27.a
N. Frye: Mit, fikcja, przemieszczenie
Literatura dzieli się na 1) fikcjonalną – utwory posiadające wątek fabularny i postacie fikcyjne 2) literaturę tematyczną – jedyne postacie w niej to autor i odbiorca – tu zalicza się poezja liryczna, esej, poezja dydaktyczna.
Mit jako pewien typ opowieści:
w bezpośrednim odbiorze literatury ciągłość stanowi centrum zainteresowania, potem centrum uwagi zmierza do ogólnej orientacji „o czym dzieło było” – czyli do tematu. Temat – 1) przedmiot, 2) tłumaczenie alegoryczne, 3) mythos – fabuła;
fabuła – całość wydarzeń, manifestacja tematu. Mythos – sekwencja wydarzeń, które przykuwają naszą uwagę;
rozpoznanie wyraża się często symbolem, przez przedmiot o właściwościach emblematu. Moment rozpoznania, to moment identyfikacji, w którym wychodzi na jaw ukryta prawda o kimś / czymś;
wyobraźnia – zdolność działająca na zasadzie asocjacji, w sztuce – czynnik planujący i konstruktywny w procesie tworzenia. Warunek prawdopodobieństwa w dziele ogranicza wyobraźnię, zmuszając ją jednocześnie do giętkości;
mit – pewien typ opowieści – opowieść, której główne postacie to bogowie i istoty o nadludzkiej mocy. Rzadko jest osadzona w historii – akcja ponad lub przed zwykłym czasem, abstrakcyjna opowieść – wzorzec. Nie ma potrzeby stwarzania pozorów prawdopodobieństwa / logicznej motywacji;
mity w odróżnieniu od bajek ludowych mają charakter poważny – wierzy się, że się kiedyś zdarzyły, albo że coś wyjaśniają;
bajki ludowe) operują uszeregowanymi motywami; w mitach - tendencja do łączenia się w grupy i tworzenia większych całości;
mity – skarbnica tradycji;
mit to jedna z form sztuki słowa, należy do świata sztuki;
każda mitologia chce zarysować obraz całego wszechświata. Może się rozwijać przez narastanie / odrzucanie niepotrzebnych materiałów;
mit sprowadza naturę do form ludzkich w myśl 2 zasad pojęciowych – analogii i tożsamości (w tym przypadku np. „bóg-słońce”);
mit – alegoria w nauce, religii, moralności – wyjaśnianie obrzędów, przykłady;
gdy mit zatraca związek z wiarą, staje się tworzywem literackim;
mitologia – matryca dla literatury;
czasem realizm chce uproszczenia języka i odrzucenia powiązań z mitem – rezultatem może być rekonstrukcja mitu – to mitologizowanie – to przemieszczenie;
literatura – ramy dla dzieła. Mitologia – ramy dla mitu;
wszystko, co w literaturze ma kształt, ma kształt mityczny.