasa GP powinna omijać miasta i osiedla <10000 M
Klasa G może omijać może omijać lub wchodzić w małe miasta w zależności od jego wielkości
Klasa Z powinna wchodzić w osiedla
10. Obsługa jednostek osadniczych powinna być dostosowana do funkcji i klasy drogi
11. Obsługa otaczającego terenu (wjazdy do posesji, punktów komercyjnych) dostosowana do klasy drogi
12. W przypadku istniejącej sieci dróg - w razie potrzeby można wykorzystać istniejącą drogę podnosząc jej standard.
9. PRĘDKOŚĆ PROJEKTOWANA I MIARODAJNA
Prędkośc projektowa– parametr projektowy, definiowana w różny sposób w czasie. Obecnie to wybrana prędkość wykorzystywana do ustalenia różnych geometrycznych charakterystyk projektowych dróg.
Podstawowe kryteria ustalania wartości Vp:
- znaczenie drogi (większe wymagania wzg. drogi > większe Vp)
- natężenie ruchu i jego struktura rodzajowa (dobór szr przekroju poprz)
- charakterystyka terenu (większe Vp > bardziej rygorystyczne granice parametrów drogi i trudniejsze dopasowanie do terenu)
- koszty
- oddziaływanie na środowisko (większe Vp > większa uciążliwość)
Prędkość miarodajna- związana z prędkością rzeczywistą pojazdów w ruchu swobodnym. W przeciwieńskie do Vp może być zmienna wzdłuż drogi i zależy od jej ukształtowania.
Kryteria ustalania: Vm=V85.
- na drogach dwujezdniowych: *dla Vp>=100[km/h] Vm=Vp+10; *dla Vp<100 Vm=Vp+20[km/h]
- na odcinkach dróg i ulic z ograniczeniami prędkości na terenach zabudowy: *Vm=Vp+20; *dla jezdni ograniczonej krawężnikami Vm=Vp+10
- na drogach dwupasowych dwukierunkowych zależy od szerokości drogi, utwardzenia pobocza
Wykorzystanie w projektowaniu: | Vp | Vm |
---|---|---|
Elem planu | Dł prostych R łuków poziom Krzywe przejśc Skosy załamań torów jazdy |
X X X |
Elem profilu | Pochylenia podłużne Graniczne dł pochyleń niwelety R łuków pion Rampy |
X X X X |
Przekr poprz | Szer pasa ruchu Porzerzenie jezdni Pochyl poprz łuku w planie |
X X |
Inne elem i wyposażenie dróg | Dł dodatkowych pasów Dł pasa włącz i wyłączania Dodatkowe elem wyposażenia |
|
Widoczność | Odległość widocz na zatrzym Na wyprzedzanie Na łukach w planie Widocz w obrębie skrzyżowań |
18. CECHY POJAZDÓW I ICH WPŁYW
PROJEKTOWANIE NIWELETY
- dostosowanie przebiegu niwelety do ukształtowania terenu i warunków gruntowo wodnych, przy dążeniu do ograniczenia pochyleń podłużnych i spadków straconych
- zapewnić odprowadzenia wody z korpusu drogi i wyniesienie krawędzie drogi ponad teren
- nie przekraczać dopuszczalnych pochyleń podłużnych
- zapewnić wymagane warunki widocznościowe
- powiązanie wysokości niwelety z wejściami do budynków, urządzeń naziemnych i podziemnych
- zapewnić jej powiązanie z punktami o ustalonej wysokości (skrzyżowania, przejazdy, mosty, przepusty)
Styczna minimalna łuku pionowego drogi: tmin= 0,5Vp Vp (Vp- prędkość projektowa)
Min promień łuku: Rmin=2t / (i1i2)
t – długość styczniej
i1, i2 – pochylenie drogi przed/za łukiem
Pod względem płynności optycznej i ruchowej:
- stosowanie jednostkowych spadków
- stosowanie łuków pionowych o dużym promieniu między długimi spadkami
- unikanie wypukłych załomów niwelety na prostej
20. NIWELETA I TRASA DROGI
Łuki pionowe i poziome powinny być ze sobą zgrane i powiązane.
