1. Dysglosja

1) Według Kaczmarka dysglosja = dyslalia; są to zaburzenia w płaszczyźnie segmentalnej – niewłaściwa realizacja głosek (objawy).

2) Według Ireny Styczek dyslalia i dysglosja to dwa różne zaburzenia. W swojej klasyfikacji bierze pod uwagę przyczyny zaburzeń, zatem dysglosję zalicza do zaburzeń wewnątrzpochodnych (endogennych, nazywa je wadami). Dysglosja to zniekształcenie dźwięków mowy lub niemożność ich wykształcenia na skutek nieprawidłowej budowy narządów mowy (rozszczepy, polipy, zbyt krótkie wędzidełko) lub obniżenie słyszenia.

3) Według klasyfikacji logopedycznej Stanisław Grabias dysglosję zalicza do zaburzeń mowy związanych z brakiem lub niedowładem sprawności realizacyjnych (przy zdobytych kompetencjach). Procedura logopedyczna to usprawnienie realizacji różnych poziomów systemu komunikacyjnego. Jest to zaburzenie realizacji fonemów. Dysglosja wynika z anomalii tkwiących w budowie narządów artykulacyjnych (np. w wypadkach rozszczepu podniebienia, nieprawidłowościach zgryzu). Prowadzi do niewłaściwej realizacji fonemów, czasami również do niewłaściwej realizacji prozodycznych komponentów ciągu fonicznego, np. nosowanie.

1. Dyslalia/alalia

1. Klasyfikacja objawowa Leona Kaczmarka zakłada równoważność dyslali i dysglosji, są to zaburzenia w płaszczyźnie segmentalnej – niewłaściwa realizacja głosek (objawy). Alalię zalicza do zaburzeń języka (formy językowej).

2. Klasyfikacja przyczynowa Ireny Styczek zalicza alalię i dylalię do zaburzeń wewnątrzpochodnych (endogennych). Alalia to brak rozwoju. Zaburzenie rozwoju mowy spowodowane brakiem rozwoju ośrodków, mózgowych odpowiedzialnych za mowę. Jest wrodzona. Dyslalia to wycofujące się stadium alalii. Zaburzenie rozwoju spowodowane opóźnieniem wykształcenia się funkcji pewnych struktur mózgowych.

3. Klasyfikacja logopedyczna Stanisława Grabiasa umieszcza alalię i dyslalię w zaburzeniach mowy związanych z niewykształconymi sprawnościami percepcyjnymi. Procedura logopedyczna polega na budowaniu kompetencji językowej, komunikacyjnej i kulturowej (usprawnienie realizacji staje się procedurą wtórną. W alalii i jej wycofującym się stadium dyslalii kompetencje nie wykształcają się w ogóle lub wykształcają się w stopniu niewystarczającym do prawidłowej realizacji wypowiedzi w związku z niewłaściwie funkcjonującym słuchem fonematycznym.

Alalia – (niemota, słuchoniemota, afazja rozwojowa) polega na uszkodzeniu struktur korowych przed rozwojem mowy i uniemożliwia jej prawidłowy rozwój. Mowa rozwija się z opóźnieniem, które może się wyrównać do 6-7 roku życia (alalia prosta) lub trwa dłużej (alalia złożona). Alalię charakteryzuje dostateczny rozwój umysłowy, dobra ruchomość narządów mowy, prawidłowy słuch fizjologiczny ( w alalii percepcyjnej może być obniżenie słyszalności), dziecko nie mówi w ogóle ( głównie w alalii motorycznej), posługuje się gestami, krzykami, onomatopejami lub kilkoma wyrazami z własnego słownika, dziecko nie jest w stanie powtarzać. Niemota może trwać do 7, a nawet do 14 roku życia, stopniowo przechodząc w dyslalię. Dziecko coraz rzadziej używa gestów i onomatopei, przyswaja sobie coraz więcej wyrazów, wymowa jego staje się coraz bardziej poprawna. Alalia występuje częściej u chłopców niż u dziewczynek, podobnie z resztą jak inne wady mowy.

Przyczyny alalii: przypuszcza się, że mogą to być uszkodzenia spowodowane urazem porodowym, zapaleniem mózgu i opon mózgowych, zatrzymaniem się w rozwoju pewnych struktur korowych lub urazem czaszki, który nastąpił w okresie przed rozwojem mowy, Rozróżnia się alalię ekspresywną i percepcyjną.