ZACHYŁKI JAMY OTRZEWNOWEJ [RECESSUS CAVI PERITONEI]

Powstały wskutek zwrotów płodowych cewy pokarmowej.Są w większości ograniczone

przez fałdy otrzewnej.Największym zachyłkiem jest torba sieciowa.

Pozostałe:

- zachyłek dwunastniczo-czczy górny i dolny [recessus duodeno-jejunalis sup.

et inf.]

- zachyłek przydwunastniczy [recessus paraduodenalis]

- zachyłek naddwunastniczy [recessus supraduodenalis]

- zachyłek zadwunastniczy [recessus retroduodenalis]

- zachyłek krętniczo-kątniczy górny i dolny [recessus ileocostalis sup. et

inf.]

- zachyłek zakątniczy [recessus retrocecalis]

- zachyłek przyokrężnicze [recessus paracolici]

- zachyłek międzyesiczy [recessus intersigmoideus]

TORBA SIECIOWA [BURSA OMENTALIS]

Jest to największy zachyłek jamy otrzewnowej,który powstaje wskutek zwrotów

płodowych żołądka.Składa się z wejścia [foramen epiploicum],przedsionka,cieśni

oraz jamy torby sieciowej wraz z jej zachyłkiem.

Otwór sieciowy [foramen epiploicum Vinslovi] -

jest ograniczony od przodu przez lig.hepato-duodenale,od tyłu przez

lig.hepato-renale,od dołu przez lig.duodeno-renalis,od góry przez płat

ogoniasty wątroby.

Przedsionek [vestibulum bursae] -

od przodu przez lig.hepato-duodenale i częściowo lig.hepato-gastricum,od tyłu

przez otrzewną pokrywającą głowę trzustki,od góry przez płat ogoniasty wątroby

od dołu przez opuszkę dwunastnicy.

Cieśń [isthmus] -

jest wywołana fałdem otrzewnej zwanym fałdem żołądkowo-trzustkowym [plica

gastro-pancreatica],w obrębie którego biegną naczynia żołądkowe lewe.

Jama torby -

jest ograniczona od przodu przez otrzewną pokrywającą tylną ścianę żołądka i

lig.gastro-colicum,od dołu przez krezkę okrężnicy poprzecznej i otrzewną

pokrywająca okrężnicę poprzeczną,od tyłu przez otrzewną pokrywająca trzon i

ogon trzustki,częściowo lewą nerkę i lewe nadnercze.Ku górze przechodzi w

zachyłek górny,ku stronie lewej w zachyłek śledzionowy,ku dołowi w niestały

zachyłek dolny.

Zachyłek górny torby sieciowej -

jest ograniczony od tyłu i strony prawej przez otrzewną pokrywająca v.cava

inf.,od tyłu i strony lewej przez brzuszny odcinek przełyku i wpust żołądka,od

przodu przez płat ogoniasty wątroby i więzadło wątrobowo-żołądkowe.

Zachyłek śledzionowy -

jest ograniczony od przodu przez lig.gastro-lienale,od tyłu przez

lig.phrenico-colicum,od boku i góry przez wnękę śledziony.

Obecność i wielkość zachyłka dolnego zależy od stopnia zrośnięcia się blaszek

sieci większej.

Do torby sieciowej można się dostać przez foramen epiploicum lub przecinając

krezkę okrężnicy poprzecznej względnie lig.gastro-colicum.

SPLOT TRZEWNY (SPLOT SŁONECZNY,MÓZG BRZUSZNY) [PLEXUS CELIACUS]

Jest największym uzwojonym splotem układu sympatycznego.Leży w jamie

brzusznej,w przestrzeni zaotrzewnowej,na przedniej ścianie aorty brzusznej,w

otoczeniu pnia trzewnego,ku górze sięga do przepony,ku dołowi do t.krezkowej

górnej,bocznie do nerek i nadnerczy.

Do splotu trzewnego dochodzą:

1.Włókna sympatyczne przedzwojowe - w nerwach trzewnych większych,mniejszych i

najmniejszych oraz nn.trzewnych lędzwiowych.

2.Włókna sympatyczne pozazwojowe - ze zwojów brzusznych odcinków pni

sympatycznych.

3.Włókna parasympatyczne przedzwojowe - od nerwów błędnych,głównie prawego.

