27.a

N. Frye: Mit, fikcja, przemieszczenie

Literatura dzieli się na 1) fikcjonalną – utwory posiadające wątek fabularny i postacie fikcyjne 2) literaturę tematyczną – jedyne postacie w niej to autor i odbiorca – tu zalicza się poezja liryczna, esej, poezja dydaktyczna.

Mit jako pewien typ opowieści:

• w bezpośrednim odbiorze literatury ciągłość stanowi centrum zainteresowania, potem centrum uwagi zmierza do ogólnej orientacji „o czym dzieło było” – czyli do tematu. Temat – 1) przedmiot, 2) tłumaczenie alegoryczne, 3) mythos – fabuła;

• fabuła – całość wydarzeń, manifestacja tematu. Mythos – sekwencja wydarzeń, które przykuwają naszą uwagę;

• rozpoznanie wyraża się często symbolem, przez przedmiot o właściwościach emblematu. Moment rozpoznania, to moment identyfikacji, w którym wychodzi na jaw ukryta prawda o kimś / czymś;

• wyobraźnia – zdolność działająca na zasadzie asocjacji, w sztuce – czynnik planujący i konstruktywny w procesie tworzenia. Warunek prawdopodobieństwa w dziele ogranicza wyobraźnię, zmuszając ją jednocześnie do giętkości;

• mit – pewien typ opowieści – opowieść, której główne postacie to bogowie i istoty o nadludzkiej mocy. Rzadko jest osadzona w historii – akcja ponad lub przed zwykłym czasem, abstrakcyjna opowieść – wzorzec. Nie ma potrzeby stwarzania pozorów prawdopodobieństwa / logicznej motywacji;

• mity w odróżnieniu od bajek ludowych mają charakter poważny – wierzy się, że się kiedyś zdarzyły, albo że coś wyjaśniają;

• bajki ludowe) operują uszeregowanymi motywami; w mitach - tendencja do łączenia się w grupy i tworzenia większych całości;

• mity – skarbnica tradycji;

• mit to jedna z form sztuki słowa, należy do świata sztuki;

• każda mitologia chce zarysować obraz całego wszechświata. Może się rozwijać przez narastanie / odrzucanie niepotrzebnych materiałów;

• mit sprowadza naturę do form ludzkich w myśl 2 zasad pojęciowych – analogii i tożsamości (w tym przypadku np. „bóg-słońce”);

• mit – alegoria w nauce, religii, moralności – wyjaśnianie obrzędów, przykłady;

• gdy mit zatraca związek z wiarą, staje się tworzywem literackim;

• mitologia – matryca dla literatury;

• czasem realizm chce uproszczenia języka i odrzucenia powiązań z mitem – rezultatem może być rekonstrukcja mitu – to mitologizowanie – to przemieszczenie;

• literatura – ramy dla dzieła. Mitologia – ramy dla mitu;

• wszystko, co w literaturze ma kształt, ma kształt mityczny.