Powiązania:
*zupełne i niezupełne
*symetryczne i niesymetryczne
*zakryte i odkryte
Współczynnik asymetrii a = b / Ł
a max = 0,25
10. ZAS PROJEKTOWANIA ELEMENTÓW TRASY DROGI
Do elementów trasy drogi zalicza się: proste, łuki kołowe i krzywe przejściowe.
Proste: -pożądany element drogi:
- na terenie płaskim lub w rozległych płaskich dolinach, jeżeli jest to zgodne z zasadami wkomponowania drogi w teren oraz przy
ograniczeniu długości prostych
- w obrębie skrzyżowań i węzłów,
‐ na drogowych obiektach mostowych i dojazdach do nich,
- w celu zapewnienia możliwości wyprzedzania na dwupasowych drogach dwukierunkowych, zwłaszcza w obrębie łuków wklęsłych,
-gdy droga jest trasowana równolegle do prostoliniowego elementu zagospodarowania, np.: linii kolejowej, kanału
Długości odcinków prostych ogranicza się z uwagi na:
‐ możliwość wzajemnego olśnienia się kierujących pojazdami od zmroku do świtu,
‐ monotonię jazdy,
‐ trudności w oszacowaniu prędkości i odległości pojazdów z naprzeciwka.
Łuki kołowe i krzywe przejściowe:
‐ Należy stosować możliwie maksymalne promienie łuków ‐ większe od minimalnych promieni, a co najmniej takie, aby były dostosowane
do prędkości dopuszczalnej Vdop, gdyż wtedy nie potrzeba stosować lokalnych ograniczeń prędkości.
‐ promień łuku zależy od kąta zwrotu trasy; mniejszy kąt ‐większy promień
‐ unikań małych kątów zwrotu (przepisy: min =3o)
‐ przy spełnieniu innych warunków min =18o kierowca widzi mały kąt zwrotu jako załom (niekorzystne odczucie zaburzenie w estetyce)
‐ promienie sąsiednich łuków drogowych nie powinny się znacznie różnić – więcej niż dwukrotnie z uwagi na brd.
‐ między dwoma łukami powinna być minimalna wstawka prosta; co najmniej równa widoczności na wyprzedzanie
‐ pożądane jest, aby dwa łuki blisko położone zastąpić jednym łukiem; można zastosować łuki
koszowe
‐ w doborze promienia uwzględniać długość odcinka poprzedzającego łuk kołowy (krzywa/prosta przejściowa) im dłuższa krzywa przejściowa tym większy promień łuku,
‐ jeśli łuk kołowy poprzedza krzywa przejściowa długości powinny być w stosunku Lkp:Łk = 1:2
wartość parametru A klotoidalnej krzywej przejściowej powinien się mieścić w przedziale R/3 < A < R
‐ na krzywej S‐owej stosunek wartości parametrów A1 do A2 powinien się mieścić w przedziale 0,67 < A1/A2 <1,5
‐ dopuszcza się, ale nie zaleca biklotoidy tj. łuku złożonego z dwóch krzywych przejściowych bez łuku kołowego,
‐ przy łukach przeciwnych stosujemy krzywe S‐owe (nie ma wstawki prostej), a przy zgodnych C‐owe.