Włókna te dochodzą ze splotów żołądkowych (głównie tylnego),tworząc sploty

wokół tętnic,głównie wokół t.żołądkowej lewej.

4.Włókna czuciowe(somatosensoryczne) od gałęzi brzusznej n.przeponowego

prawego - są przeznaczone dla unerwienia otrzewnej pokrywającej przeponę

5.Wszystkim włóknom towarzyszą włókna wiscerosensoryczne ze zwojów

międzykręgowych.

Splot trzewny jest splotem uzwojonym,na jego terenie leżą zwoje sympatyczne

przedkręgowe.

1.Zwoje trzewne [ganglia celiaca] - w liczbie 2 (lewy i prawy) leżą po obu

stronach pnia trzewnego.

2.Zwoje aortowo-nerkowe [ganglia aorticorenalia] - w liczbie 2 (lewy i prawy)

leżą na górnej powierzchni tt.nerkowych,przy ich odejściu od aorty.

3.Zwój krezkowy górny [ggl.mesentericum superius] - leży po prawej stronie

początkowego odcinka t.krezkowej górnej.

Niemal wszystkie włókna sympatyczne,które doszły do splotu trzewnego,jako

przedzwojowe mają w jego zwojach synapsy.Wyjątek stanowią tylko włókna biegnące

do rdzenia nadnerczy,który jest rozwojowym odpowiednikiem zwoju.Można więc

przyjąć,że włókna sympatyczne opuszczające splot trzewny są wszystkie

pozazwojowe z wyjątkiem tych do rdzenia nadnerczy.Ich komórki macierzyste leżą

w w/w zwojach przedkręgowych splotu trzewnego i w zwojach brzusznych pni

sympatycznych.

Włókna parasympatyczne nie mają synaps na terenie splotu trzewnego,przechodzą

więc przez niego tranzytem i biegną jako przedzwojowe w splotach wtórnych,a

synapsy mają z reguły w zwojach śródściennych w narządach.

Wszystkim włóknom autonomicznym towarzyszą włókna wiscerosensoryczne,których

komórki macierzyste leżą zarówno w zwojach międzykręgowych,jak też w zwojach

czuciowych obu nerwów błędnych [ggl.iugulare et nodosum].

Sploty wtórne od splotu trzewnego oplatają gg.aorty brzusznej z wyjątkiem

t.krezkowej dolnej.

Zakres unerwienia splotu trzewnego

Pokrywa się z zakresem unaczynienia gg.trzewnych parzystych i nieparzystych

aorty brzusznej z wyjątkiem t.krezkowej dolnej.Splot trzewny unerwia

następujące narządy:

1.Wątroba i pęcherzyk żółciowy

2.Trzustka i śledziona

3.Sieć mniejsza i większa

4.Brzuszny odcinek przełyku,źołądek

5.Jelito cienkie

6.J.grube:

- kątnica z wyrostkiem robaczkowym

- okrężnica wstępująca i zgięcie wątrobowe okrężnicy

- 2/3 prawe okrężnicy poprzecznej

7.Nerki i nadnercza,brzuszne odcinki moczowodów

8.U mężczyzny jądra i najądrza, u kobiety częściowo jajniki (dochodzą do nich też sploty

wtórne od splotów miednicznych).

SPLOT KREZKOWY DOLNY [PLEXUS MESENTERICUS INFERIOR]

Jest splotem uzwojonym oplatającym t.krezkową dolną.Zawiera zwój sympatyczny

przedkręgowy - krezkowy dolny lub szereg małych zwojów przedkręgowych.Splot ten

otrzymuje włókna:

1.Sympatyczne przedzwojowe - od nerwów trzewnych lędzwiowych - włókna

przechodzące tranzytem przez brzuszne odcinki pni sympatycznych.

2.Sympatyczne pozazwojowe - ze zwojów brzusznych odcinków pni sympatycznych.

3.Parasympatyczne przedzwojowe - od splotów miednicznych.Komórki macierzyste

tych włókien leżą w jądrach pośrednio-przyśrodkowych rogów bocznych RK w

odcinku S2-S4.

Wszystkim włóknom visceromotorycznym towarzyszą włokna viscerosensoryczne.