ELEMENTY PRZEKROJÓW POPRZECZNYCH
- linie rozgraniczające; pas drogowy
- jezdnia i pasy ruchu; pasy dzielące środkowe i boczne
- dodatkowe pasy ruchu: dla pojazdów skręcających, wyłączani, włączania
- pasy postojowe; pobocza ziemne i bitumiczne
- pasy awaryjne, chodniki, ścieżki rowerowe
- drogi zbiorcze, torowiska tramwajowe
- skarpy nasypów, wykopów, rowy, ścieki
6. PODZIAŁ DRÓG ZE WZGL NA PRZEKROJE PASÓW
Liczba pasów zależy od Vmiarodajnego, Qm natężenia ruchu. Szer pasa zależy od klasy technicznej drogi, struktury rodzajowej ruchu i obecności linii autobusowych (na drogach lokalnych zależy od wymiaru śmieciarki)
1x1 (np. Uliczki osiedlowe)
RYS
1x2 + pobocze gruntowe (L Z G)
RYS
1x2 + pobocze utwardzone (G GP)
1x2 + pasy awaryjne 3m (S)
Rys
1x2 +1 (do wyprzedzania, naprzemiennego)(GP S)
Rys
1x4 + pobocze gruntowe lub utwardzone (G GP)
Rys
2x2 z pasem dzielącym + pobocze gruntowe lub utwardzone (G GP)
Rys
2x2 z pasem dzielącym + pasy awaryjne (A)
rys
2x3 z pasem dzielącym + pasy awaryjne (A)
Rys
PRZEKRÓJ POPRZECZNY DROGI DWUPASOWEJ NA ŁUKU POZIOMYM
PRZEKRÓJ DASZKOWY I JEDNOSPADOWY
Przekrój daszkowy – stosowany na odcinkach prostych, na łukach poziomych niewymagających jednostronnych przechyłek.
Przekrój jednostronny- na łukach poziomych, w razie prowadzenia drogi po stokach (bezpieczeństwo ruchu), ze względu na możliwość korzystniejszego odwodnienia, na jednokierunkowych jezdniach dróg dwujezdniowych, w innych szczególnych sytuacjach (np. skrzyżowania)
WARUNKI PROJEKTOWANIA ŁUKÓW POZIOMYCH I PIONOWYCH
1. Łuki pionowe wypukłe: *war widoczności na zatrz/wyprzedz *war dynamiki na odciążenie resorów *war estetyki
2. Łuki pionowe wklęsłe: * war widoczności na zatrz pod obiektem (dotyczy wysokich pojazdów) *war widoczności przy jeździe w nocy *war na dociążenie resorów *war estetyki (płynność niwelety)
3. Łuki poziome: *war na zsunięcie *war komfortu pasażerów *war na wywrócenie *widoczność na zatrz/wyprzedzanie
11. WIDOCZNOŚĆ NA ŁUKACH PIONOWYCH, WYMIAROWANIE KĄTÓW PION
Widoczność na wyprzedzanie- warunki do ustalenia promieni łuków:
-łuki pionowe wypukłe: *war widoczności na: zatrzymanie, wyprzedzanie *war dynamiki na obciążenie resorów *war estetyki
-łuki pionowe wklęsłe:*war widoczności na zatrzymanie pod obiektem (dotyczy wysokich pojazdów) *war na dociążenie resorów *war widoczności przy jeździe w nocy *war estetyki
WIDOCZNOŚĆ NA ŁUKACH POZIOMYCH
PROJEKTOWANIE PROSTYCH- kiedy i po co ją ograniczać
(krzywizna 1/R=0)
Za odcinek prosty- prosty w planie, prosty w przekroju podłużnym, prosty w planie o wklęsłościach lub o wypukłych załomach niwelety o wyniosłościach <1m.
Odc prosty to kompromis potrzeb wyprzedzania, BRD (prędkość) i unikania monotonii.
Odcinki proste są pożądanym elementem drogi:
- na terenie płaskim lub w rozległych płaskich dolinach, jeżeli jest to zgodne z zasadami wkomponowania drogi w teren oraz przy ograniczeniu długości prostych stosownie do zaleceń ust.1
- w obrębie skrzyżowań i węzłów
- w obrębie mostów i bezpośrednio przed nimi
- w celu zapewnienia możliwości wyprzedzenia na dwupasmowych drogach dwukierunkowych, zwłaszcza w obrębie łuków wklęsłych.
- gdy droga jest trasowana równolegle do prostoliniowego elementu zagospodarowania, np.: lini kolejowej, kanału, granicy obszaru leśnego.
Proste ogranicza się z uwagi na:
- monotonię jazdy
- możliwość wzajemnego olśnienia się kierującymi pojazdami w nocy
- trudności w oszacowaniu prędkości i odległości pojazdów zbliżających się z przeciwka
Proste ogranicza się do:
- 2000m dla Vp=100km/h
- 1500m dla Vp=80km/h
- 1000m dla Vp=70-60km/h
Należy pamiętać o konieczności zapewnienia min długości odcinków prostych między łukami kołowymi i min udziału odcinkow drogi z możliwością wyprzedzania.
KRZYWA PRZEJŚCIOWA
To krzywa stosowana w celu płynnego przejścia między odcinkiem prostym a łukiem. Cele stosowania:
- połączenie odcinka prostego z łukiem kołowym, dwóch łuków kołowych o przeciwnych krzywiznach
-powinna umożliwiać: * przejście od przekroju na prostej (daszkowy, jednospadowy) ip do wymaganej przechyłki i0 *stopniowe zwiększenie siły odśrodkowej *dobre wizualnie prowadzenie
Zas doboru długości KP:
- zbyt długa klotoida utrudnia percepcję łuku kołowego
-zmiany w wartości diły odśrodkowej powinny uwrażliwiać kierowcę na to, że wjeżdża na łuk kołowy
- zaleca się długości lmin{6R^(0,4); 67m}
Zastosowanie KP przy dwóch łukach:
- przeciwnych (S)
{A1,A2}<200m, wtedy 0,67<A1/A2<1,5
- zgodnych (C), zaleca się prostą l=75m
Odstęp między KP- prosta o dł l:1m>V85[m/s]
13. SERPENTYA – projektuje się ją indywidualnie dostosowując jej formę i parametry geometryczne do ukształtowania terenu i war gruntowo-wodnych.
Elementy serpentyny: Vp 30 20 15 *min promień łuku podstawowego 30, 15, 12 *przechyłka na łuku podst 5, 5, 5 *poszerzenie pasa ruchu na krzywej podst 1, 1.5, 2 * min dł krzywej (prostej) przejściowej 25, 20, 15
Łpom=4*Łpodst
RYS
Serpentynę stosujemy na pochylonych zboczach, gdzie nie jest możliwe lub ekonomicznie uzasadnione zastosowanie granicznych wartości elementów planu i przekr podłużnego wymaganych dla danej klasy drogi.
ROZKŁAD SIŁ NA ŁUKU
Podczas jazdy po łuku działa siła odśrodkowa Fo, zależna od prędkości V i promienia łuku R. W celu skompresowania tej siły wprowadza się nachylenie jezdni (poza zapewnieniem przyczepności kół).
RÓWNANIA RUCHU
* 1 równanie ruchu
Qs – aktualna masa pojazdu [kg]
g – przysp ziemskie [m/s2]
Pn – siła napędowa [N]
fr- wsp oporu otoczenia
Cx- wsp oporu powietrza
A- po;e pow czołowej pojazdu [m2]
Vw- względna prędkość naporu powietrza [m/s]
i – wartość pochylenia >0na wzniesieniacj, <0na spadkach
D- wskaźnik dynamiczny pojazdu. Wyraża on przewagę siły napędowej nad oporami powietrza przypadającego na jednostkę ciężaru pojazdu. Wskaźnik ten jest wygodnym parametrem do obliczeń parametrów technicznych samochodu w różnych warunkach drogowych. Wartości D zależą od prędkości i biegu, na którym pojazd się porusza.
* 2 równanie ruchu
Qn- masa pojazdu przypadająca na oś napędową. W przypadku napędu na 4 koła Qn=Qs
μ1- wsp przyczepności
OT,W,P,B – opory toczenia
4. SKRAJNIA DROGI
Skrajnia jest to przestrzeń nad drogą o określonych wymiarach, przeznaczona dla uczestników ruchu, w której nie wolno lokalizować żadnych obiektów ani urządzeń. W obrębie skrajni nie mogą więc znajdować się np.: drzewa, podpory znaków i znaki drogowe, bariery ochronne.