Te włókna sympatyczne,które do splotu krezkowego dolnego doszły jako

przedzwojowe mają w jego zwojach lub zwoju synapsy.Włókna parasympatyczne nie

mają tu synaps lecz w zwojach śródściennych na terenie splotów Auerbacha i

Meissnera.

Zakres unerwienia

pokrywa się z zakresem unaczynienia t.krezkowej dolnej - okrężnica od 1/3 lewej

okrężnicy poprzecznej do 1/3 górnej odbytnicy.

ROZWÓJ CEWY POKARMOWEJ

Rozpoczyna się w 3 tygodniu życia zarodkowego,kiedy to z entodermalnych komórek dachu pęcherzyka żółtkowego wywędrowują komórki tworzące rynienkę pokarmową.Rynienka ta rośnie w kierunku głowowym i ogonowym,stąd podział na część głowową,środkową (brzuszną) i ogonową.Stopniowo rynienka ulega zamknięciu

w cewę,która traci połączenia z pęcherzykiem żółtkowym.To połączenie nosi nazwę

przewodu żółtkowo-jelitowego [ductus vitello-intestinalis seu ductus omphalo-entericus].Na końcu głowowym i ogonowym cewa jest ślepo zamknięta.To ślepe zakończenie głowowego odcinka cewy styka się z ektodermą,która w tym miejscu tworzy wpuklenie,zwane zatoką ustną [stomodeum],a miejsce styku ekto i entodermy określamy mianem błony policzkowo-gardłowej [membrana buccopharyngea].W dalszym rozwoju błona ta ulega przerwaniu pod koniec 3 tyg. Analogicznie postępuje rozwój w odcinku ogonowym.Ślepe zakończenie cewy styka się z ektodermą,która również tu tworzy wpuklenie,które nosi nazwę zatoki odbytowej [proctodeum],a miejsce styku ektodermy i entodermy to tyw.błona stekowa [membrana cloacalis].Również i ta błona ulega przerwaniu ale w późniejszym etapie między 2-3 miesiącem [zjawisko to zostało omówione przy omawianiu podziału steku].Entodermalna cewa,którą na tym etapie określamy też mianem jelita zostaje następnie otoczona przez mezodermę,która tworzy zawiązek mięśniówki,ścian naczyń krwionośnych i tkanki łącznej,a w zakresie brzusznego odcinka jelita głowowego,jelita środkowego i ogonowego (brzuszny odcinek cewy pokarmowej) - również zawiązek otrzewnej.Mezoderma otaczająca cewę pochodzi z podziału mezodermy bocznej na blaszkę zewnętrzną,która wyściela jamę ciała i blaszkę wewnętrzną otaczającą cewę.

W następnym etapie otrzewna rozrasta się w kierunku grzbietowym tworząc krezkę

grzbietową wspólną [mesenterium dorsale commune],a w zakresie brzusznego odcinka jelita głowowego - późniejszy brzuszny odcinek przełyku,żołądek i górną część XII-icy również rozrasta się w kierunku brzusznym,tworząc krezkę brzuszną - sięga do wysokości sznura pępowinowego.

Granice między jelitem głowowym a środkowym stanowi miejsce wypączkowania z

XII-icy zawiązka wątroby.

Do brzusznego odcinka cewy pokarmowej dochodzą 3 duże pnie naczyniowe:

1.Pień trzewny [truncus celiacus] - unaczynia odcinek jelita głowowego

2.T.krezkowa górna - unaczynia całe jelito środkowe

3.T.krezkowa dolna - unaczynia jelito ogonowe.

W 4 tygodniu powstaje zawiązek żołądka.Początkowo tworzy się on jako

uwypuklenie ustawione w płaszczyźnie strzałkowej tak że zawiązek krzywizny

mniejszej jest skierowany ku przodowi a większej ku tyłowi.

I zwrot żołądka następuje o 90 stopni względem pionowej osi z płaszczyzny

strzałkowej do czołowej w ten sposób,że zawiązek krzywizny mniejszej kieruje

się na prawo a większej na lewo [ku tyłowi].Wskutek tego pierwszego zwrotu

wydłuża się krezka grzbietowa żołądka a za żołądkiem powstaje zachyłek prawej

strony jamy otrzewnowej - zawiązek torby sieciowej.

II zwrot żołądka następuje o 45 stopni w obrębie płaszczyzny czołowej w ten

sposób,że krzywizna większa kieruje się ku dołowi,a mniejsza ku górze.