1. Nad drogą powinna być zachowana wolna przestrzeń zwana skrajnią
2. Wysokość skrajni powinna być nie mniejsza niz:
- 4,7m - nad drogą klasy A, S, GP
- 4,6m - nad drogą klasy G, Z
- 4,5m - nad drogą klasy L, D
3. Wys skrajni może być zmniejszona do:
- 4,5m - jeżeli jest przebudowywana albo remontowana- na drogach klasy A,S,GP (natomiast obiekty nad tymi drogami nie są objęte tymi robotami)
-4,2m - jeżeli przebudowywana lub remontowana – na drogach G,Z (natomiast... -||-)
- 3,5m - nad drogą L,D za zgodą zarządcy tych dróg
4. Wys skrajni nad chodnikiem lub ścieżką rowerową: >= 2,5m, a w wypadku ich przebudowy/ remontu min. 2,2m
5. Wymiary skrajni torowiska tramwajowego określają PN
6. Wymiary skrajni drogi na obiekcie mostowym określają przepisy dotyczące warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty mostowe ich usytuowanie.
Skrzyżowania i węzły
26. PRZEJEZDNOŚĆ PRZEZ SKRZYŻOWANIE
Skrzyżowanie jest przejezdne gdy jego geometria (wyspy kanalizujące, promienie wyokrąglające narożniki i wyspy) zapewniają odpowiednio szerokie korytarze przy przejeździe pojazdowi uznanemu za miarodajny do projektowania przy założonej prędkości
Zatem jeśli skrzyżowanie jest przejezdne to znaczy, że zapewnia dobre i bezpieczne warunki przejazdu. Wymagania te są spełnione jeżeli:
•wszystkie pasy ruchu mają szerokość toru ruchu odpowiadającą korytarzowi potrzebnemu dla pojazdu miarodajnego. Oznakowanie poziome, zgodne z organizacją ruchu na wlotach pomaga w wyborze optymalnych torów jazdy,
•oddzielenie pasów ruchu jest wyraźnie wyznaczone oznakowaniem poziomym (nie dotyczy jezdni ronda dwupasowego),
•krawędzie wysp i krawędzie jezdni dostosowane są do geometrii toru jazdy pojazdu miarodajnego (szerokość toru i tzw. zwis przedni),
•powierzchnie azylu dla pieszych i rowerzystów są dostatecznie duże oraz znajdują się poza obrębem korytarzy ruchu pojazdu miarodajnego.
21. WIDOCZNOŚĆ NA SKRZYŻOWANIACH zapewniają:
- lokalizacja skrzyć na łuku pion wklęsłym lub na odc o jednostajnym pochyleniu (złe na łyky wypukłym)
- włączanie dróg podporządk do drogi głównej pod kątem prostym
- oczyszczenie pól widoczności z przeszkód stałych oraz zielenie i znaków drogowych
- stosowanie jednopasowych wlotów dróg podporządk obok wyspy w kształcie kropli dla uniknięcia wzajemnego zasłaniania pola widzenia przez oczekujące obok siebie dwa pojazdy, zwł gdy są to sam ciężarowy i osobowy
- dobre oświetlenie
- zakaz parkowania (na obsz zabudowanym) w obrębie tzw trójkątów dobrej widoczności
3. PRZEKROJE ŁĄCZNIC W WĘZŁACH. RELACJE PRAWO I LEWO
Rodzaje łącznic: P1, P2, P3, P4
W węźle typu WC (kolizyjny): 1)można stosować łącznice P4 lub dwie łącznice P1 rozdzielone pasem dzielącym 2)połączenie łącznic z drogą powinno odbywać się na skrzyżowaniu
P1- jednopasowa łącznica jednokierunkowa, powinna mieć:
*jezdnię z opaskami o szer >=6m
*obustronne gruntowe pobocze, każde o szer. >=1m
P2- dwupasowa jednokierunkowa, powinna mieć: *-||- >=8m * -||-
P3- dwupasowa jednokierunkowa z pasem awaryjnym, powinna mieć: * jezdnię z opaską z lewej strony o szer >=7,5m *pas awaryjny o szer 2m po prawej stronie *obustronne gruntowe pobocza, każde o szer >=1m
P1, P2, P2- jezdnia powinna mieć na odcinku prostym jednostronne pochylenie poprzeczne 2-3%
P4- - jezdnia na odc prostym powinna mieć dwustronne pochylenie poprz 2-3%
Dla reakcji w prawo:
- łącznice bezpośrednie (P1, P2, P3)
Dla reakcji w lewo:
- łącznice pośrednie pętlowe – przy umiarkowanym natężeniu P1
- bezpośrednie – przy większym natężeniu P2, P3
- jezdnie zbierająco-odprowadzające P2, P3
17. SKRZYŻOWANIE KARO
Węzeł typu WB, na którym występuje przecinanie torów jazdy niektórych relacji na jednej z dróg. W ramach węzła funkcjonuje wówczas na tej drodze skrzyżowanie lub zespół skrzyżowań, jednak relacje o dominujących natężeniach są prowadzone bezkolizyjnie (4 lub 3-wylotowe).
Skrzyżowanie karo charakteryzuje się dobrym rozplanowaniem, brakiem kolizyjności, jest czytelne, zapewnia dobrą widoczność i przejżystość.
Typ łącznicy: bezpośredni
WĘZEŁ KONICZYNA
Węzeł typu WA- bezkolizyjny
1. łącznice pośrednie
2. łącznice bezpośrednie dopasowane
ZALECANY KĄT PRZECIĘCIA
Zaleca się przeciecie pod kątem 90o, z dopuszczalnym odchyleniem nie większym niż 30o, dla zapewnienia korzystych warunków widoczności i przejezdności dla pojazdów relacji podporządkowanych. Kąt przecięcia toru jazdy z torem piszych i rowerzystów powinien być zbliżóny do 90o, a dopuszczalnym odchyleniem 10o.
Gdy te warunki nie są spełnione, zaleca się sprawdzenie możliwości dokonania korekty kąta skrzyżowania wg poniższych schematów lub chociaż zastosowanie wysp kanalizujących ruch w strefie wylotu.
KANALIZACJA RUCHU
Zadania:
- oddzielenie punktów kolizji
- redukcja zbędnych powierzchni
- regulacja kąta kolizji
- regulacja ruchu i wskazania właściwego użytkowania skrzyżowania
- umożliwienie dogodnego przejazdu głównym relacjom skrętynym
- zabezpieczenie przejść pieszych
- zabezpieczenia i powierzchnia oczekiwania dla skręcających i jadących „na raty” pojazdów
- lokalizacja urządzeń sterowania ruchem
- zapewnienie punktów orientacji
- kontrola prędkości
1. zmniejszenie powierzchni kolizji
2. włączenie strumienia ruchu powinno odbywać się z równoległego pasa
3. przy przecięciu strumienia ruchu, przecinanie powinno odbywać się pod kątem prostym lub zbliżonym
28. MAŁE RONDA- PROJEKTOWANIE to zad wyrzucić tylko zostawić miejsce na starą kartkę
29. MAŁE RONDO JEST BEZPIECZNYM SKRZYŻOWANIEM dzięki:
* Zmniejszeniu prędkości przed wlotem
* Zmniejszenie prędkości pojazdów zwłaszcza sam os przy przejeździe jezdnią ronda uzyskiwanej przez:
- Wygięcie torów jazdy pojazdów
- Zastosowanie „ciasnej geometrii” – niezbyt dużych szerokości wlotów i promieni wyokrąglających wloty oraz wylotów o szerokości jezdni ronda (dławią prędkość ruchu)
- Optycznemu naprowadzeniu osi drogi na wyspę środkową
- Tworzenie „nieprzejrzystości” małego ronda – stworzenie wyspy środkowej o wyniesieniu ponad powierzchnię ronda i nawierzchni wyraźnie zniechęcającej kierowców do przejazdu przez wyspę
- Stosowanie przechyłki na zewnątrz – niezgodnie z zasadami dynamiki ruchu
* Stosowanie dodatkowych środków redukcji prędkości na wlotach (kontra łuki)
* Możliwość przechodzenia wlotów i wylotów przez pieszych
* Widoczność na dojeździe do wlotu i z pozycji zatrzymania na wlocie oraz widoczność pojazdów będących w ruchu na rondzie
* Na rondach jednopasowych jest tylko włączanie i wyłączanie ruchu - brak przecinania.