Powoduje to dalszy rozrost krezki grzbietowej w kierunku ku dołowi.

III zwrot polega na odchyleniu krzywizny większej ku przodowi o ok.30 stopni.

Wskutek rozrostu krezki grzbietowej ku dołowi powstaje fałd zbudowany ze

zdwojenia krezki

Blaszki wewnętrzne tego fałdu zbliżają się do siebie,sklejają się i zanikają i

w ten sposób powstaje sieć większa.Jednocześnie część krezki grzbietowej

żołądka styka się tylną ścianą brzucha oraz z okrężnicą poprzeczną i jej

krezką.I tu wskutek zbliżenia się do siebie blaszek otrzewnej dochodzi do ich

sklejenia się i zaniknięcia dzięki czemu powstająca sieć większa zrasta się z

okrężnicą poprzeczną.

Do tyłu od żołądka i części sieci większej zwanej lig.gastro-colicum tworzy się

torba sieciowa.Dzięki zrośnięciu sieci większej z okrężnicą poprzeczną torba

sieciowa uztskuje zamknięcie od dołu przez okrężnicę poprzeczną i jej krezkę.

Przed zrośnięciem się blaszek sieci większej torba sieciowa przedłuża się

między te blaszki tworząc zachyłek dolny.Jeżeli te blaszki na pewnym odcinku

nie ulegną zrośnięciu wówczas zachyłek ten częściowo pozostaje po ukończeniu

rozwoju.

Wskutek I zwrotu żołądka dochodzi do przesunięcia XII-icy (zwanej też małą

pętlą jelitową) na stronę prawą i zbliżenia jej do ściany tylnej brzucha.

Wskutek sklejenia się i zaniknięcia blaszek otrzewnej XII-ica dostaje się do

przestrzeni zaotrzewnowej tracąc krezkę - wyjątek opuszka.

Wskutek II zwrotu żołądka XII-ica przyjmuje kształt litery "C".

Jelito środkowe tworzy w 5 tygodniu pętlę - zwaną wielka pętlą lub pętlą

pępkową ustawioną strzałkowo.W pętli wyróżniamy ramię górne czyli zstępujące i

ramię dolne czyli wstępujące,ze szczytu pętli odchodzi ductus ompaloentericus.

Pętla jest zawieszona na wspólnej krezce grzbietowej.

Zawiązek jelita dzielimy na:

- część górną - przełyk,żołądek,XII-ica (mała pętla jelitowa czyli XII-icza)

- cz.środkowa - duża pętla jelitowa:

a.ramię górne - jelito czcze i część jelita biodrowego

b.ramię dolne - dalsza część jelita biodrowego i 2/3 jelita grubego

- cz.dolna - 1/3 końcowa jelita grubego.

Na dolnym ramieniu pętli,naprzeciwko przyczepu krezki tworzy się uwypuklenie -

zawiązek kątnicy.

Cewa jelitowa rośnie szybciej niż płodowa jama ciała,wskutek czego pętla

wpukla się do sznura pępowinowego i powstaje fizjologiczna przepuklina

pępowinowa.

I zwrot pętli jelita środkowego

W 8 tygodniu życia płodowego pętla wykonuje w sznurze pępowinowym zwrot o 90^

w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara - z płaszczyzny strzałkowej

do płaszczyzny poziomej.Po tym zwrocie zawiązek kątnicy leży po stronie

lewej.

Ok.10 tygodnia powiększa się płodowa jama brzuszna i następuje samoistne

odprowadzenie przepukliny.Zawiązek kątnicy dostaje się do lewo-dolnej części

jamy brzusznej.

II zwrot pętli jelita środkowego zachodzi o 180 stopni w kierunku przeciwnym do

ruchu wskazówek zegara,względem osi utworzonej przez t.krezkową górną,dzieki

czemu zawiązek kątnicy dostaje się do prawej górnej części jamy brzusznej,

czyli pod rozwijającą się wątrobę.Drugi zwrot polega na tym,że rośnie odc.

jelita leżący doogonowo od zawiązka kątnicy.Wskutek tego zawiązek ten jest

stopniowo przesuwany a droga którą przebywa pozostaje jako kolejne odcinki

okrężnicy.Po tym zwrocie okrężnica poprzeczna,zgięcie śledzionowe,okrężnica

zstępująca i esowata znajduje się na właściwym miejscu.