15. BY-PASS- pozwala skręcającym w prawo pominąć rondo. Projektujemy by: usprawnić ruch, zwiększyć przepustowość, zmniejszyć natężenie ruchu na rondzie (odciążyć rondo).
Rys
ODWODNIENIA
19. CHARAKTERYSTYKA OPADÓW I ZLEWNI
OPADY:
‐ Natężenie deszczu wg warstwy:
‐ natężenie wg objętości,
‐ czas trwania deszczu,
‐ częstotliwość deszczu,
‐ średni opad roczny,
‐ równomierność opadów.
ZLEWNIE- obszary, w obrębie których zbierająca się woda z opadów formuje w strugi wodne i odpływa do odbiorników. Zlewnie są
oddzielone od siebie działami wodnymi.
‐ ukształtowanie pionowe, wielkość, kształt, wymiary,
‐ sposób zagospodarowania,
‐ przepuszczalność gruntów,
‐ obecność obszarów leśnych,
‐ obecność naturalnych lub sztucznych zbiorników wodnych
ODPŁYW MIARODAJNY- PROJEKTOWANIE ROWÓW
Założenia przy projektowaniu urządzeń odwodnienia dróg.
- niezawodność i sprawność w całym okresie eksploatacji
- bezpieczeństwo ruchu
- wymiarowanie na tzw miarodajny odpływ wody ze zlewni
Deszcz miarodajny- deszcz, którego czas trwania jest równy czasowi spływu pojedynczej częsteczki z najodleglejszego punktu zlewni drogowej konstrukcji oporowej do obliczeniowego przekroju odwodnienia powierzchniowego. Czas trwania deszczu miar przyjęty do obliczeń powinien być>=15min.
Miarodajny odpływ wody ze zlewni:
Prawdopodob deszczu miarod: A,S – 10%; GP- 20%; G,Z - %, inne 100% |
Czas koncentracji terenowej A,S – 120s GP – 300s G,Z – 600s Inne 1000s |
---|
31. PROJEKTOWANIE ROWÓW i ich niewelety
Rowy projektuje się w kształcie: *trapezu (na drogach wszystkich klas z zastrzeżeniem, że na A lub S jeśli są bariery), w terenie dłotrwale zalewanym *trójkąta (A, S, GP- wyłącznie w wykopie), * opływowe (A, S, GP)
- rów trapezowy: szer.0,4m; gł. od korony drogi 0,5-1,1m
- rów trójkątny stosuje się w płytkich wykopach i niskich nasypach gdy możliwe jest zajęcie szerszego pasa ternu (h wykopu/nasypu <1m)
- rów opływowy to płytki rów trójkątny o wyokrąglonych kształtach
- rów stokowy stosuje się w celu przejęcia wody powierzchniowej napływającej ze stoku; powinien być wykonany min 3m powyżej krawędzi przecięcia się skarpy wykopu z terenem; pochylenie <=1:1,5
Dno rowu należy projektować co najmniej 20cm poniżej wylotu drenu, sączka i warstw odsączającej i odcinającej. Zalecane pochylenie dna rowu > 0,3% (min0,2%). Największe dopuszczalne pochylenie zależy od rodzaju gruntu, sposobu umocnienia skarp i dna rowu.
8. ROWY I ŚCIEKI STOSOWANE W ODWODNIEU POWIERZCHNIOWYM
Rowy:
UWAGA NA LICZBY NA RYSUNKU PRZY WYDRUKU!
Ścieki:
Przykrawężnikowy zwykły Przykrawężnikowy obniżony (większa sprawność) Paraboliczny Dwuskrzydłowy Dwuskrzydłowy płaski (odwodnienie ulic zabytkowych) Dwuskrzydłowy płaski obniżony (połączenie jezdni z placem) Mulda |
---|
25. ODPROWADZENIE WODY Z ROWÓW I ŚCIEKÓW
- Regułą powinno być oddzielenie odprowadzenia wody ze zlewni drogowej od odprowadzenia wody ze zlewni terenowej
- „Stałe oddziaływania” nie zawsze wymagają stosowania specjalnych środków ochronnych przy odprowadzeniu wody ze zlewni drogowej
- W strefach ochrony wód można ograniczać zagrożenia w sposób pośredni, a nie tylko przez specjalne rozwiązania odwodnienia
- Preferowane są urządzenia odwadniające „bliskie naturze” z wykorzystaniem efektu neutralizacji zanieczyszczeń wody.
TYCH RYSUNKÓW NIE WIDAĆ NA WYDRUKU (SĄ POTRZEBNE? U ANKI NIE MA)
Zbiorniki infiltracyjne:
Zbiorniki retencyjno infiltracyjne
Osadnik o przepływie poziomym
Osadnik ziemny
Studnia chłonna
PROJEKTOWANIE PRZEPUSTÓW
‐ wybranie rodzaju przepustu: kształtu przekroju, przewodu wlotu do przepustu (patrzymy na ograniczenia),
‐ ustalenie profilu podłużnego przepustu i długości,
‐ dobranie schematu obliczeniowego,
‐ dla założonej wysokości spiętrzenia przed przepustem H, wyznaczenie minimalnych wymiarów przewodu przepustu,
‐ założenie wymiarów przepustu i obliczenie rzeczywistej wysokości spiętrzenia,
‐ sprawdzenie zgodności dobranego schematu z wynikami obliczeń,
‐ obliczenie głębokości i prędkości wody na wylocie z przepustu,
‐ obliczenie głębokości rozmycia za przepustem, porównanie z wartościami dopuszczalnymi,
‐ dobranie umocnień koryta z przepustem,
Sprawdzamy z wartościami dopuszczalnymi i ograniczeniami.
URZĄDZENIA ODWODNIANIA WGŁĘBNEGO, rozwiązania, zas funkcjonowania, schematy
A- drenaż korony drogi
B- drenaż skarp
C- drenaż ochronny
D- drenaż podstawowy nasypu
Rozmieszczenie sączków:
g=h1+h2
h2=(L/2)*(g0/k)^(1/2)
g0 – spływ jednostkowy do drenu [m3/dobę/m2]
k – wsp wodoprzepuszczalności [m/dobę]
C: Przecięcie wodonośnej warstwy gruntu powoduje oddzielenie wody od skarpy. Należy zatem odprowadzić wodę na spód ściany do rury drenowskiej odcinającej.
12. ODWODNIENIE WGŁĘBNE
NARYSOWAĆ SAMEMU z zeszytu
16. ZAGROŻENIA WYNIKAJĄCE Z BRAKU ODWODNIENIA
Zawilgocenie jezdni i pogorszenie bezpieczeństwa ruchu
Zawilgocenie i rozmiękanie poboczy
Obniżenie nośności podłoża gruntowego
Powstanie wysadzin i przełowmów wiosennych
Naruszenie statecznosci torowiskaziemnego
Powstanie usuwisk
Zmiany właściwości gruntu
5. AQUAPLANING
Zjawisko na drodze, polega na oddzieleniu przez wodę całej powierzchni styku opony od jezdni. Przy utracie ogumionego koła z jezdnią wartość siły stycznej T jest zerowa, co oznacza zerową wartość wsp μ. Zjawisko to wiąże się z zakresem występowania poszczególnych stref kontaktu na styku opony z jezdnią. Na mokrej nawierzchni moża wyróżnić trzy strefy w obszarze śladu opony podczas powstawania aquaplaningu.
Strefa A to tworzący się klin wodny. Powstaje on przy określonej grubości warstwy wody i prędkości, z powodu zbyt małej zdolności do odprowadzania wody przez rowki bieżnika i teksturę nawierzcni. Strefa B jest strefą przejściową, w której dochodzi do częściowego przerwania filmu wodnego. W strefie C przeważa suchy kontakt między oponą a jezdnią. Siły tarcia mogą wystąpić tylko w strefie B i C, których powierzchnia zmniejsza sie wraz z rosnącą prędkością. Po przekroczeniu prędkości granicznej na styku z oponą i jezdnią występuje tylko strefa klina wodnego.