Następny okres zwrotu polega na zstępowaniu kątnicy spod wątroby do prawej

dolnej cz.jamy brzusznej.Wskutek rozrostu jelita wytwarza się okrężnica

wstępująca.

W następnym etapie okrężnica wstępująca i zstępująca zostają zbliżone do

tylnej ściany brzucha,wskutek czego tracą krezkę i dostają się wtórnie do

przestrzeni zaotrzewnowej.Wyrostek robaczkowy rozwija się jako zwężony dolny

odcinek kątnicy.Kątnica nie posiada krezki ponieważ rozwijała się naprzeciwko

jej przyczepu.Krezeczka wyrostka robaczkowego powstaje z krezki jelita krętego.

Ostatecznie:

- z górnego ramienia pętli jelitowej powstaje:

- dolna połowa XII-icy

- jelito czcze

- część jelita krętego

- z dolnego ramienia:

- pozostała część j.krętego

- kątnica z wyrostkiem robaczkowym

- okrężnica wstępująca

- 2/3 prawe okrężnicy poprzecznej.

ROZWOJOWE LOSY KREZEK

Z krezki grzbietowej wspólnej powstaje:

1.Krezka grzbietowa żołądka [mesogastrium dorsale] a z niej:

- sieć większa

- więzadło żołądkowo-śledzionowe

- otrzewna pokrywająca śledzionę

- więzadło przeponowo-śledzionowe

- więzadło żołądkowo-przeponowe

2.Krezka XII-icy [mesoduodenum] - zanika

3.Krezka jelita czczego i krętego - pozostaje

4.Krezka okrężnicy: - wstępującej - zanika

poprzecznej - pozostaje

zstępującej - zanika

esowatej - pozostaje

Z krezki dobrzusznej brzusznej jelita głowowego powstaje:

1.Sieć mniejsza

2.Otrzewna pokrywająca wątrobę i więzadło wieńcowe wątroby

3.Więzadło sierpowate wątroby [lig.falciforme hepatis]

SIEĆ MNIEJSZA [OMENTUM MINUS]

Rozwija się z krezki brzusznej brzusznego odcinka jelita głowowego.Wyróżniamy

w niej:

1.Więzadło wątrobowo-przełykowe [lig.hepato-esophageum] -

przyczepia się do tylnej części szczeliny więzadła żylnego i do brzusznego

odcinka przełyku.Zawiera: gg.przełykowe,naczynia limfatyczne i włókna

autonomiczne

2.Więzadło wątrobowo-żołądkowe [lig.hepato-gastricum] -

przyczepia się do przedniej części szczeliny więzadła żylnego i częściowo do

wrót wątroby i dochodzi do krzywizny mniejszej żołądka.Zawiera:

- a.gastrica sinistra et dextra

- v.coronaris ventriculi

- ww.chłonne żołądkowe górne

- gg.wątrobowe splotu żołądkowego-przedniego

3.Więzadło wątrobowo-XII-cze [lig.hepato-duodenale] -

przyczepia się do wrót wątroby i opuszki dwunastnicy.Zawiera:

- po lewej stronie - a.hepatica propria

- po prawej stronie - ductus choledochus

- od tyłu - v.portae

- ponadto - naczynia chłonne oraz włókna autonomiczne splotu wątrobowego

wtórnego od splotu trzewnego.

SIEĆ WIĘKSZA [OMENTUM MAIUS]

Zbudowana jest początkowo z 2 podwójnych blaszek otrzewnej,a następnie w

rozwoju 2 wewnętrzne blaszki sklejają się i zanikają.Sieć większa przyczepia

się do krzywizny większej żołądka i opuszki XII-icy,zwisa w dół,przykrywając

piętro jelitowe jamy brzusznej.Może sięgać do spojenia łonowego.W swym

przebiegu zrasta się z taśmą sieciową okrężnicy poprzecznej,stąd wyróżniamy 2

części:

1.Więzadło żołądkowo-okrężnicze [lig.gastro-colicum] - rozpięte jest między

krzywizną większą żołądka a taśmą sieciową okrężnicy poprzecznej.Zawartość:

- a.gastro-epiploica dextra et sinistra z rozgałęzieniami

- vv.gastro-epiploicae z dopływami

- ww.chłonne żołądkowe dolne

- sploty autonomiczne oplatające tętnice

- tkanka tłuszczowa

2.Fartuszek [epiploon] - zwisa swobodnie,sięga do spojenia łonowego.Zawiera:

- rozgałęzienia tt.i dopływy żył żołądkowo-sieciowych

- plamki mleczne [maculae lactae] - ogniska namnażania limfocytów

- tkanka tłuszczowa

- sploty autonomiczne oplatające tętnice

Krążenie oboczne do krążenia wrotnego wątroby

Jest czynne w przypadku utrudnienia przepływu krwi przez:

- żyłę wrotną

- miąższ wątroby (np.marskość wątroby)

- v.cava inferior

Wyróżniamy wówczas kilka dróg odpływu krwi z łożyska ż.wrotnej.

1.Poprzez v.coronaria ventriculi => sploty żylne przełykowe => żyły przełykowe

=> żż.nieparzyste => v.azygos => v.cava superior.

2.Poprzez v.lienalis => v.mesenterica inferior => v.rectalis superior =>

sploty żylne odbytnicze górny,środkowy i dolny i teraz:

a.z środkowego => vv.rectalis mediae => vv.iliacae internae => vv.iliacae

communes => v.cava inferior

b.z dolnego => vv.rectales inf.=> vv.pudendae internae => vv.iliacae

internae => dalej jw.

3.Poprzez żż.przypępkowe Burowa i Sappey'a krew płynie do sieci naczyń żylnych

podskórnych okołopępkowych [vv.perilumbilicales],a z nich:

a.poprzez żż.nabrzuszne górne - uchodzą do żż.piersiowych wewnętrznych a te

do żż.ramienno-głowowych i dolne - do v.iliaca ext.=> v.iliaca interna

b.poprzez żż.nabrzuszne powierzchowne do żż.odpiszczelowych a znich do

żż.udowych,te przedłużaja się w żż.biodrowe zewnętrzne,które łączą się z

żż.biodrowymi wewnętrznymi w żż.biodrowe wspólne a te w v.cava inferior

c.poprzez żż.piersiowo-nabrzuszne u góry - do żż.piersiowych bocznych a te

do żż.pachowych u dołu do żż.odpiszczelowych i jw.

4.Zespół połączen żylnych Retziusa:

krew płynie przez żż.zaotrzewnowej części XII,okrężnicy wstępującej i

zstępującej.Te żż.łączą się z dopływami żż.lędźwiowych,nerkowych i jądrowych

lub jajnikowych,a te naczynia uchodzą do żyły głównej dolnej.

W przypadkach patologiczego utrudnienia przepływu krwi przez ż.wrotną lub

żż.wątroby dochodzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzotrzewnowego w całym zlewisku

żyły wrotnej,co prowadzi do wzrostu ciśnienia w wyżej omówionych połączeniach.

Długo trwajacy wzrost ciśnienia prowadzi z kolei do poszerzenia tych żył i:

1.W zwiazku z I drogą odpływu powstają żylaki przełyku [varices esophagi].

2.W związku z II drogą odpływu powstają żylaki odbytu [varices haemorroidales]

3.W związku z III drogą odpływu dochodzi do poszerzenia sieci żylnej

podskórnej brzucha,a wskutek poszerzenia żył okołopępkowych powstaje

tzw.głowa meduzy [caput medusae].

3.DROGI ŻÓŁCIOWE

Wyróżniamy drogi żółciowe wewnątrzwątrobowe i zewnątrzwątrobowe.

I.Drogi wewnątrzwątrobowe - między błonami komórkowymi sąsiadujących

hepatocytów biegną kanaliki żółciowe,które łączą

się następnie w przewodziki międzyzrazikowe [ductuli interlobulares],te łączą

się w przewodziki żółciowe [ductuli biliferi],a te z kolei łączą się w przewód

wątrobowy prawy i lewy - odpowiednio w płacie prawym i lewym.

II.Drogi zewnątrzwątrobowe - we wrotach wątroby ductus hepaticus dexter et

sinister łączą się w przewód wątrobowy wspólny

[ductus hepaticus communis],który następnie łączy się z przewodem pęcherzykowym

[ductus cysticus] w przewód żółciowy wspólny.

Do dróg zewnątrzwątrobowych należy też pęcherzyk żółciowy [vesica fellea]

1.Położenie -

leży w dole pęcherzyka żółciowego w przedniej części rowka strzałkowego

prawego na powierzchni trzewnej wątroby.Spośród wszystkich elementow rzutujemy

na ścianę brzucha jedynie jego dno - leży w miejscu skrzyżowania prawego łuku

żebrowego z brzegiem bocznym m.prostego brzucha lub w miejscu połączenia

chrząstki żebra IX z VIII po stronie prawej.

Stosunek do otrzewnej - otrzewna przechodząc z płata czworobocznego na

pozostałą część płata prawego wątroby pokrywa dolną powierzchnię pęcherzyka

żółciowego oraz jego dno,które jest oddzielone od wątroby podwojną blaszką

otrzewnej.

2.Wlk.i wymiary - ma kształt gruszkowaty,dł.10 cm,szerokość ok.4 cm,pojemność

około 60 ml.

3.Sąsiedztwo - dno - z przednią ścianą brzucha pomiędzy okrężnicą poprzeczną a

brzegiem dolnym wątroby

trzon - spoczywa na okrężnicy poprzecznej

szyjka - z opuszką XII-icy

cały - z prawym i czworobocznym płatem wątroby.

4.Budowa (w tym histoogiczna) -

anatomicznie wyróżniamy dno,trzon i szyjkę,która przedłuża się w przewod

pęcherzykowy [ductus cysticus].Pęcherzyk żółciowy jest wysłany błoną śluzową,

na zewnątrz niej leży błona mięśniowa,zbudowana z włókien mięsnych gładkich o

przebiegu spiralnym - 2 warstwy.Najbardziej na zewnątrz leży otrzewna

oddzielona od błony mięsnej tkanką podsurowiczą.

W przewodzie pęcherzykowym błona śluzowa tworzy szereg fałdów,które wspólnie

nazywamy zastawką spiralną Heistera [valvula spiralis]

5.Umocowanie - ?

6.Unerwienie -

włókna autonomiczne ze splotu wątrobowego

7.Funkcja - 1.Magazyn żółci (pojemność 60 ml)

2.Resorpcja wody

3.10-15 - krotne zagęszczanie żółci

Żółć produkowana w wątrobie płynie w miarę potrzeby do lub z pęcherzyka przez

ten sam przewód - ductus cysticus,który stanowi jedyną drogę.

Odpływ żółci

Ductus cysticus -

wchodzi do lig.hepatoduodenale - kieruje się ku dołowi i w stronę lewą,łącząc

się zazwyczaj z prawą stroną ductus hepaticus communis w ductus choledochus

[przewód żółciowy wspólny].

Przewód żółciowy wspólny [ductus choledochus]

Rozpoczyna się od miejsca połączenia przewodu wątrobowego wspólnego z

przewodem pęcherzykowym,w więzadle wątrobowo-dwunastniczym.

Przebieg:

1.Odcinek naddwunastniczy

biegnie w lig.hepato-duodenale po prawej stronie w stosunku do a.hepatica

propria,do przodu od v.portae.Wychodząc z więzadła jest krzyżowany od przodu

przez a.gastro-duodenalis.

2.Odcinek zadwunastniczy leży do tyłu od opuszki XII-icy.

3.Odcinek trzustkowy

leży między głową trzustki a tylno-przyśrodkową powierzchnią częsci

zstępującej XII-icy - powoduje powstanie na wewnętrznej powierzchni

tej ściany fałdu podłużnego XII-icy [plica longitudinalis duodeni]

4.Odcinek śródścienny -

przebija ścianę tylno-przyśrodkowa cz.zstępującej XII-icy i uchodzi

najczęściej wspólnie z przewodem trzustkowym Wirsunga na brodawce XII-iczej

większej [papilla duodenale maior Vateri].Ich wspólne ujście jest nazywane

bańką wątrobowo-trzustkową [ampulla hepatopancreatica].Jest ono otoczone

mięśniówka gładką o przebiegu okrężnym,zwana mięśniem zwieraczem bańki

wątrobowo-trzustkowej [m.sphincter ampullae hepatopancreaticae Odi].

[kształt cylindryczny,średnica ok.5 mm,dł ok.7 cm].